PARLAMENT FORUMY: tejribeler, mümkinçilikler, maksatlar

     «Awa­za» mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zola­gyn­da ge­çi­ril­ýän Bir­le­şen Mil­letler Gu­ra­ma­sy­nyň Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan döwletler bo­ýun­ça üçün­ji mas­la­ha­ty­nyň çäkle­rin­de 4-nji awgustda gu­ra­lan  Par­la­ment fo­ru­my ka­nun çy­ka­ryjy düzümleriň de­re­je­sin­de hä­zir­ki döw­rüň mö­hüm me­se­le­le­ri­ni ara alyp maslahatlaşmak­da we ola­ryň oňyn çöz­güt­le­ri­ni göz­le­mek­de uly äh­mi­ýe­te eýe bol­dy. Fo­ru­myň esa­sy mak­sa­dy Awa­za hereket­ler mak­satna­ma­sy­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne parlamentle­riň iş­jeň gat­na­şy­gy­ny hö­wes­len­dir­mek­den, hal­ka­ra hyzmat­daş­ly­gy giňeltmek­den, mil­li hem-de se­bit de­re­je­le­rin­de ne­ti­je­li sy­ýa­sy ta­gal­la­la­ry ut­gaş­dyr­mak­dan, deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­la­ryň par­la­ment­le­ri­niň jem­leý­ji resmi­na­ma­nyň ile­ri tutul­ýan ugur­la­ry­ny öz­le­ri­niň esa­sy wezipele­ri­ne (ka­nun çykaryjy­lyk, gö­zeg­çi­lik, býu­jet, we­kil­çi­lik) köpta­rap­la­ýyn dereje­de gi­riz­mek üçin ama­la aşy­ryp bil­jek anyk he­re­ketle­ri­ni kes­git­le­mek­den we mas­la­hatla­ry ber­mek­den, şeý­le he­re­ket­le­re has giň sy­ýa­sy yg­rar­ly­ly­gy hö­weslen­dir­mek­den we goldamakdan, ola­ryň has giň ge­rim­de ne­ti­je­li we yzy­gi­der­li ama­la aşy­ryl­ma­gy­ny üpjün et­mek­den yba­rat bol­dy.

     Ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çen çä­rä­niň «Ug­ry kes­git­le­mek: Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar üçin Awa­za hereketleriň mak­sat­na­ma­syny ­iler­let­mek»­ at­ly­ ple­nar­ mej­li­si­ne BMG-niň de­giş­li dü­züm­le­ri­niň ýolbaş­çy­la­ry,­dür­li ­ýurt­lar­dan par­la­ment ýol­baş­çy­la­ry­dyr­ we­kil­le­ri,­ şeý­le ­hem Türk­me­nis­ta­nyň ­Mej­li­si­niň­ we­kil­le­ri gat­naş­dy. Par­la­ment fo­ru­my­nyň işi mowzukla­ýyn mej­lis­ler­de do­wam et­di. «We­na­dan Awa­za: çözül­me­dik me­se­le­ler, top­la­nan tej­ri­be­ler we gel­je­ge ­uza­ýan­ ýol­lar»­ at­ly­ mej­lis­de We­na ­he­re­ket­ler­ mak­sat­na­ma­syn­dan Awaza he­re­ket­ler  mak­sat­na­ma­sy­na geç­mek­de­ top­la­nan­ mil­li­ we ­se­bit­leýin tej­ri­be­le­re hem-de deň­ze çy­kalga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar üçin ­tä­ze­ müm­kin­çi­lik­le­re­ da­ýan­mak bi­len, geljegi­ na­zar­la­ýan ­sel­jer­me­ler be­ril­di. On­da par­la­ment wekillerine kanun çy­ka­ry­jy­lyk, we­kil­çi­lik, gözeg­çi­lik­ we ­býu­jet­ we­zi­pe­le­ri ar­ka­ly Awa­za­ he­re­ket­ler­ mak­sat­na­ma­sy­nyň dur­mu­şa geçirilmegi­ne ýar­dam etmek­de­ yg­ty­ýar­lyk­la­ryň­ ber­lip­ bilinýändi­gi ba­ra­da bel­le­nil­di. «Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk äh­li ösüp barýan ­ýurt­la­ra ­ýaý­ra­ýan ­köp­ta­rap­la­ýyn söw­da ul­ga­my­ny ke­ma­la ge­tir­mek we pug­ta­lan­dyr­mak» at­ly mej­lis­de hal­ka­ra söw­da­nyň deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ­ösüp ­bar­ýan­ ýurt­lar­da­ ykdy­sa­dy­ aba­dan­çy­ly­gy, ­äh­li­ta­rap­la­ýyn ösü­şi hö­wes­len­dir­mek, Bü­tin­dün­ýä söw­da gu­ra­ma­sy bi­len has pug­ta hyzmat­daş­ly­gy, ýag­ny açyk, howp­suz, ýe­ňil ­we­ ada­lat­ly­ söwdany ­gol­da­mak üçin de­giş­li ka­nun­la­ryň ka­bul edil­megi­ hem-de ­iş­ çyg­ry­nyň­ bellenilme­gi ba­bat­da ­pi­kir­ler ­öňe­ sü­rül­di. 

     «Pa­ra­hat­çy­ly­gy, yna­nyş­ma­gy we ha­sa­bat­ly do­lan­dy­ry­şy döret­mek: deňze ­çy­kal­ga­sy ­bol­ma­dyk ­ösüp ­bar­ýan ýurt­lar­da dur­nuk­ly ­ösü­şe ­ýar­dam ­edýän şert­ler» at­ly mej­lis­de parlamentleriň pa­ra­hat­çy­ly­gyň, yna­nyş­ma­gyň we Dur­nuk­ly ösüşiň üp­jün edil­me­gin­dä­ki or­ny ­üns ­mer­ke­zin­de­ orun aldy. Deňze­ çy­kal­ga­sy ­bol­ma­dyk ösüp­ bar­ýan ýurt­la­ryň arasynda­ky gat­na­şyk­la­ry iler­let­mek­de ­öň­de­ dur­ýan­ we­zi­pe­ler,­ ola­ry dur­mu­şa ge­çir­me­giň ne­ti­je­li usul­la­ry bara­da ­hem-de ­ulag-lo­gis­tik merkezle­ri­niň, hal­ka­ra ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­niň syýasy we yk­dy­sa­dy äh­mi­ýe­ti­ni yl­my taý­dan esas­lan­dyrmak­ boýun­ça­ gymmat­ly ­tek­lip­ler­dir ga­ra­ýyş­lar be­ýan edil­di. Şeý­le hem parahat­çy­ly­gy­ we ­öza­ra­ yna­nyş­ma­gy üp­jün ­etmek­de,­ Durnuk­ly­ ösüş­ maksat­la­ry­na­ ýet­mek­de mil­li ­par­la­mentle­riň tagal­la­la­ry­ny bir­leş­dir­me­giň ýol­la­ry­ ara­ al­nyp ­mas­la­hat­la­şyl­dy. 

     Par­la­ment fo­ru­my­nyň üs­tün­lik­li ge­çi­ril­me­gi hor­mat­ly Prezidentimiziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ama­la aşy­ryl­ýan asylly sy­ýa­sa­tyň we döre­di­ji­lik­li baş­lan­gyç­la­ryň rowaçlanýandygy­nyň ny­şa­ny­dy­gy­ny bel­lemek gerek. Türkmenis­ta­nyň­ hal­ka­ra ab­ra­ýy­ny has-da beý­gel­dip, dün­ýä döw­let­le­ri ­ bi­len­ hoş­ni­ýet­li­ gat­na­şykla­ry pug­ta­lan­dyr­mak ugrunda ýadaw­syz ­ta­gal­la­la­ry ­edýän­ Gah­ry­man Ar­ka­da­gymyzyň  hem-de Ar­ka­dag­ly Gahryman Ser­da­ry­my­zyň jan­la­ry sag, ömürle­ri­ uzak,­ nu­ra­na gelje­gi ­na­zarla­ýan ­iş­le­ri­ ro­waç ­bol­sun! 

Enejan ATAÝEWA, Türkmenistanyň Mejlisiniň Halkara we parlamentara aragatnaşyklar baradaky komitetiniň agzasy.