GOÝNY BAGY-BOSSAN EZIZ DIÝARYŇ

     Şahyryň: «Kimde­kim bir agaç ekse ýadygär, Dünýä kitabynda onuň  ady bar» diýşi ýaly, bag ekmek sogaply, sahawatly amal hasaplanylýar.  Bag ekmek — türkmende gadymdan gelýän adat. 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ählihalk bag ekmek dabarasyna ýaz hem­de güýz pasyllaryna uly ruhubelentlik bilen badalga berilmegi, tutuş ýurdumyz boýunça millionlarça bag nahallarynyň oturdylmagy indi asylly däbe öwrüldi. Gahryman Arkadagymyzyň hem­de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň göreldesine eýerip ählihalk bag ekmek dabarasyna bagtyýar halkymyzyň işjeň gatnaşmagynda milli jebisligimiz, agzybirligimiz aýdyň şöhlelenýär. Köpçülikleýin bag ekmek ýurdumyzyň ekologiýasynyň derejesiniň has­da sagdynlaşmagyna täsir edýär. Şonuň ýaly­da bu asyllyişiň ýaşlarda ekologiýamedeniýetini kemala getirmekde, Watanymyza, tebigatymyza söýgi döretmekde ähmiýeti uludyr.

     Baglar — gözel tebigatymyzyň ýaraşygy. Olar ynsan saglygyna, ekologiýanyň arassalygyna öz oňyn täsirini ýetirýär. Bilermenleriň hasaplamalaryna görä, bir düýp agaç bir günüň dowamynda, ortaça, iki kilogram kislorod bölüp çykarýar. Netijede, bir düýp daragt fotosintez hadysasy arkaly üç adamyň dem aljak howasyny arassalaýar. Şeýle hemalymlar birgektar meýdany eýeleýän bagyň 100 tonna golaý tozan bölejiklerini özüne siňdirýändigini hasaplapdyrlar.

     Şu nukdaýnazardan ugur alyp, häzirki wagtda ekoulgamyň tämizligini gazanmak, dünýä abadançylygyny üpjün etmek babatda zerur çäreler durmuşa geçirilýär. Berkarar döwletimiz ekologiýa abadançylygy babatda BMG­niň Ösüş maksatnamasy, Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy (UNEP), Ählumumy ekologiýa gaznasy ýaly birnäçe iri düzümler bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklaýar. Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan daşky gurşaw babatda halkara hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek bilen, halkara konwensiýalaryň ençemesine goşulýar we bu babatda işiň ilerlemegine öz goşandyny goşýar. Hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80­nji sessiýasynyň plenar mejlisindäki taryhy çykyşynda ekologiýababatda umumadamzat ähmiýetli başlangyçlardyr teklipleri öňe sürmegi hembu hakykatyň aýdyň güwäsidir. 

     Arassa ekologiýa ynsanyň saglygy, sagdyn nesil, abadan durmuş bilen berk baglanyşyklydyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hasaplanylýar. 

     Merdana pederlerimiz agaç  ekmegi, bag ýetişdirmegi sogap, asylly iş hasaplapdyrlar. Muňa halkymyzyň hakydasyna siňen hikmetli sözleriň mysalynda aýdyň göz ýetirmek bolýar. «Bir nahal ekseň, ýaşyň bakydyr»,  «Bir ýyl tut ekseň, ýüz ýyl altyn alarsyň», «Ýagşydan bag galar, ýamandan — ýürekde dag», «Bagym bar, barym bar» ýaly atalar sözlerinde bag ýetişdirmegiň sogaby, jemgyýetçilik ähmiýeti özboluşly beýan edilýär. 

     Bag ekmek ynsanyň borjudyr.  Ol bag ekmek bilen ene topragyň, Watanyň, geljek nesilleriň öňündäki borjuny berjaý edýär. Bag nahallaryny ekmek, tokaý zolaklaryny döretmek diňe bir howanyň arassalygyna, ynsan saglygyna oňyn täsirini ýetirmek bilen çäklenmän, eýsem, tebigatyň biodürlüliginiň baýlaşmagyna hem itergi berýär. Ýurdumyzda sazak tokaýlyklarynyň döredilmegi ýabany jandarlaryň örňemegine, köpelmegine, ýitip ýok bolmak howpunyň öňüniň alynmagyna şert döredýär. Garagum sährasynyň goýnunda döredilen «Altyn asyr» Türkmen köli munuň aýdyň mysalydyr. Bu köl ekerançylyk ýerleriniň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak bilen bir hatarda, tebigatymyzyň ösümlik we haýwanat dünýäsiniň baýlaşmagynda hem uly orun eýeleýär. Häzirki wagtda kölüň daş­töwereginde tokaý zolaklaryny döretmek babatda zerur  işler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň bu künjeginiň tebigy gözelliklerini goramaga ylmy taýdan çemeleşilýär. Munuň şeýledigine kölüň golaý­goltumynda geçirilen gözegçilikleriň dowamynda bu künjegi mesgen edinen janly­jandarlaryň köp duş gelýändigi hem şaýatlyk edýär. Şonuň ýaly­da Köpetdagyň eteginde uly göwrümli tokaý­seýilgäh zolaklarynyň döredilmegi ýurdumyzda tebigaty goramak babatda giň gerimde durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň aýdyň netijeleridir. Bu ugurda durmuşa geçirilýän asylly işler hakynda gürrüň edilende, Bötendagda döredilýän tokaý zolaklary hakynda hem buýsanç bilen nygtap geçmek zerurdyr. 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe gurlup, ulanylmaga berilýän täze döwrebap şäherçeleriň, obalaryň, ýaşaýyş jaý toplumlarynyň töwereginde we ýanaşyk ýerlerinde döredilýän gök zolaklar, oturdylýan bag nahallary hem ýurdumyzda ekologiýa abadançylygyna uly ähmiýet berilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň  parasatly baştutanlygynda bagy­bossanlyga bürenýän eziz Diýarymyzda ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek babatynda ägirt uly işler amala aşyrylýar. Bagtyýar raýatlarymyz bag ekmek ýaly asylly işe gatnaşmak bilen ýurdumyzy abadanlaşdyrmak, gözel tebigatymyzy goramak boýunça işlere öz şahsy goşantlaryny goşýarlar. 

Ýazpolat KERIÝEW, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň başlygy,

Mejlisiň deputaty.