Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisi
Расширенное заседание Кабинета Министров Туркменистана
The enlarged meeting of the Cabinet of Ministers of Turkmenistan
Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda 2024-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, käbir ministrlikleriň ýolbaşçylarynyň, welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi. Şeýle hem gün tertibine ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça 2025-nji ýylda öňde durýan wezipeler, ýolbaşçylary wezipä bellemek we wezipeden boşatmak bilen bagly meseleler girizildi. Hökümetiň giňişleýin mejlisine Türkmenistanyň Mejlisiniň ýolbaşçylary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, welaýatlaryň, Aşgabat, Arkadag şäherleriniň häkimleri, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary we beýlekiler çagyryldy.
Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibini yglan edip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradowa söz berdi. Wise-premýer 2024-nji ýylda milli ykdysadyýetimizde gazanylan makroykdysady görkezijiler barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, toplumlaýyn çäreleriň durmuşa geçirilmegi netijesinde, jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edilip, ol 6,3 göterim artdy. Bu görkeziji senagat pudagynda 1,5 göterime, gurluşykda 11 göterime, ulag-aragatnaşyk pudagynda 7,2 göterime, söwdada 10,1 göterime, oba hojalygynda 5,3 göterime, hyzmatlar ulgamynda 8,6 göterime deň boldy. 2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 12,1 göterim artyp, ykdysadyýetiň pudaklarynda kadaly önümçilik netijeleri gazanyldy. Geçen ýylda bölek satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 13,1 göterim artdy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky 2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende, 10,6 göterim ýokarlandy. Hasabat döwründe zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.
2024-nji ýylda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň meýilnamasy doly ýerine ýetirildi hem-de 2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim artdy. Şeýle hem “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.
Mejlisiň dowamynda wise-premýer «Türkmenistany 2025-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasynyň» taslamasynyň taýýarlanylyşy barada hasabat berdi. Bu resminama ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimlikleri bilen bilelikde işlenip taýýarlanyldy. Ýedi ýyllyk Prezident Maksatnamasynyň we şu ýyl üçin Döwlet býujetiniň esasynda taýýarlanylan bu resminamanyň taslamasynda 2025-nji ýylda ýetilmeli makroykdysady görkezijiler, ykdysadyýetiň ähli pudaklary boýunça önümçilik meýilnamalary beýan edildi. Şunuň bilen birlikde, welaýatlar, Aşgabat, Arkadag şäherleri boýunça ýerine ýetirilmeli işler, durmuş-ykdysady ösüşiň, maýa goýumlaryň görkezijileri bellenildi. Şeýle hem ilatyň girdejilerini yzygiderli artdyrmak, ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak bilen bagly çäreler göz öňünde tutuldy.
Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri S.Joraýew geçen ýylda Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi, özleşdirilen maýa goýumlar, Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, 2024-nji ýylyň jemleri boýunça ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 105,9 göterim, çykdajy bölegi bolsa 99,9 göterim berjaý edildi. Hasabat döwründe ýerli býujetleriň girdeji bölegi 103,8 göterim, çykdajy bölegi bolsa 99,8 göterim ýerine ýetirildi. 2024-nji ýylyň ýanwar — dekabr aýlarynda balans toparlarynyň jemi 104 mejlisi, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň 88 mejlisi geçirildi. Olaryň dowamynda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, olaryň garamagyndaky edara-kärhanalaryň maliýe-hojalyk işleriniň netijelerine garaldy.
Döwlet Baştutanymyz S.Joraýewi maliýe we ykdysadyýet ministri wezipesinden boşatdy. Hormatly Prezidentimiz bu wezipä M.Astanagulowy belläp, ony maliýe we ykdysadyýet ministriniň orunbasary wezipesinden boşatdy.
M.Astanagulow bildirilen uly ynam üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallygyny beýan edip, bu jogapkärli wezipede yhlasly zähmet çekjekdigine ynandyrdy hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli işleriniň mundan beýläk-de rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi.
Merkezi bankyň başlygy T.Mälikow 2024-nji ýylda ýurdumyzyň banklary tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, milli ykdysadyýetimiziň, şol sanda bank ulgamynyň durnukly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen toplumlaýyn çäreler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Hasabat döwründe ykdysadyýete karzlary gönükdirmek boýunça degişli işler alnyp baryldy. 2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende, 2024-nji ýylda hususy ulgama, şahsy taraplara, kiçi we orta telekeçilige banklar tarapyndan berlen karzlaryň möçberi artdy. Şunuň bilen bir hatarda, oba hojalyk önümlerini öndürijilere berlen karzlaryň görkezijileri ýokarlandyryldy. Bu görkeziji 30,7 göterime barabar boldy. 2025-nji ýylyň 1-nji ýanwary ýagdaýyna görä, Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Kararlaryna laýyklykda, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde, welaýatlarda raýatlara gozgalmaýan emlägi satyn almak üçin berlen karzlaryň möçberi 16,2 göterim artdy.
Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy D.Amanmuhammedow geçen ýylda ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan bellenen meýilnamalaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.
Nygtalyşy ýaly, 2024-nji ýylyň netijeleri boýunça senagat ulgamynda durnukly ösüş üpjün edildi. Hususan-da, 77 milliard 623,1 million kub metr tebigy gaz, 8 million 279,7 müň tonna nebit çykaryldy. 2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende, nebit bitumynyň öndürilişi 10,2 göterim, benziniň öndürilişi 4,8 göterim, mazudyň öndürilişi 8,2 göterim, dizel ýangyjynyňky 0,6 göterim, plastmassadan taýýarlanan we aýna süýümli turbalaryňky 2,2 göterim, sementiňki 3,5 göterim, balykçylygyňky 20,1 göterim, süýji-köke önümleriniňki 2,1 göterim, süýt önümleriniňki 4,7 göterim, mesge ýagynyňky 3 göterim, mineral suwlaryň, alkogolsyz içgileriňki 11,5 göterim, gaplanan miweleriň we gök önümleriňki 7,2 göterim artdy. Hasabat döwründe senagat önümçiliginiň gymmatlyk möçberi nah ýüplükler boýunça 46,7 göterim, nah matalar boýunça 27,1 göterim ýokarlandy.
Ulag-aragatnaşyk pudagynda hem oňyn görkezijiler gazanyldy. Ulaglaryň ähli görnüşiniň ýük dolanyşygynyň 2 göterim, ýolagçy dolanyşygynyň 5,2 göterim artmagy munuň aýdyň mysalydyr. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 16,2 göterim artdy. Ýurdumyzyň oba hojalygynda öndürilen gök önümler, 2023-nji ýyl bilen deňeşdirilende, 8,4 göterim, azyklyk bakja 6 göterim, ýeralma 4,6 göterim, miwe we ir-iýmişler 1,5 göterim, süýt 2,1 göterim, diri agramdaky etiň öndürilişi 7 göterim ýokarlandy. Geçen ýylda ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz böleginde-de oňyn görkezijiler gazanyldy.
Statistika baradaky döwlet komitetiniň ýolbaşçysy halkara standartlara laýyk gelýän statistiki usulyýet esasynda statistiki hasabatlylygy we maglumatlary ýygnamagyň usullaryny kämilleşdirmek boýunça geçirilýän işler barada hem hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny” üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, 2025-nji ýylda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasynyň taslamasynyň işlenip taýýarlanylandygyny belledi. Maksatnama laýyklykda, 2025-nji ýylda jemi içerki önümiň ösüş depginini 6,3 göterimde saklamak, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, ýurdumyzyň sebitlerini durnukly ösdürmek, önümçilik kärhanalarynyň doly güýjünde işledilmegini gazanmak, täze kärhanalary gurmagyň hasabyna 3 müňden gowrak täze iş ornuny döretmek, daşary söwda dolanyşygynyň möçberini 20 milliard amerikan dollaryna ýetirmek göz öňünde tutulýar. Kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, jemi içerki önümiň düzüminde hususy pudagyň paýyny 71,6 göterime ýetirmek, zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberini 10 göterim ýokarlandyrmak arkaly ilatyň girdejilerini artdyrmak, ýaşaýyş-durmuş derejesini gowulandyrmak meýilleşdirilýär.
2025-nji ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýetine maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna jemi 40 milliard manatdan gowrak maýa goýumlary gönükdirmek göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz «Türkmenistany 2025-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi.
Hormatly Prezidentimiz wise-premýer H.Geldimyradowa ýüzlenip, 2022 — 2028-nji ýyllarda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda 2025-nji ýyl üçin bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça degişli işleri alyp barmagyň zerurdygyny nygtady. Milli ykdysadyýetimiziň binýadyny berkitmek, ykdysadyýetimize innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly täze önümçilikleri döretmek, ykdysadyýetde hususy bölegiň paýyny artdyrmak babatda netijeli işleri dowam etdirmek möhümdir. Arkadagly Gahryman Serdarymyz Döwlet býujetiniň girdejilerini artdyrmagyň, onuň çykdajylaryny maksatlaýyn peýdalanmak boýunça degişli işleri yzygiderli alyp barmagyň wajypdygyna ünsi çekip, bank edaralary tarapyndan döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmek bilen bagly taslamalary maliýeleşdirmek boýunça işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny belledi.
Döwlet Baştutanymyz hususy kärhanalaryň we telekeçileriň önümçiligini ösdürmek bilen bagly taslamalar üçin karz serişdelerini bermegi, ilatymyzyň ýaşaýyş jaý şertlerini gowulandyrmak üçin ýeňillikli şertlerde karzlaryň berilmegini dowam etdirmegi, bank ulgamynda hödürlenilýän sanly hyzmatlaryň görnüşlerini, elektron tölegleriň gerimlerini yzygiderli artdyrmagy tabşyrdy. Şeýle hem ykdysadyýetimizi ösdürmäge maliýe goldawyny bermek, milli pulumyzyň hümmetini durnukly saklamak boýunça netijeli çäreleri görmek tabşyryldy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow gözegçilik edýän pudaklarynda 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.
Hasabat döwründe “Türkmennebit” döwlet konserni tarapyndan nebit çykarmagyň meýilnamasy 102,1 göterim ýerine ýetirildi. Konserniň nebiti gaýtadan işleýän zawodlary tarapyndan nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 101,9 göterim, benzin öndürmegiň meýilnamasy 103,3 göterim, nebit bitumyny öndürmegiň meýilnamasy 224,4 göterim, çalgy ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasy 100 göterim berjaý edildi. Şeýle hem dizel ýangyjynyň, polipropileniň, suwuklandyrylan gazyň öndürilişi, tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşy barada maglumatlar aýdyldy. Hasabatyň dowamynda wise-premýer döwlet dolandyryş edaralaryny, kärhanalary, guramalary nebit önümleri bilen bökdençsiz üpjün etmek hem-de bu önümleri has rejeli paýlamak we peýdalanmak boýunça geçirilýän işler barada aýdyp, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasyny hödürledi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, döwletimiziň alyp barýan energetika syýasatynyň netijesinde nebitgaz pudagynyň yzygiderli ösdürilýändigini belläp, 2025-nji ýylda-da bu pudagy döwrebap derejede ilerletmek babatda zerur işleri geçirmegiň, içerki we daşary ýurtly sarp edijileri tebigy gaz bilen ygtybarly üpjün etmek üçin degişli işleri alyp barmagyň, nebitgaz pudagynyň kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny artdyrmak üçin döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmagy dowam etdirmegiň zerurdygyny nygtady. «Galkynyş» gaz känini senagat taýdan özleşdirmek boýunça alnyp barylýan işleri güýçlendirmek, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny, aýratyn-da, bu taslamanyň möhüm bölegi bolan Arkadagyň ak ýoly bilen Serhetabat — Hyrat gaz geçirijisiniň gurluşygyny güýçli depginde alyp barmak, nebite baý ýataklary, geljegi uly hasaplanýan meýdançalary özleşdirmek möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiz wise-premýere Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň, Seýdidäki nebiti gaýtadan işleýän zawodyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmaga möhüm ähmiýet bermegi, uglewodorod serişdeleriniň geljegi uly bolan ýataklary gözlemek we barlamak boýunça alnyp barylýan işleriň depginini güýçlendirmegi, gazylyp alynýan peýdaly magdanlaryň, seýrek duş gelýän minerallaryň, ýerasty suwlaryň geologiýa gözleg-barlag, nebitgaz pudagyna sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak işlerini üstünlikli dowam etdirmegi, nebitgaz senagaty boýunça hünärmenleriň hünär derejesini yzygiderli ýokarlandyrmagy tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow gurluşyk, senagat we energetika toplumlarynyň, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň, Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentliginiň, Aşgabat şäheriniň häkimliginiň 2024-nji ýylda alyp baran işleriniň jemleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, toplum boýunça öndürilen önümlerdir işleriň meýilnamasy 105,8 göterim ýerine ýetirildi. Geçen ýylyň ýanwar — dekabr aýlarynda Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça işleriň meýilnamasy 108,6 göterim berjaý edildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň möçberi 1 milliard 708 million manat boldy. Energetika ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň, işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 104,6 göterim berjaý edildi. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni boýunça bu görkeziji 114,6 göterime barabar boldy. Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentligi boýunça işleriň meýilnamasy 106,4 göterim, Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça meýilnama 115,8 göterim ýerine ýetirildi.
2024-nji ýylda iri önümçilik we durmuş maksatly binalardyr desgalaryň 86-sy ulanmaga berildi. Şolaryň hatarynda Berdimuhamet Annaýew adyndaky Ýöriteleşdirilen harby mekdebiň, Aşgabat şäher häkimliginiň toplumynyň binasy, Magtymguly Pyragynyň ýadygärligi we medeni-seýilgäh toplumy, Halkara sagaldyş-dikeldiş hem-de Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezleri, Bäherden, Lebap sement zawodlarynyň ikinji tapgyry, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary bölegi, “Balkan — Daşoguz” ýokary woltly asma elektrik geçirijisi, “Daşoguz” elektrik bekedi, Aşgabat şäherinde “Bagtyýarlyk” suw arassalaýjy desgasy, “Parahat — 7” ýaşaýyş toplumynda 13 sany 9 gatly, Daşoguz şäherinde 70 sany 4 gatly ýaşaýyş jaýy we desgalar toplumy, ýurdumyz boýunça jemi 5 sany orta mekdebiň, 2 sany çagalar bagynyň binalary bar.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, gurluşyk we senagat toplumynyň kärhanalarynyň bökdençsiz işledilmegini gazanmak üçin zerur çäreleri geçirmegiň, ylmyň, tehnologiýalaryň iň täze gazananlary esasynda senagat we gurluşyk önümçiligi boýunça täze, döwrebap kärhanalary döretmegiň möhümdigini belledi. Içerki we daşary ýurtly sarp edijileri elektrik energiýasy bilen üpjün etmek üçin elektrik energiýasynyň öndürilişini yzygiderli artdyrmak, täze elektrik stansiýalaryny gurmak, paýlaýjy ulgamlaryň tehniki ýagdaýlaryny gowulandyrmak boýunça netijeli işleri durmuşa geçirmek zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Himiýa senagatynyň kärhanalaryny doly kuwwatyna çykarmak, täze kärhanalary gurmak işlerini-de güýçlendirmek wajypdyr. Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda täze awtomobil ýollaryny gurmak, döwrebaplaşdyrmak, ýollaryň dünýä standartlaryna gabat gelmegi üçin pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek babatda işleri dowam etdirmegi, şu ýyl açylmagy meýilleşdirilýän binalaryň we desgalaryň bellenen möhletde, ýokary hilli ulanmaga tabşyrylmagyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Atagulyýew gözegçilik edýän ministrliklerinde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, telekeçilik ulgamynda geçen ýylda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,1 göterime, öndürilen önümleriň ösüş depgini hem 103,1 göterime barabar boldy. Geçen ýylda Dokma senagaty ministrligi boýunça 117,3 göterim ösüş depgini üpjün edildi, şol sanda, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 149,3 göterime, nah matalaryňky 129,7 göterime, gön önümleriniňki 124,4 göterime barabar boldy. “Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça haly önümlerini öndürmegiň meýilnamasy 102,3 göterim ýerine ýetirildi.
Hasabat döwründe Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan birža söwdalarynyň 302-si geçirilip, olarda 29 müň 317 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy tarapyndan 2024-nji ýylda amala aşyrylan işleriň ösüş depgini 111,8 göterime barabar boldy. Sergileriň 27-si, maslahatlaryň 131-si geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça geçen ýylda oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüş depgini 110 göterime, senagat önümçiliginiň ösüş depgini bolsa 104,1 göterime barabar boldy.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, dokma senagaty kärhanalaryny döwrebaplaşdyrmak, dokma önümleriniň daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak boýunça toplumlaýyn çäreleri görmegiň, halyçylyk pudagyny ösdürmegiň, öndürilýän haly önümleriniň görnüşlerini köpeltmek boýunça işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny belledi. Içerki bazaryň azyk we beýleki zerur harytlar bilen üpjünçiligini gowulandyrmak üçin söwda toplumynyň önümçilik kuwwatyny doly peýdalanmak, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň, Söwda-senagat edarasynyň işini netijeli guramak möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiz milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösmeginiň hususy tarapyň işjeňleşmegi bilen bagly bolup durýandygyny nygtap, ýurdumyzda hususy pudagy ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän düzümlerinde 2024-nji ýylyň ýanwar — dekabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Hasabat döwründe toplum tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 118,8 göterime deň boldy. Awtomobil, demir ýol, howa, deňiz, derýa ulaglary arkaly ýükleri daşamagyň ösüş depgini 102,8 göterime, ýolagçy gatnatmagyň ösüş depgini 104,2 göterime barabar boldy. Hasabat döwründe «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça hyzmatlary ýerine ýetirmegiň ösüş depgini 104,1 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça 114,5 göterime, «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça 140 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça 128 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça 116,2 göterime deň boldy.
Hasabatyň dowamynda “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan” gelip çykýan wezipeleri çözmek boýunça alnyp barylýan işler barada-da habar berildi. Şeýle hem ulag-aragatnaşyk toplumyna degişli önümçilik, durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da pugtalandyrmak babatda ýerine ýetirilen işler hakynda aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ulag-kommunikasiýa toplumynyň möhüm pudaklaryň biri bolup durýandygyny, şoňa görä-de, ýolagçy we ýük dolanyşygynyň möçberini artdyrmagyň, üstaşyr hem halkara ýük gatnawlaryny has-da giňeltmek üçin degişli işleri alyp barmagyň, ulaglaryň, aragatnaşygyň ähli görnüşleri babatda hyzmatlary yzygiderli ösdürmegiň, pudaklara sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak işlerini giň gerimde dowam etdirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Ýurdumyzyň demir ýol ulagy pudagynyň geçirijilik ukybyny artdyrmak, maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek boýunça işleri alyp barmak, awtoulag kärhanalarynyň parkynyň maddy-tehniki üpjünçiligini yzygiderli döwrebaplaşdyrmak, ýolagçylara edilýän hyzmatlaryň medeniýetini ýokarlandyrmak möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda howa menzilleriniň durkuny täzelemegi, uçarlaryň düzümini döwrebaplaşdyrmak babatda netijeli işleri geçirmegi, täze ugurlar boýunça halkara howa gatnawlaryny açmaga, ýük daşalýan ugurlary giňeltmäge möhüm ähmiýet bermegi, Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň mümkinçiliklerini, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynyň kuwwatyny doly güýjünde ulanmagy tabşyrdy.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamynda 2024-nji ýylyň ýanwar — dekabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Hasabat döwründe ýurdumyzyň welaýatlarynda, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde milli senenamamyzda göz öňünde tutulan baýramçylyklar, Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy, Änew şäheriniň 2024-nji ýylda “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli dürli maslahatlar, döredijilik duşuşyklary, sergiler, wagyz-nesihat duşuşyklary, aýdym-sazly medeni çäreler geçirildi. Ozal yglan edilen döredijilik bäsleşikleriniň jemi jemlenip, medeni-durmuş maksatly binalaryň açylyp ulanmaga berilmegi mynasybetli çäreler guraldy. Hormatly Prezidentimiziň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy», “Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet”, Gahryman Arkadagymyzyň “Hakyda göwheri” atly kitaplarynyň, akyldar şahyrymyzyň umumadamzat gymmatlygyna öwrülen goşgulary ýerleşdirilen “Magtymguly” atly täze kitabyň tanyşdyrylyş dabaralary geçirildi. Aşgabadyň günorta künjeginde “Magtymguly Pyragy” medeni-seýilgäh toplumynyň we beýik şahyryň ýadygärliginiň açylyş dabarasynda medeni çykyşlar guraldy.
Geçen ýylyň 22 — 27-nji iýuny aralygynda Arkadag şäherinde Medeniýet hepdeligi üstünlikli geçirildi. Arkadag şäherinde VI Wena baly we «Galkynyş» türkmen-awstriýa bilelikdäki simfoniki orkestriniň konserti, TÜRKSOÝ-na agza ýurtlaryň II teatr festiwaly we onuň çäklerinde beýleki ugurdaş çäreler, «Gorkut ata» halkara kinofestiwaly ýokary derejede geçirildi. Täjigistanda, Ýaponiýada, Gazagystanda Türkmenistanyň Medeniýet günleri, ýurdumyzda bolsa Gazagystanyň, Russiýa Federasiýasynyň, Ermenistanyň, Özbegistanyň Medeniýet günleri, Ýewropa Bileleşiginiň medeniýet hepdeligi guraldy. Hasabat döwründe teatrlaryň, sirkleriň, kinoteatrlaryň, kinokonsert merkezleriniň, kitaphanalaryň, muzeýleriň, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň, Oguz han adyndaky «Türkmenfilm» birleşiginiň, Döwlet habarlar agentliginiň ýerine ýetiren işleri barada-da habar berildi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, M.Mämmedowany Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary wezipesinden boşadyp, bu wezipä Mejlisiň Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň başlygy wezipesinde işleýän B.Seýidowany bellemek barada karara gelendigini aýtdy hem-de degişli resminamalara gol çekdi.
B.Seýidowa bildirilen uly ynam üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, bu jogapkärli wezipede tutanýerli zähmet çekjekdigine ynandyrdy we hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli tutumly işleriniň mundan beýläk-de rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi.
Döwlet Baştutanymyz wise-premýer B.Seýidowa ýüzlenip, 2025-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmek üçin taýýarlyk işlerini alyp barmagyň, türkmen halkynyň gadymy medeni mirasyny, şan-şöhratly taryhyny ylmy taýdan düýpli öwrenmek, gorap saklamak we dünýä ýaýmak boýunça maksatnamalaýyn işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz medeniýet ulgamynyň işini döwrüň talaplaryna laýyk guramagy, ýerlerde kitaphanalaryň, medeniýet öýleriniň kadaly işlemegini gözegçilikde saklamagy, taryhy ýadygärliklerimiz we medeni gymmatlyklarymyz bilen tanyşdyrýan syýahatçylyk pudagyny ösdürmegi, teleradioýaýlymlarda ýaş nesilleriň aň-düşünjesini ösdürmäge niýetlenen gepleşikleri köpräk taýýarlamagy, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň işini yzygiderli kämilleşdirmegi tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Orazdurdyýewa gözegçilik edýän ulgamlarynda 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmak boýunça işler dowam etdirildi. Bilim işinde okatmagyň öňdebaryjy usullary giňden ulanyldy, sanly bilim ösdürildi, okuw kitaplarydyr gollanmalar neşir edildi, elektron žurnallar döredildi. “Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň 2028-nji ýyla çenli Konsepsiýasy” tassyklanyldy. Ýokary okuw mekdepleri halkara reýting sanawlaryna girizildi. Bäsleşikler, ylmy-amaly maslahatlar, olimpiadalar guramaçylykly geçirildi. Şu döwürde okuwçylardyr talyplar halkara bäsleşiklerde jemi 1 müň 549 medal gazandylar.
Hasabat döwründe ylmy barlaglaryň netijeliligi ýokarlandyryldy. “Türkmenistanda ylym ulgamyny ösdürmegiň 2024 — 2052-nji ýyllar üçin Strategiýasy” tassyklanyldy.
Milli saglygy goraýyş ulgamyny has-da ösdürmek boýunça işler dowam etdirildi. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan çagalaryň kadaly ösüşini, abadan durmuşyny, saglygy goraýyş edaralaryny döwrebap enjamlar bilen üpjün etmäge gönükdirilen ynsanperwer işler dowam etdirildi. Mary welaýat Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkeziniň, Türkmenabat şäherinde glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň, Aşgabat şäherinde Halkara sagaldyş-dikeldiş merkeziniň hem-de Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkeziniň açylyş dabaralary geçen ýylyň möhüm wakalaryna öwrüldi.
Hasabat döwründe bedenterbiýäni, sporty, Olimpiýa hereketini ösdürmek, ussat türgenleri taýýarlamak babatda işler dowam etdirildi. Hokkeý boýunça halkara ýaryş, 14 ýaşa çenli ýetginjek oglan-gyzlaryň arasynda tennis boýunça “Ashgabat Open 2024” atly halkara ýaryş guramaçylykly geçirildi. Geçen ýylda türgenlerimiz medallaryň 752-sini gazanmagy başardylar.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzda ýaşlaryň döwrebap bilim-terbiýe almagy üçin ýokary şertleri döretmek, ýaş nesliň ukyp-başarnyklaryny ýüze çykarmak üçin bilim edaralarynyň işini kämilleşdirmek, okuw meýilnamalaryny, maksatnamalaryny, okuw kitaplaryny halkara tejribelere laýyklykda döwrebaplaşdyrmak boýunça işleri dowam etdirmegiň, orta we ýokary okuw mekdeplerinde mugallymlaryň hünärini ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli işleri geçirmegiň, bilim ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmäge gönükdirilen çäreleri alyp barmagyň zerurdygyny belledi. Ýurdumyzy ylmy taýdan ösen döwlete öwürmek üçin ylmy-barlag işlerini dowam etdirmek, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Hormatly Prezidentimiz adam saglygyny goramakda, ilatyň saglyk ýagdaýyny gowulandyrmakda, keselleriň öňüni almakda we olary ýok etmekde, derman senagatyny ösdürmekde alnyp barylýan işleri netijeli dowam etdirmegiň wajypdygyna ünsi çekip, ýurdumyzda sporty ösdürmek, köpçülikleýin bedenterbiýäniň ornuny giňeltmek, ýokary sportda Türkmenistany dünýä tanatmak boýunça maksatnamalaýyn çäreleri yzygiderli alyp barmagy tabşyrdy.
Soňra welaýatlaryň häkimleri hasabatlar bilen çykyş etdiler.
Ahal welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradow sebitde 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Ol Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde maýa goýumlary özleşdirmegiň bellenen ýyllyk meýilnamasynyň ýerine ýetirilendigini aýtdy.
Geçen ýylda welaýatda iri önümçilik, medeni-durmuş maksatly desgalaryň birnäçesi, şol sanda Ak bugdaý etrabynyň Bokurdak şäherçesinde döwrebap umumybilim berýän mekdep, Ýaşlyk şäherçesinde, Tejen etrabynyň Tejen şäherinde agyz suwuny arassalaýjy desgalar, Gökdepe, Ak bugdaý etraplarynda lagym suwuny arassalaýjy desgalar, Bäherden sement zawodynyň ikinji tapgyry, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary bölegi we beýleki desgalar, önümçilik kärhanalary gurlup ulanmaga berildi. Şunuň bilen birlikde, häzirki wagtda welaýatda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň dowam edýändigi, hususan-da, bugdaý ekilen meýdanlarda degişli ideg işleriniň alnyp barylýandygy, gowaçanyň, gök-bakja ekinleriniň ýazky ekişine taýýarlyk görülýändigi barada aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, S.Soltanmyradowy Ahal welaýatynyň häkimi wezipesinden boşadyp, bu wezipä T.Nurmyradowy bellemek barada karara gelendigini aýtdy we degişli resminamalara gol çekdi.
T.Nurmyradow özüne bildirilen uly ynam üçin hoşallygyny beýan edip, welaýaty mundan beýläk-de okgunly ösdürmek üçin gujur-gaýratyny, bilim-başarnygyny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden berk jan saglyk, uzak ömür, halkymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow 2024-nji ýylda welaýatda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, “Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyny” durmuşa geçirmegiň çäklerinde 2024-nji ýylda sebitde medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalar, ýaşaýyş jaýlary gurlup ulanmaga berildi. Häzirki wagtda welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleri, hususan-da, bugdaýa ideg etmek, gowaçanyň, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk işleri alnyp barylýar.
Daşoguz welaýatynyň häkimi D.Babaýew 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. 2024-nji ýylda sebitde “Balkan — Daşoguz” ýokary woltly asma elektrik geçirijisi, “Daşoguz” elektrik bekedi, Daşoguz şäherinde 1 müň 496 hojalyga niýetlenen ýaşaýyş jaý we desgalar toplumy ulanmaga berildi. 2025-nji ýylda bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek maksady bilen, şu günler welaýatyň ak ekin meýdanlarynda degişli ideg işlerini geçirmäge taýýarlyk görülýär. Bu işler bilen bir hatarda, gowaçanyň we azyklyk ekinleriniň ýazky ekişine taýýarlyk görülýär.
Lebap welaýatynyň häkimi M.Annanepesow 2024-nji ýylda welaýatda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, geçen ýyl sebitde medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalary, inženerçilik ulgamlaryny gurmak boýunça degişli işler alnyp baryldy. Häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň çäklerinde welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri ýerine ýetirilýär. Gowaçanyň, ýazlyk ýeralmanyň, gök-bakja ekinleriniň ýazky ekişine taýýarlyk görülýär.
Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, “Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna” laýyklykda, sebitde 5 sany medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalar ulanmaga berildi. Şeýle-de häkim welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Häzirki wagtda bugdaý ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri alnyp barylýar. Şunuň bilen birlikde, gowaça ekiljek meýdanlary, pagta öndürijiler üçin ýokary hilli gowaça tohumyny, ekişde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny ýazky möwsüme doly taýýar etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Şeýle hem welaýatda gant şugundyrynyň hasylyny ýitgisiz ýygnap almak, gaýtadan işlemek babatda degişli işler alnyp barylýar.
Hormatly Prezidentimiz welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimlerine ýüzlenip, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny”, Oba milli maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň möhümdigini belledi. Döwlet Baştutanymyz welaýatlarda we şäherlerde ýaşaýyş jaýlarynyň, hassahanalaryň, beýleki durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna berk gözegçilik etmegiň, ilaty arassa agyz suwy, elektrik energiýasy, tebigy gaz bilen üpjün etmegi gowulandyrmak boýunça işleri alyp barmagyň, arassaçylygy berjaý etmek, abatlaýyş işlerini wagtynda geçirmek üçin ähli zerur çäreleri görmegiň wajypdygyny nygtady. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz welaýatlarda bugdaýyň, gowaçanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ýokary hasylyny ýetişdirmek üçin ideg işlerini agrotehniki kadalar esasynda geçirmegi tabşyrdy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew gözegçilik edýän pudaklarynda 2024-nji ýylda alnyp barlan işleriň netijeleri, oba hojalygynda özgertmeleriň geçirilişi we möwsümleýin işleriň alnyp barlyşy barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, oba hojalyk toplumynda önümçiligiň ösüş depgini 126,9 göterime deň boldy. Bu görkeziji Oba hojalyk ministrligi boýunça 101,8 göterime, Daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 120,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 141,1 göterime, “Türkmenpagta” döwlet konserni boýunça 100,3 göterime, “Türkmengallaönümleri” döwlet birleşigi boýunça 233,2 göterime, “Türkmenobahyzmat” döwlet birleşigi boýunça 138,3 göterime, Azyk senagaty döwlet birleşigi boýunça 101,6 göterime, Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşigi boýunça 100,2 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 103,2 göterime deň boldy. Maýa goýum serişdelerini özleşdirmegiň meýilnamasy 253,1 göterim ýerine ýetirildi.
Häzirki wagtda bugdaý ekilen meýdanlarda ideg etmek, gowaçanyň, ýeralmanyň, gök-bakja ekinleriniň meýdanlaryny, oba hojalyk tehnikalaryny, tohumlary ekiş möwsümine taýýarlamak işleri alnyp barylýar. Maldarçylyk hojalyklarynda gyş paslynda mallary dok we ýyly gyşlatmak, ýetip gelýän owlak-guzy, köşek almak möwsümine taýýarlyk işleri dowam etdirilýär. Şunuň bilen birlikde, welaýatlarda suw serişdelerini tygşytly peýdalanmak, oba hojalyk ekinlerini suw bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça görülýän çäreler barada aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, oba hojalyk ekinleriniň, çig malyň öndürilişiniň möçberini artdyrmagyň, ilaty azyk önümleri bilen doly üpjün etmek, gaýtadan işleýän senagatyň çig mal bilen üpjünçiligini gowulandyrmak boýunça işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny nygtady. Ýokary hasyl berýän ekinleriň, miweli baglaryň täze görnüşlerini döretmek, tohumçylyk işini kämilleşdirmek işlerini netijeli alyp barmak, öňdebaryjy usullary ulanmak we innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak esasynda maldarçylyk, guşçulyk pudagyny ösdürmek, azyk senagatyna degişli kärhanalary döwrebaplaşdyrmak, täze kärhanalary gurmak boýunça işleri dowam etdirmek zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiz oba hojalyk önümçiliginiň tehniki binýadyny has-da pugtalandyrmak babatda degişli işleri geçirmegiň, oba hojalyk önümlerini öndürijilere edilýän tehniki hyzmatlaryň öz wagtynda, ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagyň, ýüpekçiligi ösdürmek, ýokary hilli pile önümlerini öndürmek, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary önümçilige giňden ornaşdyrmak, goşmaça suw gorlaryny döretmek işlerini dowam etdirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.
Ylmy edaralar oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, täze ýerleri özleşdirmek boýunça has netijeli işlemelidir, daşky gurşawy goramak, ekologik abadançylygy üpjün etmek, ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek boýunça işler dowam etdirilmelidir, Diýarymyzyň ösümlik we haýwanat dünýäsini gorap saklamak, baýlaşdyrmak babatda degişli işleri alyp barmak möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Şunuň bilen baglylykda, oba hojalyk pudagynyň önümçilik kuwwatyny doly peýdalanmak, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryny, sanly ulgamy önümçilige giňden ornaşdyrmak işlerini netijeli dowam etdirmek tabşyryldy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow geçen ýylda Daşary işler ministrligi tarapyndan alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Öňde goýlan wezipeleri, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek maksady bilen, “Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyny” durmuşa geçirmek, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça degişli işler alnyp baryldy. Hasabat döwründe hormatly Prezidentimiziň hem-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň daşary ýurtlara resmi we iş saparlary guraldy. Geçen ýylyň dowamynda daşary ýurtlaryň döwlet we Hökümet Baştutanlarynyň 15-si Türkmenistanda döwlet, resmi, iş saparlary bilen boldular. Hasabat döwründe Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary, halkara we sebit guramalarynyň ýolbaşçylarynyň, ýokary derejedäki wekilleriniň 39-sy ýurdumyza sapar bilen geldi. Bu saparlaryň dowamynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn duşuşyklardyr gepleşikler geçirildi.
BMG bilen strategik hyzmatdaşlygy ösdürmek döwletimiziň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, 2024-nji ýylda Türkmenistan tarapyndan Birleşen Milletler Guramasyna agza ýurtlar we onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen bilelikde ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmek arkaly halkara parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen işler üstünlikli amala aşyryldy. Hususan-da, hasabat döwründe ýurdumyzyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 4 sany Kararnamasy kabul edildi. Şolaryň biri 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek bilen baglanyşyklydyr. Häzirki wagtda bu resminamany iş ýüzünde durmuşa geçirmek babatda degişli işler alnyp barylýar.
2024-nji ýylyň dowamynda beýleki abraýly halkara guramalar we döwletara bileleşikler bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda-da degişli işler amala aşyryldy. Şolaryň hatarynda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasyny, Ýewropa Bileleşigini, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyny, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyny, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyny görkezmek bolar. Geçen ýylda daşary ýurt wekiliýetleriniň Türkmenistana, şeýle hem ýurdumyzyň wekiliýetleriniň daşary ýurtlara amala aşyran saparlary halkara gatnaşyklaryň okgunly ilerledilýändiginiň aýdyň güwäsidir. 2024-nji ýylda dürli derejedäki, şol sanda sanly ulgam arkaly duşuşyklaryň we gepleşikleriň ençemesi geçirildi. Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadynyň üsti resminamalaryň 238-si bilen ýetirildi.
Daşary syýasat edaralarynyň ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklar yzygiderli häsiýete eýe bolýar. Hasabat döwründe Daşary işler ministrlikleriniň arasynda syýasy geňeşmeleriň birnäçesi geçirildi. Ilçihanalar arkaly diplomatik gatnaşyklary pugtalandyrmaga uly ähmiýet berilýär. 2024-nji ýylda daşary ýurtlaryň Türkmenistanda täze bellenen ilçileriniň 30-syndan ynanç hatlary kabul edildi. Şol bir wagtda Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky 9 ilçisi, 2 konsuly resmi taýdan öz işine başlady.
Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ykdysady gatnaşyklary ösdürmek döwletimiziň daşary syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Şu maksat bilen, geçen ýylyň dowamynda ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara toparlaryň mejlisleriniň 14-si, işewürlik maslahatlarynyň, duşuşyklaryň birnäçesi guraldy.
Medeni-ynsanperwer ulgam hem Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygynyň wajyp ugry bolup durýar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» şygary astynda geçen 2024-nji ýylda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan halkara çäreleriň 180-e golaýy geçirildi. Şunuň bilen baglylykda, geçen ýylyň 11-nji oktýabrynda Aşgabatda guralan «Döwürleriň we siwilizasiýalaryň özara arabaglanyşygy — parahatçylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara forumyň ähmiýeti bellenildi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki döwürde Türkmenistanyň dünýäde parahatçylygy, durnukly ösüşi pugtalandyrmaga uly goşant goşýandygyny, bu ugurda netijeli işleri durmuşa geçirýändigini, ýurdumyzyň alyp barýan daşary syýasatynyň dünýä döwletleri we halkara guramalar bilen deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilendigini belledi.
Türkmenistan dünýä hem sebit döwletleri bilen syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ylym-bilim ulgamlarynda ýygjam gatnaşyklary, ulag-logistika, ýangyç-energetika, suw we ekologiýa ugurlary boýunça netijeli işleri alyp barýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiz Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda birnäçe iri halkara çäreleriň geçirilmeginiň meýilleşdirilýändigini belläp, wise-premýer, daşary işler ministrine göz öňünde tutulan çärelere gowy taýýarlyk görmegi we olary ýokary derejede geçirmegi tabşyrdy.
Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa 2024-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada maglumat berdi.
Bellenilişi ýaly, bu döwürde milli parlamentiň 3 maslahaty geçirilip, Türkmenistanyň Kanunlarynyň 36-sy, Mejlisiň kararlarynyň 26-sy kabul edildi. Şolaryň hatarynda “Türkmenistanyň “Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna” atly ýubileý medalyny döretmek hakynda”, “Magtymguly Pyragynyň medeni mirasy hakynda”, “Energiýany tygşytlamak we energiýadan netijeli peýdalanmak hakynda”, “Gidrometeorologiýa işi hakynda”, “Türkmenistanyň 2025-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanunlary, ýurdumyzyň halkara konwensiýalaryny we ylalaşyklaryny tassyklamak we olara goşulyşmak baradaky başlangyçlaryny kanunçylyk taýdan goldamak boýunça kanunlaryň birnäçesi bar. Hereket edýän kanunlaryň birnäçesi döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirildi. Döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň çäklerinde geçen ýyl dürli döwletleriň parlamentleriniň, diplomatik wekilhanalarynyň, halkara guramalaryň wekilleri bilen duşuşyklaryň 53-si geçirildi. Daşary ýurtlaryň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileriniň 15-sinden ynanç hatlary kabul edildi.
Halkara tejribeleri öwrenmek maksady bilen, Mejlisiň wekilleriniň daşary ýurtlara iş saparlarynyň 37-si amala aşyryldy. Mejlisiň deputatlary we hünärmenleri ýurdumyzyň degişli döwlet edaralarynyň abraýly halkara guramalar bilen bilelikde guran okuw maslahatlarynyň 123-sine gatnaşdylar. Şunuň bilen birlikde, milli parlamentiň wekilleri Türkmenistanda hem-de daşary ýurtlarda geçirilen dürli halkara forumlara gatnaşdylar.
Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň hukuk binýadyny berkitmek boýunça işleriň alnyp barylýandygyny, 2024-nji ýylda milli kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça işlenip taýýarlanan Türkmenistanyň Kanunlarynyň 36-synyň kabul edilendigini, birnäçe kanunlara üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilendigini aýtdy. Kabul edilen bu kanunlar Garaşsyz Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegini, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün edýär diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Hormatly Prezidentimiz dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň Garaşsyz döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň esasyna öwrülendigini, Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň halkara derejede giňden bellenip geçiljekdigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli ýubileý medalyny hem-de ýadygärlik nyşany döretmek boýunça kanunçylyk tarapdan degişli işleri geçirmegiň wajypdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, geçen ýylyň başynda welaýatlarda ähli görkezijiler boýunça iň ýokary netijeleri gazanan etraby we etrap hukukly şäheri kesgitlemek maksady bilen bäsleşigiň yglan edilendigini belledi. Ýakynda ýurdumyzyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň ýolbaşçylygynda ýörite topar bu bäsleşigiň jemlerini jemledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz hasabat bermek üçin Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň başlygy O.Berdiliýewa söz berdi.
Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen ýurdumyzyň welaýatlaryny we Aşgabat şäherini bäsleşikli esasda ösdürmek baradaky asylly ýörelge hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýär. Döwlet Baştutanymyzyň degişli Buýrugyna laýyklykda, degişli topar tarapyndan tassyklanylan tertipde degişli işler alnyp baryldy. Onuň netijeleri boýunça “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” şygary astynda geçen 2024-nji ýylda ýurdumyzyň iň gowy etraby kesgitlenildi. Şunlukda, durmuş, ykdysady, medeni görkezijiler babatda iň gowy netijeleri gazanan Mary welaýatynyň Sakarçäge etraby bäsleşigiň ýeňijisi diýlip kesgitlenildi.
Hormatly Prezidentimiz Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabyny 2024-nji ýylyň jemleri boýunça geçirilen bäsleşikde ýeňiji bolan etrap diýip yglan etmek we bu etrabyň häkimligini 1 million amerikan dollary möçberinde pul baýragy bilen sylaglamak hakynda, şeýle hem 2025-nji ýylda etraplaryň we etrap hukukly şäherleriň arasynda täze bäsleşigi yglan etmek hakynda Buýruklara gol çekdi.
Hormatly Prezidentimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, halkymyzyň tutanýerli zähmeti netijesinde «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda uly üstünlikleriň gazanylandygyny, bellenen meýilnamalaryň ýerine ýetirilendigini, döwrebap kanunlary taýýarlamak hem-de durmuşa ornaşdyrmak boýunça işleriň dowam etdirilendigini belledi.
Ykdysadyýetimiziň ýokary ösüş depginini saklap galdyk. Jemi içerki önümiň ösüşi 6,3 göterim, şol sanda senagatda 1,5 göterim, söwdada 10,1 göterim, oba hojalygynda bolsa 5,3 göterim boldy. Maýa goýumlar 9,1 göterim artdy. Hasabat döwründe jemi 5 müň 735 sany täze iş orny döredildi. Ýurdumyzda öndürilen önümleriň eksport edilen möçberi 12 milliard amerikan dollaryndan gowrak boldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Geçen ýyl maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 86 sany önümçilik we medeni-durmuş maksatly desga, umumy meýdany 1 million 145 müň inedördül metre deň bolan ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berildi. Maşgalalaryň müňlerçesi jaý toýuny toýladylar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen gurulýan, ýurdumyzyň taryhynda ilkinji «akylly» şäher bolan Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň gurluşygy dowam etdirildi.
Hormatly Prezidentimiz ýangyç-energetika toplumyna degişli iri taslamalaryň durmuşa geçirilendigini, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň esasy tapgyry bolan Arkadagyň ak ýoly bilen Serhetabat — Hyrat gaz geçirijisiniň gurluşygyna badalga berlendigini belledi. Ahal we Lebap welaýatlarynda Bäherden, Lebap sement zawodlarynyň ikinji tapgyry, Balkan — Daşoguz ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisi we elektrik beketleri işe girizildi. Döwrebap agyz suwuny arassalaýjy desgalar ulanmaga berildi. Köpetdagyň gözel künjeginde «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumy we akyldar şahyrymyzyň heýkeli, şeýle hem Berdimuhamet Annaýew adyndaky Ýöriteleşdirilen harby mekdebiň täze binalar toplumy, saglygy goraýyş maksatly halkara merkezler we beýleki desgalar ulanmaga berildi.
Döwlet Baştutanymyz daýhanlarymyzyň ekinlerden bol hasyl alyp, ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün edendiklerini belledi. 2025-nji ýyl üçin Döwlet býujeti kabul edildi. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň möçberi ýene-de artdyryldy.
Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy hem-de Änew şäheriniň 2024-nji ýylda “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli birnäçe halkara çäreler guraldy. Ýurdumyzda söz ussadynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan «Döwürleriň we siwilizasiýalaryň özara arabaglanyşygy — parahatçylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara forum ýokary derejede geçirildi diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Nygtalyşy ýaly, Bitarap döwletimiziň halkara giňişlikdäki abraýy yzygiderli ýokarlanýar. Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk yzygiderli ösdürilýär. Geçen ýyl Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň çäklerinde birnäçe Kararnamalar biragyzdan kabul edildi. Bu bolsa Bitarap döwletimiziň öňe sürýän umumadamzat ähmiýetli başlangyçlarynyň dünýä jemgyýetçiliginde uly goldaw tapýandygynyň aýdyň güwäsidir. Şeýle hem Bitarap Türkmenistan beýleki iri halkara we sebit guramalary bilen netijeli hyzmatdaşlygy alyp barýar.
Hormatly Prezidentimiz her ýylyň belli bir şygar boýunça geçirilýändigini, şu ýylyň hem «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilendigini aýtdy. Bu şygar uly many-mazmuna eýe bolup, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň at-abraýyny has-da ýokarlandyrmaga, ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine gönükdirilen işleri amala aşyrmaga ruhlandyrýar. Munuň özi biziň üstümize uly jogapkärçiligi ýükleýär. Şoňa görä-de, bu şygary iş ýüzünde durmuşa geçirmek üçin tutanýerli zähmet çekmelidiris diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.
Arkadagly Gahryman Serdarymyz öňde duran wezipeler barada durup geçip, «Türkmenistany 2025-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyna» laýyklykda, şu ýyl umumy meýdany 500 müň inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlaryny, 4 müň 620 orunlyk umumybilim edaralaryny, 2 müň orunlyk mekdebe çenli çagalar edaralaryny gurup ulanmaga bermegiň meýilleşdirilýändigini aýtdy. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak üçin bu Maksatnamany durmuşa geçirmegiň çäklerinde welaýatlarda we paýtagtymyzda ençeme desgalardyr binalaryň gurluşygyna badalga berler. Şeýle hem birnäçe desgalaryň gurluşygyny tamamlamak göz öňünde tutulýar.
Biz şu ýyl Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Öňaldy, Kaka etrabynyň Gowşut geňeşliklerinde, Balkan welaýatynyň Gyzylarbat etrabynda täze, döwrebap obalary, Daşoguz welaýatynyň Köneürgenç etrabynda täze şäherçäni, Balkan welaýatynda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsini, Balkan welaýatynyň Jebel şäherçesinde Halkara howa menzili toplumyny gurup ulanmaga tabşyrarys. Şeýle hem Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Mary — Türkmenabat bölegi, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebi ulanmaga berler diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. Ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak maksady bilen, awtomobil ýollarynyň, aragatnaşyk, suw, gaz, elektrik üpjünçilik ulgamlarynyň, suw we lagym arassalaýjy desgalaryň gurluşygyna ep-esli serişde goýberiler.
Ýurdumyzda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly mynasybetli möhüm ähmiýeti bolan birnäçe halkara çäreler geçiriler. Hormatly Prezidentimiz 2025-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi we Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy mynasybetli diňe bir ýurdumyzyň raýatlaryny däl, eýsem, daşary ýurtly raýatlary hem sylaglamak bilen bagly degişli teklipleri taýýarlamagyň, ýylyň aýratyn möhüm wakalaryna öwrüljek bu şanly seneleri geçirmek boýunça häzirden ýokary derejede taýýarlyk görmegiň zerurdygyny nygtady.
Döwlet Baştutanymyz şu ýyl üçin kabul edilen maksatnamanyň örän köp işleri öz içine alýandygyny, ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmegiň baş maksat bolup durýandygyny aýdyp, halkymyz bilen bilelikde tutanýerli zähmet çekip, 2025-nji ýylda bellenen sepgitlere, maksatlara ýetiljekdigine berk ynam bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan jogapkärli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Сегодня Президент Сердар Бердымухамедов провёл расширенное заседание Кабинета Министров, на котором были подведены итоги работ отраслей экономики за 2024 год, заслушаны отчёты вице-премьеров, ряда руководителей министерств, хякимов велаятов. На повестку дня также вынесены перспективные задачи социально-экономического развития нашего государства на 2025 год и кадровые вопросы.
На расширенное заседание Кабинета Министров были приглашены руководители Меджлиса, члены Государственного совета безопасности, хякимы регионов, городов Ашхабад и Аркадаг, ректоры высших учебных заведений, руководители средств массовой информации и др.
Огласив повестку дня, глава государства предоставил слово заместителю Председателя Кабинета Министров Х.Гелдимырадову. Вице-премьер отчитался о макроэкономических показателях национальной экономики за 2024 год.
Как сообщалось, в результате принятых комплексных мер по итогам минувшего года ВВП вырос на 6,3 процента. В промышленном комплексе этот показатель увеличился на 1,5 процента, строительстве – на 11 процентов, транспортно-коммуникационном секторе – на 7,2 процента, торговле – на 10,1 процента, сельском хозяйстве – на 5,3 процента, в сфере услуг – на 8,6 процента.
В сопоставлении с 2023 годом, в 2024 году в целом выпуск продукции вырос на 12,1 процента. В отраслях экономики достигнуты положительные производственные показатели.
Объём розничной торговли по сравнению с 2023 годом в минувшем году стал больше на 13,1 процента.
Размеры заработной платы по крупным и средним предприятиям страны в сопоставлении c 2023 годом увеличились на 10,6 процента. В обозначенный период своевременно и полностью профинансированы заработная плата, пенсии, государственные пособия и студенческие стипендии.
В 2024 году в полном объёме выполнен план по освоению капвложений за счёт всех источников финансирования. По сравнению с 2023 годом этот показатель вырос на 9,1 процента.
Прозвучал также отчёт о ходе реализации Программы Президента Туркменистана социально-экономического развития страны в 2022–2028 годах.
В продолжение заседания вице-премьер доложил о проекте Программы социально-экономического развития Туркменистана и инвестиций в 2025 году, который разработан совместно с министерствами, отраслевыми ведомствами, хякимликами велаятов, городов Ашхабад и Аркадаг.
В проекте данного документа, составленного на основе семилетней Президентской программы и Госбюджета на текущий год, намечены ожидаемые в нынешнем году макроэкономические показатели, производственные планы по всем отраслям, предстоящие к выполнению работы, индикаторы социально-экономического развития и объёмы инвестиций по велаятам, городам Ашхабад и Аркадаг. Наряду с этим предусмотрены меры, связанные с претворением в жизнь активной инвестиционной политики, последовательным повышением доходов населения и дальнейшим улучшением социально-бытовых условий жизни туркменистанцев.
Выступивший затем министр финансов и экономики С.Джораев отчитался о выполнении Государственного бюджета, показателях освоения капвложений, а также о ходе реализации Национальной сельской программы за прошлый год.
По итогам 2024 года доходная часть главного финансового плана страны исполнена на 105,9 процента, а расходная – 99,9 процента.
За отчётный период доходная часть по местным бюджетам выполнена на уровне 103,8 процента, а расходная – на 99,8 процента.
За январь–декабрь 2024 года проведено 104 заседания балансовых комиссий, в том числе региональных – 88, в ходе которых были рассмотрены результаты финансово-хозяйственной деятельности министерств и отраслевых ведомств, их подотчётных учреждений и предприятий.
В продолжение заседания глава государства освободил С.Джораева от должности министра финансов и экономики.
На эту должность Президент Туркменистана назначил М.Астанагулова, освободив его от должности заместителя министра финансов и экономики.
Выразив главе государства Сердару Бердымухамедову сердечную признательность за оказанное высокое доверие, новый министр заверил, что будет усердно трудиться на ответственной должности, и пожелал Аркадаглы Герою Сердару и Герою-Аркадагу крепкого здоровья, долголетия и успехов в деятельности во имя процветания Отчизны и благополучия народа.
Выступивший затем председатель Центрального банка Т.Мяликов отчитался об итогах деятельности банков страны за 2024 год.
Как было доложено, успешно претворяются в жизнь комплексные меры, направленные на укрепление экономической мощи Туркменистана, обеспечение стабильного развития национальной экономики, в том числе банковской системы.
В рассматриваемый период осуществлялось кредитование экономики. По сравнению с 2023 годом в 2024 году увеличился общий объём кредитов, выданных банками частному сектору, физическим лицам, малому и среднему предпринимательству. Наряду с этим выросли показатели кредитов сельхозпроизводителям, что составило 30,7 процента.
По состоянию на 1 января 2025 года объёмы ипотечных кредитов, выданных в соответствии с Постановлением Президента Туркменистана гражданам для приобретения недвижимости в городах Ашхабад и Аркадаг, а также в велаятах, увеличились на 16,2 процента.
Председатель Государственного комитета по статистике Д.Аманмухаммедов отчитался о выполнении министерствами и отраслевыми ведомствами планов за минувший год.
Как сообщалось, по итогам 2024 года устойчивый рост отмечен в промышленном секторе. Так, добыча природного газа составила 77 миллиардов 623,1 миллиона кубометров, нефти – 8 миллионов 279,7 тысячи тонн. По сравнению с 2023 годом производство нефтяного битума увеличилось на 10,2 процента, бензина – на 4,8 процента, мазута – на 8,2 процента, дизельного топлива – на 0,6 процента, пластмассовых и стекловолокнистых труб – на 2,2 процента, цемента – на 3,5 процента, выловленной рыбы – на 20,1 процента, кондитерских изделий – на 2,1 процента, молочных продуктов – на 4,7 процента, сливочного масла – на 3 процента, минеральной воды и безалкогольных напитков – на 11,5 процента, консервированных фруктов и овощей – на 7,2 процента.
За отчётный период объём производства хлопчатобумажной пряжи вырос на 46,7 процента, хлопчатобумажной ткани – на 27,1 процента.
Позитивные индикаторы обеспечены в транспортно-коммуникационном секторе. Подтверждением тому служит рост объёмов грузоперевозок на 2 процента и пассажироперевозок – на 5,2 процента. Объём оказания услуг связи увеличился на 16,2 процента.
В сельском хозяйстве по сравнению с 2023 годом повысилось производство овощной продукции на 8,4 процента, бахчевых – на 6 процентов, картофеля – на 4,6 процента, ягод и фруктов – на 1,5 процента, молока – на 2,1 процента, мяса в чистом весе – на 7 процентов.
Хорошие показатели в истекшем году отмечены в негосударственном секторе экономики.
Руководитель Госкомитета также доложил о ведущейся работе в целях совершенствования статистической отчётности и методов сбора данных на основе международных стандартов.
Обращаясь к участникам заседания, глава государства отметил, что в целях успешной реализации Программы Президента Туркменистана социально-экономического развития страны в 2022–2028 годах, разработан проект Программы социально-экономического развития страны и инвестиций в 2025 году. В соответствии с данной Программой в нынешнем году предусматривается сохранить темп роста ВВП на уровне 6,3 процента, поддерживать стабильное развитие отраслей экономики и регионов страны, добиться задействования на полную мощность производственных предприятий, за счёт строительства новых предприятий создать свыше 3000 рабочих мест, довести объём внешнеторгового оборота до 20 миллиардов американских долларов.
Также планируется развивать малое и среднее предпринимательство, довести долю частного сектора в структуре ВВП до 71,6 процента. Посредством повышения на 10 процентов заработной платы, пенсий, государственных пособий и стипендий студентов будут увеличены доходы населения, улучшен социально-бытовой уровень жизни туркменистанцев.
Кроме того, в экономику страны за счёт всех источников финансирования будет направлено инвестиций в объёме 40 миллиардов манатов.
В этой связи глава государства подписал Постановление «Об утверждении Программы социально-экономического развития страны и инвестиций в 2025 году».
Обращаясь к вице-премьеру Х.Гелдимырадову, Президент Сердар Бердымухамедов отметил необходимость проведения соответствующей работы для успешного выполнения задач, определённых на 2025 год в Программе социально-экономического развития страны в 2022–2028 годах.
Также констатировалась важность продолжения эффективной деятельности по укреплению фундамента национальной экономики, созданию новых производств посредством внедрения во все сферы инновационных технологий, увеличения доли частного сектора в экономике.
Акцентировав внимание на необходимости проведения последовательной работы по повышению доходной части Государственного бюджета страны, целевого использования его расходной части, Президент Туркменистана отметил, что следует продолжить финансирование банковскими учреждениями проектов, связанных с реализацией госпрограмм.
Глава государства распорядился и впредь осуществлять выдачу кредитов для проектов по развитию производства частных предприятий и предпринимательства, а также льготных кредитов для улучшения жилищных условий населения. Вместе нужно расширить виды оказываемых банковской сферой цифровых услуг и спектр электронных платежей.
Также было поручено оказывать эффективную финансовую поддержку развитию экономики, сохранять стабильность национальной валюты.
Затем заместитель Председателя Кабинета Министров Б.Аманов отчитался о работе, проделанной в 2024 году в курируемой отрасли.
В обозначенный период план добычи нефти Государственным концерном «Türkmennebit» выполнен на уровне 102,1 процента. Нефтеперерабатывающими заводами Госконцерна план нефтепереработки исполнен на уровне 101,9 процента, производства бензинов – 103,3 процента, нефтяного битума – 224,4 процента, смазочных масел – 100 процентов.
Также были озвучены сведения о производстве дизельного топлива, полипропилена, сжиженного газа, добычи природного и попутного газа.
Доложив о ведущейся работе по бесперебойному обеспечению органов государственного управления, предприятий и организаций нефтепродуктами, их более рациональному распределению и использованию, вице-премьер представил на рассмотрение главы государства проект соответствующего Постановления.
Заслушав отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов отметил, что в результате воплощаемой в жизнь государством энергетической политики последовательно развивается нефтегазовый сектор. В этой связи акцент был сделан на важности проведения в 2025 году надлежащей работы для развития на современном уровне данной отрасли, надёжного снабжения внутренних и внешних потребителей природным газом. Также констатировалась необходимость дальнейшего внедрения передовых технологий для увеличения производственных мощностей нефтегазового комплекса.
Следует активизировать промышленное освоение газового месторождения «Galkynyş», усиленными темпами вести строительство газопровода Туркменистан–Афганистан–Пакистан–Индия, особенно его ключевого участка Серхетабат–Герат, именуемого «Arkadagyň ak ýoly», сказал глава государства, подчеркнув важность освоения богатых и перспективных нефтяных залежей.
Наряду с этим Президент Туркменистана поручил вице-премьеру придавать особое значение повышению производственных мощностей Туркменбашинского комплекса нефтеперерабатывающих заводов и Сейдинского нефтеперерабатывающего завода, ускорить темпы работы по разведке и поиску перспективных залежей углеводородных ресурсов, геологических изысканий по поиску залежей полезных твёрдых ископаемых, редко встречающихся минералов, подземных вод. Также было дано указание продолжить успешное внедрение цифровых технологий, систематически повышать квалификацию специалистов нефтегазовой промышленности.
Заместитель Председателя Кабинета Министров Б.Аннамаммедов отчитался о деятельности строительно-промышленного и электроэнергетического комплексов, Государственного концерна «Türkmenhimiýa», Государственного агентства по управлению строительством автомобильных дорог и хякимлика города Ашхабад за 2024 год.
Как сообщалось, план по производству продукции и осуществлённым работам за обозначенный период выполнен на 105,8 процента.
Так, за январь–декабрь прошлого года Министерство строительства и архитектуры выполнило план на 108,6 процента.
Министерство промышленности и строительного производства за этот же период выпустило продукцию и произвело работы на общую сумму 1 миллиард 708 миллионов манатов.
Министерство энергетики выполнило план по производству продукции и осуществлённой работе на уровне 104,6 процента, Государственным концерном «Türkmenhimiýa» – на 114,6 процента.
За минувший год план по произведённым работам выполнен Государственным агентством по управлению строительством автомобильных дорог на 106,4 процента, а хякимликом города Ашхабад – на 115,8 процента.
Как сообщалось, в 2024 году по всей стране были введены в эксплуатацию 86 крупных объектов производственного и социального назначения. В их числе – комплекс новых зданий Специализированной военной школы имени Бердымухамеда Аннаева Министерства обороны Туркменистана, комплекс зданий хякимлика города Ашхабад, культурно-парковый комплекс «Magtymguly Pyragy», Международный оздоровительно-реабилитационный центр и Международный научно-клинический центр физиологии, 2-я очередь Бахерденского и Лебапского цементных заводов, участок Теджен–Мары высокоскоростной автомагистрали Ашхабад–Туркменабат, линия электропередачи Балкан–Дашогуз и электростанция «Daşoguz», водоочистное сооружение «Bagtyýarlyk», 13 9-этажных домов в столичном жилом комплексе «Parahat-7» в Ашхабаде, 70 4-этажных жилых домов и комплексов объектов в городе Дашогуз, а также 5 средних школ и 2 детских сада.
Заслушав отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов отметил, что следует принять необходимые меры для обеспечения бесперебойной работы предприятий строительно-промышленного комплекса страны. Также отмечалась важность создания новых современных предприятий по промышленному и строительному производству на основе достижений науки и передовых технологий.
Нужно проводить эффективную работу по надёжному обеспечению электроэнергией внутренних и зарубежных потребителей, увеличению производства электроэнергии, строительству новых электростанций, улучшению технического состояния распределительных подстанций, сказал глава государства.
Особо подчёркнута важность вывода на полную мощность предприятий химической индустрии, а также усиления работ по созданию новых предприятий.
Вместе с тем Президент Туркменистана отметил значение дальнейшего укрепления материально-технической базы отрасли для строительства новых и реконструкции уже действующих автомагистралей, приведению их в соответствие мировым стандартам. Также вице-премьеру было поручено держать под строгим контролем сдачу в эксплуатацию в установленные сроки и высокое качество строительства зданий и сооружений, запланированных к открытию в текущем году.
Затем заместитель Председателя Кабинета Министров Н.Атагулыев доложил об итогах деятельности за прошлый год подведомственных министерств и ведомств, а также предпринимательского сектора.
По Министерству торговли и внешнеэкономических связей темп роста товарооборота по сравнению с 2023 годом составил 103,1 процента, производства продукции – 103,1 процента.
В минувшем году по Министерству текстильной промышленности темп роста обеспечен на уровне 117,3 процента. По сравнению с 2023 годом производство хлопчатобумажной пряжи достигло 149,3 процента, хлопчатобумажных тканей – 129,7 процента, кожевенной продукции – 124,4 процента.
План по производству ковровой продукции Государственным объединением «Türkmenhaly» выполнен на уровне 102,3 процента.
За отчётный период Государственной товарно-сырьевой биржей проведено 302 торговые сессии, на которых зарегистрировано 29 тысяч 317 контрактов.
Темп роста работ, выполненных Торгово-промышленной палатой в 2024 году, составил 111,8 процента. Проведено 27 выставок и 131 конференция.
По Союзу промышленников и предпринимателей в минувшем году темп роста производства сельскохозяйственной и продовольственной продукции составил 110 процентов, промышленных товаров – 104,1 процента.
Резюмируя отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов подчеркнул важность принятия комплексных мер по модернизации предприятий текстильной индустрии, повышению конкурентоспособности текстильной продукции на внешних рынках, а также дальнейшей работы по развитию ручного ковроделия и увеличению ассортимента производимых ковровых изделий.
Следует использовать полностью производственный потенциал торгового комплекса для улучшения снабжения внутренних рынков продовольственной и другой востребованной продукцией, эффективным образом организовать деятельность Государственной товарно-сырьевой биржи и Торгово-промышленной палаты, сказал глава государства.
Подчеркнув, что дальнейший стабильный рост национальной экономики зависит от активизации деятельности частного предпринимательства, Президент Туркменистана распорядился держать в центре внимания работу, проводимую по развитию негосударственного сектора страны.
Генеральный директор Агентства транспорта и коммуникаций при Кабинете Министров М.Чакыев доложил об итогах осуществлённой деятельности в январе–декабре 2024 года в курируемых структурах.
За отчётный период темп роста выполненных работ и оказанных услуг комплексом составил 118,8 процента.
Темп роста грузоперевозок посредством автомобильного, железнодорожного, воздушного, морского и речного транспорта достиг 102,8 процента, по пассажироперевозкам – 104,2 процента.
За рассматриваемый период темп роста по оказанию услуг по агентству «Türkmendemirýollary» равен 104,1 процента, агентству «Türkmenawtoulaglary» – 114,5 процента, агентству «Türkmenhowaýollary» – 140 процентов, агентству «Türkmendeňizderýaýollary» – 128 процентов, агентству «Türkmenaragatnaşyk» – 116,2 процента.
Также прозвучал отчёт о принимаемых мерах по решению задач, вытекающих из «Концепции развития цифровой экономики в Туркменистане на 2019–2025 годы».
Наряду с этим было доложено о строительстве объектов промышленного и социального назначения транспортно-коммуникационного комплекса, проводимой работе по укреплению его материально-технической базы.
Заслушав отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов подчеркнул, что транспортно-коммуникационный сектор является одной из ключевых отраслей экономики. В данном контексте внимание было акцентировано на необходимости проведения надлежащей работы по увеличению объёмов пассажиро- и грузоперевозок, расширению маршрутов транзитных и международных грузовых сообщений, последовательному развитию всех видов услуг в области транспорта и связи, широкому внедрению цифровой системы в отрасли.
Глава государства также отметил значимость и впредь повышать пропускную способность железнодорожной системы страны, укреплять её материально-техническую базу, систематически пополнять парк автотранспортных предприятий, повышать культуру обслуживания населения.
Наряду с этим Президент Туркменистана подчеркнул, что нужно и впредь осуществлять практические шаги по реконструкции действующих воздушных гаваней страны, последовательной модернизации парка воздушных судов, а также продолжить работу по открытию международных авиарейсов по новым направлениям, расширению маршрутов грузоперевозок. Кроме того, было поручено полностью задействовать потенциал Международного морского порта Туркменбаши, судостроительного и судоремонтного завода «Balkan».
Затем заместитель Председателя Кабинета Министров М.Маммедова доложила об итогах деятельности курируемой сферы за январь–декабрь 2024 года.
За отчётный период в велаятах страны, а также в городах Ашхабад и Аркадаг по случаю праздников национального календаря, 300-летия со дня рождения Махтумкули Фраги, объявления города Анау культурной столицей Тюркского мира 2024 года были проведены различные конференции, творческие встречи, выставки, просветительско-пропагандистские и песенно-музыкальные мероприятия.
Вместе с тем подведены итоги ранее объявленных творческих конкурсов, организованы различные торжества, приуроченные к вводу в эксплуатацию объектов социально-культурного назначения.
Также состоялись презентации книг Президента Туркменистана «Молодёжь – опора Родины», «Анау – культура из глубин тысячелетий», а также произведения Национального Лидера туркменского народа Героя-Аркадага «Hakyda göwheri», новой книги «Махтумкули», в которую вошли избранные стихи поэта-мыслителя, ставшие общечеловеческим достоянием.
На церемонии открытия в южном уголке Ашхабада культурно-паркового комплекса «Magtymguly Pyragy» и памятника Махтумкули Фраги были организованы культурные мероприятия.
22–27 июня прошлого года в городе Аркадаг успешно прошла Неделя культуры.
В отчётный период на высоком уровне проведены в городе Аркадаг очередной, VI Венский бал и концерт совместного Туркмено-австрийского симфонического оркестра «Galkynyş», II Театральный фестиваль стран-членов ТЮРКСОЙ и в его рамках другие профильные мероприятия, международный кинофестиваль «Gorkut ata».
В Таджикистане, Японии, Казахстане прошли Дни культуры Туркменистана, а в нашей стране – Дни культуры Казахстана, Российской Федерации, Армении, Узбекистана, Неделя культуры Европы.
Также было доложено о работе, выполненной в отчётный период театрами, цирками, кинотеатрами, киноконцертными центрами, библиотеками, музеями, Туркменской государственной издательской службой, Объединением «Туркменфильм» имени Огузхана, Государственным информационным агентством.
Заслушав отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов освободил М.Маммедову от должности заместителя Председателя Кабинета Министров. Глава государства, сообщив, что принял решение назначить на эту должность Б.Сейидову, которая является председателем Комитета Меджлиса по науке, образованию, культуре и молодёжной политике, подписал соответствующий документ.
Выразив Президенту Сердару Бердымухамедову сердечную признательность за оказанное высокое доверие, новый вице-премьер заверила, что будет усердно трудиться на ответственной должности, пожелав главе Туркменистана и Национальному Лидеру туркменского народа, Председателю Халк Маслахаты Герою-Аркадагу крепкого здоровья, долголетия и дальнейших успехов в деятельности во имя процветания страны и благополучия народа.
Затем глава государства обратился к вице-премьеру и отметил необходимость тщательной подготовки к проведению на высоком организационном уровне мероприятий в честь объявления 2025 года «Международным годом мира и доверия» и славного 30-летия постоянного нейтралитета Отчизны. Также был сделан акцент на важности дальнейшего фундаментального научного изучения, сохранения и популяризации в мире исконного культурного наследия, истории туркменского народа.
В данной связи Президент Туркменистана распорядился организовать работу сферы культуры в соответствии с реалиями времени, держать под контролем деятельность библиотек, домов культуры на местах, развивать туристический сектор, знакомящий с памятниками истории и культурными ценностями, осуществлять подготовку большего числа теле-радиопередач, предназначенных для интеллектуального развития подрастающего поколения, постоянно совершенствовать работу Туркменской государственной издательской службы.
Заместитель Председателя Кабинета Министров Б.Ораздурдыева доложила об итогах деятельности курируемых сфер в 2024 году.
Как сообщалось, в рассматриваемый период было продолжено реформирование системы образования, где широко применялись передовые методы обучения, развивалось цифровое образование, изданы учебники и пособия, учреждены электронные журналы. Кроме того, утверждена «Концепция совершенствования методики обучения по общеобразовательным программам в Туркменистане до 2028 года». Высшие учебные заведения внесены в списки ведущих международных рейтингов. Организованно проведены соревнования, научно-практические конференции и олимпиады. В обозначенный период учащиеся и студенты завоевали 1549 медалей на международных состязаниях.
За отчётный период повысилась эффективность научных исследований, а также утверждена «Стратегия развития сферы науки в Туркменистане на 2024–2052 годы».
Продолжена работа по развитию национальной системы здравоохранения. Осуществлялась гуманитарная деятельность Благотворительного фонда по оказанию помощи нуждающимся в опеке детям имени Гурбангулы Бердымухамедова, направленная на обеспечение здоровья и благополучия детей, а также на снабжение современным оборудованием медицинских учреждений. Важными событиями минувшего года стали открытие Центра охраны здоровья матери и ребёнка Марыйского велаята, Предприятия по производству глицирризиновой кислоты в городе Туркменабат, Международного оздоровительно-реабилитационного центра и Международного научно-клинического центра физиологии в городе Ашхабад.
В отчётный период продолжена работа по развитию физической культуры, спорта и олимпийского движения, подготовке профессиональных спортсменов. Организованно прошли Международный турнир по хоккею, Международный теннисный турнир «Ashgabat Open 2024» среди юношей и девушек до 14 лет. В общем нашими спортсменами завоевано 752 медалей.
Резюмируя отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов констатировал необходимость дальнейшего совершенствования деятельности образовательных учреждений в целях создания высоких условий для получения детьми современного образования и воспитания, раскрытия и развития у юного поколения талантов, способностей и наклонностей. Вместе с тем отмечалась важность проведения и впредь работы, направленной на обновление учебных планов, программ и учебников в соответствии с международной практикой, систематическое повышение квалификации преподавателей средних и высших учебных школ, укрепление материально-технической базы данной сферы.
Глава государства также подчеркнул, что следует и далее проводить научные изыскания с целью превращения нашей Отчизны в прогрессивно развивающееся на научной основе государство и в данном контексте наращивать международное сотрудничество.
Президент Туркменистана заострил внимание на важности продолжения эффективной работы по охране здоровья человека, улучшению здоровья населения, профилактике и искоренению заболеваний, развитию отечественной фармацевтической промышленности. Кроме того, было поручено осуществлять последовательную комплексную деятельность по развитию спорта, повышению роли массовой физкультуры, достойному представлению Туркменистана на мировой спортивной арене.
Далее с отчётами выступили руководители администраций регионов.
Хяким Ахалского велаята С.Солтанмырадов доложил об итогах работы, проделанной в регионе в 2024 году.
Как сообщалось, выполнен годовой план инвестиций в рамках реализации Национальной сельской программы.
В прошлом году в велаяте в эксплуатацию был сдан ряд крупных объектов производственного и социально-культурного назначения, в том числе современная общеобразовательная средняя школа в посёлке Бокурдак этрапа Ак бугдай, водоочистные сооружения в посёлке Яшлык этого же этрапа и в городе Теджен Тедженского этрапа, сооружения для очистки сточных вод в Геоктепинском этрапе и этрапе Ак бугдай, вторая очередь Бахерденского цементного завода, участок Теджен–Мары автобана Ашхабад–Туркменабат, промышленные предприятия и др.
Наряду с этим было доложено, что в настоящее время в велаяте продолжаются сезонные сельхозработы, в частности, осуществляются соответствующий уход за пшеничными полями и подготовка к весеннему севу хлопчатника и плодоовощных культур.
Заслушав отчёт, Президент Туркменистана освободил С.Солтанмырадова от должности хякима Ахалского велаята. Сообщив о принятом решении назначить на эту должность Т.Нурмырадова, глава государства подписал соответствующие документы.
Выразив признательность за оказанное высокое доверие, Т.Нурмырадов заверил, что не пожалеет своих сил, знаний и умений для дальнейшего динамичного развития велаята и пожелал Аркадаглы Герою Сердару и Герою-Аркадагу крепкого здоровья, долголетия и больших успехов в осуществляемой деятельности во имя благополучия народа.
Далее хяким Балканского велаята Х.Ашырмырадов доложил об итогах работы, проделанной в регионе в 2024 году.
Как сообщалось, в рамках реализации «Национальной программы Президента Туркменистана по преобразованию социально-бытовых условий населения сёл, посёлков, городов этрапов и этрапских центров на период до 2028 года» в минувшем году в велаяте введены в эксплуатацию объекты социально-культурного и производственного назначения, жилые дома.
Наряду с этим в настоящее время на полях региона ведутся сезонные сельскохозяйственные работы, в частности, уход за пшеницей, а также подготовка к весеннему севу хлопчатника, картофеля и других плодоовощных культур.
Затем хяким Дашогузского велаята Д.Бабаев отчитался о результатах проделанной работы в 2024 году.
Как было доложено, в минувшем году в регионе введены в эксплуатацию линия электропередачи Балкан–Дашогуз, электростанция «Daşoguz», комплекс жилых домов на 1496 семей в городе Дашогуз.
В целях получения высокого урожая пшеницы в 2025 году в эти дни в велаяте на площади 145 тысяч гектаров, засеянных зерном, ведётся уход. Наряду с этим идёт подготовка к весеннему севу хлопчатника и продовольственных культур.
С отчётом о результатах проделанной работы за 2024 год выступил хяким Лебапского велаята М.Аннанепесов.
Как сообщалось, в целях успешного выполнения задач, поставленных в Национальной сельской программе, в регионе велось строительство сооружений и зданий социально-культурного и производственного назначения, а также инженерных систем.
В настоящее время в рамках сезонных сельскохозяйственных работ на полях региона, засеянных пшеницей, осуществляется уход в соответствии с агротехническими нормами.
Вместе с тем идёт подготовка к весеннему севу хлопчатника, картофеля и овощебахчевых культур.
Затем хяким Марыйского велаята Б.Оразов отчитался о результатах проделанной работы за 2024 год.
Как сообщалось, согласно «Национальной программе Президента Туркменистана по преобразованию социально-бытовых условий населения сёл, посёлков, городов этрапов и этрапских центров на период до 2028 года» введены в эксплуатацию 5 объектов социально-культурного и производственного назначения.
Докладывая о текущих сезонных сельскохозяйственных работах в велаяте, хяким проинформировал, что в настоящее время на полях, засеянных пшеницей, осуществляется уход в соответствии с агротехническими нормами. Вместе с тем принимаются необходимые меры по подготовке площадей, отведённых под сев хлопчатника, сельхозтехники и агрегатов, которые будут задействованы в весенней посевной, обеспечению сельхозпроизводителей высококачественными семенами.
Также прозвучал отчёт о ведущейся работе в целях сбора сахарной свёклы без потерь и её переработке.
Обратившись к хякимам велаятов, городов Ашхабад и Аркадаг, глава государства Сердар Бердымухамедов отметил значение успешного претворения в жизнь Программы Президента Туркменистана социально-
экономического развития страны в 2022–2028 годах, а также Национальной сельской программы.
Глава государства подчеркнул важность строгого контроля за ходом строительства в велаятах и городах жилых домов, больниц и других объектов социального назначения, улучшения обеспечения населения чистой питьевой водой, электроэнергией, природным газом, принятия надлежащих мер для соблюдения чистоты и своевременного проведения ремонтных работ.
Президент страны поручил осуществлять надлежащий уход за посевами в соответствии с агротехническими нормами для получения высоких урожаев пшеницы, хлопка и других сельскохозяйственных культур.
Заместитель Председателя Кабинета Министров Т.Атахаллыев отчитался об итогах деятельности курируемой отрасли за 2024 год, а также о ходе реформ в сельском хозяйстве и сезонных работ.
Как сообщалось, в целом по комплексу темп роста объёмов производства продукции составил 126,9 процента. По Министерству сельского хозяйства этот показатель равен 101,8 процента, Министерству охраны окружающей среды – 120,1 процента, Государственному комитету водного хозяйства – 141,1 процента, Государственному концерну «Türkmenpagta» – 100,3 процента, Государственному объединению «Türkmengallaönümleri» – 233,2 процента, Государственному объединению «Türkmenobahyzmat» – 138,3 процента, Государственному объединению пищевой промышленности – 101,6 процента, Государственному объединению животноводческой и птицеводческой промышленности – 100,2 процента, Государственному объединению «Türkmen atlary» – 103,2 процента.
План по освоению инвестиций выполнен на уровне 253,1 процента.
В настоящее время на полях, засеянных пшеницей, осуществляется уход, а на площадях, отведённых под хлопчатник, картофель и бахчевые, ведётся подготовка к посевной. К предстоящему сезону готовятся сельскохозяйственная техника и агрегаты, семенной материал.
В животноводческих хозяйствах продолжается работа по обеспечению сытной и тёплой зимовки скота, а также по подготовке к приближающейся окотной кампании.
Вместе с тем было доложено о мерах, принимаемых в велаятах по рациональному и эффективному использованию водных ресурсов, обеспечению сельскохоскохозяйственных посевов водой в достаточном объёме, улучшению мелиоративного состояния земель.
Заслушав отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов отметил важность продолжения работы по увеличению объёмов производства сельскохозяйственной продукции, товаров, полному снабжению населения продовольственными продуктами, повышению поставок сырья в перерабатывающую промышленность.
Необходимо и в дальнейшем выводить новые сорта высокоурожайных культур и плодовых деревьев, принимать действенные меры по совершенствованию селекционной деятельности, сказал глава государства, сделав акцент на значении эффективного развития животноводства и птицеводства на основе использования передовых методов и внедрения инновационных технологий, модернизации и строительства новых предприятий пищевой промышленности.
Говоря о важности проведения соответствующей работы по укреплению технической базы сельскохозяйственного производства, контролю за своевременным и качественным выполнением обслуживания техники сельхозпроизводителей, Президент Туркменистана заострил внимание на вопросах развития шелководства, производства высококачественной коконной продукции, широкого внедрения в производство водосберегающих технологий и создания дополнительных запасов воды.
Научные учреждения должны эффективнее работать над повышением урожайности сельскохозяйственных культур, освоением новых земель, продолжил глава государства, отметив важность принятия соответствующих мер по охране окружающей среды, обеспечению экологического благополучия, превращению Отчизны в цветущий сад, а также по сохранению и обогащению растительного и животного мира страны.
В данном контексте Президент Туркменистана распорядился задействовать на полную мощность производственный потенциал сельскохозяйственной отрасли и в будущем широко внедрять в производство новейшие достижения науки и технологий, а также цифровую систему.
Далее об итогах работы МИД за минувший год отчитался заместитель Председателя Кабинета Министров, министр иностранных дел Р.Мередов.
В целях решения поставленных задач и данных главой государства поручений в обозначенный период осуществлялась соответствующая деятельность по последовательной реализации Концепции внешнеполитического курса нейтрального Туркменистана на 2022–2028 годы, развитию конструктивного сотрудничества в двустороннем и многостороннем формате.
В рассматриваемый период были организованы официальные и рабочие визиты за рубеж Президента Сердара Бердымухамедова и Национального Лидера туркменского народа, Председателя Халк Маслахаты Героя-Аркадага.
В прошедшем году Туркменистан с государственными, официальными и рабочими визитами посетили 15 глав государств и правительств зарубежных стран.
В 2024 году состоялись визиты Генерального секретаря Организации Объединённых Наций и 39 руководителей и делегаций высокого уровня международных и региональных организаций. В рамках этих визитов были проведены двусторонние и многосторонние встречи и переговоры.
Одним из приоритетов внешней политики Отчизны выступает стратегическое партнёрство с ООН. В данном направлении в 2024 году Туркменистаном при взаимодействии с государствами-членами Организации Объединённых Наций и её специализированными учреждениями успешно реализованы меры по поддержанию глобального мира, безопасности и устойчивого развития. В частности, в отчётный период по инициативе нашей страны Генеральная Ассамблея ООН приняла 4 Резолюции. Среди них – Резолюция о провозглашении 2025 года «Международным годом мира и доверия». В настоящее время предпринимаются последовательные шаги по её претворению в жизнь.
Кроме того, в течение 2024 года проведена работа по дальнейшему развитию сотрудничества с другими авторитетными международными организациями и межгосударственными объединениями. В их числе – ОБСЕ, ЕС, ОИС, ОЭС, СНГ.
Наглядным свидетельством позитивной динамики плодотворного взаимодействия с зарубежными партнёрами являются состоявшиеся в минувшем году визиты в Туркменистан иностранных делегаций, а также отечественных делегаций – за рубеж.
В 2024 году проведены встречи и переговоры различного уровня, в том числе в режиме онлайн. Правовую базу международного сотрудничества Туркменистана пополнили 238 документов.
Систематический характер присущ двусторонним контактам по линии внешнеполитических ведомств. В обозначенный период состоялся ряд межмидовских консультаций.
Большое значение придаётся укреплению дипломатических отношений через Посольства зарубежных стран. В данном направлении осуществляется соответствующая работа. В 2024 году верительные грамоты вручили вновь назначенные в Туркменистане послы 30 государств. В то же время официально приступили к работе 9 новых руководителей Посольств и 2 консула Туркменистана за рубежом.
Важным вектором внешнеполитического курса Отчизны является наращивание экономических связей с зарубежными партнёрами. В этих целях в течение прошлого года были организованы 14 заседаний двусторонних межправительственных комиссий, а также ряд деловых форумов и встреч.
Неотъемлемой составляющей внешней политики Туркменистана выступает культурно-гуманитарное сотрудничество. В 2024 году, прошедшем под девизом «Кладезь разума Махтумкули Фраги», состоялось около 180 международных мероприятий, посвящённых 300-летию со дня рождения великого туркменского поэта и мыслителя. В данном контексте отмечалась значимость Международной конференции высокого уровня «Взаимосвязь времён и цивилизаций – основа мира и развития», проведённой в Ашхабаде 11 октября минувшего года.
Резюмируя отчёт, Президент Сердар Бердымухамедов отметил, что Туркменистан вносит большой вклад в укрепление международного мира, стабильности и устойчивого развития. В этом направлении ведётся эффективная работа. Внешнеполитическая стратегия нашей Отчизны нацелена на развитие равноправного и взаимовыгодного сотрудничества с государствами мира и международными организациями.
Туркменистан осуществляет конструктивное партнёрство со странами планеты и региона в политико-дипломатической, торгово-экономической, культурно-гуманитарной и научно-образовательной сферах, а также плодотворно взаимодействует с разными государствами и международными структурами в транспортно-логистическом секторе, топливно-энергетическом комплексе, в области водных ресурсов и экологии.
Акцентировав внимание, что в Международный год мира и доверия запланирован ряд крупных мероприятий международного уровня, Президент Сердар Бердымухамедов поручил вице-премьеру, министру иностранных дел должным образом подготовиться к ним и обеспечить высокий уровень проведения.
Председатель Меджлиса Д.Гулманова проинформировала об итогах деятельности за 2024 год.
Как сообщалось, в обозначенный период состоялось 3 заседания национального парламента, принято 36 Законов Туркменистана и 26 постановлений Меджлиса. В их числе – Законы «Об учреждении юбилейной медали Туркменистана «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna», «О культурном наследии Махтумкули Фраги», «Об энергосбережении и эффективном использовании энергии», «О гидрометеорологической деятельности», «О Государственном бюджете Туркменистана на 2025 год», а также правовые акты о ратификации международных конвенций и договоров и присоединении к ним нашей страны, законодательной поддержке внешнеполитических инициатив. Ряд действующих законов усовершенствован в соответствии с реалиями времени.
В рамках развития международного сотрудничества в минувшем году проведены 53 встречи с представителями парламентов разных государств, диппредставительств и международных организаций. В рассматриваемый период приняты верительные грамоты от 15 Чрезвычайных и Полномочных Послов ряда стран, аккредитованных в Туркменистане.
С целью изучения передового опыта состоялось 37 рабочих поездок парламентариев за рубеж. Депутаты и специалисты Меджлиса приняли участие в 123 семинарах, организованных соответствующими государственными учреждениями нашей страны совместно с подразделениями ООН и авторитетными международными структурами. Наряду с этим представители национального парламента стали участниками различных международных форумов, проведённых как в Туркменистане, так и за рубежом.
Резюмируя информацию, Президент Сердар Бердымухамедов с удовлетворением констатировал, что в стране ведётся работа по укреплению правовой базы. В истекшем, 2024 году принято 36 Законов Туркменистана, которые разработаны в рамках совершенствования законодательной основы нашего государства. Также внесены изменения и дополнения в ряд правовых актов.
Принятые законы призваны содействовать дальнейшему процветанию независимой Отчизны, обеспечению благополучной и счастливой жизни народа, сказал глава государства.
Правовой статус постоянного нейтралитета, дважды признанный мировым сообществом, стал основой внутренней и внешней политики нашего суверенного государства, отметил Президент Сердар Бердымухамедов, продолжив, что в нынешнем году широко на международном уровне будет отмечен славный юбилей – 30-летие нейтралитета независимого Туркменистана.
В этой связи глава государства отметил важность проведения соответствующей законодательной работы по учреждению юбилейной медали по случаю 30-й годовщины постоянного нейтралитета в Международный год мира и доверия.
Затем, обращаясь к участникам заседания, Президент Сердар Бердымухамедов отметил, что, как известно, в начале минувшего года был объявлен конкурс среди этрапов и городов с правами этрапа в велаятах на определение лучшего из них по всем показателям.
Недавно специальная Комиссия под руководством Профсоюзов подвела итоги этого смотра. В данной связи глава государства предоставил слово для соответствующего отчёта председателю Национального центра профсоюзов О.Бердилиевой.
Как отмечалось, под дальновидным руководством Президента Туркменистана находит успешное продолжение благородное начинание Национального Лидера туркменского народа Героя-Аркадага по развитию велаятов страны и города Ашхабад на конкурсной основе.
Согласно соответствующему Распоряжению главы государства данной Комиссией в установленном порядке осуществлена надлежащая работа. По её результатам выбран лучший этрап страны в 2024 году, проходившем под девизом «Кладезь разума Махтумкули Фраги».
По итогам конкурса его победителем определён Сакарчагинский этрап Марыйского велаята, добившийся наилучших результатов по социальным, экономическим и культурным показателям.
Заслушав информацию, Президент Сердар Бердымухамедов подписал Распоряжения об объявлении Сакарчагинского этрапа Марыйского велаята победителем проведённого в 2024 году конкурса и награждении хякимлика этого этрапа денежной премией в размере 1 миллиона долларов США, а также об объявлении аналогичного конкурса в 2025 году.
Обращаясь к участникам заседания, Президент Сердар Бердымухамедов отметил, что в результате усердного труда нашего народа в году «Кладезь разума Махтумкули Фраги» достигнуты большие успехи, выполнены намеченные планы, продолжена деятельность по разработке и внедрению современных законов.
Вместе с тем сохранён высокий темп развития экономики. Рост ВВП составил 6,3 процента, в том числе в промышленном секторе – 1,5 процента, сфере торговле – 10,1 процента, в сельском хозяйстве – 5,3 процента. Объём инвестиций увеличился на 9,1 процента.
В отчётный период создано в целом 5 тысяч 735 новых рабочих мест. Объём экспорта произведённой в стране продукции достиг свыше 12 миллиардов американских долларов, сказал глава государства.
В прошлом году за счёт всех источников финансирования было открыто 86 объектов производственного и социально-культурного назначения, сдан в эксплуатацию 1 миллион 145 тысяч квадратных метров жилья. Тысячи семей справили новоселье.
В минувшем году было продолжено строительство второй очереди «умного» города Аркадаг, построенного впервые в истории страны по инициативе Героя-Аркадага.
Президент Сердар Бердымухамедов также отметил, что реализуются крупные проекты, относящиеся к топливно-энергетическому комплексу, в частности, дан старт строительству газопровода Серхетабат–Герат, именуемого «Arkadagyň ak ýoly», который является основным звеном газопровода Туркменистан–Афганистан–Пакистан–Индия.
Кроме того, сданы в эксплуатацию 2-я очередь Бахерденского и Лебапского цементных заводов в Ахалском и Лебапском велаятах, высоковольтная линия электропередачи Балкан–Дашогуз и электростанции, современные сооружения по очистке питьевой воды.
В прекрасном уголке предгорий Копетдага открыт культурно-парковый комплекс «Magtymguly Pyragy» и памятник поэту-мыслителю, а также введены в строй комплекс новых зданий Специализированной военной школы имени Бердымухамеда Аннаева, международные центры медицинского назначения и другие объекты.
Глава государства также отметил, что дайхане, собрав высокие урожаи, обеспечили продовольственную безопасность страны. Принят Государственный бюджет на 2025 год, в очередной раз увеличены размеры заработной платы, пенсий и госпособий.
Ряд международных мероприятий был проведён по случаю 300-летия со дня рождения великого мыслителя Востока Махтумкули Фраги и объявления города Анау культурной столицей тюркского мира в 2024 году. В стране на высоком уровне прошла Международная конференция «Взаимосвязь времён и цивилизаций – основа мира и развития», посвящённая 300-летию со дня рождения поэта-мыслителя, подчеркнул Президент Сердар Бердымухамедов.
Неуклонно растёт авторитет нашего нейтрального государства на международной арене. Последовательно развивается взаимодействие с Организаций Объединённых Наций. В минувшем году Генеральной Ассамблеей ООН единогласно принят ряд резолюций на основе инициатив Туркменистана, что является наглядным подтверждением широкой поддержки со стороны мирового сообщества выдвигаемых нашей нейтральной страной предложений общечеловеческого значения, заявил глава государства. Также нейтральный Туркменистан осуществляет плодотворное сотрудничество и с другими крупными международными и региональными организациями.
Каждый год у нас проходит под определённым девизом, продолжил Президент Сердар Бердымухамедов, подчеркнув, что нынешний год объявлен «Международным годом мира и доверия». Этот девиз имеет огромное значение, вдохновляет на проведение работы, нацеленной на дальнейшее повышение авторитета независимого, постоянно нейтрального Туркменистана, процветание родной Отчизны, а также возлагает на нас большую ответственность. В данной связи предстоит самоотверженно трудиться для практической реализации девиза года, отметил глава государства.
Переходя к приоритетным задачам, Президент Сердар Бердымухамедов заявил, что в соответствии с «Программой социально-экономического развития Туркменистана и инвестиций в 2025 году» в текущем году планируется построить и сдать в эксплуатацию жилые дома площадью около 500 тысяч квадратных метров, общеобразовательных учреждений на 4620 мест, дошкольных учреждений на 2000 мест.
Для улучшения социально-бытового уровня жизни народа, в рамках реализации данной Программы, в велаятах и столице будет дан старт возведению ряда новостроек. Также намечено завершить строительство некоторых объектов и зданий.
В нынешнем году предусматривается сдать в эксплуатацию современные сёла в генгешликах «Öňaldy» в этрапе Ак бугдай и «Gowşut» Каахкинского этрапа Ахалского велаята, новые современные сёла в Кизыларватском этрапе Балканского велаята, новый современный посёлок в Куняургенчском этрапе Дашогузского велаята, автомобильный мост через залив Гарабогазкёл в Балканском велаяте, Международный аэровокзальный комплекс в посёлке Джебел Балканского велаята. Также планируется ввести в строй участок Мары–Туркменабат высокоскоростной автомагистрали Ашхабад–Туркменабат, высшее учебное заведение Союза промышленников и предпринимателей Туркменистана.
С целью улучшения социально-бытовых условий жизни населения значительные средства будут выделены на прокладку автодорог, систем связи, водо-, газо-, энергоснабжения и строительство очистных сооружений, сказал глава государства.
В нашей стране будет проведён ряд международных мероприятий по случаю Международного года мира и доверия.
Президент Туркменистана распорядился подготовить предложения о награждении представителей не только нашей страны, но и граждан зарубежных государств по случаю объявления 2025 года «Международным годом мира и доверия» и 30-летия постоянного нейтралитета Туркменистана, должным образом подготовиться к проведению на высоком уровне мероприятий особой значимости и знаменательных дат.
Принятая на текущий год Программа включает очень большой объём работ, сказал глава государства, сделав особый акцент на том, что наша главная цель – дальнейшее процветание родной Отчизны. В этой связи была выражена твёрдая уверенность в том, что вместе с народом, сплочённым самоотверженным трудом, будут достигнуты все намеченные на 2025 год новые рубежи.
Завершая расширенное заседание Кабинета Министров, Президент Сердар Бердымухамедов пожелал его участникам крепкого здоровья, семейного благополучия и больших успехов в ответственной деятельности во имя достижения прогресса суверенного Отечества.
Today, President Serdar Berdimuhamedov held an enlarged meeting of the Cabinet of Ministers, at which he summed up the work of branches of economy for 2024, heard reports of Deputy-Chairmen of the Cabinet, a number of heads of ministries, khyakims of velayats. The agenda of the meeting included upcoming goals of social and economic development of our state for 2025 and personnel issues.
Heads of the Mejlis, members of the State Security Council, khyakims of regions, Ashgabat and Arkadag cities, rectors of higher educational institutions, heads of the mass media and others were invited to the enlarged meeting of the Cabinet of Ministers.
Having announced the agenda, the head of the state gave the floor to Deputy-Chairman of the Cabinet Kh.Geldimyradov. The Deputy-Chairman of the Cabinet reported on macroeconomic indicators of national economy for 2024.
As he informed, as a result of adopted complex measures by the results of the past year GDP has grown by 6,3 percent. In the industrial complex this indicator has increased by 1,5 percent, construction - 11 percent, transport-communication sector - 7,2 percent, trade - 10,1 percent, agriculture - 5,3 percent, in the sphere of services - 8,6 percent.
As compared with 2023, in 2024 as a whole output has grown by 12,1 percent. In sectors of economy positive industrial indicators were reached.
The volume of retail trade as compared with 2023 in the past year grew by 13,1 percent.
Sizes of salaries and wages at large and medium size enterprises of the country as compared with 2023 increased by 10,6 percent. In the specified period in due time salaries pensions, welfare payments and student's scholarships were also completely financed.
In 2024, the plan for implementation of capital investments at the expense of all sources of financing was fully fulfilled. As compared with 2023 this indicator has grown by 9, 1 percent.
The report on the course of realisation of the Program of the President of Turkmenistan of social and economic development of the country for 2022-2028 was also delivered.
Further, in the meeting, the Deputy-Chairman of the Cabinet reported on the draft of the Program of social and economic development of Turkmenistan and investments for 2025, which was developed together with ministries, sectoral departments, and khyakimliks of velayats, Ashgabat and Arkadag cities.
In the draft of the given document drawn on the basis of the seven-year Presidential program and the state budget for the current year, macroeconomic indicators expected in the current year, production plans to be fulfilled by all branches, indicators of social and economic development and volumes of investments by velayats, Ashgabat and Arkadag cities were outlined. Along with it, the measures connected with implementation of the active investment policy, consecutive increase of incomes of the population and further improvement of social living conditions of nationals of Turkmenistan were planned.
Further, Minister of Finance and Economy S.Jorayev reported on fulfilment of the state budget, indicators of implementation of capital investments as well as the course of realisation of the national rural redevelopment program for the past year.
By the results of 2024 the revenue part of the main financial plan of the country was fulfilled by 105, 9 percent and expenditures part - 99,9 percent.
For the accounting period, the revenue part by local budgets was fulfilled at the level of 103, 8 percent, and expenditure part - 99,8 percent.
For January-December, 2024 104 meetings of balance commissions, including 88 regional ones, in which results of financial and economic activity of ministries and sectoral departments, their accountable establishments and enterprises were considered, were held.
At the meeting, the head of the state released S.Jorayev from the post of the Minister of Finance and Economy.
The President of Turkmenistan appointed M.Astanagulov to this post, having released him from the post of Deputy Minister of Finance and Economy.
Having expressed to head of the state Serdar Berdimuhamedov his warm gratitude for the high trust, the new minister assured that he will assiduously work at his responsible post and wished Arkadagly Hero Serdar and Hero-Arkadag sound health, longevity and successes in their activity for prosperity of our fatherland and well-being of our people.
Then Chairman of the Central Bank T.Malikov reported on results of activity of banks of the country for 2024.
As he reported, complex measures aimed at strengthening of the economic power of Turkmenistan, maintenance of stable development of national economy, including the bank system are successfully realised.
During the considered period, the lending to economy was carried out. As compared with 2023, in 2024 the total amount of credits which was allotted by banks to the private sector, physical persons, small and medium size businesses increased. Along with it, indicators of credits to agricultural manufacturers that made up 30,7 percent, grew remarkably.
As of January 1, 2025 volumes of mortgage loans which were allotted according to the Resolution of the President of Turkmenistan to citizens for acquisition of real estate in Ashgabat and Arkadag cities as well as in velayats, increased by 16,2 percent.
Chairman of the State Committee of Statistics D.Amanmuhammedov reported on fulfilment of plans for the past year by ministries and sectoral departments.
As he informed, by the results of 2024, a steady growth was observed in the industrial sector. So, extraction of natural gas made up 77 billion 623, 1 million cubic metre, oil - 8 million 279, 7 thousand tons. As compared with 2023, manufacture of oil bitumen increased by 10,2 percent, gasoline - 4,8 percent, black oil - 8,2 percent, diesel fuel - 0,6 percent, plastic and glass-fibre pipes - 2,2 percent, cement - 3,5 percent, the caught fish - 20,1 percent, confectionery - 2,1 percent, dairy products - 4,7 percent, butter - 3 percent, mineral water and soft drinks - 11,5 percent, tinned fruit and vegetables - 7,2 percent.
For the accounting period, the volume of output of cotton yarn grew by 46,7 percent, cotton fabric - 27,1 percent.
Positive indicators were ensured in the transport-communication sector. Growth of volumes of cargo transportation by 2 percent and passenger transportation - 5,2 percent can serve an acknowledgement of the fact. The volume of rendering of telecommunication service increased by 16,2 percent.
In agriculture as compared with 2023, manufacture of vegetable production by 8,4 percent, gourds - 6 percent, potato - 4,6 percent, berries and fruit - 1,5 percent, milk - 2,1 percent, meat in net weight - 7 percent raised.
Good indicators in the past year were obtained in the private sector of economy.
The head of the State Committee also reported on the work carried out with a view of improvement of statistical reporting and methods of data gathering on the basis of international standards.
Addressing participants of the meeting, the head of the state noted that with a view of successful realisation of the Program of the President of Turkmenistan for social and economic development of the country for 2022-2028, the draft of the Program of social and economic development of the country and investments for 2025 was developed. According to the given Program, this year it is planned to keep the rate of increase of GDP at the level of 6,3 percent, to keep stable development of branches of economy and regions of the country and to achieve total involvement of manufacturing enterprises and to create over 3000 workplaces at the expense of establishment of new enterprises and to increase the volume of the foreign trade turnover as much as 20 billion US dollars.
It is also planned to develop small and medium size business, to increase the share of the private sector in GDP as much as 71, 6 percent. By means of increase by 10 percent of salaries, pensions, welfare payments and scholarships of students, incomes of population will be increased and social standards of living of Turkmen nationals were improved.
Besides it, investments in the amount of 40 billion manats will be made into the national economy at the expense of all sources of financing.
In this connection, the head of the state signed the Resolution «On approval of the Program of social and economic development of the country and investments for 2025».
Addressing Deputy-Chairman of the Cabinet Kh.Geldimyradov, President Serdar Berdimuhamedov noted necessity of implementation of due work for successful realization of goals outlined for 2025 in the Program of social and economic development of the country for 2022-2028.
He also stated importance of continuation of effective work to strengthen the basis of national economy, creation of new manufactures by means of introduction of innovative technologies in all spheres and increase of the share of the private sector in economy.
Having focused attention to necessity of realization of regular work to increase the revenue part of the state budget of the country, target use of its expenditures part, the President of Turkmenistan pointed out that it is necessary to continue financing of the projects connected with realisation of state programs by banking establishments.
The head of the state instructed him to carry out henceforth allotment of credits for projects on development of manufacture of private enterprises and businesses as well as easy term loans for improvement of living conditions of the population. One should together expand kinds of digital services and a spectrum of electronic payments rendered by the bank sphere.
He was also instructed to give effective financial support to development of economy and to keep stability of the national currency.
Then, Deputy-Chairman of the Cabinet B.Amanov reported on the work carried out in 2024 in the sector under his supervision.
In the specified period, the oil production plan was fulfilled by "Türkmennebit" State Concern by 102, 1 percent. The oil refining plan was fulfilled by oil refinery factories of the State Concern by 101,9 percent, manufactures of gasoline - 103,3 percent, oil bitumen - 224,4 percent, lubricant oils - 100 percent.
He also provided data on manufacture of diesel fuel, polypropylene, liquefied gas, and extraction of natural and associated gas.
Having reported on the work carried out to provide state bodies, enterprises and organisations with oil products regularly, their more rational distribution and use, the Deputy-Chairman of the Cabinet submitted for consideration of the head of the state the draft of the corresponding Resolution.
Having heard the report, President Serdar Berdimuhamedov noted that as a result of the energy policy realised by the state, the oil and gas sector consistently develops. In this regard, an emphasis was made on importance of realization of proper work for development of the given branch in compliance with the modern requirements, reliable supply of internal and external consumers by natural gas in 2025. He also stated necessity of further introduction of high technologies for increase in capacities of the oil and gas complex.
One should actively develop «Galkynyş» gas deposit, construct Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India gas pipeline at a high rate, especially its key section Serhetabat-Herat called «Arkadagyň ak ýoly», the head of the state said, having underlined importance of development of rich and perspective oil pools.
Along with it, the President of Turkmenistan instructed the Deputy-Chairman of the Cabinet to attach special significance to increase of capacities of Turkmenbashi oil refineries complex and Seydi oil refining factory, to accelerate rates of work on exploration and search of perspective deposits of hydrocarbon resources, geological researches for deposits of useful rock minerals, rare minerals and underground waters. He was also instructed to continue successful introduction of digital technologies, regularly to raise qualification of experts of oil and gas industry.
Deputy-Chairman of the Cabinet B.Annamammedov reported on the activity of construction-industrial and electric power complexes, «Türkmenhimiýa» State Concern, State Agency for Roads Construction Management and khyakimlik of Ashgabat city for 2024.
As he informed, the plan for production and work realized for the specified period was fulfilled by 105, 8 percent.
So, for the January-December period of the past year, the Ministry of Construction and Architecture fulfilled its plan by 108,6 percent.
The Ministry of Industry and Construction Production for the same period manufactured production and implemented work for a total sum of 1 billion 708 million manats.
The Ministry of Energy fulfilled its plan for production and the work carried out by 104,6 percent, "Türkmenhimiýa" State Concern - 114,6 percent.
For the past year, the State Agency for Roads Construction Management fulfilled its plan for work by 106,4 percent and khyakimlik of Ashgabat city - 115,8 percent.
As he informed, in 2024 by the entire country 86 large industrial and social projects were commissioned into operation. They included a complex of new buildings of the specialized military school named after Berdimuhamet Annayev of the Ministry of Defence of Turkmenistan, a complex of buildings of the khyakimlik of Ashgabat city, a cultural-park complex «Magtymguly Pyragy», the International rehabilitation centre and the International scientific-clinical centre of physiology, 2nd phase of Baherden and Lebap cement works, section of Tejen-Mary high-speed highway of Ashgabat-Turkmenabat, power energy transmission line of Balkan-Dashoguz and power station «Dashoguz», a water-purifying construction «Bagtyýarlyk», 13 9-storeyed houses in the capital residential area «Parahat-7» in Ashgabat, 70 4-storeyed apartment houses and complexes of objects in Dashoguz city and 5 secondary schools and 2 kindergartens.
Having heard the report, President Serdar Berdimuhamedov marked that it is necessary to take necessary measures for maintenance of trouble-free work of enterprises of the construction-industrial complex of the country. He also pointed out importance of creation of new modern enterprises for industrial and construction manufacture on the basis of achievements of science and high technologies.
It is necessary to carry out an effective work on reliable maintenance of internal and foreign consumers with electric power, increase in manufacture of electric power, construction of new power stations, improvement of technical condition of distributive substations, the head of the state said.
He especially marked importance of exploiting of enterprises of chemical industry at full capacities and enhancement of work on creation of new enterprises.
At the same time, the President of Turkmenistan pointed out significance of further strengthening of the material and technical basis of the sector for construction of new ones and reconstruction of already operating highways, their conformity to the world standards. The Deputy-Chairman of the Cabinet was also instructed to hold under strict control over the timely commissioning and high quality of buildings and facilities planned to be opened during the current year.
Then, Deputy-Chairman of the Cabinet N.Atagulyev reported on the results of activity for the past year in subordinated ministries and departments as well as in the private sector.
By the Ministry of Trade and Foreign Economic Relations, the rate of increase of goods turnover as compared with 2023, made up 103,1 percent, production - 103,1 percent.
The past year, by the Ministry of Textile Industry the rate of increase made up 117,3 percent. As compared with 2023, manufacture of cotton yarn reached 149,3 percent, cotton fabrics - 129,7 percent, tanning production - 124,4 percent.
The plan for manufacture of carpet production by «Türkmenhaly» State Association was fulfilled by 102,3 percent.
For the accounting period, the State Commodity and Raw Materials Exchange held 302 trading sessions, at which 29 thousand 317 contracts were registered.
The rate of increase of the work fulfilled by the Chamber of Commerce and Industry in 2024, made up 111,8 percent. 27 exhibitions and 131 conference were organized. .
By the Union of Industrialists and Entrepreneurs in the past year the rate of increase of manufacture of agricultural and food production made up 110 percent, industrial goods - 104,1 percent.
Summing up the report, President Serdar Berdimuhamedov underlined importance of adoption of complex measures for modernisation of enterprises of textile industry, increase of competitiveness of textile production in foreign markets as well as further work on development of handmade carpets manufacture and increase in assortment of carpet products.
It is necessary to use fully the industrial potential of the trading complex for improvement of supply of home markets by food and other demanded production, to organise efficiently the activity of the State Commodity and Raw Materials Exchange and Chamber of Commerce and Industry, the head of the state said.
Having underlined that the further stable growth of national economy depends on intensification of the activity of private business, the President of Turkmenistan instructed him to hold the work carried out for development of the private sector of the country in the centre of attention.
Director General of Transport and Communications Agency under the Cabinet of Ministers M.Chakyev reported on results of the work carried out in the January-December period of 2024 in the sector under his supervision.
For the accounting period, the rate of increase of the work fulfilled and the rendered services by the complex made up 118, 8 percent.
The rate of increase of cargo transportation by means of automobile, railway, air, sea and river transport reached 102, 8 percent, by passenger transportation - 104, 2 percent.
For the considered period, the rate of increase in services rendered in «Türkmendemirýollary» Agency was equal to 104,1 percent, «Türkmenawtoulaglary» Agency - 114,5 percent, «Türkmenhowaýollary» Agency - 140 percent, «Türkmendeňizderýaýollary» Agency - 128 percent, «Türkmenaragatnaşyk» Agency - 116,2 percent.
He also reported on measures taken to solve tasks following from the «Concepts of development of digital economy in Turkmenistan for 2019-2025».
Along with it, he reported on construction of industrial and social projects of the transport-communication complex and the work carried out to strengthen its material and technical basis.
Having heard the report, President Serdar Berdimuhamedov underlined that the transport-communication sector is one of the key industries of economy. In the given context, the attention was paid to necessity of realization of appropriate work to increase the volume of passenger and cargo transportation, to expansion routes of transit and international cargo routes, consecutive development of all types of service in the field of transport and communication and wide introduction of digital system in the sector.
The head of the state also pointed out importance of further raise of the throughput of railway system of the country, strengthening of its material and technical basis, regularly supplementation of motor transportation enterprises, raise culture of service of the population.
Along with it, the President of Turkmenistan underlined that it is necessary to carry out practical steps on reconstruction of operating air harbours of the country, consecutive modernisation of the park of aircrafts and to continue work on the opening of international flights to new destinations, expansion of routes of cargo transportation. Besides it, he was instructed to involve fully the potential of Turkmenbashi international seaport, «Balkan» shipbuilding and ship-repair factory.
Then, Deputy-Chairwoman of the Cabinet M.Mammedova reported on results of activity in the sphere under her supervision for the January-December period of 2024.
For the accounting period, in velayats of the country as well as Ashgabat and Arkadag cities on the occasion of holidays of the national calendar, the 300th birthday anniversary of Magtymguly Fragi, announcement of Anev city as cultural capital of the Turkic world of 2024 various conferences, creative meetings, exhibitions, educational and explanatory and song and music events were organized.
At the same time, results of art competitions were summed up and various celebrations timed to the commissioning of social and cultural projects were organised.
Presentations of books by the President of Turkmenistan «Youth - the pillar of our native land», «Anau - culture from depths of millennia», and works by National Leader of the Turkmen people Hero-Arkadag «Hakyda göwheri», the new book «Magtymguly», which included selected verses of the poet-thinker which have become a universal property.
At the opening ceremony of the «Magtymguly Pyragy» cultural-park complex and the monument to Magtymguly Fragi in the southern corner of Ashgabat cultural events were held.
On June 22-27 of the past year, Arkadag city successfully hosted the Week of culture.
The regular VI Viennese ball and concert of «Galkynyş» joint Turkmen-Austrian symphonic orchestra, II Theatrical festival of TURKSOY member countries and other profile actions, the international film festival «Gorkut ata» in its frameworks in the city of Arkadag were held in the accounting period at high level.
In Tajikistan, Japan, and Kazakhstan Days of culture of Turkmenistan and in our country - Days of culture of Kazakhstan, Russian Federation, Armenia, Uzbekistan, and Week of culture of Europe were held.
She also reported on the work fulfilled during the accounting period by theatres, circuses, cinemas, film concert centres, libraries, museums, Turkmen state publishing service, Oguzhan «Türkmenfilm» Association and State News Agency.
Having heard the report, President Serdar Berdimuhamedov released M.Mammedova from the post of Deputy-Chairwoman of the Cabinet. The head of the state, having informed that he made decision to appoint B.Seyidova who heads the Committee of the Mejlis for science, education, culture and the youth policy to this post, signed the corresponding document.
Having expressed to President Serdar Berdimuhamedov her warm gratitude for the rendered high trust, the new Deputy-Chairwoman of the Cabinet assured that she will assiduously work at her responsible post, having wished the head of Turkmenistan and National Leader of the Turkmen people, Chairman of the Khalk Maslakhaty Hero Arkadag sound health, longevity and further successes in their activity for prosperity of our country and well-being of our people.
Then, the head of the state addressed the Deputy-Chairwoman of the Cabinet and noted necessity to prepare well for the events planned in honour of announcement of 2025 as «International year of peace and trust» and glorious 30th anniversary of permanent neutrality of our fatherland at high organizational level. He also made an emphasis on importance of further fundamental scientific study, preservation and popularisation of primordial cultural heritage, history of Turkmen people globally.
In this connection, the President of Turkmenistan instructed her to organise work of the sphere of culture according to time realities, to keep control over the activity of libraries, recreation centres in places, to develop the tourist sector, which familiarize with monuments of history and cultural values, to carry out preparation of a great number of TV and radio broadcasts intended for intellectual development of rising generation, constantly to improve work of Turkmen state publishing service.
Deputy-Chairwoman of the Cabinet B.Orazdurdyeva reported on results of activity of spheres under her supervision in 2024.
As she informed, during the considered period, the education system was reformed and advanced methods of teaching were widely applied, digital education developed, textbooks and manuals were published, and electronic magazines were created. Besides it, the Concept of improvement of methods of teaching by general educational programs in Turkmenistan for 2028» was approved. Higher educational institutions were included in lists of leading international ratings. Competitions, scientific-practical conferences and Olympiads were held. In the specified period, schoolchildren and students won 1549 medals in international competitions.
For the accounting period, the efficiency of scientific research raised as well as the Strategy of development of the sphere of science in Turkmenistan for 2024-2052» was approved.
The work on development of national system of public health services continued. The humanitarian activity of the Charitable Foundation for Assistance to Children in Need of Care named after Gurbanguly Berdimuhamedov aimed at maintenance of health and well-being of children, and supply of medical institutions with the modern equipment was carried out. The opening of the Mother and Child Health Protection Centre in Mary velayat, glycyrrhizin acid production facility in Turkmenabat, International rehabilitation centre and the International scientific-clinical centre of physiology in Ashgabat city became important events of the past year.
During the accounting period work on development of physical training, sports and the Olympic movement, preparation of professional sportsmen continued. The International tournament in hockey, the International tennis tournament «Ashgabat Open 2024» among young men and girls under 14 years were organized. In general, our sportsmen won 752 medals.
Summing up the report, President Serdar Berdimuhamedov stated necessity of further perfection of activity of educational institutions with a view of creation of high conditions to give children modern education, discovery and development of gifts of the younger generation. At the same time, importance of the work aimed at updating of curricula, programs and textbooks according to international practice, regular improvement of professional skill of teachers of secondary and higher educational schools, strengthening of material and technical basis of the given sphere was marked.
The head of the state also underlined that it is necessary to conduct further scientific researches for transformation of our fatherland into the dynamically developing state on a scientific basis and in the given context, to increase international cooperation.
The President of Turkmenistan drew attention to importance of continuation of effective work on public health protection, improvement of health of the population, prevention and eradication of diseases, development of national pharmaceutical industry. Besides it, she was instructed to carry out consecutive complex activity on development of sports, increase of the role of mass physical culture, worthy representation of Turkmenistan in the world sports arena.
Further heads of administrations of regions made reports.
Khyakim of Akhal velayat S.Soltanmyradov reported on results of the work carried out in the region in 2024.
As he informed, the annual plan of investments within realisation of the National rural redevelopment program was fulfilled.
In the past year, in the velayat large industrial and social and cultural projects, including modern comprehensive secondary school in the settlement of Bokurdak of Ak bugday etrap, water-purifying facilities in the settlement of Yashlyk in the same etrap and in Tejen city of Tejen etrap, facilities for sewage water treatment in Gökdepe etrap and Ak bugday etrap, the second phase of Baherden cement works, Tejen-Mary section of Ashgabat-Turkmenabat autobahn, industrial enterprises and others were commissioned into operation.
Along with it, he reported that at present, seasonal agricultural work proceeds in the region and due care of wheat fields and preparation for the spring sowing of cotton and fruit and vegetable crops, in particular, are carried out.
Having heard the report, the President of Turkmenistan released S.Soltanmyradov from the post of khyakim of Akhal velayat. Having informed on the adopted decision to appoint T.Nurmyradov to this post, the head of the state signed corresponding documents.
Having expressed gratitude for the rendered high trust, T.Nurmyradov assured that he will his utmost to make use of his best knowledge and abilities for further dynamical development of the velayat and wished Arkadagly Hero Serdar and Hero-Arkadag sound health, longevity and big successes in their activity for well-being of our people.
Further, khyakim of Balkan velayat Kh. Ashyrmyradov reported on results of the work carried out in the region in 2024.
As he informed, within realisation of the «National Program of the President of Turkmenistan on the transformation of the social and living conditions of the population of villages, towns, cities of etraps and etrap centres for the period up to 2028» in the past year in the velayat social, cultural and industrial projects, apartment houses were commissioned into operation.
Along with it, at present, in the fields of the region seasonal agricultural work, in particular, care of wheat, and preparation for the spring sowing of cotton, potato and other fruit and vegetable crops is carried out.
Then, khyakim of Dashoguz velayat D.Babayev reported on results of the work carried out in 2024.
As he reported, in the past year in the region Balkan-Dashoguz power transmission line, power station «Dashoguz», a complex of apartment houses for 1496 families in Dashoguz city were commissioned into operation.
With a view to obtain high yield of wheat in 2025 these days in the area of 145 thousand hectares sown with grain, care of wheat is conducted. Along with it, preparation for the spring sowing of cotton and food crops goes on.
Then, khyakim of Lebap velayat M.Annanepesov reported on results of the work carried out in 2024.
As he informed, with a view of successful fulfilment of goals outlined in the National rural redevelopment program, in the region construction of building of social, cultural and industrial projects and engineering systems was conducted.
At present, within seasonal agricultural work in the fields of the region sown with wheat, is carried out according to agro-technical standards.
At the same time, preparation for the spring sowing of cotton, potato and vegetables and gourds goes on.
Then, khyakim of Mary velayat B.Orazov reported on results of the work carried out in 2024.
As he informed, according to the «National Program of the President of Turkmenistan on the transformation of the social and living conditions of the population of villages, towns, cities of etraps and etrap centres for the period up to 2028» 5 social, cultural and industrial projects were put into operation.
Reporting on the current seasonal agricultural work in the velayat, the khyakim informed that at present, in the fields sown with wheat, due work is carried out according to agro-technical standards. At the same time, necessary measures are taken to prepare the areas to be sown with cotton, agricultural machinery and equipment, which will be involved in the spring sowing campaign, maintenance of agricultural manufacturers with high-quality seeds.
He also reported on the work conducted with a view of gathering of sugar beet lost-free and its processing.
Having addressed khyakims of velayats, Ashgabat and Arkadag cities, head of the state Serdar Berdimuhamedov noted significance of successful implementation of the Program of the President of Turkmenistan for social-economic development of the country for 2022-2028, and the National rural redevelopment program.
The head of the state underlined importance of strict control over the course of construction of apartment houses, hospitals and other social projects, improvement of maintenance of the population with clean drinking water, electric power, natural gas, adoption of appropriate measures for observance of cleanliness and timely conduction of repair work in velayats and cities.
The President of the country instructed them to carry out appropriate care of crops according to agro-technical standards to obtain a high yield of wheat, cotton and other agricultural crops.
Deputy-Chairman of the Cabinet T.Atahallyev reported on results of activity of the sector under his supervision in 2024 and the course of reforms in agriculture and seasonal work.
As he informed, as a whole by the complex, the rate of increase of volumes of output of production made up 126, 9 percent. By the Ministry of Agriculture this indicator was equal to 101,8 percent, by the Ministry of Environmental Protection - 120,1 percent, by the State Water Management Committee - 141,1 percent, "Türkmenpagta" State Concern - 100,3 percent, «Türkmengallaönümleri» State Association - 233,2 percent, «Türkmenobakhyzmat» State Association - 138,3 percent, State Association of Food-Processing Industry - 101,6 percent, State Association of Cattle-breeding and Poultry - 100,2 percent, State Association «Türkmen atlary» - 103,2 percent.
The plan for realization of investments was fulfilled by 253, 1 percent.
At present, in the fields sown with wheat and the areas to be sown with cotton, potato and gourds due care is carried out, preparation for the sowing campaign is conducted. The agricultural machinery and equipment, seed material for the forthcoming season are prepared.
In the cattle-breeding economy due work is carried out to feed and warm winter the cattle and prepare for the upcoming lambing campaigns.
At the same time, he reported on the measures adopted in velayats to make rational and effective utilisation of water resources, to supply agricultural crops by water in sufficient volume and to improve the ameliorative condition of fields.
Having heard the report, President Serdar Berdimuhamedov noted importance of continuation of work to increase the volume of output of agricultural production, the goods and full supply of the population with food products, increase of deliver of raw materials to the processing industry.
It is necessary to develop further new species of high-yield crops and fruit-trees, to adopt effective measures for perfection of selection activity, the head of the state said, having emphasised significance of effective development of animal industries and poultry farming on the basis of use of advanced methods and introduction of innovative technologies, modernisation and establishment of new enterprises of food-processing industry.
Speaking of importance of corresponding work to strengthen the technical basis of agricultural production, control over timely and qualitative fulfilment of service of machinery of agricultural manufacturers, the President of Turkmenistan drew the attention to issues of development of silkworm breeding, production of high-quality cocoon, wide introduction of water saving technologies and creation of additional water supplies.
Scientific institutions should work more effectively over increase of productivity of agricultural crops, development of new fields, the head of the state continued, having noted importance of adoption of corresponding measures for preservation of the environment, maintenance of ecological well-being, transformation of our fatherland into a blossoming garden and preservation and enrichment of the plant and animal life of the country.
The President of Turkmenistan instructed him to involve in the given context the total industrial potential of the agricultural branch and in the future widely introduce advanced achievements of science and technologies and digital system.
Further, Deputy-Chairman of the Cabinet, Minister of Foreign Affairs R.Meredov reported on the results of work of the Ministry of Foreign Affairs for the past year.
With a view of solution of tasks in view and the instructions given by the head of the state in the specified period due work was carried out for consecutive realisation of the Concept of the foreign policy of neutral Turkmenistan for 2022-2028, development of constructive cooperation in the bilateral and multilateral formats.
During the considered period official and working visits of President Serdar Berdimuhamedov and National Leader of the Turkmen people, Chairman of the Khalk Maslakhaty Hero-Arkadag were organised abroad.
In the past year, 15 heads of the states and the governments of foreign countries arrived in Turkmenistan with state, official and working visits.
In 2024, visits of the Secretary General of the United Nations Organization and 39 heads and delegations of high level of international and regional organisations took place. Within these visits, bilateral and multilateral meetings and negotiations were held.
Strategic partnership with the United Nations acts as one of the priorities of foreign policy of our fatherland. In the given area, in 2024, Turkmenistan with interaction with member states of the United Nations Organization and its specialised establishments successfully realised measures on maintenance of global peace, security and sustainable development. In particular, during the accounting period at the initiative of our country the General Assembly of the United Nations adopted 4 Resolutions. Among them - the Resolution on declaration of 2025 «International year of peace and trust». Now consecutive steps on its implementation are undertaken.
Besides it, within 2024 further development of cooperation with other authoritative international organisations and interstate associations was promoted. Among them - OSCE, EU, OIC, ECO, CIS.
Visits, which made in the past year to Turkmenistan by foreign delegations and local delegations to foreign countries, can clearly speak of positive dynamics of fruitful interaction with foreign partners.
In 2024, meetings and negotiations of various levels, including online ones were held. The legal basis of international cooperation of Turkmenistan was filled with 238 documents.
A regular character is inherent in bilateral contacts in the area of foreign policy departments. In the specified period a number of inter-ministerial consultations took place.
A great significance is given to the strengthening of diplomatic relations through Embassies of foreign countries. In the given area, corresponding work is carried out. In 2024, newly appointed ambassadors of 30 states in Turkmenistan handed credentials. 9 new heads of Embassies and 2 consuls of Turkmenistan abroad at the same time officially started to work.
An important vector of the foreign policy of our fatherland is promotion of economic relations with foreign partners. With these purposes within the past year, 14 meetings of bilateral intergovernmental commissions and a number of business forums and meetings were organised.
The integral part of the foreign policy of Turkmenistan is cultural-humanitarian cooperation. In 2024, which passed under the motto «The Fount of wisdom of Magtymguly Fragi», about 180 international actions devoted to the 300th birthday anniversary of the great Turkmen poet and thinker took place. In the given context, importance of the International conference of high level «Interrelation of times and civilisations - a basis of peace and development», held in Ashgabat on October 11 of the past year was marked.
Summing up the report, President Serdar Berdimuhamedov pointed out that Turkmenistan brings a big contribution to the strengthening of international peace, stability and sustainable development. In this area, effective work is conducted. The foreign policy strategy of our fatherland is aimed at development of equal rights and mutually beneficial cooperation with states of the world and international organisations.
Turkmenistan carries out constructive partnership with world and regional countries in political-diplomatic, trade and economic, cultural-humanitarian and scientific-educational spheres, and fruitfully co-operates with different states and international structures in the transport-logistics sector, fuel and energy complex, in water resources and ecology.
Having focused attention that in the International year of peace and trust a number of large actions of international level is planned, President Serdar Berdimuhamedov instructed the Deputy-Chairman of the Cabinet, Minister of Foreign Affairs to prepare properly for them and to provide a high level of organization.
Chairwoman of the Mejlis D.Gulmanova informed on results of the activity in 2024.
As she informed, in the specified period, 3 sessions of the national parliament took place, 36 Laws of Turkmenistan and 26 resolutions of the Mejlis were adopted. Among them - Laws «On establishment of the anniversary medal of Turkmenistan «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna","On the cultural heritage of Magtymguly Fragi ","On energy saving and energy effective utilisation","On hydrometeorological activity ","On the State budget of Turkmenistan for 2025», and legal acts on ratification of international conventions and contracts and accession of our country to them, legislative support of foreign policy initiatives. A number of laws in force were improved according to time realities.
Within development of international cooperation in the past year, 53 meetings with representatives of parliaments of different states, diplomatic representative offices and international organisations were held. During the considered period, credentials from 15 Ambassadors Extraordinary and Plenipotentiary of a number of foreign states accredited in Turkmenistan were received.
For the purpose of study of advanced experience, 37 working trips of members of the parliament abroad took place. Deputies and experts of the Mejlis took part in 123 seminars organised by corresponding official bodies of our country together with divisions of the United Nations and authoritative international structures. Along with it, representatives of the national parliament participated in various international forums held both in Turkmenistan and abroad.
Summing up the information, President Serdar Berdimuhamedov with satisfaction stated that in the country due work is carried out to strengthen the legal basis. In the past year of 2024 36 Laws of Turkmenistan, which were developed within perfection of legislative basis of our state were adopted. Amendments and additions were also made to legal acts.
The adopted laws are called to promote further prosperity of our independent fatherland, maintenance of peaceful and happy life of people, the head of the state said.
The legal status of permanent neutrality twice recognised by the world community became a basis of the internal and foreign policy of our sovereign state, President Serdar Berdimuhamedov noted, having continued that this year we will widely mark at the international level the glorious anniversary - the 30th anniversary of neutrality of independent Turkmenistan.
Thereupon, the head of the state marked importance of corresponding legislative work on establishment of an anniversary medal on the occasion of 30th anniversary of permanent neutrality in the International year of peace and trust.
Then, addressing participants of the meeting, President Serdar Berdimuhamedov noted that, as known, in the beginning of the past year the competition among etraps and cities with the rights of etraps in velayats for definition of the best of them in all indicators was declared.
Recently, the special commission under the Trade Unions summed up this review. In this connection, the head of the state gave the floor to chairperson of the National centre of trade unions O.Berdiliyeva.
As she marked, under the far-sighted leadership of the President of Turkmenistan a noble undertaking of the National Leader of the Turkmen people Hero-Arkadag on development of velayats of the country and city of Ashgabat successfully continues on a competitive basis.
According to the corresponding Decree of the head of the state, the given Commission carried out appropriate work. By its results, the best etrap of the country for 2024, which passes under the motto “The Fount of wisdom of Magtymguly Fragi”, was chosen.
Following the results of the competition, its winner became Sakarchage etrap of Mary velayat by achieving the best results in social, economic and cultural indicators.
Having heard the information, President Serdar Berdimuhamedov signed the Decree on announcement of Sakarchage etrap of Mary velayat winner of the competition of 2024 and awarding of the khyakimlik of the etrap the monetary award in the amount of 1 million US dollars, and announcement of the similar competition in 2025.
Addressing participants of the meeting, President Serdar Berdimuhamedov noted that as a result of assiduous work of our people in the year «The Fount of wisdom of Magtymguly Fragi» big successes were reached, target plans were fulfilled, activity on development and introduction of modern laws continued.
At the same time, a high rate of development of economy was kept. GDP growth made up 6,3 percent, including in the industrial sector - 1,5 percent, sphere of trade - 10,1 percent, in agriculture - 5,3 percent. The volume of investments increased by 9,1 percent.
During the accounting period, as a whole 5 thousand 735 new workplaces were created. The volume of export of production made in the country reached over 12 billion US dollars, the head of the state said.
In the past year at the expense of all sources of financing 86 industrial, social and cultural projects were and put into operation 1 million 145 thousand square metres of housing were built. Thousand families celebrated house warming parties.
In the past year, construction of the second turn of the "smart" city of Arkadag built for the first time in history of the country at the initiative of Hero Arkadag continued.
President Serdar Berdimuhamedov also pointed out that large-scale projects concerning the fuel and energy complex, , are realised, in particular a start was given to building of Serhetabat-Herat gas pipeline called «Arkadagyň ak ýoly» which makes up an essential ink of Turkmenistan-Afghanistan-Pakistan-India gas pipeline.
Besides it, the 2nd turn of Baherden and Lebap cement works in Akhal and Lebap regions, a high-voltage transmission line of Balkan-Dashoguz and power station, modern constructions for potable water clearing were put into commissioning.
At the wonderful corner of foothills of the Kopet Dagh, the cultural-park complex «Magtymguly Pyragy» and a monument to the poet-thinker were opened and also the complex of new buildings of the specialized military school named after Berdimuhamet Annayev, the international medical centres and other objects were put into operation.
The head of the state also noted that peasants, having collected big crops, provided food safety of the country. The State budget for 2025 was adopted, the sizes of salary, pensions and state grants were once again increased.
A number of international actions were held on the occasion of the 300th birthday anniversary of great thinker of the East Magtymguly Fragi and announcement of Anev city as cultural capital of the Turkic world in 2024. In the country the International conference «Interrelation of times and civilisations - a basis peace and development», devoted to the 300th birthday anniversary of the poet-thinker, President Serdar Berdimuhamedov underlined.
The authority of our neutral state on the international scene grows steadily. Interaction with the United Nations Organization consistently develops. In the past year, the General Assembly of the United Nations unanimously adopted a number of resolutions on the basis of initiatives of Turkmenistan that speaks of acknowledgement of broad support of proposals of universal significance put forward by our neutral country by the world community, the head of the state stated. Neutral Turkmenistan also carries out fruitful cooperation with other large international and regional organisations.
Every year passes under the certain motto, President Serdar Berdimuhamedov has continued, having underlined that this year was declared «International year of peace and trust». This motto has a huge significance, inspires into the work aimed at further increase of authority of our independent, permanent neutral Turkmenistan, prosperity of our fatherland and lays a big responsibility upon us. In this connection, it is necessary to work self-denyingly for practical realisation of the motto of the year, the head of the state noted.
Turning to priority issues, President Serdar Berdimuhamedov stated that according to the «Program of social and economic development of Turkmenistan and investments for 2025» during the current year it is planned to construct and put in operation apartment houses with a total area of about 500 thousand square metres, educational institutions for 4620 places, preschool centres for 2000 places.
For improvement of social standards of living of people, within realisation of the given Program, in regions and the capital, a start will be given to erection of several new buildings. It is also planned to finish building of several objects and facilities.
This year it is planned to put in operation modern villages in gengeshliks of «Öňaldy» in Ak bugday etrap and «Govshut» in Kaka etrap of Akhal velayat, new modern villages in Gyzylarbat etrap of Balkan velayat, new modern settlement in Koneurgench etrap of Dashoguz velayat, the automobile bridge over the gulf of Garabogazkol in Balkan velayat, the International aerostation complex in the settlement of Jebel of Balkan velayat. It is also planned to put into operation the section of Mary-Turkmenabat of high-speed highway Ashgabat-Turkmenabat, a higher educational institution of the Union of Industrialists and Entrepreneurs of Turkmenistan.
For the purpose of improvement of social living conditions of the population, considerable means will be allocated for construction of highways, communication systems, water, gas and energy supply and building of treatment facilities, the head of the state said.
In our country, a number of international actions will be held on the occasion of the International year of peace and trust.
The President of Turkmenistan instructed to prepare proposals to award representatives not only our country, but also citizens of foreign states on the occasion of announcement of 2025 «International year of peace and trust» and the 30th anniversary of permanent neutrality of Turkmenistan and to prepare properly for actions of special importance and significant dates.
The Program adopted in the current year includes a great volume of work, the head of the state said, having placed a special emphasis that our overall objective - further prosperity of our fatherland. In this regard, he expressed firm confidence that together with our people, solid self-denying work, we will reach all new boundaries planned for 2025.
Concluding the enlarged meeting of the Cabinet of Ministers, President Serdar Berdimuhamedov wished its participants sound health, family well-being and great successes in their responsible activity for achievement of progress of our sovereign fatherland.