Her ýy­lyň 12-nji aw­gus­tyn­da giň­den bel­le­nil­ýän Ha­zar deň­zi­niň gü­nü­niň Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Di­ýa­ry­my­zyň uzak geljege gönükdirilen, ählumumy bähbitleri nazarlaýan te­bi­ga­ty go­ra­mak syýasaty­nyň çuň­ňur maz­mu­ny­ny dün­ýä ýaý­mak­da äh­mi­ýe­ti ulu­dyr. Hormat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baştu­tan­ly­gyn­da Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eýýamy­nyň Gal­ky­nyşy döw­rün­de üs­tün­lik­le­re bes­len­ýän eko­lo­gi­ýa syýa­sa­ty bu ugur­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek, ählu­mu­my ösüş üçin yk­dy­sa­dy,sy­ýa­sy şert­le­ri dö­ret­mek ýa­ly döwletli maksatlardan ugur alýar. 

Ha­zar deň­zi­niň gü­ni da­ba­ra­ly bel­le­ni­lip ge­çil­ýän mö­hüm eko­lo­gik se­ne bol­mak bi­len, ol deň­ziň ösüm­lik we haý­wa­nat dünýäsini, gymmatly baýlyklaryny gorap saklamakda tagalla­la­ry bir­leş­dir­mä­ge iter­gi ber­ýär. Ha­zar deň­zi­niň mö­hüm ulag-­logistika merkez hökmündäki mümkinçiliklerinden, onuň bio­se­riş­de­le­rin­den, gym­matly baýlyklaryndan rejeli peý­da­la­nyl­ma­gy, ösüm­lik we haý­wa­nat dünýäsiniň go­ralma­gy se­bi­tiň ýurt­la­ry­nyň eko­lo­gi­ýa aba­dan­çy­ly­gy­ny, howpsuz­ly­gy­ny,söw­da-yk­dy­sa­dy, dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ry­ny üp­jün etmegiň gel­je­gi uly ugur­la­ry­dyr. 

Ýew­ra­zi­ýa gi­ňiş­li­gin­de wa­jyp äh­mi­ýet­li geo­sy­ýa­sy hem-de geoykdy­sa­dy mer­kez­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýan Ha­zar se­bi­ti kuw­wat­ly energe­ti­ka, ulag we ara­gat­na­şyk müm­kin­çi­lik­le­ri­ne eýe­dir. Ha­zar deň­zi di­ňe bir gel­je­gi uly bo­lan şy­pa­ha­na-sy­ýahatçylyk zolagy bolmak bilen çäklenmän, eýsem, bu ýerde se­bi­tiň hem-de dün­ýä döw­let­le­ri­niň arasynda söw­da-yk­dy­sady, me­de­ni hyz­mat­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ösdürmekde geljegi uly bo­lan müm­kin­çi­lik­ler jem­le­nen­dir. Se­bi­tiň şunuň ýa­ly giň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni, ägirt uly gor­la­ra da­ýan­ýan te­bi­gy seriş­dele­ri­ni, se­na­gat, ulag-ara­gat­na­şyk kuw­wat­lyk­la­ry­ny äh­lu­mu­my bäh­bit­ler­de ne­ti­je­li peý­da­lan­mak­da ýur­du­my­zyň dur­mu­şa geçir­ýän taryhy iş­le­ri dün­ýä nus­ga­lyk­dyr. 

Ha­za­ryň türk­men ke­na­ryn­da ge­çi­ril­me­gi asyl­ly ýörelgä öwrülen dürli halkara derejeli çäreler hormatly Pre­zi­den­ti­mi­ziň goň­şy döw­let­ler bi­len äh­li­ta­rap­la­ýyn gatna­şyk­la­ry ber­kit­mek mak­sa­dy­na gö­nük­di­ri­len syýa­sa­ty­nyň üs­tün­lik­le­re bes­len­ýän­di­gi­ni aý­dyň gör­kez­ýär. Şu nukdaýna­zar­dan, ge­çi­ril­ýän şeý­le çä­re­ler se­bi­tiň ýurt­la­ry­nyň öza­ra bähbit­li söw­da-yk­dy­sa­dy, me­de­ni-ru­hy hyz­mat­daş­lyk gat­naşyk­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga hem-de ös­dür­mä­ge ýar­dam edýär. Um­ma­syz te­bi­gy baý­lyk­la­ry, amat­ly geog­ra­fi­ki kün­jek­de ýer­leş­me­gi, eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa te­bi­gy gur­şa­wy, al­tyn­sow çä­ge­li ke­na­ry, ja­na şy­pa­ly ho­wa­sy, deňiz te­bi­ga­ty­nyň gö­zel­ligi bi­len hem­me­ler­de uly gy­zyk­lan­ma dö­red­ýän Ha­zar deň­zi dost-do­gan­ly­gyň, äh­lu­mu­my bäh­bit­le­ri saz­la­şyk­ly utgaşdyrýan hoş­ni­ýet­li gat­na­şyk­la­ryň deň­zi­dir. 

Guwanç ÇENDIROW, 

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar 

guramasynyň Balkan welaýat geňeşiniň başlygy, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

Asyr­la­ryň jüm­müşin­den bä­ri Ha­zar deň­zi onuň ke­na­rynda ýaşaýan halk­lary umu­my we öza­ra bag­laş­dy­ry­jy esas bo­lup hyzmat edip gel­ýär. Tä­ze ta­ry­hy döw­rü­miz­de bol­sa bu gi­ňişlik­de ke­nar­ýa­ka halk­la­ryň pa­ra­hat­çy­lyk­ly, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk­da ýa­şa­mak­la­ry­ny üpjün ed­ýän gat­na­şyk­la­ryň, dost­lu­gyň, hyz­mat­daş­ly­gyň öz­bo­luş­ly nusga­sy dö­re­dil­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýurdu­myz mil­li hem-de umu­my bäh­bit­le­ri na­za­ra al­mak, deňhu­kuk­ly­lyk we öza­ra bäh­bitli­lik ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­la­nan sy­ýa­sa­ty alyp bar­mak bi­len, Ha­za­ry dost­lu­gyň we hyz­matdaş­ly­gyň deň­zi­ne, kö­pu­gur­ly yk­dy­sa­dy mer­ke­ze öwür­ýär. 

Turuwbaşdan bellesek, taryhda Beýik Ýüpek ýolunyň kerwenlerini öz üstünden geçiren Hazarýaka sebiti häzirki wagtda bu ýoluň täzeçe döwrebap keşbiniň möhüm düzüm böleginiň merkezidir. Tutuş sebitiň logistik infrastrukturasyny Ýewraziýanyň deňiz derwezesi bolan Hazaryň ulag halkasyndan üzňe göz öňüne getirip bolmaýar. Şoňa göräde, hormatly Prezidentimiz 2022-nji ýylda paýtagtymyzda geçirilen Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI sammitinde ulag ulgamynda hyzmatdaşlyga üns bermek bilen, Hazar deňzini «mümkinçilikleriň deňzi» diýip atlandyrmagyň hakykata kybapdygyny nygtady. 

Her ýylyň 12-nji awgustynda sebitýaka ýurtlarda strategik ähmiýetli Hazar deňziniň güni bellenilýär. Bu senäniň döredilmegi ilkinji bäştaraplaýyn resminama bolan Hazar deňziniň gurşawyny goramak hakyndaky çarçuwaly Konwensiýa gol çekilmegi bilen baglanyşyklydyr. Ol resminama 2006-njy ýylyň 12-nji awgustynda güýje girdi. Munuň özi gojaman Hazaryň köpugurly hyzmatdaşlygyň merkezi hökmünde ykrar edilýändigini, Hazarýaka sebitinde dürli ugurlarda özara bähbitli ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny görkezýär. 

Mälim bolşy ýaly, XXI asyryň başynda Hazaryň hukuk ýagdaýy bilen bagly geçirilýän gepleşikleri işjeňleşdirmek maksady bilen, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Hazarýaka döwletleriniň Baştutanlarynyň sammitlerine badalga berildi. Şeýlelikde, 2018-nji ýylyň 12-nji awgustynda Gazagystanyň Aktau şäherinde geçirilen Hazarýaka döwletleriniň Baştutanlarynyň V sammitinde Hazar deňziniň hukuk derejesi hakyndaky Konwensiýa gol çekildi. Munuň özi şeýle ýokary ähmiýetli resminamanyň kabul edilmegi ugrunda özüniň halkara başlangyçlary we ýerine ýetiren işleri bilen sebitiň döwletlerine nusga bolan Türkmenistanyň Hazar deňzini kenarýaka ýurtlary üçin bähbitli hyzmatdaşlygyň ösen merkezine öwürmäge çalyşýandygyna güwä geçýär. 2019-njy ýylyň 12-nji awgustynda bolsa Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda birinji Hazar ykdysady forumynyň üstünlikli geçirilmegi bu sebitiň strategik ähmiýetini has-da artdyrdy. 

Hazaryň ägirt uly ykdysady kuwwaty onuň geografiki ýerleşişi we örän baý tebigy gorlary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Şu nukdaýnazardan, bu sebit dünýäniň ösen döwletleriniň gyzyklanmalarynyň gönügen ýeri bolmagynda galýar. Bu çäkde ulag, energetika, söwda, senagat, syýahatçylyk we ekologiýa ulgamlarynda geljegi uly hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça mümkinçilikler ýeterlikdir. Bu ugurda 2018-nji ýylda Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň açylyp ulanmaga berilmegi Hazaryň üstaşyr geçirijilik artykmaçlyklarynyň ýene-de üstüni ýetirdi. 

Hazar deňziniň ýene-de bir özboluşly aýratynlygy bar. Ol hem deňziň ösümlik we haýwanat dünýäsine baýlygydyr. Hazar deňziniň biodürlüligi we bu ýerde duş gelýän janly organizmler özboluşlydyrlar. Şonuň bilen bir hatarda, ösümlikleriň we deňiz ýaşaýjylarynyň ençemesiniň endemikligi — diňe şu ýerlerde duş gelýändigi aýratyn bellärlikli ýagdaý. 

Hazar — syýahatçylygyň we sapaly dynç alşyň mekany. Onuň ekologik taýdan arassa türkmen kenarynda çagalaryň hem-de maşgalalaryň dynç almagy üçin ähli şertler döredilendir. Bu ýerde döredilen «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýardam bermeginde «Awaza — dostluk mekany» atly medeni-köpçülikleýin we sport çäreleriniň geçirilmegi munuň şeýlediginiň nobatdaky güwäsi boldy. 

Türkmenistan häzirki wagtda Hazar deňziniň sebitinde netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmäge we täzeçe hil derejä çykarmaga, Hazarýaka döwletleriniň arasyndaky dostlukly, özara bähbitli gatnaşyklary pugtalandyrmaga hem-de sebiti durmuş-ykdysady taýdan ösen merkeze öwürmäge mynasyp goşant goşýar. Hazar deňzinde döwletara hyzmatdaşlygy berkitmek we işjeňleşdirmek babatda ägirt uly tagallalary edýän, geljege gönükdirilen başlangyçlary öňe sürýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň janlary sag, belent başlary aman bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin! 

Serdar BEGMYRADOW, 

Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Arkadag şäheriniň komitetiniň başlygy, Mejlisiň deputaty

Sagdynlygyň, ruhubelentligiň, sportuň mekany hökmünde belent ykrarnama eýe bolan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan Watanymyzyň dünýä döwletleri hem-de abraýly halkara guramalary bilen alyp barýan oňyn hyzmatdaşlygy Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe täze belentliklere göterilýär. 

Daşary syýasatynda hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna esaslanýan döwletimiz Ýer ýüzünde parahatçylygyň, dost-doganlygyň, özara ynanyşmaga esaslanýan hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen ägirt uly işleri üstünlikli durmuşa geçirýär. Hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän umumadamzat ähmiýetli başlangyçlarynyň, teklipleriniň halkara jemgyýetçiliginde giň goldawa eýe bolmagy ýurdumyzyň dünýädäki abraýyna abraý, mertebesine mertebe goşýar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan Türkmenistanyň başlangyjy bilen «2025-nji ýyl – Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamanyň kabul edilmegi hem munuň aýdyň subutnamasy bolup dabaralandy. 

Döwletimiz tarapyndan Ýer ýüzünde ählumumy parahatçylygy gazanmak, dost-doganlyk gatnaşyklaryny ösdürmek babatynda edilýän tagallalaryň dünýäde ykrar edilýändigini nobatdaky gezek bütin aýdyňlygy bilen görkezen bu waka her bir türkmenistanlynyň ata Watanymyza bolan buýsanjyna buýsanç, guwanjyna guwanç goşdy. Aslynda, halkymyz dost-doganlyk, parahatçylyk, agzybirlik, abadançylyk baradaky taglymatlaryny gözbaşyny müňýyllyklardan alyp gaýdýan taryhynyň bütin dowamynda öňe sürüp gelýär. Bu taglymatyň özeninde hem türkmençiligiň asylly ýörelgeleri jemlenýär. Ynsanperwerligi, dost-doganlygy tug edinýän şol ýörelgäniň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe täze many-mazmuna hem-de rowaçlyklara beslenýändigi bolsa guwandyryjy, buýsandyryjy hakykatdyr. 

Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan öňe sürülýän başlangyçlar halkara derejede giň goldawa eýe bolýar. Birleşen Milletler guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «2025-nji ýyl – Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamanyň kabul edilmegi hem munuň aýdyň nyşanydyr. Durmuşa geçirýän beýik işleri, öňe sürýän umumadamzat bähbitli başlangyçlary bilen ýurdumyzyň abraý-mertebesini, şan-şöhratyny belende göterýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak, döwletli, tutumlary rowaç bolsun! 

Per­man SA­PA­ROW, 

Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­si­niň dur­muş sy­ýa­sa­ty 

ba­ra­da­ky ko­mi­te­ti­niň baş hü­när­me­ni.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzda döwlet Garaşsyzlygynyň baýramçylygynyň öň ýanynda Türkmenistanyň halkynyň bähbitlerine wekilçilik edýän ýokary wekilçilikli edara bolan Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlislerini geçirmek indi asylly däbe öwrüldi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň 2024-nji ýylyň 20-nji iýulyndaky kararyna laýyklykda, «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň 24-nji sentýabrynda bu umumymilli forumyň nobatdaky mejlisi geçiriler. Peder ýoluny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda röwşen geljegini gurýan agzybir halkymyzyň döredijilikli zähmeti netijesinde ýurdumyzyň taryhy ähmiýetli wakalara beslenýän häzirki günlerinde bu umumymilli forumy guramaçylykly geçirmek boýunça alnyp barylýan taýýarlyk işleri giň gerime eýe bolýar. 

«Maslahatly biçilen don gysga bolmaz» diýen pähime eýerip, ata-babalarymyzyň döwleti halk bilen maslahatlaşyp dolandyrandyklaryna milletimiziň şan-şöhrata beslenen taryhy şaýatlyk edýär. Halkymyzyň asyrdan-asyra, nesilden-nesle geçip gelýän demokratik ýörelgelerine eýerýän Gahryman Arkadagymyz hem-de hormatly Prezidentimiz her bir döwletli işiň başyny başlanlarynda halkymyz bilen maslahatlaşýarlar, ýaşuly nesliň wekillerine sala salýarlar we olaryň durmuş-tejribesine, ýörelgesine esaslanýarlar. Taryhy köklerimize esaslanyp durmuşa geçirilýän demokratik özgertmeleriň oňyn netijelerine gündelik durmuşymyzda aýdyňlygy bilen göz ýetirýäris. Has takygy, ýurdumyzda demokratik, hukuk, dünýewi döwlet, ynsanperwer, adalatly jemgyýet has-da berkeýär. Adam hukuklaryny, azatlyklaryny, bähbitlerini mundan beýläk-de üpjün etmek, goramak barada häkimiýet düzümleriniň işleri barha kämilleşýär. 

Şu ýerde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň döredilmeginiň türkmen halkynyň döwletli işiň başyny başlajak bolanda ulus-iline geňeş edip, ählihalk ýygnaklaryny geçirmek babatda köpasyrlyk taryhynda toplanan tejribesinden gözbaş alýandygyny belläp geçmek ýerlikli bolar. Sebäbi Gahryman Arkadagymyzyň umumymilli forumda halkymyzyň dürli gatlaklarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşmak hem-de çözgütleri kabul etmek baradaky başlangyjy türkmeniň nesilleriň arabaglanyşygy diýen düşünjesini täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmak bilen bir hatarda, halk demokratiýasyny mundan beýläk-de dabaralandyrmak, raýat jemgyýetiniň işjeňligini ýokarlandyrmak üçin oňaýly şertleri döretdi. 

Döwlet ähmiýetli meseleleri çözmäge, ýurdumyzda özgertmeleriň, durmuş-ykdysady maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine halk köpçüligini giňden çekmek, teklipleri işläp taýýarlamak, maslahatlary bermek, halkymyzyň agzybirligini, bitewüligini, jebisligini, asudalygyny, abadançylygyny berkitmäge hem-de Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň täze döwürde beýik özgerişler ýoly bilen depginli ösmegine, has-da kuwwatlanmagyna ýardam bermek hem-de hyzmat etmek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň baş maksady we esasy wezipeleri bolup durýar. 

«Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunyna laýyklykda, Türkmenistanyň Halk Maslahaty Türkmenistanyň Konstitusiýasyny we Konstitusion kanunlaryny kabul etmegiň, olara üýtgetmeleri hem-de goşmaçalary girizmegiň meseleleri boýunça tekliplere garamak we makullamak, döwletiň içeri we daşary syýasatynyň esasy ugurlaryna, şeýle hem ýurdy syýasy, ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryna we kanunlaryna garamak we makullamak, Türkmenistanyň Prezidentiniň her ýylky ýüzlenmelerini diňlemek, parahatçylyk we howpsuzlyk meselelerine garamak, kanun çykaryjylyk başlangyjyna bolan hukugyny amala aşyrmak, şeýle hem Türkmenistanyň kanunlarynda göz öňünde tutulan gaýry ygtyýarlyklary amala aşyrýar. 

Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen kararlaryň Türkmenistanyň bütin çäginde hökmany güýji bardyr. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň kararlary diňe onuň özi tarapyndan üýtgedilip ýa-da ýatyrylyp bilner. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň çözgütlerini Türkmenistanyň Konstitusiýasynda we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda bellenilen ygtyýarlyklaryna laýyklykda Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Mejlisi, Türkmenistanyň Ministrler Kabineti we beýleki döwlet edaralary ýerine ýetirýärler. 

Häzirki döwürde ýurdumyzyň döwür bilen aýakdaş gitmegi üçin döwlet bilen halkyň jebisligini, jemgyýetde maksatlaryň birdigini, ösüş ýollaryna bolan garaýyşlaryň bitewüligini ýüze çykarýan esasy jemgyýetçilik-syýasy güýç hökmünde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň orny barha ýokarlanýar. Şu jähetden hem Halk Maslahatynyň agzalarynyň halkyň arasynda ýygy-ýygydan bolmagy, adamlary gyzyklandyrýan meseleleri içgin öwrenmegi, ýurdumyzda geçirilýän oňyn özgertmelerden habarly bolup, ilat arasynda, aýratyn hem ýaşlarymyzyň arasynda degişli wagyz-nesihat işlerini talabalaýyk ýola goýmagy möhüm ähmiýete eýe bolýar. Hut şu nukdaýnazardan, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döredip berýän mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanyp, mynasyp zähmet çekmek biziň her birimiziň mukaddes borjumyzdyr. 

Ata Watanymyzy demokratik ýol bilen ösüşiň täze belentliklerine tarap alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak, il-ýurt bähbitli beýik işleriniň hemişe rowaç bolmagyny arzuw edýäris. 

Ýusupguly EŞŞÄÝEW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň başlygy.

Bu günki gün Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan dünýä ýüzünde agzybirligiň, asudalygyň ýurdy hökmünde tanalýar. Bu bolsa hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek meýilli ýurtlaryň, iri-iri kompaniýalaryň, işewürleriň nazarynyň ýygy-ýygydan Türkmenistana gönükmegine getirýär. Bu babatda Wengriýa Respublikasy hem ýakyn hyzmatdaşlyk saklaýan döwletlerimiziň biridir. 1992-nji ýylyň 11-nji maýynda diplomatik gatnaşyklar ýola goýlaly bäri bu dostlukly döwlet bilen ikitaraplaýyn bähbitli hyzmatdaşlyklarymyzyň gerimi barha giňeýär. 

Türkmen-wenger gatnaşyklary taryhyň gatlaryndan gözbaş alyp gaýdýar. Beýik Ýüpek ýoly bu gatnaşyklarda uly orna eýe bolupdyr. Diňe bir ykdysady babatda däl, eýsem, medeni ugurda hem iki halky baglanyşdyrýan sahypalara duş gelmek bolýar. Wenger alymy Arminiý Wamberiniň adynyň halkymyzyň arasynda uly meşhurlyga eýedigi hem muňa şaýatlyk edýär. Wenger alymlarynyň halkymyz barada galdyran maglumatlary ýurduň mirashanalarynda häzir hem saklanylýar. Arminiý Wamberiniň «Orta Aziýa syýahat» atly eseri bolsa halkymyzyň durmuşy, akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy barada gymmatly maglumatlary beýan edýär. 2007-nji ýylda Türkmenistanyň Milli golýazmalar institutynyň alymlary Wengriýa bolan ylmy saparynda bu ýerde halkymyzyň taryhyna dahylly beýleki golýazmalaryň hem nusgalaryny getirdiler. 

Türkmenistany we Wengriýa Respublikasyny dostluk hem-de hyzmatdaşlyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Bu gatnaşyklar birek-biregi özara hormatlamaga, deňhukuklylyga we öňe gitmäge, ösmäge bilelikde çalyşýandygymyza esaslanýar. Wengriýa Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasatyna ýokary baha bermek bilen ýurdumyzyň halkara giňişliginde, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde öňe sürýän başlangyçlaryny goldaýar. Dünýäniň syýasy giňişliginde biziň ýurdumyzyň möhüm hyzmatdaşy bolmak bilen iri halkara guramalarynyň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde iki ýurduň gatnaşyklarynyň geljeginiň uludygyna geçirilýän ýokary derejedäki duşuşyklarda hemişe nygtalyp bellenilýär. Wengriýanyň Türki Döwletleriň Guramasyna synçy hökmünde goşulmagy sebitiň ýurtlary, şol sanda Türkmenistan bilen ykdysady hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmäge ýardam eden möhüm ýagdaý boldy. Bu guramanyň gurakçylyga garşy göreşmek boýunça düzüminiň hem Wengriýada ýerleşýändigi aýratyn bellenip geçilmäge mynasypdyr. 

Industrial-agrar ýurt bolan Wengriýa maşyn, lokomotiw, gämi gurluşygynda uly tejribelere eýedir. Türkmenistan nebitgaz serişdeleriniň uly tebigy gorlaryna we oňat enjamlaşdyrylan nebitgaz pudagyna eýe bolmak bilen, bu ugurda eksport ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmak syýasatyny amala aşyrýar. Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Hazar we Gara deňizleriniň arasynda köpugurly ulag geçelgeleriniň şahasyny döretmäge hem Wengriýa uly gyzyklanma bildirýär. Ýewropa — Kawkaz — Aziýa (TRACECA) ulag geçelgesiniň üsti bilen ulag gatnatmalary arkaly Wengriýadyr Türkmenistanyň Ýewropa bilen Merkezi Aziýanyň arasyndaky ulag köprüsine öwrüljekdigine uly ynam bildirilýär. Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen Wengriýanyň Daşary işler we söwda ministrliginiň arasynda «Stipendium Hungaricum» maksatnamasynyň çäklerinde 2024 — 2026-njy ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek boýunça özara düşünişmek hakynda gol çekilen Ähtnamanyň durmuşa geçirilmegi bolsa türkmen ýaşlarynyň Wengriýanyň öňdebaryjy ýokary okuw mekdeplerinde bilim almagyna mümkinçiliklerini artdyrýar. Häzirki günlerde Wengriýa Respublikasynda dowam edýän Türkmenistanyň Medeniýet günleri hem dostlukly gatnaşyklarymyzyň berkemeginde täze sahypa bolar. 

Ýurdumyzyň daşary syýasatyny hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrýan Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak bolsun! 

Perman SAPAROW, 

Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­si­niň Dur­muş sy­ýa­sa­ty 

ba­ra­da­ky ko­mi­te­ti­niň baş hü­när­me­ni.

Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän giň gerimli işleriniň ýurdumyzy gülledip ösdürmäge, halkymyzy eşretli durmuşda ýaşatmaga gönükdirilendigini her ädimde duýmak bolýar. Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hem kiçi we orta işewürlige hemmetaraplaýyn goldaw bermekden ybaratdyr. Häzir hususy eýeçiligi ösdürmegiň çäklerinde, ykdysadyýetimizi toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri artdyrmak, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny pugtalandyrmak, senagat önümçiligine öňdebaryjy tehnologiýalary hem-de sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak boýunça wezipeler yzygiderli ýerine ýetirilýär. 

Ýurdumyzda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent döredijilik we gurujylyk ruhuna mynasyp işleri bitirmeklige Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Balkan welaýatynyň Bereket etrap komiteti hem öz goşandyny goşýar. Diýarymyzyň beýik ösüşleri, oňyn özgertmeler öň­de durýan wezipeler baradaky söhbetler etrabymyzdaky hususy kärhanalaryň we telekeçileriň arasynda ýygy-ýygydan geçirilýän duşuşyklardyr çäreleriň mazmunyny düzýär. Tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, welaýatymyzyň hususyýetçileri hem milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda — senagat, gurluşyk, azyk, oba hojalygy ýaly ugurlarda yhlasly we üstünlikli zähmet çekýärler. 

Türkmenistanda bazar ykdysadyýetini döretmekde telekeçilere aýratyn uly ynam bildirilýär. Olaryň öz işlerini netijeli amala aşyrmaklary üçin kanunçylyk ulgamy döwrebaplaşdyrylýar we kämilleşdirilýär. Şeýlelikde, ýurtda telekeçiligi höweslendirmek we ösdürmek üçin amatly şertler döredilýär. Mu­ňa hususy kärhanalarda alnyp barylýan guwandyryjy işler hem güwä geçýär. Balkan welaýatynda döwlet eýeçiligine degişli däl ulgamda öndürilýän önümlerdir dürli maksatly harytlar di­ňe içerki bazarda däl, dünýä bazarlarynda-da ornuny berkidýär. 

Ýurdumyzyň ykdysadyýetini bazar gatnaşyklary esasynda ösdürmek, telekeçiligiň gerimini gi­ňeltmek maksady bilen, eýeçiligi döwletiň garamagyndan aýyrmak we döwlet emlägini hususylaşdyrmak boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasy ykdysady özgertmeleri amala aşyrmaga, durmuş-ykdysady maksatnamalary we taslamalary durmuşa geçirmäge, hususyýetçileri höweslendirmäge işjeň gatnaşýar. Hususy telekeçiligi ösdürmek, iş ýerlerini döretmek, raýatlaryň döredijilik başlangyçlaryny höweslendirmek işleri esasy wezipeleriň hatarynda durýar. 

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň yzygiderli aladalary esasynda ilatyň durmuş-ýaşaýyş derejesiniň ýokarlandyrylmagy, eýeçiligiň eldegrilmesizliginiň üpjün edilmegi, senagatçylygyň we telekeçiligiň giň gerimde ösdürilmegi, olaryň hukuklarynyň goralmagy halkymyzy çäksiz begendirýär. Ykdysadyýetimiziň pudaklaryny öň­debaryjy tehnologiýalar bilen üpjün etmek, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli önümleri öndürmek, olaryň elýeterliligini gazanmak hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek boýunça telekeçilerimiziň alyp barýan işleri öwgä mynasypdyr. Ata Watanymyzy ykdysady taýdan dünýäniň ösen döwletleriniň birine öwürmekde, döwrebap tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmakda hususy pudagyň wekillerine uly orun degişlidir. Munuň özi döwletimiziň ykdysadyýetiniň mundan beýläk-de gülläp ösmegini, haryt bolçulygynyň döredilmegini üpjün edýär. Döwlet tarapyndan berilýän goldaw-hemaýatlara, edilýän aladalara mynasyp zähmet netijeleri bilen jogap bermek, hususy pudagyň öňünde goýlan il-ýurt bähbitli wezipeleri ak ýürekden ýerine ýetirmek telekeçileriň hemişe baş maksady bolup durýar. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ýurdumyzy ösdürmek, onuň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, raýatlaryň bagtyýar, eşretli, bolelin durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek ugrunda alyp barýan beýik işlerinde hemişe üstünlikleriň hemra bolmagyny arzuw edýäris. 

Tuwakgylyç WELIÝEW, 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň 

Balkan welaýatynyň Bereket etrap komitetiniň 

başlygynyň wezipesini ýerine ýetiriji, Mejlisiň deputaty.

Mil­li ­de­mok­ra­tik­ we ­hu­kuk ­ýö­rel­ge­le­ri ­öz­ göz­ba­şy­ny­ uzak asyrlardan­ alyp­ gaýd­ýar. ­Hal­ky­my­zyň ­müň­ýyl­lyk­la­ra­ uza­ýan­ şöh­rat­ly tary­hyna ­ser­ sa­la­nyň­da, ­«Kö­püň ­di­le­gi­ köl­ bo­lar»­ diý­li­şi ­ýa­ly,­ türk­men jemgy­ýe­ti­niň ­her­ bir­ döw­let­li ­işi ­köp­çü­lik ­bi­len­ mas­la­hat­la­şy­lyp çözülipdir.

Türkmen halkynyň döwlet gurluşy babatda köpasyrlyk taryhynda toplan tejribesinden, ata-­babalarymyzyň ähli halk ýygnaklaryny geçirip, iň wajyp meseleleri çözmek baradaky asylly däplerinden, milli demokratik ýörelgelerinden ugur alyp, ilatyň dürli gatlaklarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda geçiriljek Halk Maslahatynyň mejlisi demokratik ýörelgeleriň üstünlikli durmuşa ornaşdyrylýandygynyň subutnamasydyr.

Ata Watanymyzyň taryhyna altyn harplar bilen ýazyljak «Pähim­paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek we ony ýokary derejede guramaçylykly geçirmek bilen bagly işler, serediljek meseleler, gazanylan taryhy üstünlikler hem­-de geljek üçin ileri tutuljak maksatlar Türkmenistanyň döwlet we jemgyýetçilik durmuşynda milli demokratiýany mundan beýläk hem ýaýbaňlandyrmakda, kanunçylygymyzy kämilleşdirmekde özüniň oňyn netijesini berjekdigi şübhesizdir. 

Demokratik, hukuk we dünýewi döwletimizde halk häkimiýetini amala aşyrmakda, durnukly durmuş-­ykdysady ösüşi, halkyň bagtyýar, abadan durmuşyny üpjün etmekde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işi halkymyzyň bähbitlerine wekilçilik edýän ýokary wekilçilikli edara bolup, wajyp ähmiýete eýedir. Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçirilmegi döwletimiziň halk häkimiýetliligi ýörelgesine ygrarlydygyny äşgär etmek bilen, döwletimiziň berkararlygynyň mizemezdiginiň, hormatly Prezidentimiziň daşynda berkden-­berk jebisleşen halkymyzyň döwletlilik ýörelgesiniň dowamat-­dowamdygynyň, türkmen halkyna we döwletine täze sepgitleriň, täze tutumlaryň we ösüşleriň garaşýandygynyň, şolara ýetmegiň gözbaşynda bolsa halkyň agzybirliginiň, ýurduň parahatçylygynyň durýandygynyň nyşanydyr. 

Garaşsyz Türkmenistanyň ähli taryhy üstünlikleri onuň jebisligine we bitewüligine esaslanandyr. Bu babatda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň: «Garaşsyzlyk bahasyna ýetip bolmajak beýik düşünjedir, döwletimiziň mizemezliginiň, halkymyzyň agzybirliginiň we jebisliginiň müdimi binýadydyr. Bu beýik hem­-de çuň manyly sözde ata-­babalarymyzyň erkin, özygtyýarly, abadan hem-­de bagtyýar ýaşamak baradaky iň süýji arzuw maksatlary, eziz Diýarymyzyň şanly geçmişi, şu güni hem-­de beýik geljegi jemlenendir» diýen dana jümleleri mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ähmiýetine berlen mynasyp bahadyr. Çünki eziz ýurdumyzda ýaşamaga, halal zähmet çekmäge, halal zähmetiň hözirini görmäge, gurmaga, döretmäge giň mümkinçilikleri berýän ajaýyp durmuş möwç urýar. 

Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň: 

Kö­ňül­ler,­ýü­rek­ler­ bir ­bo­lup­ baş­lar, 

Tart­sa ­ýy­gyn,­ erär­ top­rak­lar-daş­lar,

Bir ­sup­ra­da ­taý­ýar ­ky­lyn­sa ­aş­lar, 

Gö­te­ri­ler ­ol­ yk­ba­ly ­türk­me­niň!­—                                                           

diýen setirleriniň bu günki gün nusgalyk mekdebe, halky agzybirlige, parahat ýaşaýşa, erkinlige we watansöýüjilige çagyrýan ruhy ýörelgä öwrülendigini görmek bolýar. Şahyryň halkyny berkarar döwletde ýaşatmak ugrunda eden arzuwynyň bu günki gün hasyl bolandygyny uly buýsanç bilen aýdyp bileris. Beýik şahyryň ruhy hazynasy ähli türkmenleri birleşdirip duran nurana dünýädir. 

Döwletli maslahatda halkymyzyň, döwletimiziň bähbidine gönükdirilip kabul ediljek çözgütler milletimiziň kalbynda egsilmez hoşallyk hem kanagatlanma duýgularyny, belent sepgitlere ýetmeklige mynasyp goşant goşmaklyk höwesini, hyjuwyny artdyrýar. Her bir türkmenistanly öz eziz Watanyna, ajaýyp zamanasyna, döwlet Baştutanyna bolan buýsanjyny has-­da belentde göterýär. Pyragynyň arzuwlan zamanasynda ýaşaýan türkmen halkynyň ykbalynyň ýeten belent derejesini her bir üstünlikde, ösüşde we sepgitde görmek bolýar. 

Bu günki gün «Agzybirligimiz bilen ähli sepgitlere ýeteris!» diýen parasatly jümleleri bilen öňe alyp barýan Arkadagly Gahryman Serdarymyz türkmen halkyny Garaşsyz döwletde bagtyýar durmuşda ýaşadýar. Üstünlikleriň sakasynda duran Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tutýan tutumly işleriniň mundan beýläk hem pajarlap ösmegini, ýurdumyzyň asuda, halkymyzyň abadan bolmagyny arzuw edýäris. 

Bahar SEÝIDOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Ylym, bilim, medeniýet 

we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň başlygy

Ýurt Garaşsyzlygymyzyň geçen ýyllarynda Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda döwletimiziň ösüşlerini berkidip, oýlanyşykly işlenilip düzülen, giň möçberli milli maksatnamalar esasynda ýene-de öňe barýarys. Ýurdumyzyň ilatynyň ýaşaýyş derejesini düýpli gowulandyrmak üçin bar bolan ähli önümçilik, maliýe we zähmet serişdeleri herekete girizilýär. Sebitleri ösdürmek boýunça düýpli maksatnamalar durmuşa geçirilýär. 

Geçen ýyllarda gazanylanlara ser salyp, döwletimiziň Garaşsyzlyk ýyllarynda uly ösüş ýoluny geçendigi barada buýsanç bilen oýlanýarys. Milli Liderimiziň oba hojalyk önümçiliginiň kuwwatyny artdyrmak, ýeriň hasyl berijilik derejesini ýokarlandyrmak boýunça başlangyçlarynyň hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda yzygiderli dowam etdirilmegi pudagyň ösüşlerini ýene-de güýçlendirýär. Munuň şeýledigine biziň welaýatymyzyň mysalynda göz ýetirse bolýar. Şu ýyl welaýatymyzyň gallaçylary Watan harmanyna 310 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylyny tabşyrdylar.

Ilatyň galla bolan isleginiň üpjün edilmegi azyk garaşsyzlygynyň esasy görkezijisi bolup durýar. Häzirki wagtda oba hojalyk toplumy tarapyndan galla bolan içerki isleg doly kanagatlandyrylýar. Gallanyň ätiýaçlyk gory hem döredildi. Döwletimiz tarapyndan daýhanyň bol önüm öndürmegi üçin edilýän aladalar olaryň zähmet girdejileriniň artmagyna, şonlukda ýaşaýyş-durmuş şertleriniň ýokarlanmagyna hem oňyn täsirini ýetirýär. Oba hojalyk önümçiliginde amala aşyrylýan özgertmeler pudagyň önüm öndürijilik ukybyny ýokarlandyrýar. Sebäbi oba hojalygyny ösdürmek bilen döwletimiziň ykdysady binýady has berkeýär. Daýhanlaryň ekin meýdanlaryndan bol hasyl almaklary üçin zerur bolan şertleriň ählisi üpjün edilýär, öňde baryjy iş usullary ýerlikli ulanylýar. Ýerleriň ep-esli bölegi uzak möhletleýin ulanmak üçin raýatlara paýlanylyp berildi. Kuwwatly tehnikalar yzygiderli satyn alynýar. Şu ýyldan başlap, bugdaýyň we pagtanyň täze döwlet satyn alyş bahalary girizildi. Döwletimiz bugdaýyň täze hasylynyň bir tonnasyny gallaçy daýhandan 2000 manatdan satyn alýar. Bu bolsa daýhanlaryň netijeli zähmet çekmeklerine bolan höweslerine höwes goşdy. Döwlet harmanyna köp hasyl tabşyran gallaçylar yhlasly zähmetleriniň hözirini görýärler. 

Oba hojalygy milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagydyr. Hormatly Prezidentimiziň bu ugurda alyp barýan syýasatynyň üns merkezinde saklanylmagy daýhanlaryň ruhlaryny göterýär. Bu syýasata laýyklykda oba hojalyk önümlerini öndürijiler üçin salgyt ýeňillikleri döredilýär. Daýhanlar ýer üçin tölegleriň az mukdaryny töleýärler.

Welaýatymyzyň çäginde oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalar hem köpelýär. Mineral dökünleriň önümçiligi giňeldi. Ýerleriň suwaryş we meliorasiýa ýagdaýlarynyň gowulanmagyna hem-de tohumçylygyň kämilleşdirilmegine berilýän üns güýçlendirildi. Bu bolsa daýhanlarymyzyň bugdaý, gowaça, şaly we gök-bakja ekinlerinden ýokary hasyl ýygnamaklaryna, öz zähmetleriniň netijelerine guwanmaklaryna oňyn täsirini ýetirýär. 

Ýurt Garaşsyzlygymyzyň geçen ýyllarynda welaýatymyzda azyk önümlerini öndürmek boýunça baý iş tejribesi toplanyldy. Häzirki wagtda welaýatymyz ýurt boýunça öňdebaryjy orny eýeleýär. Oba hojalygynyň kuwwatly önümçilik binýady emele geldi. Bu ugur geljekde has-da güýçlendiriler. Bu barada Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 29-njy iýulynda oba hojalyk pudagyny ösdürmek boýunça geçiren iş maslahatynda hem birin-birin aýdyldy. Iş maslahatynda seredilen meseleler boýunça gelnen çözgütler welaýatymyzyň oba hojalyk işgärlerini has-da yhlasly zähmet çekmäge ruhlandyrdy. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy esasynda şu ýylyň sentýabrynda Aşgabat şäherinde oba hojalyk ekinleriniň tohumçylygyna bagyşlanyp geçiriljek halkara maslahat hem pudagyň işiniň has ilerlemegine täsirini ýetirer. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda welaýatymyzyň çäginde döwrebap galla önümleri, pagta arassalaýjy kärhanalaryň uly topary guruldy. Türkmenabat şäherinde gurlan galla önümleri kärhanasynyň kuwwaty her ýylda 80 müň tonna uny öndürmäge hem-de 100 müň tonna gallany saklamaga barabardyr. Şeýle kärhanalar Dänew, Köýtendag etraplarynda hem guruldy. Azyklyk önümleriň daşary ýurtlardan getirilýän görnüşleriniň aglabasy öz topragymyzda öndürilip başlandy. Gök we bakja önümleriniň, miweleriň, üzümiň welaýatymyzyň ilatynyň sarp edýän möçberleriniň ýeterli öndürilýändigini belläp geçeliň. Ilaty ter önümler bilen bütin ýylyň dowamynda üpjün etmek maksady bilen, welaýatymyzda döwrebap tehnologiýalar ornaşdyrylan ýyladyşhanalaryň uly topary guruldy. Bu bolsa ekinleriň bol hasylyny ýygnamaga mümkinçilik berýär. Artykmaç öndürilen önümleri daşary ýurtlara eksport etmek işi hem ösýär. Eksporta iberilýän önümleriň öndürilişini artdyrmak boýunça netijeli çäreler amala aşyrylýar. Welaýatymyzyň çäklerinde toprak-howa şertlerine laýyk gelýän bezeg we miweli baglary, tut agaçlaryny ekmek, pile önümçiligini ýokarlandyrmak boýunça netijeli işler durmuşa geçirilýär. Ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegini gazanmak, ykdysady mümkinçiligini artdyrmak, mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da ýokarlandyrmak bu işleriň esasy maksady bolup durýar. 

Bahadur ŞADYÝEW,

 «Lebap gallaönümleri» önümçilik birleşiginiň Çärjew etrabynyň «Azatlyk» daýhan birleşigindäki galla agronomy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň 24-nji sentýabrynda, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 33 ýyllyk baýramçylygynyň öňüsyrasynda geçiriljek umumymilli foruma — Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine ýurdumyzyň agrosenagat toplumynda hem uly taýýarlyk görülýär. Ählihalk forumda oba zähmetkeşleriniň hem sözüniň diňlenmegi, oba we suw hojalygyna, daşky gurşawy goramaga degişli möhüm meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagy, çözgütleriň kabul edilmegi buýsandyryjydyr. 

Ga­raş­syz döwletimiziň kuwwaty, at-abraýy, şöhraty, ýurdumyzda milli demokratiýanyň we onuň esasy şerti bolan raýat jemgyýetiniň ösüşi, agrar özgertmeleriň miweleri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň atlary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmäge, dänäniň, pagtanyň we beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilişini artdyrmaga gönükdirilen giň gerimli özgertmeler durmuşa geçirilýär. Işjeň senagatlaşýan döwletimizde azyk we gaýtadan işleýän täze kärhanalaryň, elewatorlaryň, ýyladyşhanalaryň, sowadyjy ammarlaryň, maldarçylyk, guşçulyk toplumlarynyň sany barha artýar. Bu bolsa gök we miwe önümleriniň möçberini artdyrmaga, ýurdumyzyň bazarlarynda ýylyň islendik döwründe haryt bolçulygyny üpjün etmäge ýardam edýär. 

Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, ekerançylykda we maldarçylykda halkara tejribäni ornaşdyrmak üçin dünýäniň öňdebaryjy ýurtlary bilen hyzmatdaşlyk ösdürilýär. Hasyllylygy ýokarlandyrmak, tohumçylygy gowulandyrmak boýunça zerur işler geçirilýär. Ekinleriň naýbaşy tohumlary önümçilige ornaşdyrylyp, tohumçylyk edaralarynyň işi halkara derejede kämilleşdirilýär. Daýhanlar daşary ýurtly öndürijileriň toprak-howa şertlerimize laýyk gelýän ýokary öndürijilikli häzirki zaman tehnikalary bilen yzygiderli üpjün edilýär. Obasenagat toplumynda, gaýtadan işleýän ulgamda hususyýetçileriň zähmeti höweslendirilýär, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan, bäsdeşlige ukyply, eksport ugurly önümleri öndürmäge, täze iş orunlaryny döretmäge, netijede, halkymyzyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga giň mümkinçilikler açylýar. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, biziň milli ykdysady nusgamyzda öňe sürýän baş wezipelerimiziň biri-de azyk howpsuzlygyny üpjün etmekdir. Şu maksat bilen oba hojalygynyň ykdysady netijeliligi we düşewüntliligi ýokarlandyrylýar. Gaýtadan işleýän kärhanalar döwrebaplaşdyrylyp, galyndysyz tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Azyk howpsuzlygynyň gazanylmagy ilatyň uzak ömrüniň we ýokary hilli ýaşaýşynyň möhüm esaslaryny emele getirmäge oňyn täsir edýär. 

Hormatly Prezidentimiziň oba hojalygynda özgertmeleri geçirmek hemde azyk üpjünçiligini gowulandyrmak ugrundaky tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzyň obasenagat toplumy çalt depginler bilen ösýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028- nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» we 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Oba milli maksatnamasynda kesgitlenen wezipelere laýyklykda, ýurdumyzda «ýaşyl» ykdysadyýetiň ösdürilmegine uly orun berlip, halkara ekologik talaplara laýyk gelýän zawod-fabrikler gurulýar, oba-şäherlerimizi bagy-bossanlyga öwürmek işleri giň gerimde alnyp barylýar. Oba milli maksatnamasy esasynda hassahanalar, saglyk öýleri we merkezleri, mekdebe çenli çagalar hem-de umumybilim edaralary, medeniýet öýleri, sport mekdepleridir desgalary, suw, lagym, gaz, elektrik geçirijileridir desgalary, awtomobil ýollary, aragatnaşyk ulgamy, ýaşaýyş jaýlary gurulýar. 

«Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasynda» öňde goýlan wezipelerden, maksatlardan ugur alnyp, önümçilik kärhanalarynyň kuwwatlyklarynyň doly işledilmegini gazanmak, gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, eksporty artdyrmak, importyň ornuny tutýan önümçilikleri ösdürmek, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli oba hojalyk hem-de beýleki azyk önümleriniň öndürilişini ýokarlandyrmak, amatly işewürlik gurşawyny döretmek, oba hojalyk önümlerini öndürijileri, tohumçylyk işini höweslendirmek hem-de howanyň üýtgemegi, ekologik meselelere degişli kanunçylygy seljerip, degişli işleri geçirmek boýunça giň gerimli özgertmeler durmuşa geçirilýär. 

2024-nji ýyl ýurdumyzyň oba hojalykçylarynyň durmuşynda şanly wakalara beslenýär. Şu ýylyň 9-njy fewralynda geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz «Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrligini üýtgedip guramak hakynda» Permana gol çekdi, daýhanlary höweslendirmek boýunça çözgütler kabul edildi. Ýurdumyzyň oba hojalygyny düýpli özgertmek hem-de dolandyrmagy kämilleşdirmek arkaly bu pudagyň işiniň netijeliligini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, «Türkmengallaönümleri» döwlet birleşigi, Türkmenistanyň Azyk senagaty döwlet birleşigi, Türkmenistanyň Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşigi, «Türkmenpagta» döwlet konserni hemde «Türkmenobahyzmat» döwlet birleşigi döredilip, häzirki wagtda olaryň işi döwrebap ýola goýuldy. 

Daşky gurşawy goramak ministrligi ekologik meseleler bilen bagly milli maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirýär, çölleşmä, ýerleriň şorlaşyp zaýalanmagyna garşy göreşmek, gurakçylygyň täsirini azaltmak boýunça ylmy taýdan esaslandyrylan zerur işleri alyp barýar. Türkmenistan daşky gurşawyň howpsuzlygyny üpjün etmek we howanyň üýtgemegine garşy göreşmek ugrunda çykyş edip, Birleşen Milletler Guramasynyň «Ählumumy metan borçnamasy» atly täze başlangyjyny goldaýar. Ýurdumyzyň oba-şäherleri tokaý zolaklaryna beslenýär. Çöl, dag, derýa we köl ekoulgamlary, hususan-da, haýwanlaryň hem-de ösümlikleriň seýrek görnüşleri, aýratyn goralýan tebigy ýerler aýawly saklanýar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda Türkmenistanyň Gyzyl kitabynyň 4-nji neşiriniň çap edilmegi ýurdumyzda daşky gurşawy gorap saklamak babatda uly ähmiýete eýedir. 

Türkmenistanyň Suw hojalygy baradaky döwlet komitetinde oba hojalygyny suw bilen üpjün etmäge, suwy rejeli peýdalanmaga, suw desgalarynyň tehniki ýagdaýyny gowulandyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Ata-babalarymyzyň «Suw damjasy — altyn dänesi» diýen parasatly sözlerinden ugur alnyp, önümçilige suw tygşytlaýjy öňdebaryjy usullardyr tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar, suw diplomatiýasy ösdürilýär. 

Oba hojalyk ylymlarynyň ösdürilmegine we bu ugurda hünärmenleriň taýýarlygyna aýratyn üns berilýär. Döwlet Baştutanymyzyň kabul eden Kararyna laýyklykda, Ylmy-barlag däneçilik, Ylmy-barlag ekerançylyk, Ylmy-barlag pagtaçylyk institutlarynyň döredilmegi ýurdumyzyň obasenagat toplumynda amala aşyrylýan özgertmeleri hil taýdan täze derejelere çykarýar. 

«Geňeşli biçilen don gysga bolmaz» diýlişi ýaly, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň, Ýaşulular geňeşiniň, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanyndaky Ýaşulular geňeşiniň mejlisleri yzygiderli geçirilýär. Il sylagly ýaşulularyň gatnaşmagynda häzirki döwrüň wajyp meseleleri üstünlikli çözülýär. Oba ýaşaýjylary hem jemgyýetimiziň ähli ugurlarynda alnyp barylýan işlere yzygiderli gatnaşýarlar. 

Halk maslahatlarynyň, şeýle-de Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň agzalary ýurdumyzyň oba zähmetkeşleri bilen meýdan şertlerinde duşuşyklary geçirip, alnyp barylýan möwsümleýin işler bilen tanyşýarlar, olaryň armasyny ýetirmek üçin dürli çäreleri geçirýärler. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen welaýat, etrap, şäher halk maslahatlaryna we Geňeşlere kanunçylyk babatda guramaçylyk hem-de usuly kömek bermek işleri kämilleşdirilýär, olar bilen amaly-usuly maslahatlar geçirilýär. Obalaryň we şäherleriň ýaşaýjylaryna kabul edilýän kanunlaryň many-mazmunyny düşündirmek, adamlaryň isleg-arzuwlaryny, zerurlyklaryny öwrenmek we ýerli döwlet edaralary bilen bilelikde, durmuş-ykdysady wezipeleriň hem-de ilatyň hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna degişli meseleleriň çözülmegine, raýatlaryň ýüz tutmalary boýunça kabul edişliklere ýakyndan gatnaşmak biziň öňümizde goýlan möhüm wezipelerdir. Olary ýerine ýetirmekde geljekde hem yhlasymyzy gaýgyrman, döredijilikli işlejekdigimize ynandyrýarys. 

«Döwlet adam üçindir!», «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ajaýyp ýörelgelerimize laýyklykda, netijeli durmuş-ykdysady syýasaty üstünlikli durmuşa geçirýän türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň janlary sag, ömürleri uzak, halkymyzyň bagtyýar geljeginiň we abadançylygynyň bähbidine alyp barýan giň gerimli işleri rowaç bolsun! 

Bäşim ANNAGURBANOW, 

Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň başlygy, 

Mejlisiň deputaty.