Andreý LUKIN, Gazagystan Respublikasynyň  Parlamentiniň Senatynyň Halkara gatnaşyklar, goranmak we howpsuzlyk komitetiniň başlygy:

Gazagystan Bitaraplygyň dostlary toparynyň çäklerinde Türkmenistanyň parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň hatyrasyna durmuşa geçirýän tagallalaryna ýokary baha berýär. Şu gün Aşgabat sebit we dünýä derejesinde parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmaga gönükdirilen halkara başlangyçlary üstünlikli durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan yglan edilen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň çäklerinde Türkmenistanyň döredijilikli başlangyçlary aýratyn üns berilmäge mynasypdyr. 

Gazagystan hemişe parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen dialogy goldamaga ygrarly boldy. 

Biziň, parlamentariler hökmünde söwda amallaryny ýeňilleşdirjek, bökdençlikleri aradan aýyrjak we sebitde täze ykdysady taslamalary höweslendirjek ygtybarly hukuk binýadyny döretmegimiz möhüm bolup durýar. Biziň kanunlarymyzyň birek-birege çapraz gelmän, olarda meňzeş ýörelgeleriň we çemeleşmeleriň ulanylmagy möhüm bolup durýar. Gazagystanyň Parlamenti sanlylaşdyrmak we emeli aň, bilelikdäki taslamalary we başlangyçlary amala aşyrmak çygrynda kanunçylygyň utgaşmagyna gönükdirilen bilelikdäki çärelere taýýardyr.   

Şu gün sebitde ekologiýa gün tertibini ilerletmek boýunça möhüm çözgütler kabul edilýär. Şunda umumy meseleler boýunça seslenilende ylalaşykly, birek-biregiň tagallalarynyň üstüni dolmak bilen hereket etmek möhüm bolup durýar. Biziň toparlaýyn hereketlerimiz biziň diňe bir has parahat şu günümize däl, eýsem gülläp ösýän we sazlaşykly geljegimize hem ygrarlygymyzy şöhlelendirýär. 

Jalpa RATNA, Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili:

Bugün Parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda ýygnanyşymyz ýaly, ýolbaşçylar hökmünde alyp barýan işlerimiziň diňe bir syýasaty döretmek bilen çäklenmän, jemgyýetlerimizde ynam, jebislik we umyt döretmek bilen baglanyşyklydygyny nygtadyk. Parlamentler bu jogapkärçiligi beýleki guramalara garanyňda has-da öz üstüne alýar. Parlamentler parahatçylygyň we ynamyň binýadyny döredýärler. Çagalar üçin döwlet maliýeleşdirmesi durnuklylyga we mümkinçiliklere maýa goýmakdyr. Çagalaryň sesleri pikir alyşmalaryň bir bölegi bolmaly.

Häzirki wagtda parlamentleriň işiniň öňküsinden has çylşyrymlydygyny hemmämiz bilýäris. Diplomatiýanyň, söwdanyň, ynsanperwer zerurlyklaryň we döwrebap sanly kynçylyklaryň deňlagramlylygyny üpjün etmek aňsat däl. Emma bu ugurlaryň her birinde Parlamentleriň bitaraplyk, öz içine alyjylyk we öňdengörüjilik bilen ugrukdyrmak mümkinçiligi bar. ÝUNISEF netijeleri paýlaşmak, ukyplary artdyrmak we milli ileri tutulýan ugurlary goldamak arkaly bu hyzmatdaşlygy dowam etdirmäge borçlanýar. Türkmenistanyň Mejlisi bilen hyzmatdaşlygymyz, halkara guramalaryň we milli parlamentleriň hakyky özgerişleri başarmak üçin jemlenip biljekdiginiň bir mysalydyr.

Narine SAAKÝAN, BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekili:

2025-nji ýyl Türkmenistanda «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi we BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen goldanyldy. Bu ýyl adalatly, inklýuziw we durnukly geljegi gurmak boýunça bilelikdäki tagallalary berkitmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir.

BMG-niň Ösüş maksatnamasy bu garaýşy goldaýar we ony amaly hereketlere geçirýär. Biz durnukly ösüşiň we parahatçylygyň aýrylmaz baglanyşygyndan ugur alýarys: olar syýasy dialogy, durmuş-ykdysady ösüşi, ekologiýa durnuklylygy, adam hukuklarynyň goralmagyny, aýallaryň we erkekleriň deňligini, şeýle-de kanunyň hökmürowanlygynyň we demokratik institutlaryň pugtalandyrylmagyny talap edýär.   

Parlamentara dialog ynanyşmagy pugtalandyrmagyň, diplomatiýanyň ösdürmegiň we ählumumy meseleleriň bilelikdäki çözgütlerini tapmagyň kuwwatly guralyna öwrülýär. Parlamentler halklaryň sesi bolmak bilen, parahatçylyga, jemgyýetçilik jebisligine we durnukly ösüşe eltip biljek syýasaty emele getirmäge ukyplydyr. 

Türkmenistan üçin 2025-nji ýyl: ýurt diňe bir Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny däl, eýsem özüniň halkara derejede ykrar edilen bitaraplygynyň 30 ýyllygyny belleýär. Bu ýurduň dünýäde ýeke-täk bolan bu hukuk ýagdaýy Türkmenistanyň parahatçylygyň, hyzmatdaşlygyň we durnukly ösüşiň nusgalyk maksatlaryna ygrarlydygyny aýdyň görkezýär. 

Bitaraplyk halklaryň arasynda ynanyşmagy we dialogy pugtalandyrmaga ýardam etmek bilen, ählumumy meseleleri ýeňip geçmegiň parahatçylykly we netijeli çemeleşmesiniň aýdyň mysaly bolup durýar. 

Şolban KARA-OOL, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygynyň orunbasary:

Türkmenistanyň eýýäm 30 ýyl bäri ygrarly bolup gelýän parasatly hemişelik Bitaraplyk syýasatynyň netijesinde bu meýdança parlamentara dialog üçin iri, abraýly binýada öwrülýär hem-de onda ählumumy parahatçylygy gorap saklamagyň we durnukly ösüşi üpjün etmegiň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşylýar. 

Biziň duşuşyklarymyz gatnaşyklary berkitmek, biziň halklarymyzyň öňünde duran ählumumy meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin örän gowy mümkinçilik bolup durýar. Biz häzirki zaman şertlerinde, biziň pikirimizçe parlamentarileriň orny we jogapkärçiligi ýokarlanýan döwründe parlament diplomatiýasynyň mümkinçilikleri we wezipeleri barada gürrüň edýäris. 

Geçen ýyllaryň dowamynda Russiýa Türkmenistanyň özara hormat goýmak we düşünişmek esasynda başdan-aýak köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ilerletmäge gönükdirilen parahatçylyk söýüjilikli başlangyçlaryna gyşarnyksyz raýdaşlyk görkezip gelýär. Biziň ýurdumyz turuwbaşdan türkmen hyzmatdaşlarymyzy olaryň hemişelik bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň halkara derejede ykrar edilmegine bolan çemeleşmelerinde goldady. Biz Bitaraplygyň dostlary toparynyň hem agzasy bolduk. Geçen ýylda Russiýa ilkinjileriň hatarynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda kararnamasynyň awtordaşy bolup çykyş etdi. 

Biz Russiýanyň we Türkmenistanyň halklarynyň düýpli bähbitlerine laýyk gelýän, Merkezi Aziýada parahatçylyga we ösüşe hyzmat edýän dostlukly, hoşniýetli goňşuçylykly gatnaşyklaryna aýratyn gadyr goýýarys, Türkmenistan bilen syýasy, ykdysady, bilim, medeni we beýleki ulgamlarda özara bähbitli hyzmatdaşlyga ýokary baha berýäris. 

Biziň şu günki duşuşygymyzyň parlament hyzmatdaşlygyna kuwwatly itergi bermäge, gowşak ýerlerini ýüze çykarmaga, netijeli gurallary teklip etmäge, birek-biregiň tejribesi bilen baýlaşmaga we biziň halklarymyzyň we döwletlerimiziň bähbidi üçin hyzmatdaşlygyň usullaryny we görnüşlerini tapmaga ukyplydygyna ynanýaryn.