GARABOGAZYŇ ISLEGLI KARBAMIDI

Arkadagly Gahryman Ser­da­ry­my­zyň ta­ry­hy çy­kyşla­ryn­da he­mi­şe nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap döw­le­ti­mi­ziň içe­ri hem­-de daşa­ry sy­ýa­sa­ty­ny wa­gyz et­mekde, jem­gy­ýe­ti­mi­ziň de­mok­ratik kadalary­ny we hal­ky­my­zyň ag­zy­bir­li­gi­ni pug­ta­lan­dyr­makda sy­ýa­sy parti­ýa­lar­dyr jem­gyýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry­na mö­hüm orun de­giş­li­dir. Biz hem pa­rasat­ly döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň öňü­miz­de go­ýan anyk wezipelerin­den ugur alyp, wa­gyz-ne­si­hat iş­le­ri ar­ka­ly ber­ka­rar Watanymyz­da dur­mu­şa ge­çiril­ýän öz­gert­me­ler sy­ýa­sa­tynyň düýp mazmu­ny­ny halk köp­çü­li­gi­ne dü­şün­dir­ýä­ris. Bu mö­hüm iş­de TDP-­niň we­la­ýat ko­mi­te­ti­niň dü­zü­min­dä­ki parti­ýa gu­ra­ma­la­ry­nyň 780­-den gowra­gy iş alyp bar­ýar. Olar ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň içe­ri we da­şa­ry syýa­sa­ty­ny wa­gyz et­mek bi­len hem çäk­len­män, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň dür­li pu­dak­la­ryn­da, me­de­ni­-dur­muş ul­gam­la­ryn­da ha­lal zäh­met çe­kip, ýo­ka­ry üs­tün­lik­le­ri ga­zan­ma­gyň höt­de­sin­den gelýär­ler. Ga­ra­bo­gaz şäher­çe­sindä­ki «Ga­ra­bo­gaz­kar­ba­mid» za­wo­dy hem mu­ňa anyk mysaldyr. Kär­ha­na­da içer­ki we da­şar­ky ba­zar­lar­da uly is­leg bil­di­ril­ýän, bäs­deş­li­ge ukyp­ly mi­ne­ral dö­kün bo­lan kar­ba­midiň önüm­çi­li­gi döw­rüň ösen ta­lap­la­ry­na la­ýyk de­re­je­de alnyp ba­ryl­ýar. Bu ýer­de ge­çen ýyl­ 1 mil­lion 201 müň ton­na go­laý kar­ba­mid dö­kü­ni taý­ýarla­nyl­dy hem-­de önüm­çi­li­giň ösüş dep­gi­ni 107 gö­te­ri­me çen­li ýo­kar­lan­dy. Ga­ra­bo­gaz­ly hi­mi­ýa­çy­lar Hal­ka­ra pa­ra­hatçy­lyk we yna­nyş­mak ýy­ly­na hem ynam­ly ga­dam bas­dy­lar. Şu ýy­lyň ýan­war aýyn­da bu ýer­de 70 müň ton­na karbamid taý­ýar­la­mak ba­ra­da­ky me­ýilna­ma möh­le­tin­den öň ar­ty­gy bi­len ýe­ri­ne ýe­ti­ril­di. 

Toplum döw­le­ti­miz­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ile­ri tu­tul­ýan ugurlarynyň bi­ri bo­lan hi­miýa se­na­ga­ty­ny ös­dür­mek­de yzy­gi­der­li ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­ler esa­syn­da guruldy. Onda 10 müň ton­na­lyk ammiak am­ma­ry, umu­my sy­gy­my 100 müň ton­na kar­ba­mi­de deň bo­lan am­mar­lar, de­ňiz su­wuny aras­sa­laý­jy we süý­je­di­ji des­ga, elekt­rik energiýa­sy­ny ön­dür­ýän kuw­wat­ly gaz­tur­bi­na ge­ne­ra­to­ry, ýa­şa­ýyş­-durmuş hem-­de me­de­ni mak­sat­ly desga­lar, şo­nuň ýa­ly­da, beý­le­ki önümçi­lik dü­züm­le­ri­niň birnä­çe­si bar. 

As­lyn­da, «Ga­ra­bo­gaz­karba­mid» za­wo­dy ýur­du­my­zyň hi­mi­ýa senaga­ty­nyň ýer­li çig mal se­riş­de­le­ri­ni gaý­ta­dan iş­le­mek ar­ka­ly alyn­ýan önümler bi­len mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­timi­ziň beý­le­ki pu­dak­la­ry­nyň zerurlyklary­ny do­ly üp­jün et­mek, şeý­le-­de şol önüm­le­riň da­şar­ky bazarla­ra ibe­ril­ýän möç­ber­le­ri­ni yzy­gi­der­li artdyr­mak ba­bat­da­ky wezipe­le­riň üs­tün­lik­li çö­zül­me­gin­de giň müm­kin­çi­lik­le­re eýe bo­lan kärha­na­dyr. Hä­zir­ki wagtda bu kär­ha­na­nyň ön­dür­ýän önü­mi­ne da­şar­ky ba­zar­lar­da, esa­san hem, Ýew­ro­pa ýurtla­ryn­da is­leg bar­ha art­ýar. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ne Haza­ryň ma­wy gi­ňiş­lik­le­rin­den kär­ha­na­nyň de­ňiz duralgasyna ýü­züp gel­ýän, yzy üzül­me­ýän ýük gä­mi­le­ri­ni syn­la­nyň­da­-da ma­gat göz ýe­tir­ýär­siň. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň yzy­gi­der­li he­ma­ýat­-gol­dawla­ryn­dan ruh­lan­ýan «Türkmen­hi­mi­ýa» döw­let kon­serni­niň önüm­çi­lik dü­züm­le­ri öz ön­dür­ýän önüm­le­ri bi­len yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň beý­le­ki pu­dak­la­ry­nyň, esa­san hem, oba ho­ja­ly­gy­nyň ze­rur­lyk­lary­ny üp­jün et­me­gi baş mak­sat edin­ýär. Dün­ýä­niň ýo­ka­ry hil ül­ňü­le­ri­ne do­ly la­ýyk gel­ýän kar­ba­mid zawo­dy hem bu asyl­ly mak­sa­dyň my­rat tapma­gyn­da, ata Wa­ta­ny­my­zyň eks­port müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­mak­da my­na­syp or­ny eýe­le­ýär. Ola­ryň ge­çen ýyl ýur­du­my­zyň oba ho­ja­lykçy­la­ry­na sar­gyt­lar bo­ýun­ça ibe­ren kar­ba­mi­di­niň möç­be­ri 74 müň ton­na­dan hem köp bo­lup, içer­ki sarp ediji­le­riň is­leg­le­ri­ni do­ly ka­na­gat­landy­ryp­dyr. Kär­ha­na­da kar­bamid öndür­mek üçin esa­sy çig mal­la­ryň bi­ri bo­lan te­bi­gy gaz «Gün­do­gar­ –­ Gün­ba­tar» ma­gist­ral gaz ge­çi­ri­ji­sin­den alyn­ýar. 

Kär­ha­na ba­ra­da gi­ňiş­le­ýin gür­rüň et­me­gi­mi­ziň hem özü­ne ýe­te­si se­bä­bi bar. Çün­ki daş­ky gur­şa­wy go­rap sak­la­mak­da äh­li ze­rur­lyk­lar ýoka­ry de­re­je­de göz öňün­de tu­tu­lyp gur­lan bu uly kär­ha­na­da hä­zir­ki wagt­da öz işi­ne bir­kem­siz erk edýän dür­li kär­dä­ki ýer­li hü­när­men­le­riň bir müň­den gow­ra­gy ýo­ka­ry önümçi­lik gör­ke­zi­ji­le­ri­ni ga­zan­ma­gy başarýar. Ola­ryň 159­-sy­nyň Türk­me­nis­ta­nyň De­mok­ra­tik par­ti­ýa­sy­nyň ag­za­sy bol­ma­gy has-­da buý­san­dyr­ýar.

 Ge­çi­ril­ýän çä­re­le­riň her bi­ri ga­ra­bo­gaz­ly hi­mi­ýa­çy­la­ry tä­ze zähmet üs­tün­lik­le­ri­ne ruh­landyr­ýar. Top­ra­gyň äh­li gör­nüşle­ri we äh­li ekin­ler üçin giň­den ula­nyl­ýan kar­ba­mi­de bo­lan is­le­giň bar­ha art­ma­gy ýur­dumy­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň ýo­kar­lan­ma­gy­na uly go­şant goş­ýar. Kär­ha­na­nyň iş­çi-­hünär­men­le­ri­dir in­že­ner-­teh­ni­ki iş­gär­le­ri şeý­le kä­mil we ýo­kary kuw­wat­ly kär­ha­na­da ha­lal zäh­met çe­kip, ata Wa­ta­ny­myzyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň yzy­gi­der­li art­ma­gy­na ön­jeý­li go­şant goş­ma­ga dö­re­den mümkin­çi­lik­le­ri üçin Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­za al­kyş aýd­ýar­lar. 

Guwanç ÇENDIROW, 

TDP-niň Balkan welaýat komitetiniň başlygy, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.