Andreý LUKIN, Gazagystan Respublikasynyň  Parlamentiniň Senatynyň Halkara gatnaşyklar, goranmak we howpsuzlyk komitetiniň başlygy:

Gazagystan Bitaraplygyň dostlary toparynyň çäklerinde Türkmenistanyň parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň hatyrasyna durmuşa geçirýän tagallalaryna ýokary baha berýär. Şu gün Aşgabat sebit we dünýä derejesinde parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmaga gönükdirilen halkara başlangyçlary üstünlikli durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan yglan edilen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň çäklerinde Türkmenistanyň döredijilikli başlangyçlary aýratyn üns berilmäge mynasypdyr. 

Gazagystan hemişe parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen dialogy goldamaga ygrarly boldy. 

Biziň, parlamentariler hökmünde söwda amallaryny ýeňilleşdirjek, bökdençlikleri aradan aýyrjak we sebitde täze ykdysady taslamalary höweslendirjek ygtybarly hukuk binýadyny döretmegimiz möhüm bolup durýar. Biziň kanunlarymyzyň birek-birege çapraz gelmän, olarda meňzeş ýörelgeleriň we çemeleşmeleriň ulanylmagy möhüm bolup durýar. Gazagystanyň Parlamenti sanlylaşdyrmak we emeli aň, bilelikdäki taslamalary we başlangyçlary amala aşyrmak çygrynda kanunçylygyň utgaşmagyna gönükdirilen bilelikdäki çärelere taýýardyr.   

Şu gün sebitde ekologiýa gün tertibini ilerletmek boýunça möhüm çözgütler kabul edilýär. Şunda umumy meseleler boýunça seslenilende ylalaşykly, birek-biregiň tagallalarynyň üstüni dolmak bilen hereket etmek möhüm bolup durýar. Biziň toparlaýyn hereketlerimiz biziň diňe bir has parahat şu günümize däl, eýsem gülläp ösýän we sazlaşykly geljegimize hem ygrarlygymyzy şöhlelendirýär. 

Žyldyz SADYRBAÝEWA, Gyrgyz Respublikasynyň Ýokary Geňeşiniň Başlygynyň orunbasary:

Biz üçin Merkezi Aziýa – bu umumy öý we bu öýde parahatçylygyň bolmagy diňe goňşularyň arasynda ynanyşmak we netijeli hyzmatdaşlyk etmäge taýýarlyk bol ýagdaýynda mümkindir. 

Biz 2025-nji ýylyň awgustynda Türkmenistanda geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň üçünji maslahatynyň netijelerine uly ähmiýet berýäris. Gyrgyz Respublikasy üçin, deňze çykalgasy bolmadyk beýleki ýurtlar üçin hem bolşy ýaly, ulag infrastrukturasynyň döwrebaplaşdyrylmagy we multimodal ulag geçelgelerine elýeterliligiň üpjün edilmegi möhüm wezipe bolup durýar.   

Biz BMG-niň Aşgabat geçiriljek Birleşen Milletler Guramasynyň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygyna we Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp geçiriljek halkara foruma uly ähmiýet berýäris. Biz bu forumyň häzirki döwrüň iň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin abraýly meýdança öwrüljekdigine, şeýle-de köptaraplaýyn parlamentara hyzmatdaşlyk üçin täze gözýetimleri açjakdygyna ynanýarys. Gyrgyz Respublikasynyň Türkmenistanyň we BMG-niň başlangyçlaryny goldamagy – bu diňe bir raýdaşlygyň nyşany bolman, eýsem biziň Merkezi Aziýanyň ähli halklary üçin özara düşünişmek, ynanyşmak we dostluk ruhunda parahatçylykly, durnukly we gülläp ösýän geljegi üpjün etmek ýaly umumy maksatlara berk ygrarlygymyzyň alamatydyr. 

Jalpa RATNA, Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili:

Bugün Parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda ýygnanyşymyz ýaly, ýolbaşçylar hökmünde alyp barýan işlerimiziň diňe bir syýasaty döretmek bilen çäklenmän, jemgyýetlerimizde ynam, jebislik we umyt döretmek bilen baglanyşyklydygyny nygtadyk. Parlamentler bu jogapkärçiligi beýleki guramalara garanyňda has-da öz üstüne alýar. Parlamentler parahatçylygyň we ynamyň binýadyny döredýärler. Çagalar üçin döwlet maliýeleşdirmesi durnuklylyga we mümkinçiliklere maýa goýmakdyr. Çagalaryň sesleri pikir alyşmalaryň bir bölegi bolmaly.

Häzirki wagtda parlamentleriň işiniň öňküsinden has çylşyrymlydygyny hemmämiz bilýäris. Diplomatiýanyň, söwdanyň, ynsanperwer zerurlyklaryň we döwrebap sanly kynçylyklaryň deňlagramlylygyny üpjün etmek aňsat däl. Emma bu ugurlaryň her birinde Parlamentleriň bitaraplyk, öz içine alyjylyk we öňdengörüjilik bilen ugrukdyrmak mümkinçiligi bar. ÝUNISEF netijeleri paýlaşmak, ukyplary artdyrmak we milli ileri tutulýan ugurlary goldamak arkaly bu hyzmatdaşlygy dowam etdirmäge borçlanýar. Türkmenistanyň Mejlisi bilen hyzmatdaşlygymyz, halkara guramalaryň we milli parlamentleriň hakyky özgerişleri başarmak üçin jemlenip biljekdiginiň bir mysalydyr.

Narine SAAKÝAN, BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekili:

2025-nji ýyl Türkmenistanda «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi we BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen goldanyldy. Bu ýyl adalatly, inklýuziw we durnukly geljegi gurmak boýunça bilelikdäki tagallalary berkitmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir.

BMG-niň Ösüş maksatnamasy bu garaýşy goldaýar we ony amaly hereketlere geçirýär. Biz durnukly ösüşiň we parahatçylygyň aýrylmaz baglanyşygyndan ugur alýarys: olar syýasy dialogy, durmuş-ykdysady ösüşi, ekologiýa durnuklylygy, adam hukuklarynyň goralmagyny, aýallaryň we erkekleriň deňligini, şeýle-de kanunyň hökmürowanlygynyň we demokratik institutlaryň pugtalandyrylmagyny talap edýär.   

Parlamentara dialog ynanyşmagy pugtalandyrmagyň, diplomatiýanyň ösdürmegiň we ählumumy meseleleriň bilelikdäki çözgütlerini tapmagyň kuwwatly guralyna öwrülýär. Parlamentler halklaryň sesi bolmak bilen, parahatçylyga, jemgyýetçilik jebisligine we durnukly ösüşe eltip biljek syýasaty emele getirmäge ukyplydyr. 

Türkmenistan üçin 2025-nji ýyl: ýurt diňe bir Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny däl, eýsem özüniň halkara derejede ykrar edilen bitaraplygynyň 30 ýyllygyny belleýär. Bu ýurduň dünýäde ýeke-täk bolan bu hukuk ýagdaýy Türkmenistanyň parahatçylygyň, hyzmatdaşlygyň we durnukly ösüşiň nusgalyk maksatlaryna ygrarlydygyny aýdyň görkezýär. 

Bitaraplyk halklaryň arasynda ynanyşmagy we dialogy pugtalandyrmaga ýardam etmek bilen, ählumumy meseleleri ýeňip geçmegiň parahatçylykly we netijeli çemeleşmesiniň aýdyň mysaly bolup durýar.