TÄZE TARYHY DÖWÜRDE ÖSÜŞLERIŇ RÖWŞEN ÝOLUNDAN BEDEW BADY BILEN ÖŇE BARÝAN EZIZ DIÝARYMYZDA ÝETILEN BELENT SEPGITLERIŇ HÖZIRINI GÖRÜP ERKANA DURMUŞDA ÝAŞAÝAN ÇAGALAR BARADAKY ALADA ÝURDUMYZDA ALNYP BARYLÝAN DÖWLET SYÝASATYNYŇ ESASY UGURLARYNYŇ BIRIDIR. TÜRKMENISTANY BAGTYÝAR, ŞADYÝAN, BAGTLY ÇAGALARYŇ ÝURDUNA ÖWÜRMEK UGRUNDA TÜRKMEN HALKYNYŇ MILLI LIDERI GAHRYMAN ARKADAGYMYZYŇ BAŞYNY BAŞLAN IŞLERINIŇ HORMATLY PREZIDENTIMIZIŇ PARASATLY BAŞTUTANLYGYNDA ÜSTÜNLIKLI DOWAM ETDIRILMEGI MÄHRIBAN HALKYMYZDA KANAGATLANMA DUÝGULARYNY DÖREDÝÄR.

     2023-nji ýylda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 – 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň Milli Meýilnamasyny» ýurdumyzda çagalar barada aladanyň üns merkezinden düşmeýändigini, çagalar üçin döredilýän şertleri mundan beýläk-de gowulandyrmaga, olaryň hukuklarynyň we abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridiginiň subutnamasyna öwrüldi. 

     Milli kanunçylygymyzyň halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryna we döwrüň talabyna laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilmegi, çagalaryň hukuklarynyň, abadançylygynyň üpjün edilmegini, çaganyň hukuklarynyň we bähbitleriniň goragynyň ygtybarlylygyny kepillendirýär. Türkmenistan 1994-nji ýylda BMG tarapyndan kabul edilen çagalaryň hukuklaryny goramaga gönükdirilen «Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyny» tassyklamak bilen ösüp gelýän ýaş nesliň hemmetaraplaýyn kämilleşmegi üçin oňaýly şertleri üpjün etmäge işjeň gatnaşýar. Türkmenistan çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda BMG-niň esasy ýörelgelerine ygrarlydygyny iş ýüzünde görkezýär we bu ugurda durmuşa geçirilýän işler ÝUNISEF tarapyndan uly goldawa eýe bolýar. 

     Nirede parahatçylyk, asudalyk, bagtyýarlyk bar bolsa, şol ýerde hem çagajyklaryň şadyýan sesleri belentden ýaňlanýar. Çagalar biziň kalbymyzyň buýsanjy, dünýämiziň iň uly şatlyk-şowhuny, öýlerimiziň ýaraşygy, bagtyýar durmuşymyzyň gül-gunçalary, ömrümiziň dowamaty. Çagajyklaryň şadyýan gülküleri bahasyna ýetip bolmajak hazyna deň. Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen eneleriň we çagalaryň hukuklaryny goramaga gönükdirilen kanunlaryň kabul edilmegi, olaryň döwrüň talabyna görä kämilleşdirilip durulmagy, döwrebap mekdebe çenli çagalar edaralaryň, umumy bilim berýän edaralaryň, sagaldyş-dynç alyş toplumlaryň gurlup ulanylmaga berilmegi çagalaryň hemmetaraplaýyn kadaly ösüşini, ajaýyp durmuşyny üpjün etmekde zerur şertleriň döredilmegi mähriban halkymyzda kanagatlanma duýgularyny döredýär. 

     Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda esas goýujy maksatlaryna, ýörelgelerine ygrarlylygyň beýany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyklarynyň sanawyna girizilen «Çagalary goramagyň halkara güni» her ýylyň 1-nji iýunynda bütin dünýäde bolşy ýaly, eziz Diýarymyzda hem giňden bellenilýär. Bu baýramyň şanyna ýurdumyzyň ähli künjeklerinde medeni-köpçülikleýin çäreleri, döredijilik bäsleşikleri, sport ýaryşlary gurnalýar. Tomus paslynyň güneşli günlerinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde hereket edýän çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezlerinde ýaş türkmenistanlylaryň sapaly dynç almaklary, döwrebap bilim-terbiýe almaklary, sagdyn ulalmaklary üçin ähli şertler döredilendir. Awazada, Gökderede we welaýat merkezlerinde gurlan dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde çagalaryň müňlerçesi wagtlaryny şatlykly geçirýärler. Tomusky dynç alyş möwsüminde çagalaryň dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde döwrebap dynç almaklary, ruhy we beden taýdan sazlaşykly ösmekleri üçin hem ähli şertler döredilýär. Bu bolsa hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň ýokary derejede bellenilýän ýylynda ýaş nesilleriň şatlygyny goşalandyrýar.

     Ata Watanymyzda kalby buýsançdan, nurana ýüzleri mähirden doly bagtyýar çagalaryň şadyýan gülki sesleri mukaddes maşgala ojagyňyzda hemişe ýaňlanyp dursun!

Nepes ROZYÝEW,Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň agzasy. 

      Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda türkmen halkynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen tutumly işleri yzygiderli dowam etdirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan dowam etdirilýän körpe nesil babatdaky döwlet syýasaty Türkmenistanyň Konstitusiýasyna hem-de bu ugurdaky halkara resminamalara laýyklykda, olaryň hemmetaraplaýyn beden, aň-bilim, ruhy-ahlak, durmuş taýdan ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirilendir. 

     Çagalyk ýyllarynda ynsanyň ruhy-ahlak ýörelgeleri we durmuşa ukyplylyk hem-de maksada okgunlylyk häsiýetleri kemala gelýär. Maşgala we çagalar babatda döwlet syýasaty halkyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga, jemgyýetiň ruhy, medeni, döredijilik kuwwatyny artdyrmaga gönükdirilen milli ykdysady strategiýa bilen üznüksiz baglydyr. 

     Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan esasy ugurlary bilen baglanyşykly kanun çykaryjy edarasynyň, ýagny, Milli parlamentiň öňünde goýlan ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitlenendir. Şuňa laýyklykda, «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi hem-de oňa degişlilikde goşmaçalar we üýtgetmeler girizilip, üznüksiz kämilleşdirilýär. 

     Ýurdumyzda çagalaryň hukuklarynyň kämilleşdirilmegi bilen bir hatarda, olary durmuşa geçirmek ugrunda ýörite meýilnamalaýyn işler hem alnyp barylýar. Munuň şeýledigine hormatly Prezidentimiziň Karary bilen kabul edilen «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynda» hem aýdyň göz ýetirmek bolýar. Onuň esasy maksady, döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan çagalaryň hukuklaryny we abadançylygyny mundan beýläk-de üpjün etmek, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy, durmuş-ykdysady hem-de milli-medeni ulgamlarynda çagalaryň hukuklaryny goramaga we yzygiderli gowulandyrmaga gönükdirilen şertleri ýaýbaňlandyrmak, ösüp gelýän ýaş nesliň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak, çagalary okatmagyň we durmuşa taýýarlamagyň, olar bilen geçirilýän terbiýeçilik işleriniň hilini has ýokarlandyrmak we Türkmenistanyň halkara şertnamalary esasynda çagalaryň hukuklaryny üpjün etmek barada öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlydygyny beýan etmek we olaryň hukuklaryny iş ýüzünde durmuşa geçirmek hem-de şol hukuklardan peýdalanmak mümkinçiligini artdyrmakdan ybaratdyr. 

     Çagalaryň aladalary barada söhbet edilende, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy barada aýtman geçmek bolmaz. Sebäbi ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly milli ýörelgelerimize eýermek bilen, ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygynda galan çagalaryň hem ýetginjekleriň aýratyn alada bilen gurşalyp alynmagy, olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi, jemgyýetimiziň durmuşyna mynasyp, doly derejede gatnaşmagy üçin oňaýly şertleriň döredilmegi ugrunda yzygiderli tagallalar edilýär. Şunda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan amala aşyrylýan işleriň barha rowaçlanmagy ynsanperwer ýörelgeleriň döwlet syýasaty derejesinde giň gerim alýandygyndan nyşandyr. 

     Döwlet tarapyndan her bir maşgala, ene, çaga goralýar. Her bir ýaşajyk raýatlar üçin has oňaýly durmuş şertlerini üpjün etmek meselelerini çözmäge örän jogapkärli çemeleşilýär. Ata Watanymyzda eşretli ertirlerimiziň eýeleri bolan ýaş nesil üçin ähli mümkinçilikler döredilip, olaryň sagdyn, berk bedenli, bilimli bolmaklary ugrunda uly alada edilýär. Şeýle aladalaryň netijesinde, Türkmenistan bagtyýar çagalygyň hem-de iň arzyly islegleriň hasyl bolýan ýurduna öwrüldi. 

Baýrammyrat 

HAJYMÄMMEDOW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

     Türkmenistanyň Konstitusiýasyna esaslanýan döwletimiziň kanunçylyk namalarynda çagalaryň hukuklarynyň goragynyň kanuny esaslarynyň üpjün edilmegi meselelerine örän jogapkärli hem-de toplumlaýyn çemeleşilýär. Çagalaryň hukuklaryny, abadançylygyny üpjün etmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz 2023-nji ýylda «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekdi. Milli meýilnamanyň kabul edilmegi ýaş nesil hakyndaky aladanyň döwlet syýasatynda aýratyn orun eýeleýändigine şaýatlyk edýär

     Wa­ta­ny­my­zyň äh­li künje­gin­de döw­re­bap mek­debe çen­li çaga­lar eda­ra­la­ry, bi­lim eda­ra­la­ry, dynç alyş, be­den­terbiýe sagaldyş toplum­la­ry guru­lýar. Ýaş ne­sille­riň döw­re­bap bi­lim alma­gy, ça­ga­lar­da ýo­ka­ry ah­lak sypat­la­ry­nyň, wa­tan­sö­ýü­ji­ligiň terbiýelenmegi ugrunda amat­ly dur­muş şert­le­ri döredilýär.

     Çaga­la­ryň sag­ly­gy­ny gora­mak­da, bag­ty­ýar dur­muş­da ýaşamagyn­da, jem­gy­ýet­de öz orun­la­ry­ny tap­ma­gyn­da, ählitarapla­ýyn ösü­şi­ni üp­jün et­mä­ge ze­rur şert­le­ri dö­ret­mek­de Gurbanguly Berdimuhamedow adyn­da­ky Ho­wan­dar­ly­ga mä­täç ça­ga­lara he­ma­ýat ber­mek bo­ýun­ça ha­ýyr­-sa­ha­wat gaz­na­sy tarapyn­dan hem nus­ga­lyk iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Gaz­na­nyň döredi­le­ni­ne köp wagt geçme­dik hem bol­sa dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän iş­ler he­ma­ýa­ta mä­täç ça­ga­la­ryň yk­ba­ly­na, ola­ryň nurana geljeginiň üp­jün edil­me­gi­ne örän jogap­kär­li hem­-de toplumlaýyn esas­da çe­me­le­şi­lip, ýaş ne­sil ba­ra­da­ky çyn­la­kaý tagal­la­la­ryň tä­ze rö­wüş­de ýü­ze çyk­ma­sy­na öw­rül­di. Bu ugur­da ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýän yn­san­per­wer iş­ler hal­ka­ra de­re­je­sin­de hem uly gol­da­wa my­na­syp bol­ýar. 

     Hä­zir­ki dö­wür­de ber­ka­rar Watanymyz­da ýaş­la­ryň döre­di­ji­lik ukyp­la­ry­nyň ös­me­gi üçin hem­me şert­ler dö­re­dilýär. Ýurdumyzyň äh­li se­bitle­rin­de döwrebap Me­de­ni­ýet mer­kez­le­ri, kon­sert meý­dança­la­ry, sun­gat mek­dep­le­ri bi­na edi­lip, olar­da çaga­lar baş­lan­gyç, ýö­ri­te­leş­di­ri­len bi­lim hem­-de dö­re­di­ji­lik bi­len meş­gul­lan­ma­ga müm­kin­çi­lik alýar­lar. Bu bi­lim we me­deni­ýet ojak­la­ryn­da ýaş ze­hin­ler ýü­ze çy­ka­ryl­ýar, gel­jek­ki artist­ler, sazan­da­lar, su­rat­keş­ler terbiýelenýär. Ýa­kyn­da paýtag­ty­myz­da «Gü­neş­li» ça­ga­lar we ýet­gin­jek­ler mer­ke­zi­niň düý­bü­niň tutulma­gy hem Wata­ny­my­zyň gel­je­gi bo­lan ýaş ne­sil ba­bat­da Türk­me­nis­tan­da al­nyp ba­ryl­ýan giň ge­rim­li işle­riň aý­dyň güwäsi­ne öw­rül­di. To­mus pas­ly­nyň gel­megi bi­len bol­sa ýurdumy­zyň mek­dep okuw­çy­la­ry to­mus­ky dynç alyş möwsümine ga­dam bas­dy. Gü­neş­li gün­ler­de ýurdumy­zyň äh­li se­bit­le­rin­de he­re­ket ed­ýän ça­ga­lar sagaldyş-dynç alyş merkezlerin­de ça­ga­la­ryň sa­pa­ly dynç we döw­re­bap bilim­-ter­bi­ýe almak­la­ry üçin äh­li şert­ler döre­di­len­dir. 

     Türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gah­ryman Arkadagymyzyň, hor­matly Pre­zi­den­ti­miz Ar­ka­dag­ly Gahryman Ser­da­ry­my­zyň jan­la­ry sag, ömür­le­ri uzak bol­sun! Il-­ýurt bäh­bit­li, umumadamzat äh­mi­ýet­li alyp bar­ýan iş­le­ri ro­waç­lyk­la­ra beslensin! 

Nepes ROZYÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

      Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda türkmen halkynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen tutumly işleri yzygiderli dowam etdirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan dowam etdirilýän körpe nesil babatdaky döwlet syýasaty Türkmenistanyň Konstitusiýasyna hem-de bu ugurdaky halkara resminamalara laýyklykda, olaryň hemmetaraplaýyn beden, aň-bilim, ruhy-ahlak, durmuş taýdan ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirilendir. 

     Çagalyk ýyllarynda ynsanyň ruhy-ahlak ýörelgeleri we durmuşa ukyplylyk hem-de maksada okgunlylyk häsiýetleri kemala gelýär. Maşgala we çagalar babatda döwlet syýasaty halkyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga, jemgyýetiň ruhy, medeni, döredijilik kuwwatyny artdyrmaga gönükdirilen milli ykdysady strategiýa bilen üznüksiz baglydyr. 

     Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan esasy ugurlary bilen baglanyşykly kanun çykaryjy edarasynyň, ýagny, Milli parlamentiň öňünde goýlan ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitlenendir. Şuňa laýyklykda, «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi hem-de oňa degişlilikde goşmaçalar we üýtgetmeler girizilip, üznüksiz kämilleşdirilýär. 

     Ýurdumyzda çagalaryň hukuklarynyň kämilleşdirilmegi bilen bir hatarda, olary durmuşa geçirmek ugrunda ýörite meýilnamalaýyn işler hem alnyp barylýar. Munuň şeýledigine hormatly Prezidentimiziň Karary bilen kabul edilen «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynda» hem aýdyň göz ýetirmek bolýar. Onuň esasy maksady, döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan çagalaryň hukuklaryny we abadançylygyny mundan beýläk-de üpjün etmek, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy, durmuş-ykdysady hem-de milli-medeni ulgamlarynda çagalaryň hukuklaryny goramaga we yzygiderli gowulandyrmaga gönükdirilen şertleri ýaýbaňlandyrmak, ösüp gelýän ýaş nesliň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak, çagalary okatmagyň we durmuşa taýýarlamagyň, olar bilen geçirilýän terbiýeçilik işleriniň hilini has ýokarlandyrmak we Türkmenistanyň halkara şertnamalary esasynda çagalaryň hukuklaryny üpjün etmek barada öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlydygyny beýan etmek we olaryň hukuklaryny iş ýüzünde durmuşa geçirmek hem-de şol hukuklardan peýdalanmak mümkinçiligini artdyrmakdan ybaratdyr. 

     Çagalaryň aladalary barada söhbet edilende, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy barada aýtman geçmek bolmaz. Sebäbi ynsanperwerlik, mätäji goldamak ýaly milli ýörelgelerimize eýermek bilen, ata-enesiniň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygynda galan çagalaryň hem ýetginjekleriň aýratyn alada bilen gurşalyp alynmagy, olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi, jemgyýetimiziň durmuşyna mynasyp, doly derejede gatnaşmagy üçin oňaýly şertleriň döredilmegi ugrunda yzygiderli tagallalar edilýär. Şunda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan amala aşyrylýan işleriň barha rowaçlanmagy ynsanperwer ýörelgeleriň döwlet syýasaty derejesinde giň gerim alýandygyndan nyşandyr. 

     Döwlet tarapyndan her bir maşgala, ene, çaga goralýar. Her bir ýaşajyk raýatlar üçin has oňaýly durmuş şertlerini üpjün etmek meselelerini çözmäge örän jogapkärli çemeleşilýär. Ata Watanymyzda eşretli ertirlerimiziň eýeleri bolan ýaş nesil üçin ähli mümkinçilikler döredilip, olaryň sagdyn, berk bedenli, bilimli bolmaklary ugrunda uly alada edilýär. Şeýle aladalaryň netijesinde, Türkmenistan bagtyýar çagalygyň hem-de iň arzyly islegleriň hasyl bolýan ýurduna öwrüldi. 

Baýrammyrat 

HAJYMÄMMEDOW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

     Döwletimizde hususy ulgamy ösdürmäge giň mümkinçiliklerdir zerur şertler döredilýär. Munuň özi Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň milli ykdysadyýetiň dürli pudaklarynyň, şol sanda senagat, oba hojalygy, gurluşyk, syýahatçylyk, söwda, durmuş hyzmaty ulgamlarynyň netijeli işlemegine uly ýardam edýär. Häzirki döwürde Türkmenistanyň ykdysadyýetinde iri, orta we kiçi kärhanalar bilen bir hatarda, maşgala we ýekebara  zähmete esaslanyp, telekeçilik işleri alnyp barylýar. Döredilýän kärhanalaryň özboluşlylygy pudaklaryň aýratynlyklaryna, tehnologiýalaryň ösüş badyna bagly bolup durýar.

     Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda hususy telekeçiligiň mümkinçiliklerini giňden peýdalanmak, telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak, maliýe-ykdysady ulgamy durnukly ösdürmek boýunça işler ýokary depginler bilen dowam etdirilýär. 

     Milli ykdysadyýetimizi köpugurly ösdürmekde kanunçylygy kämilleşdirmek we düzgünleşdirmek bazar ykdysadyýetine geçmegiň esasy şertleriniň biridir. Esasy Kanunymyzyň 47-nji maddasynda: «Her bir adamyň telekeçilik we kanunda gadagan edilmedik gaýry ykdysady işi üçin öz ukyplaryny we emlägini erkin peýdalanmaga hukugy bardyr» diýlip bellenilýär. Bazar gatnaşyklarynda hususy telekeçiligi höweslendirmek, telekeçilik işiniň hukuk esaslaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, raýatlaryň telekeçilik işini kabul edilen kanunlar esasynda alyp barmaklary üçin giň gerimli şertler döredildi. Şoňa görä-de, ýurdumyzda telekeçilik işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek we ösdürmek üçin «Telekeçilik işi hakynda», «Eýeçilik hakynda», «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda», «Erkin telekeçiligiň ykdysady zonalary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary we başga-da birnäçe resminamalar kabul edildi.

    Türkmenistanda telekeçilik ulgamynyň gerimini giňeltmek, telekeçilik işini alyp barýan taraplara döwlet goldawyny bermek, telekeçileriň netijeli işlemegi üçin amatly şertleri döretmek we olary hemme ugurdan goldamak, hususyýetçileriň ilat üçin täze iş ýerlerini döretmek bilen bagly maýa goýum taslamalaryny uzak möhletli karz serişdeleri arkaly üpjün etmek işleri toplumlaýyn we yzygiderli häsiýete eýe bolmak bilen, özüniň oňyn netijesini berýär. Önümleri öndürmek, işleri we hyzmatlary ýerine ýetirmek arkaly telekeçilik işini amala aşyrýan hususy eýeçilikdäki edara görnüşli taraplara we hususy telekeçilere önümçiligi ösdürmek we täze iş ýerlerini döretmek bilen bagly maýa goýumlary bermek boýunça durmuşa geçirilýän işler ýokary hilli milli önümleriň möçberiniň, görnüş sanawynyň artmagyna getirýär. 

     Ýurdumyzda söwda, hyzmat ediş, oba hojalyk, azyk önümlerini öndürmek ulgamlarynda hususy telekeçilik sazlaşykly ösdürilýär. Telekeçiligiň ýurduň jemi içerki önüminde tutýan paýynyň yzygiderli artmagy, şunuň bilen baglylykda hem ilatyň girdejisiniň ýokarlandyrylmagy sazlaşykly utgaşdyrylýar. 

     Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, belent başlary aman bolsun, il-ýurt bähbitli işleri mundan beýläk hem üstünliklere beslensin! 

Orazdurdy ABDYÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

     Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ak mer­mer­li Aşga­bat sport mer­ke­zi hök­mün­dä­ki or­nu­ny bar­ha pugta­lan­dyr­ýar. Mer­jen şä­he­ri­miz­de sportuň dür­li gör­nüş­le­ri boýunça geçirilýän halkara ýa­ryş­lar türk­men spor­tunyň ösü­şi­ni we şan-şöh­ra­tyny dün­ýä äş­gär ed­ýär. Şan­ly gün­ler­de paýtagtymy­zyň Ýöri­te­leş­di­ri­len küşt we şaş­ka mek­de­bin­de sportuň küşt gör­nü­şi bo­ýun­ça 8, 10 we 12 ýaş­ly tür­gen­le­riň arasyn­da hal­ka­ra ýa­ry­şyň üs­tün­lik­li ge­çi­ril­me­gi bol­sa has-da begen­dirdi, buý­san­dyr­dy. 

     Küşt oý­ny ýur­du­myz­da spor­tuň uly meşhur­ly­ga eýe bo­lan gör­nüş­le­ri­niň bi­ri ha­saplan­ýar. Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Serdarymy­zyň bel­leý­şi ýa­ly, küşt oý­ny ga­dy­my dessan­lar­da, türk­men halk er­te­ki­le­rin­de, geç­miş­de we häzir­ki wagt­da hem meş­hur­ly­ga eýe­dir. Ta­ry­ha al­tyn harp­lar bi­len ýazylan Ýa­pyk bina­lar­da we sö­weş sun­ga­ty bo­ýun­ça V Azi­ýa oýun­lary­nyň sana­wyn­da orun alan bu oýun sport gör­nü­şi hökmün­de giň­den ta­nal­ýar. 

     Aş­ga­ba­dyň «Ar­ka­la­şy­gyň tä­ze sport mümkin­çi­lik­le­ri­niň şähe­ri» diý­lip yg­lan edil­me­gi my­na­sy­bet­li ge­çi­ri­len hal­ka­ra ýary­şa Eý­ran, Ga­za­gys­tan, Gyr­gy­zys­tan, Özbegis­tan, Täjigistan, Hin­dis­tan, Rus­si­ýa, Tai­land, Wýet­nam, Ma­laý­zi­ýa ýa­ly ýurtlardan ýa­şa­jyk küşt­çü­le­riň on­lar­çasy­nyň gatna­şyp, akyl-paýhas oý­ny bo­ýun­ça us­sat­ly­gy­ny görkezendigini bel­le­mek ju­da ýa­kym­ly. Hal­ka­ra ýa­ryş spor­tuň we dost­lu­gyň baýramçy­ly­gy­na öw­rül­di. On­da ýa­şajyk türgenleri­mi­ziň şow­ly çy­kyş­la­ry Watanymy­zyň sport ab­ra­ýy­nyň saz­la­şyk­ly ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­nyň öz­bo­luş­ly da­ba­ra­lan­ma­sy boldy. 

     Ösüş-öz­gert­me­le­re bes­le­nen döw­rü­miz­de spor­ty dün­ýä ýurtla­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň mö­hüm ug­ry, halk­la­ryň ara­syn­da dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­ma­gyň ne­ti­je­li seriş­de­si hasap­lap, eziz Di­ýa­ry­myz­da hal­ka­ra sport ýa­ryş­la­ry­ny üs­tün­lik­li ge­çir­mek­de, şeý­le-de köp­çü­lik­le­ýin be­den­ter­bi­ýe-sa­galdyş hereke­ti­ni iler­let­mek­de taý­syz ta­gal­la edýän hormatly Prezidentimize we Gahryman Ar­ka­da­gy­my­za çäk­siz al­kyş aýdýa­rys. 

Resul IŞANGULYÝEW, Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň Ahal welaýat komitetiniň 

başlygy, Mejlisiň deputaty.

     Ýer ýüzünde adamzat ýaşaýşynyň ygtybarly dowam etmegi üçin parahatçylyk zerurdyr. Ynsanlaryň we halklaryň birek-birege bolan ynamy bolsa parahatçylygy üpjün etmegiň ilkinji serişdeleriniň biridir. Parahatçylyk we ynanyşmak düşünjelerini mizemez jemgyýetçilik ýörelgesine, durmuş kadasyna öwren halkymyzyň bu ugurdaky milli aýratynlyklary asyrlaryň dowamynda kämilleşip, nusgalyk häsiýete eýe bolandyr. 

     Häzirki wagtda ýurtlary, sebitleri we yklymlary biri-biri bilen köp sanly ugurlar baglanyşdyrýar. Şonuň üçin hem halklaryň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklaryny, oňyn hyzmatdaşlyk ýörelgelerini berkitmek, parahatçylyk arkaly durnukly ösüşi gazanmak möhümdir. Hoşniýetli goňşuçylyk, beýleki halklar bilen parahatçylyk söýüjilikli, birek-birege hormat goýmak gatnaşyklary durnukly ösüşi gazanmakda möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi hasaplanylýan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiz bolsa halkara giňişlikde durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmäge, uzak geljegi nazarlaýan döwletara gatnaşyklary ösdürmäge, ählumumy meseleleri çözmäge gönükdirilen syýasatyny, milli ýörelgelerini barha rowaçlandyrýar. 

     Gahryman Arkadagymyzyň «Ösüş arkaly parahatçylyk» şygaryna we «Dialog — parahatçylygyň kepili» filosofiýasyna esaslanýan, şeýle-de döwletimiziň ählumumy meselelere bolan garaýşyny öz içine alýan ynsanperwer taglymatyny üstünlikli dowam etdirýän hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän parasatly başlangyçlarynyň dünýä bileleşigi tarapyndan giňden goldanylmagy ýurdumyzyň parahatçylyk söýüjilik syýasatynyň Ýer ýüzünde barha dabaralanýandygyny görkezýär. Şunda döwletimiziň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesi uly ähmiýete eýedir. Bitaraplygyň türkmen nusgasynda milli bitewülik ýörelgeleriniň hem-de ähli taraplaryň bähbitlerini göz öňünde tutmak däpleriniň jemlenmegi ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynda uly üstünlikleri gazanmagyna itergi berýär.

     Türkmen Bitaraplygy ösüşleriň we özgerişleriň dünýä nusgalyk aýdyň ýoludyr. Şeýle aýdyň we adalatly ýol bilen halkymyzy röwşen geljege ynamly alyp barýan Milli Liderimiziň hem-de hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak, dünýä nusgalyk ýol-ýörelgeleri dowamat-dowam bolsun! 

Annabagt Ma­ýewa, welaýat Baş bilim müdirliginiň mekdebe çenli bilim, terbiýe we mekdepden daşary edaralar bölüminiň başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

     Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimizde millilige uly sarpa goýulýar. Türkmen zenanlarynyň döredýän islendik el işini synlanymyzda bir hakykata göz ýetirmek bolýar. Ýürek mähri siňdirilip, yhlas bilen edilen işleriň deňsiz-taýsyz gözellige, gaýtalanmajak sungat eserine deňelmegi ýöne ýere däldir. 

     Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň maşgalasy Ogulgerek Berdimuhamedowa öz agtyklary bilen Ogulabat ejäniň nusgalyk el işini sarpalap, mähriban enäniň ören alajasyny hem-de alaja örmekde ulanan iş guralyny Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýine gowşurdy. Beýik ogly dünýä beren beýik enäniň elinden çykan nepislikler bilen muzeý gymmatlyklarynyň üstüniň ýetirilmegi örän guwandyryjydyr. 

     Alaja inçe hem nepis iş. «Alaja aladyr, nagşa läledir» diýlişi ýaly, alaja salnan islendik nagşyň gözelligi has artýar. Şonuň üçin el işlerini alajasyz göz öňüne getirmek mümkin däl. Halk arasynda alajanyň ruhy güýjüniň bardygyna ynanylypdyr. Halkymyz ony gözden-dilden goraýjy hökmünde ulanypdyr. Bu barada Gahryman Arkadagymyz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly eserinde: «Biziň halkymyzda dagdan, düýe ýüňi, alaja ýaly zatlar ýakymsyz täsirlerden, gözden-dilden goraglylygy aňladýar» diýip belleýär. Hatda çarwadarlar hem yrym edip täze doglan guzularyň, owlaklaryň, köşekleriň, seýisler taýçanaklarynyň boýnuna alaja dakýarlar. Milli lybaslara, el işlerine, haly-palaslara aýratyn öwüşgin çaýýan alajanyň ak bilen gara sapaklardan işilmegine-örülmegine halkymyzda gije bilen gündiziň sazlaşygynyň beýany hökmünde garalýar.

     Halypa halyçy Ogulgerek Berdimuhamedowa Döwlet muzeýine bu gymmatlygy gowşuran pursadynda türkmen zenanyna mahsus asyllylyk bilen alajany agaç gurala berkidip, onuň nähili ulanylýandygyny düşündirdi. Görüm-göreldeden, edep-ekramdan ýüki ýetik halypa enä, onuň döreden el işlerine hormatynyň çäksizdigini şol pursatlar ýene bir gezek aýan etdi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ýörelgelerimiziň dowamatynyň dowam bolýandygy has-da buýsandyryjydyr. 

Aýnabat TOÝLYÝEWA, Köneürgenç etrabyndaky 38-nji orta mekdebiň müdiri, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

        В рамках международной конференции высокого уровня по сохранению ледников и в ознаменование начала председательства в 2025 году Республики Таджикистан в Диалоге женщин стран Центральной Азии в Душанбе в конце минувшего месяца под общей темой «Женщины в сохранении ледников» состоялся форум, на котором участники обсудили важную роль женщин в адаптации к изменению климата и смягчении его последствий, уделив особое внимание последствиям таяния ледников в регионе. На двух специальных панельных заседаниях были освещены успешные инициативы женщин стран Центральной Азии в области из­менения климата и рассмотрены пути совершенствования управления окружающей средой с учётом гендерных факторов. В очередном фору­ме Диалога женщин приняли участие и выступили депутаты Меджлиса Туркменистана. 

    Диалог женщин стран Центральной Азии – это платформа женщин региона по продвижению гендерного равенства. Диалог служит расширению и эффективному использованию потенциала женщин в укреплении мира, процветании и устойчивом развитии. Региональная платформа Диалог женщин стран Центральной Азии была основана в декабре 2020 года по инициативе стран Центральной Азии при поддержке Регионального центра ООН по превентивной дипломатии для Центральной Азии и Регионального бюро ПРООН для Европы и Содружества Независимых Государств. За годы своей деятельности Диалог вырос в эффективную региональную платформу для всестороннего обсуждения и выработки долгосрочных решений для развития женщин в рамках усилий по поддержанию мира и стабильности в регионе. 

      Туркменистан председательствовал в Диалоге женщин стран Центральной Азии в 2022 году. В рамках данной платформы наша страна успешно взаимодействует со странами-членами, проводит и участвует в различных мероприятиях. Они направлены на обеспечение гендерного равенства, мирного и устойчивого развития, охрану окружающей среды, поддержку женского предпринимательства, на совершенствование социальной защищённости женщин на уровнях законодательной и государственной политики.

     В преддверии форума Диалог женщин стран Центральной Азии Председатель Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан Файзали Идизода встретился с руководителями делегаций форума. На встрече было отмечено, что Диалог женщин стран Центральной Азии – одна из площадок, демонстрирующих потенциал и возможности женщин, их поистине колоссальную созидательную роль в правовом воспитании граждан, обеспечивая их информированность, защиту прав и соблюдение законов. 

     Тема Диалога в 2025 году является одной из актуальных для настоящего времени. Таяние ледников – одна из самых острых экологических проблем. По мере сокращения ледников нарушаются местные и сезонные запасы воды, от которых зависят питьевые, ирригационные и энергетические ресурсы. Говоря об этой проблеме, Национальный Лидер туркменского народа, Председатель Халк Маслахаты Туркменистана Герой-Аркадаг Гурбангулы Бердымухамедов в своём выступлении в декабре 2024 года на Саммите «Единая вода» в Саудовской Аравии подчеркнул, что «повышение температур, сокращение площади ледников и изменение режима осадков требуют от нас не только адаптации, но и срочных совместных действий. Ледники, несмотря на их удалённость от Туркменистана, имеют огромное значение для нашей страны. Они являются естественными источниками питания таких рек, как Амударья, вода которой является основой жизни, сельского хозяйства и экосистем в регионе. Мы убеждены, что сохранение ледников возможно только с применением самых современных технологий». Понимая важность решения данной проблематики, в 2022 году Генеральная Ассамблея ООН единогласно приняла Резолюцию об объявлении 2025 года «Международным годом сохранения ледников». 

     Цель Диалога женщин – содействие укреплению глобальной роли женщин в обеспечении климатической устойчивости, защите ледников и водных ресурсов, продвижение женского лидерства в международной экологической повестке, а также развитие новых форматов международного сотрудничества и обмена лучшими практиками. 

     В соответствии с повесткой дня Диалога женщин были заслушаны выступления, в которых подчёркивался вклад женщин в формирование экологической культуры, отмечалось, что женщины принимают активное участие в борьбе с изменением климата, обеспечении продовольственной безопасности, эффективном землепользовании, снижении пагубных последствий изменения климата. Сегодня как никогда востребована созидательная миссия женщин. Умело управляя современной техникой, пользуясь необходимыми источниками, женщины активно участвуют в деятельности, проводимой по достижению продовольственной безопасности, эффективному использованию земли, уменьшению вредного воздействия изменения климата, подчёркивали участники форума. 

     Также говорилось о программной деятельности, проводимой в области успешной реализации Целей устойчивого развития по повышению эффективности осуществляемой в регионе Центральной Азии работы по обеспечению гендерного равенства, расширению прав и возможностей женщин и девушек. 

     В своих выступлениях представители Меджлиса Туркменистана отметили важность принятия по инициативе нашей страны Резолюции Генеральной Ассамблеи ООН «2025 год – Международный год мира и доверия», а также роль женщин в вопросах мира и безопасности и проводимую в стране работу в этом направлении. 

     Говоря о природоохранной политике, подчёркивалось, что вопросы охраны окружающей среды являются одним из приоритетных направлений государственной политики Туркменистана. Являясь участником Рамочной конвенции ООН об изменении климата и Парижского соглашения по климату, наша страна активно внедряет нормы международных документов в национальное законодательство, государственные программы, а также в политику в области охраны окружающей среды.

     Туркменистан принял десятки законов об охране окружающей среды, о рациональном использовании земель и воды. Национальная стратегия Туркменистана об изменении климата включает в себя множество адаптационных мероприятий для секторов водного и сельского хозяйства, сохранения земельных ресурсов, экосистем, лесов, а также имитационных мероприятий по секторам промышленности, энергетики и транспорта.

     Гармонизация развития общества и окружающей среды – основная цель долгосрочной экологической политики Туркменистана, важнейшими аспектами которой являются адаптация к изменению климата, охрана окружающей среды, защита биологического разнообразия, бережное использование природных ресурсов. Эта позиция нашла своё отражение в основополагающих национальных программах. Выступая за конкретную практическую реализацию инициатив, направленных на смягчение последствий изменения климата и адаптацию к этим изменениям, были разработаны и планы мероприятий по реализации принятых программ. 

    В настоящее время во все отрасли национальной экономики внедряются новые энергосберегающие технологии. При строительстве заводов и фабрик, а также других сооружений обеспечивается соответствие обязательным экологическим требованиям и критериям, осуществляется обязательная проверка на безопасность для окружающей среды. В соответствии с Национальной лесной программой ежегодно расширяется площадь рукотворных лесных зон. Столице Туркменистана городу Ашхабад был вручён специальный сертификат за вклад в инициативу «Деревья в городах», провозглашённую Европейской экономической комиссией ООН. Отрадно, что в достижение успешной реализации этой цели женщины и девушки внесли свой достойный вклад, с гордостью подчеркнули наши депутаты. 

    Выступление представителей Туркменистана было заслушано с большим вниманием. 

    Одним из ключевых итогов форума стало принятие Плана действий Диалога женщин стран Центральной Азии на 2025 год, в котором определены стратегические приоритеты на текущий год, включая усиление взаимодействия в области женщин, мира и безопасности, устойчивости к изменению климата и регионального сотрудничества. 

Байрамгозель Мырадова, депутат Меджлиса Туркменистана, председатель Комитета Меджлиса по науке, образованию, культуре и молодёжной политике.