Türkmenistanda 27-nji sentýabr Garaşsyzlyk güni hökmünde bellenilýär. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda 185 döwletiň biragyzdan goldamagynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Rezolýusiýasy bilen Türkmenistan döwletimiz hemişelik Bitarap döwlet diýlip ykrar edildi. Häzirki wagtda Türkmenistan 151 döwlet bilen diplomatik gatnaşyklary ýola goýdy.

Türkmenistan — demokratik, hukuk, dünýewi döwletdir. Dolandyryş usuly – Prezidentlik respublikasy. Türkmen döwletiniň syýasy gurluşy 1992-nji ýylyň 18-nji maýynda Kabul edilen (2016-njy ýylyň 14-njy sentýabrynda täze redaksiýasy) Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda kemala getirildi. Türkmenistanyň Konstitusiýasy döwletiň Esasy Kanuny bolmak bilen, Türkmenistanyň döwlet gurluşy deňagramlylygy saklap, özbaşdak hereket edýän kanun çykaryjy, ýerine ýetiriji we kazyýet häkimiýetlerine bölünmek ýörelgelerine esaslanýar. Konstitusiýada berkidilen kadalar we namalar göni herekete eýe. Konstitusiýa garşy gelýän kanunlar we beýleki hukuk namalary ýuridiki güýje eýe däldir.

Halk Türkmenistanyň döwlet häkimiýetiniň öz ygtyýarlygyny ýörediji we ýeke-täk gözbaşy bolup durýar.

Döwlet din we wyždan azatlygyny, olaryň kanun öňünde deňligini kepillendirýär. Dini guramalar döwletden aýry bolup, olar döwlet işine goşulyp, döwlet wezipelerini ýerine ýetirip bilmeýärler. Döwletiň bilim ulgamy dini guramalardan bölünendir we dünýewi häsiýete eýedir.

Türkmenistanyň Prezidenti — Türkmenistanyň iň ýokary wezipeli adamy bolmak bilen, döwlet we ýerine ýetiriji häkimiýetiň baştutany bolup durýar. Ol Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine – Hökümetine baştutanlyk edýär.

Türkmenistanyň Prezidenti döwlet garaşsyzlygynyň we bitaraplyk derejesiniň, ýurt bitewiliginiň, Konstitusiýanyň berjaý edilişiniň we halkara borçlarynyň ýerine ýetirilişiniň kepili hökmünde çykyş edýär. Türkmenistanyň Prezidenti Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy bolup durýar.

Türkmenistanyň Halk Maslahaty halk häkimiýetiniň iň ýokary wekilçilikli edarasydyr. Döwlet ähmiýetli meseleleri çözmäge, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň we durmuş-ykdysady maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine halk köpçüligini giň­den çekmek, teklipleri işläp taýýarlamak, maslahatlary bermek, halkymyzyň agzybirligini, bitewüligini, jebisligini, asudalygyny, abadançylygyny berkitmäge hem-de Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň depginli ösmegine ýardam bermek we hyzmat etmek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň baş maksady we esasy wezipeleri bolup durýar.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň agzalary, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň başlygy, Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň Sekretary, Türkmenistanyň Baş prokurory, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil - Adalatçy, welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimleri, welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň halk maslahatlarynyň başlyklary, etraplaryň edara ediş merkezleri bolup durýan şäherleriň, şäherçeleriň arçynlary, syýasy partiýalaryň, kärdeşler arkalaşyklarynyň we beýleki jemgyýetçilik birleşikleriniň ýolbaşçylary welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň halk maslahatlary tarapyndan teklip edilýän jemgyýetçiligiň, şol sanda, ýaşulularyň wekilleri girýärler.

Türkmenistanyň Mejlisi (Parlamenti) bir palatadan ybarat bolmak bilen, kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan wekilçilikli edaradyr. Türkmenistanyň Mejlisi 125 deputatdan ybarat bolup, olar saýlawçylarynyň sany takmynan deň bolan saýlaw okruglary boýunça bäş ýyl möhlete saýlanýarlar.

Türkmenistanda kazyýet häkimiýeti diňe kazyýetlere degişlidir. Kazyýet häkimiýeti raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, kanun arkaly goralýan döwlet we jemgyýetçilik bähbitlerini goramaga niýetlenendir.

MEÝDANY

Türkmenistan– Merkezi Aziýanyň bäş ýurdunyň biri bolup, onuň meýdany boýunça olaryň arasynda ikinji orny eýeleýär, ýagny Türkmenistanyň tutýan meýdany 491,21 müň km2 deňdir. Onuň günbatardan gündogara 1100 km. we demirgazykdan günorta 650 km. uzaýar. Türkmenistan demirgazykda Gazagystan Respublikasy, demirgazyk–gündogarda we gündogarda Özbegistan Respublikasy bilen, günorta-gündogarda Owganystan Yslam Respublikasy bilen, günortada Eýran Yslam Respublikasy bilen serhetleşýär. Şeýle hem günbatarda Hazar deňzi tebigy serhedi bolmak bilen Azerbaýjan Respublikasy bilen hem serhetleşýär.

ILATY

Türkmenistanyň ilaty 7 mln. adamdan gowrakdyr (2022-nji ýylyň dekabry ýagdaýyna görä). Türkmenistan — köp milletli döwletdir. Ýurtda 100-den gowrak milletleriň wekilleri ýaşaýar.

DÖWLET DILI

Türkmen dili—döwlet dili bolup durýar.  Türkmenistanyň ähli raýatlaryna ene dilini ulanmak hukugy kepillendirilýär. Türkmenistanyň okuw mekdeplerinde üç dili – türkmen, iňlis we rus dillerini öwrenmeklik üpjün edilen. Bulardan başga-da, ýörite orta mekdeplerinde hem-de ýokary okuw mekdeplerinde fransuz, hytaý, nemes, ýapon we beýleki daşary ýurt dilleri öwredilýär.

PUL BIRLIGI

Milli pul birligi 1993-nji ýylyň 1-nji noýabrynda dolanyşyga girizilen manat bolup durýar. Häzirki wagtda milli walýutanyň erkin konwertirlenýän walýuta bolan gatnaşygy: 3,50 manat = ABŞ-nyň 1 dollary.

“Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011-2030-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy” Kabul edildi we üstünlikli durmuşa geçirilýär. Mundan başga-da, maliýe edaralary tarapyndan birnäçe ýyl bäri Türkmenistanda gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek boýunça uly işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda döwletimiziň ilatyna “Visa”: “Visa Eleсtron”, “Visa Сlassiс” ýaly kart görnüşleriniň hyzmatlary edilýär. Söwda ulgamynda nagt däl hasaplaşyklary ýola goýmak boýunça halkara töleg ulgamlary, hususan-da, “Master Сard” boýunça töleg geçirmegi ornaşdyrmak boýunça degişli işler dowam etdirilýär.

ADMINISTRATIW-TERRITORIAL GURLUŞY

Türkmenistanyň paýtagty Aşgabat şäheri, ol welaýat hukukly administratiw-territorial gurluşly birlikdir. Aşgabadyň düzümine dört etrap — Bagtyýarlyk, Berkararlyk, Köpetdag we Büzmeýin etraplary girýär.

Türkmenistanda bäş sany welaýat — Ahal, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarydyr. Her welaýat etraplara bölünýär. Türkmenistanda 43 etrap, 6 şäherlerdäki etraplar, 51 şäher, olardan 11-si etrap hukukly şäher, 62 şäherçe, 605 geňeşlik (oba ýerli düzümler) we 1719 sany oba ilatly ýerlerdir.

BAÝRAMÇYLYKLAR WE 

BELLI SENELER

1-nji ­ýan­war­—­Tä­ze­ ýyl;

27-nji ­ýan­war­—­Wat­an ­go­rag­çy­la­ry­nyň­ gü­ni;

18-nji­ few­ral­—­Türk­me­nis­ta­nyň­ dip­lo­ma­tik­ iş­gär­le­ri­niň ­gü­ni;

8-nji ­mart­—­Halk­a­ra­ ze­nanlar ­gü­ni;

21-22-nji­ mart­—­Mill­i ­ba­har ­baý­ra­my;

­7-nji ­ap­rel­—­Bü­tin­dün­ýä­ sag­lyk ­gü­ni;

Ap­rel ­aýy­nyň ­soň­ky ­ýek­şen­be­si­—­Türk­men ­be­de­wi­niň ­mil­li ­baý­ra­my;

­9-njy ­maý­—­1941­-­1945-nji­ ýyl­la­ryň­ Be­ýik ­Wa­tan­çy­lyk ­ur­şun­da ­Ýe­ňiş ­gü­ni;

­18-nji ­maý­—­Türk­me­nis­ta­nyň­ Kons­ti­tu­si­ýa­sy­nyň ­we ­Türk­me­nis­ta­nyň ­Döw­let baýda­gy­nyň ­gü­ni;

25-nji­ maý­—­Aş­ga­bat­ şä­he­ri­niň ­gü­ni;­

­Maý ­aýy­nyň ­soň­ky ­ýek­şen­be­si­—­Türk­men ­ha­ly­sy­nyň ­baý­ra­my;­

1-nji ­iýun­—­Ça­ga­la­ry ­go­ra­ma­gyň­ hal­ka­ra ­gü­ni;

­3-nji­ iýun­—­Bü­tin­dün­ýä ­we­lo­si­ped ­gü­ni;

­5-nji­ iýun­—­Daş­ky­ gur­şa­wy ­go­ra­ma­gyň ­bü­tin­dün­ýä ­gü­ni;

­12-nji­ iýun­—­Ylym­lar ­gü­ni;

­27-nji ­iýun­—­Me­de­ni­ýet ­we ­sun­gat ­iş­gär­le­ri­niň ­hem-de­ Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň şyg­ry­ýet ­gü­ni;

­1-nji ­sent­ýabr­—­Bi­lim­ler ­we ­tal­yp ­ýaş­lar ­gü­ni;

­­27-nji ­sentý­abr­—­Türk­me­nis­ta­nyň ­Ga­raş­syz­lyk­ gü­ni;

­1-nji ­okt­ýabr­—­Ýa­şu­lu­la­ryň ­hal­ka­ra ­gü­ni;

­­6-njy­ oktý­abr­—­Ha­ty­ra ­gü­ni;

­­10-njy­ okt­ýabr­—­Türk­me­nis­ta­nyň­ sag­ly­gy­ go­ra­ýyş ­we ­der­man­ se­na­ga­ty iş­gär­le­riniň­ gü­ni;

­Okt­ýabr ­aýy­nyň­ soň­ky ­ýek­şen­be­si­—­Türk­men ­ala­ba­ýy­nyň­ baý­ra­my;­­

3-nji ­noýabr­—­Gur­lu­şyk ­we ­sen­a­gat ­top­lu­my­nyň ­iş­gär­le­ri­niň­ gü­ni;­­

No­ýabr­ aýy­nyň­ ikin­ji ­ýek­şen­be­si­—­Ha­syl­ to­ýy;

­­12-nji­ de­kabr­—­Halk­a­ra ­Bi­ta­rap­lyk­ gü­ni;­

14-nji ­de­kabr­—­Neb­it­gaz ­sen­a­ga­ty ­we ­geol­o­gi­ýa ­iş­gär­le­ri­niň ­gü­ni;

­21-nji­ de­kabr­—­Türk­me­nis­ta­nyň­ il­kin­ji ­Pre­zi­den­ti ­S.A.Ny­ýa­zo­wy (Be­ýik­ Sa­par­myrat ­Türk­men­ba­şy­ny) ­ýat­la­ma­ gü­ni;

Ora­za­ baý­ra­my­—­Ora­za­ baý­ra­my­nyň ­anyk ­sen­e­si ­her ­ýyl ­Türk­me­nis­ta­nyň Preziden­ti­niň­ Per­ma­ny­ bi­len­ kes­git­le­nil­ýär;

Gur­ban­ baý­ra­my­—­Gur­ban ­baý­ra­my­nyň ­anyk ­se­ne­si ­her ­ýyl ­Türk­me­nis­ta­nyň Prezi­den­ti­niň­ Per­ma­ny­ bi­len­ kes­git­le­nil­ýär.