Täze taryhy döwürde hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda tebigaty gorap saklamak, onuň baýlyklaryny rejeli peýdalanmak, suw, ýer we biologik serişdelerini gaýtadan dikeltmek, howanyň hapalanmagynyň öňüni almak, çölleşmä garşy göreş alyp barmak, tokaý zolaklaryny giňeltmek boýunça maksatnamalaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Döwletimizde ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek boýunça ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda iň täze we ekologiýa taýdan arassa tehnologiýalar ornaşdyrylyp, howanyň arassalygyna hem-de daşky gurşawyň ýagdaýyna gözegçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmak, gurulýan edara-kärhanalaryň, beýleki durmuş ähmiýetli desgalaryň gurluşygyna bildirilýän talaplary kämilleşdirmek boýunça degişli çäreler görülýär. 

Ýurdumyzda her ýyl ýazda we güýzde obalardyr şäherlerde pürli, saýaly, miweli baglaryň we üzüm nahallarynyň millionlarça düýbüniň oturdylmagy ekologik ýagdaýy gowulandyrmakda aýratyn ähmiýete eýedir. Türkmenistan sebitde we dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek maksady bilen, Birleşen Milletler Guramasy hem-de onuň ýöriteleşdirilen edaralary, Bütindünýä ekologiýa gaznasy, Ýewropa Bileleşigi, Ýabany tebigatyň bütindünýä gaznasy, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýeti we beýleki iri halkara guramalary bilen ýakyn hyzmatdaşlygy saklaýar. Türkmenistanyň tutuş adamzat üçin ägirt uly ähmiýetli daşky gurşawy goramak ýaly wajyp meseleleriň çözgüdine goşýan önjeýli goşandyny bu gün dünýä bileleşigi ykrar edýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz şu ýylyň 1-nji martynda Türkiýe Respublikasynda geçirilen üçünji Antalýa diplomatiýa forumynda eden taryhy çykyşynda: «Türkmenistan howpsuzlygy üpjün etmäge düýpli çemeleşmegiň düzüm bölegi hökmünde howa meselesine ulgamlaýyn gözegçilik etmegiň, köptaraplaýyn gözegçilik usulyny döretmegiň hem-de howa, ekologik we tehnogen weýrançylyklaryň täsirini azaltmagyň tarapdary bolup çykyş edýär» diýip belledi. Bu syýasat diňe bir ata Watanymyzda däl-de, eýsem, Merkezi Aziýa sebitinde we bütin dünýäde ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek arkaly adamzadyň durnukly ösüşini gazanmaga gönükdirilendir. Türkmenistanyň BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy tarapyndan yglan edilen «Şäherlerdäki baglar» atly halkara maksatnamasyna hem-de Ählumumy metan borçnamasyna goşulmagy ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek we daşky gurşawy goramak boýunça geçirilýän giň gerimli işleriň ýene-de bir oňyn netijesidir. 

Uzak möhletleýin ekologiýa syýasatynda daşky gurşawy arassa saklamak, biologik köpdürlüligi goramak, tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak ýörelgelerine uly orun berilýär. Bu ugurda milli kanunçylyk binýadynyň hem halkara kadalaryna laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilmeginiň esasynda «Tebigaty goramak hakynda», «Aýratyn goralýan tebigy ýerler hakynda», «Ozon gatlagyny goramak hakynda», «Atmosfera howasyny goramak hakynda», «Haýwanat dünýäsi hakynda», «Ösümlik dünýäsi hakynda», «Galyndylar hakynda», «Ekologiýa seljermesi hakynda», «Ekologiýa auditi hakynda», «Ekologiýa maglumaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň hem-de Türkmenistanyň Tokaý kodeksiniň, Suw kodeksiniň, «Ýer hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynyň kabul edilmeginiň ähmiýeti örän uludyr. Bu hukuk resminamalar daşky gurşawyň ýagdaýyny hemişe gözegçilikde saklamaga, atmosfera howasynyň bellenilen kadalardan artyk hapalanmagynyň adam saglygyna ýetirýän ýaramaz täsiriniň öňüni almaga, ozon gatlagyny, Hazaryň deňiz gurşawyny, serhetüsti akýan suwlary we halkara kölleri goramaga, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge amatly şertleri döredýär. 

Ýurdumyzda alnyp barylýan toplumlaýyn hem-de uzak möhletleýin ekologiýa syýasaty tebigy baýlyklarymyzy rejeli peýdalanmaga, geljekki nesillerimize has gözel görnüşde ýetirmäge gönükdirilendir. Tebigaty goramak we ekologiýa diplomatiýasyny ösdürmek boýunça netijeli işleri durmuşa geçirýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, il-ýurt bähbitli beýik işleri hemişe rowaç bolsun! 

Jennet ÖWEKOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Kada-kanunçylyk baradaky komitetiniň agzasy

Эра Возрождения новой эпохи могущественного государства – это время ускоренной социально-экономической модернизации и диверсификации, перехода страны на инновационный путь развития и к цифровой экономике. Это также время новых достижений, когда стабильный социально-экономический рост позволяет ставить принципиально новые задачи по развитию всех сфер жизни общества и государства. Значимую роль в реализации стратегии развития страны Президента Сердара Бердымухамедова призваны сыграть предприниматели. В условиях рыночной экономики они являются опорой государства. 

Прорывным для развития предпринимательства в Туркменистане стал 2008 год, когда страна вступила на путь масштабных реформ. И связано это с именем Национального Лидера туркменского народа, Председателя Халк Маслахаты Туркменистана Гурбангулы Бердымухамедова. Создание в 2008 году Союза промышленников и предпринимателей позволило сплотить ряды инициативных, энергичных и целеустремлённых людей, сформировать из них современное поколение туркменских производителей и направить финансовые ресурсы на наиболее важные направления развития экономики и бизнеса. Основав в 2011 году банк «Rysgal», государство сделало крупные финансовые вложения, исчисляемые сотнями миллионов долларов США, на поддержку развития малого бизнеса на безвозмездной или льготной основе. Эти средства позволяют получать предпринимателям кредиты по низким процентным ставкам при закупке основных средств, а также получать льготные кредиты для приобретения оборотных средств. Кроме того, государство установило понятную и не обременяющую бизнес систему налогов. Важным механизмом служат Государственная программа по поддержке малого и среднего предпринимательства в Туркменистане на 2018–2024 годы и приватизационные госпрограммы. 

Законодательство Туркменистана гарантирует соблюдение прав и законных интересов предпринимателей, в том числе неприкосновенность имущества и защиту права собственности предпринимателя, создаёт им условия для конкуренции, обеспечивает поддержку и равные возможности доступа предпринимателей к материальным, финансовым, трудовым, информационным, природным и иным ресурсам. Предприниматель может осуществлять любые виды деятельности, не запрещённые законодательными актами Туркменистана. Поддержка малого и среднего предпринимательства осуществляется в правовой, организационной, имущественной, финансовой, информационной и иных формах на государственном уровне и уровне велаятов и города Ашхабад. Закон «О государственной молодёжной политике» ввёл понятия молодёжного предприятия и молодёжного предпринимательства. Молодёжным предпринимательством считается ведение малого и среднего бизнеса, в случае если не менее 75 процентов работников предприятия моложе 35 лет, либо если доля вложений от инвесторов в возрасте до 35 лет превышает 75 процентов в уставном капитале предприятия. 

На основе эффективных механизмов господдержки доля предпринимательства в ВВП достигла более 70 процентов. Субъекты частного бизнеса действуют практически во всех отраслях национальной экономики. В период с 2008 по 2023 год предприниматели обеспечили рост производства сельскохозяйственной продукции в 145,6 раза, а промышленной – в 88,4 раза. По заказу Союза промышленников и предпринимателей построено 134 из 336 объектов в городе Аркадаг. Туркменские производители сегодня экспортируют свою продукцию в 50 стран мира. 

О росте авторитета и статуса предпринимателей в обществе говорит тот факт, что ежегодно численность членов Союза промышленников и предпринимателей увеличивается на 2–2,5 процента. О возрастающей роли предпринимательства не только в экономической, но и социальной жизни страны свидетельствует и то, что на частный сектор приходится большая часть ежегодно создаваемых в стране рабочих мест, в этом секторе занято 5,5 тысяч женщин, а это 19,4 процента от общей численности членов Союза промышленников и предпринимателей. Создавая рабочие места, малый и средний бизнес обеспечивает рост доходов населения. Таким образом, в стране сформировался класс настоящих предпринимателей, занимающих прочное место, имеющих репутацию и свой бренд на внутреннем и внешнем рынках. для обеспечения частного сектора высококвалифицированными кадрами Союз промышленников и предпринимателей обратился к правительству с предложением открыть в стране первый частный университет, который будет готовить специалистов, широко востребованных в бизнесе. Это предложение получило поддержку, и сейчас ведётся строительство нового вуза. 

Внося достойный вклад в укрепление социально-экономической мощи и потенциала страны, обеспечение благополучия народа, предприниматели Туркменистана активно участвуют и в общественно-политической жизни. В 2012 году была создана Партия промышленников и предпринимателей, которая стала второй на тот момент партией в стране. Сегодня ряды партии увеличились более чем в три раза, 35 процентов составляет молодёжь и 31 процент – женщины. Наша партия представлена в Меджлисе, в велаятских, этрапских и городских халк маслахаты и Генгешах. ПППТ имеет свои комитеты во всех велаятах, а также в городах Ашхабад и Аркадаг. Партия мобилизует все свои силы и возможности на реализацию Президентских программ устойчивого экономического, социального, культурного развития, направленных на обеспечение благополучной жизни населения, процветающий завтрашний день страны. 

Чёткое видение перспектив дальнейшего развития предпринимательства дают Программа «Возрождение новой эпохи могущественного государства: Национальная программа социально-экономического развития Туркменистана в 2022–2052 годах», «Программа Президента Туркменистана социально-экономического развития страны в 2022–2028 годах», «Национальная программа Президента Туркменистана по преобразованию социально-бытовых условий населения сёл, посёлков, городов этрапов и этрапских центров на период до 2028 года», «Программа социально-экономического развития Туркменистана и инвестиций в 2024 году». 

Краеугольным камнем Программ является повышение экономической мощи государства и уровня благосостояния населения. В числе приоритетных направлений стратегии Президента – развитие отраслей национальной экономики на инновационной основе, повышение объёмов и расширение ассортимента высококачественной, конкурентоспособной продукции, обеспечение продовольственного изобилия и роста экспортного потенциала страны, повышение социально-бытового уровня жизни граждан, а также совершенствование системы занятости населения за счёт создания на местах новых рабочих мест. Среди основных целей обозначено также формирование благоприятной бизнес-среды, ускорение перехода к рыночным отношениям, расширение спектра предпринимательской деятельности в различных секторах. Также будут приняты меры по развитию различных форм государственно-частного партнёрства и приватизации госимущества. 

Совершенствование нормативных актов и государственная поддержка обеспечивают дальнейшее расширение негосударственного сектора экономики в реализации поставленных задач. Предприниматели готовы создавать новые производственные мощности по переработке и выпуску готовой продукции, наращивать потенциал экспортно-ориентированных предприятий и диверсифицировать выпуск импортозамещающих товаров. В ряду перспективных задач – обеспечение продовольственной безопасности за счёт увеличения объёмов и перечня экологически чистой, высококачественной сельскохозяйственной и других видов продовольственной продукции. 

Мощным катализатором прогресса сегодня являются инновации и цифровые технологии. Инновационное предпринимательство связано с созданием новых продуктов (товаров и услуг), технологий. Возводимые в последние годы все промышленные объекты с полным на то основанием можно отнести к числу инновационных предприятий, т.к. они работают на современном оборудовании, по новейшим технологиям и отвечают всем экологическим требованиям. Инновации позволяют отечественным производителям увеличивать ассортимент и повышать качество выпускаемой продукции и оказываемых услуг. Как следствие, это повышает конкурентоспособность туркменских товаров на мировых рынках. Признанием высокого качества продукции наших предпринимателей служат золотые медали и дипломы престижных международных выставок. Динамичное развитие инновационной сферы – одно из главных слагаемых дальнейшего развития предпринимательства в Туркменистане. 

В ряду главных целей уважаемый Президент ставит формирование в регионах современной производственной, транспортной, инженерно-коммуникационной и социальной инфраструктуры. Важная роль в достижении этой цели отведена предпринимателям. Именно они сегодня сдают «под ключ» новые посёлки, в малых городах строят социально-культурные объекты, прокладывают новые дороги и инженерные коммуникации. 

В целом стратегия развития страны Президента Сердара Бердымухамедова обеспечивает создание благоприятного делового климата для государственно-частного партнёрства. Партия промышленников и предпринимателей считает своей главной задачей доводить до предпринимателей цели и задачи Президентских программ, утверждать духовные и культурные ценности туркменского народа, проводить работу по укреплению партийных рядов. 

В условиях рыночной экономики предпринимательство двигает развитие производства, а значит и общества в целом. Вдохновлённые национальными программами предприниматели страны выражают благодарность уважаемому Президенту Сердару Бердымухамедову и Национальному Лидеру туркменского народа, Председателю Халк Маслахаты Туркменистана Герою-Аркадагу за поддержку и доверие, оказываемые бизнес-сообществу в реализации различных проектов, и заверяют, что все поставленные перед ними задачи будут выполнены. 

Сапармырат Овганов, 

председатель Партии промышленников и предпринимателей Туркменистана, 

депутат Меджлиса Туркменистана.

Hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy bolan elektroenergetika pudagynyň durnukly ösüşiniň gazanylmagyna örän uly üns berýändigi tötänden däldir. Çünki, elektroenergetika pudagynyň ösdürilmegi diňe bir halk hojalygymyzyň beýleki ugurlarynyň döwrebap ösdürilmegini üpjün etmek bilen çäklenmän, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuň şertleriniň düýpli ýokarlanmagyna-da oňyn täsirini ýetirýär. Hut şonuň üçinem elektroenergetika pudagynyň depginli ösüşini gazanmak wajyp wezipe bolup durýar.

Täze taryhy eýýamyň ýyllary içinde bu pudakda ägirt uly işler durmuşa geçirildi. Muňa mysal edip, “Türkmenistanyň elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013-2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň” üstünlikli amal edilendigini ýatlamak ýakymlydyr. Şu Konsepsiýanyň çäklerinde giň möçberli işleriň durmuşa geçirilmegi pudagyň önümçilik kuwwatyny has-da ýokarlandyrmaga mümkinçilik berdi. Energiýa çeşmesine barha ösýän islegi has doly kanagatlandyrmakda netijeli ädimler ädildi. Has takygy, bu resminama laýyklykda, gazturbinaly, utgaşykly dolandyrylýan täze elektrik stansiýalaryň birnäçesini, elektrik geçiriji ulgamlary hem-de paýlaýjy beketleri gurmakda geçen ýyllaryň içinde ägirt uly işler bitirildi. Ýurdumyzyň elektroenergetika pudagynyň önümçilik kuwwatynyň täze tehnologiýaly elektrik stansiýalaryň hasabyna ýokarlandyrylmagy Garaşsyz döwletimiziň elektrik energiýasyny daşary ýurtlara eksport etmek mümkinçiligine-de giň ýol açdy. 

Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň öňde baryjy pudagy bolan elektroenergetika pudagynda amal edilýän özgertmeler institutymyzyň mugallymlaryna we talyplaryna bildirilýän talabam ýokarlandyrýar. Geljekki energetiklere kämil tehnologiýaly önümçiligi dolandyrmagy öwretmekde has jogapkärli wezipeler öňe çykýar. Biz şol wezipelerden ugur alyp, ýokary taýýarlykly ýaş energetikleri ýetişdirmekde ähli tagallalary edýäris. Şu bähbitli tagallalarymyz “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynda-da üstünliklere beslenýär. 

Merdan ORAZMEREDOW. 

TDEI-niň mugallymy, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipelerden we maksatlardan gelip çykýan aýratynlyklar barada birin-birin belläp geçdi. Milli Liderimiziň çykyşynda işewürligi ösdürmek bilen baglylykda, halkara hususy hukugynyň kadalaryny ornaşdyrmak, döwre görä emläk, eýeçilik, şertnama-hukuk, hukuk bozulmalarynyň öňüni almak bilen bagly kanunçylygy kämilleşdirmek, döwlet hyzmatlaryny sanly ulgamlar arkaly amala aşyrmak, hukuk kömegini bermek, telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak, ykdysady işjeňligi üpjün etmek, dürli pudaklarda sanly hyzmatlary ösdürmek, kärhanalaryň işini, harytlaryň bäsdeşlige ukyplylygyny üpjün etmek, gurluşyk işleriniň kadalaryny düzgünleşdirýän kanunçylygy kämilleşdirmek, oba hojalyk önüm öndürijilere ýardam etmek ýaly meselelere degişli kanunçylygy seljerip, möhüm işleri geçirmegiň wajypdygy bellenildi. 

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, biziň alyp barýan işlerimizde diňe bir ykdysady ösüşi üpjün etmek däl-de, eýsem, ösüşiň uzak möhletleýin we durnukly depgininiň saklanylmagy hem möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, täze döwrüň ykdysady ösüş nusgasynyň, ilkinji nobatda, işewürlik gurşawyny döretmek, telekeçilik başlangyçlaryny goldamak bilen, hususy maýa goýumlaryň köpelmeginde jemlenendigi baradaky parasatly pikirler biziň işimizde ýolgörkeziji çelgidir. Şoňa göräde, hukuk ulgamynyň işewürlik üçin özüne çekijiligini üpjün etmek wajypdyr. Bu ugurda kanunçylyk binýadynyň berkidilmegi kanun çykaryjy ulgamyň paýyna düşýän wezipedir. 

Gahryman Arkadagymyzyň döredijilikli başlangyçlary, öňdengörüji çözgütleri türkmen halkynyň bagtyýar durmuşyny nazarlaýan işleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegine ýardam eder. Biz hem hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna, Milli Liderimiziň gymmatly maslahatlaryna, öňümizde goýan möhüm wezipelerine laýyklykda, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan gülledip ösdürmäge goşant goşmak ugrunda mundan beýläk-de yhlasymyzy gaýgyrman zähmet çekeris. 

Begençgeldi BAÝRAMMYRADOW, 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler

 partiýasynyň Ahal welaýat komitetiniň 

başlygynyň orunbasary, Mejlisiň deputaty

«Pä­him­-paý­has ­um­ma­ny­ Mag­tymgu­ly Py­ra­gy» ýy­ly­nyň­ 9­-njy fewra­lynda ­hormat­ly ­Pre­zi­den­ti­miz ­Ar­ka­dag­ly Gahryman Ser­da­ry­my­zyň baştu­tan­ly­gyn­da Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň gi­ňiş­leýin ­mej­li­si­ ge­çi­ril­di.­ On­da ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň pudaklarynda 2023-­nji­ ýyl­da­ alnyp bar­lan iş­le­riň jem­le­ri ­jem­le­nil­di.­

Mejlisde­ bellenilişi­ ýaly, ­top­lum­la­ýyn çä­re­le­riň dur­mu­şa geçirilmegi­ ne­ti­je­sin­de, ­je­mi­ içer­ki önü­miň dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün edi­lip, ol ­6,3­ gö­te­rim ­art­dy. ­Bu­ gör­ke­zi­ji ­oba ho­ja­ly­gyn­da­ 4,4­ gö­te­ri­me­ deň­ boldy.­ 2023­-nji­ ýyl­da­ ma­li­ýe­leş­dir­me­giň ­ähli­ çeş­me­le­ri­niň ­ha­sa­by­na özleş­di­ri­len düýp­li ma­ýa go­ýum­la­ryň me­ýil­na­ma­sy do­ly ýe­ri­ne ýe­ti­ri­lip, 2022-­nji ýyl bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, 7,5 gö­te­rim art­dy. Şeýle hem «Türkme­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy ­2022­-2028-­nji­ ýyl­lar­da durmuş­-yk­dy­sa­dy ­taý­dan ­ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­nyň» ýe­ri­ne ýetirili­şi ba­ra­da aý­dyl­dy. Mej­li­siň do­wa­mynda «Türk­me­nis­ta­ny 2024-­nji ýyl­da dur­muş­-yk­dy­sa­dy ­taý­dan­ ös­dür­me­giň we ­ma­ýa­ go­ýum­ Maksatnama­sy­nyň»­ tas­la­ma­sy­nyň taý­ýar­la­ny­ly­şy ba­ra­da ha­sa­bat be­ril­di. Res­mi­na­ma­da şu ýyl­da ýe­til­me­li mak­royk­dy­sa­dy gör­ke­zi­ji­ler, ykdysady­ýe­tiň ­äh­li ­pu­dak­la­ry ­bo­ýunça önümçilik meýilnamalary beýan edil­di.­

 Tä­ze ­ta­ry­hy ­dö­wür­de ­ýur­du­myz­da oba ­ho­ja­lyk ­ekin­le­ri­niň­ hasyllyly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak ­we ­ola­ryň ­to­hum­çylyk­ işi­ni­ yl­my ­esas­da ul­gam­la­ýyn ­alyp bar­mak­ bo­ýun­ça ­iş­le­ri­ has­-da­ kä­milleş­dir­mek mak­sa­dy bi­len, Oba ho­ja­lyk mi­nistr­li­gi­niň bin­ýa­dyn­da mi­nistr­li­giň Yl­my­-bar­lag dä­ne­çi­lik, Yl­my-­bar­lag eke­ran­çy­lyk, Yl­my-­bar­lag pag­ta­çylyk­ institutlary­ dö­re­dil­di. ­Oba ­se­na­gat top­lu­myn­da ­ge­çi­ril­ýän­ düýp­li­ özgertme­ler ­te­bi­gy­ baý­lyk­la­ry­ ne­ti­je­li­ peýda­lan­ma­ga,­ýer­den­ bol ­ha­syl­ al­ma­ga,­ ýur­du­myz­da­ azyk ­bol­çu­ly­gy­ny­ dö­retmä­ge,­ şeý­le­ hem­ oba­ zähmet­keş­le­riniň­ dur­muş­ hal­ ýag­daý­la­ry­ny­ has­-da go­wu­lan­dyr­ma­ga gönük­di­ri­len­dir. Oba­ ho­ja­lyk ­pu­da­gyn­da al­nyp ba­ryl­ýan öz­gertme­leriň ne­ti­je­sin­de türk­men top­ra­gyn­da ýo­ka­ry ­hil­li­ önümler ön­dü­ril­ýär, ekilýän oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň gör­nüşleri artdyrylýar we ýur­du­myz­da azyk bolçu­ly­gy­ dö­re­dil­ýär.­ Wa­ta­ny­my­zyň ba­badaý­han­la­ry­nyň ön­dü­ri­ji­lik­li zäh­met çek­me­gi, top­rak­dan bol ha­syl ön­dü­rip, ha­lal ba­ýa­ma­gy üçin äh­li şert­ler­ dö­re­dil­ýär. ­Ekin­ meý­dan­la­ry­ny iş­läp be­jer­mek­de, ýe­tiş­di­ri­len hasyly çalt we ýit­gi­siz ýyg­nap al­mak­da daýha­nyň da­ýan­jy bo­lan kä­mil, ýo­ka­ry ön­dü­ri­ji­lik­li oba ho­ja­lyk teh­ni­ka­la­ry yzy­gi­der­li sa­tyn alyn­ýar. Daý­han­lar top­ra­gyň be­re­ke­di­ni art­dyr­ýan mi­neral dö­kün­ler, to­hum­lar we ekin­le­riň zy­ýan­keş­le­ri­ne gar­şy ula­nyl­ýan hi­miki se­riş­de­ler bi­len do­ly üpjün edil­ýär. Kä­ren­de­çi­ler bi­len tab­şy­ry­lan önümler üçin ha­sap­la­şyk­lar öz wag­tyn­da ge­çi­ril­ýär. 

Ýur­du­my­zyň ag­ro­se­na­gat toplu­my­nyň ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy­nyň kämil­leş­di­ril­me­gi, oba ho­ja­lyk önümçiligini alyp barmakda ýeterlik hukuk gi­ňiş­li­gi­ni dö­red­ýär. Şeý­le hem­ daý­han­la­ra iş­le­mä­ge, top­rakdan ýy­lyň ­ýy­ly­na be­re­ket­li ha­syl ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. 

«Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy­ 2022­-2028-­nji­ ýyl­lar­da dur­muş­-yk­dy­sa­dy ­taý­dan­ ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­syn­da» bel­le­nen wezipe­le­ri üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­mek, ýur­du­myz­da bug­da­ýyň we gowa­ça­nyň bol ha­sy­ly­ny ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek, daý­han­la­ryň ­ýe­re­ bo­lan yhlasyny­ artdy­ryp,­ halal­ zäh­met ­çek­mek­le­ri­ üçin,­ oba ho­ja­lyk önümlerini ön­dü­ri­ji­le­ri ykdysady taýdan höweslendirmek mak­sa­dy­ bilen,­ 2024-­nji­ ýy­lyň­ ha­sylyn­dan­ baş­lap,­ döw­let­ sa­tyn­ alyş­ baha­sy­ ýokar­lan­dy­ryl­dy.­­ Bug­da­ýyň bir ton­na­sy­nyň döw­let sa­tyn alyş ba­ha­sy 2000 ma­nat möç­ber­de, nah pag­ta­nyň bir ton­na­sy üçin döw­let sa­tyn alyş ba­ha­la­ry ýy­gy­myň baş­lan­ýan gü­nünden 15­-nji okt­ýab­ra çen­li 5000 manat, 15­-nji okt­ýabr­dan 15­-nji no­ýab­ra çen­li 4770 ma­nat, 15-­nji noýabrdan ýy­gymyň ta­mam­lan­ýan gü­nü­ne çen­li­ 4­550 ma­nat möç­ber­de, ýü­pek pag­ta­nyň bir ton­na­sy üçin döw­let sa­tyn alyş ba­hala­ry ýy­gy­myň baş­lan­ýan gü­nün­den 15-­nji okt­ýab­ra çen­li 6700 ma­nat, 15-­nji oktýabrdan 15-­nji no­ýab­ra çen­li 6400 ma­nat, 15-­nji no­ýabr­dan ýy­gy­myň tamam­lan­ýan gü­nü­ne çen­li 6100 ma­nat möç­ber­de bel­le­nil­di. 

Oba ho­ja­lyk önüm­le­ri­ni ön­dü­ri­jile­re yk­dy­sa­dy ýe­ňil­lik­le­riň döredilme­gi, öň­de­ba­ry­jy kä­ren­de­çi­le­riň we ýer eýe­le­ri­niň zäh­me­ti­ne ýoka­ry ba­ha be­ril­me­gi ýur­du­myz­da daý­han zäh­me­ti­ne be­lent sar­pa goýul­ýan­dygy­nyň ny­şa­ny­dyr. Ha­lal ba­ýa­ma­ga, zäh­me­ti­niň hö­zi­ri­ni görüp, bag­ty­ýar, aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­ga dö­re­dilýän şert­ler üçin ýurdu­my­zyň ba­ba­daýhan­la­ry­nyň hor­matly Pre­zidentimi­ze hem­-de Gahry­man Arkadagy­my­za al­kyş­la­ry çäk­siz­dir. 

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň pä­him paý­ha­sa ýug­ru­lan gym­mat­ly mas­la­hatla­ryn­dan ge­lip çyk­ýan we­zi­pe­le­ri öz wag­tyn­da ­dur­mu­şa geçirmek­de ­Türkme­nis­ta­nyň Mej­li­si­niň de­pu­tat­la­ry hem gu­jur­-gaýratyny gaý­gyr­man, yh­las­ly zäh­met çe­kip, ýur­du­my­zyň be­dew batly ösüş­le­ri­ne­ my­na­syp­ go­şant ­go­şýarlar. Bi­zi röw­şen gel­je­ge alyp bar­ýan Gahryman Ar­ka­da­gy­my­zyň hem­-de Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Serdarymyzyň jan­la­ry ­sag,­ömür­le­ri­ uzak­ bol­sun! 

Serdar GAÝYPOW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we

 agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň başlygy.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan häzirki döwürde halkara gatnaşyklarda işjeň orny eýeleýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz döwlet Baştutany bolup işlän döwründe görnükli syýasy we jemgyýetçilik işgäri, milletiň Lideri hökmünde, dünýäde giňden ykrar edilen, baý tejribesini umumymilli maksatlara gönükdirip, mähriban Watanymyzyň at-abraýyny belent derejelere ýetiren Beýik Şahsyýetdir. Milli Liderimiziň dürli ýyllarda öňe süren daşary syýasy başlangyçlary ählumumy goldawa eýe bolup, häzirki zamanyň möhüm meseleleriniň oňyn çözgüdini tapmakda uly ähmiýete eýe boldy. 

Ba­har paslynyň ilkinji günlerinde, 2-nji martda Garaşsyz Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň doly hukukly agzalygyna kabul edilmegine 32 ýyl boldy. Bu döwürde BMG bilen köpugurly gatnaşyklaryň ulgamy kemala geldi. Türkmen döwletiniň başlangyjy esasynda bu abraýly guramanyň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň köp sanlysy kabul edilip, olar ählumumy abadançylygyň, parahatçylygyň we hoşniýetli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna gönükdirildi. Gahryman Arkadagymyz «Parahatçylyk sazy, dostluk, doganlyk sazy» atly kitabynda: «Parahatçylyk — munuň özi sazlaşykly ýaşaýyşdyr. Sag-salamatlyk, abadan durmuş köňülleriň heňňamlara ýazan mukamydyr» diýip belleýär. Parahatçylyk, ynanyşmak halkymyzyň milli ýörelgelerinden gözbaş alýan gymmatlyklardyr. Häzirki ajaýyp zamanamyzda bu düşünjeler has çuňňur many-mazmuna eýe bolup, ata-baba dost-doganlyga sarpa goýup gelýän halkymyzyň ruhy dünýäsini şöhlelendirýär.

 Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döwletimiziň hemişelik Bitaraplygyndan ugur alýan, «Dialog — parahatçylygyň kepili» filosofiýasyny ilerledýän daşary syýasat üstünlikli dowam etdirilýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyz häzirki döwrüň möhüm meselelerini çözmekde, ählumumy parahatçylygy hem-de howpsuzlygy, sebit we halkara derejede Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegi üpjün etmekde amatly şertleri döretmek boýunça möhüm başlangyçlary öňe sürýär. Hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Nýu-Ýorkda geçirilýän 78-nji sessiýasynda hem çuň manyly çykyş etdi. Hususan-da, çykyşda oňyn hyzmatdaşlyk, abadançylyk, parahatçylyk üçin zerur bolan howpsuzlyk meselesi boýunça teklipler öňe sürüldi. Türkmenistan köp ýyllaryň dowamynda howpsuzlygyň bölünmezligi we bitewüligi, onuň dürli ugurlarynyň bir-birinden aýrylmazlygy ýörelgesini berk we durnukly goraýar. Dünýä ösüşiniň möhüm ýagdaýlaryny hem-de meýillerini hasaba almak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň kadalary we halkara hukugyň umumy ykrar edilen düzgünleri esasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmaga başlamak teklip edildi. Şunda degişli strategiýa öňüni alyş diplomatiýasyny, jedelleri we dawalary parahatçylykly, syýasy-diplomatik taýdan düzgünleşdirmek üçin bitaraplygyň mümkinçiliklerini peýdalanmagy, ynanyşmak dialogynyň medeniýetini girizmek zerurlyk hasap edilýär. 

Parahatçylyk, ynanyşmak, ählumumy howpsuzlyk, dürli meseleleri diplomatik gepleşikler arkaly çözmek, hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerinden ugur alýan dostlukly, özara bähbitli gatnaşyklar Türkmenistanyň daşary syýasy ugrudyr, parahatçylyk söýüjilikli milli ýoludyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň ýakynda üçünji Antalýa diplomatiýa forumynda eden taryhy çykyşy hem hut şeýle parahatçylyk söýüjilikli garaýyşlardan gözbaş alýar. 

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, türkmen däp-dessurlarynyň ynsanperwerlikden gelip çykýan ýörelgeleri durmuşyň ähli pursatlarynda biziň göwnümizi galkyndyrýar. Gahryman Arkadagymyzyň üçünji Antalýa diplomatiýa forumyna gatnaşmak maksady bilen, dostlukly Türkiýe Respublikasyna amala aşyran saparynyň dowamynda doganlyk halkyň myhmansöýerligi däp-dessurlarymyzyň ýakyndygyny, iki ýurduň birek-birege bolan sylag-hormatynyň ýokary derejesini ähli aýdyňlygy bilen görkezdi. 

Ilkinji nobatda, Türkiýe Respublikasy bilen strategik hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini aýratyn bellemek gerek. Şunda gözbaşyny uzak geçmişden alyp gaýdýan medeni-ynsanperwer gatnaşyklardan başlap, ykdysadyýetiň köp ugurlarynda özara bähbitli, netijeli, oňyn hyzmatdaşlygyň berk binýady goýuldy. Öňden gelýän dostluk, söwda we ynsanperwer gatnaşyklar, taryhy-medeni däpleriň umumylygy türkmen hem-de türk halklaryny has ýakynlaşdyrýar. Köp ýyllardan bäri Türkmenistan we Türkiýe dostlukly gatnaşyklarynda «Bir millet — iki döwlet» ýörelgesinden ugur alýarlar. Bu bolsa uzak möhletleýin netijeli gatnaşyklar üçin berk binýat bolup hyzmat edýär. 

Mälim bolşy ýaly, ýakynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Permany bilen, iki ýurduň we olaryň halklarynyň arasynda dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmakda bitiren aýratyn hyzmatlary, köpýyllyk döwletara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine goşan uly şahsy goşandy üçin, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogana Türkmenistanyň «Hormatly il ýaşulusy» diýen ady dakyldy. Gahryman Arkadagymyz bu ýurda amala aşyran saparynyň çäklerinde, halkymyzyň asylly däbine görä, 70 ýaş ýubileýi mynasybetli türk Liderine türkmen milli içmegini sowgat berdi. Däp bolşy ýaly, içmek il içinde uly abraýdan peýdalanýan adamlara aýratyn hormatyň nyşany hökmünde gowşurylýar. Milli Liderimiziň türk Liderine şeýle sowgady gowşurmagy sylag-hormatyň hem-de iki dostlukly ýurduň taryhdan gaýdýan doganlyk gatnaşyklarynyň nyşany hökmünde çuňňur mana eýe boldy. Ýadymyzda bolsa, döwlet Baştutanymyz hem geçen ýyl doganlyk ýurda sapary wagtynda Prezident Rejep Taýyp Ärdogana Gardaş atly türkmen alabaýyny sowgat beripdi. Türkmeniň gadymdan gelýän sazlaşykly ýaşaýyş ýörelgeleri esasynda döreden milli gymmatlyklarynyň häzirki zaman diplomatiýasynyň täsirli guraly, dostlukly gatnaşyklaryň ösüşinde birek-biregi, ýürekleri ýakynlaşdyryjy serişde bolup çykyş edýändigi guwandyryjydyr. 

Döwletleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň hiline gazanylan ylalaşyklar esasynda baha berilýär. Hormatly Prezidentimiziň doganlyk ýurda amala aşyran saparynyň netijelerinde bilim, ylym, medeniýet, ykdysadyýet, ulag-aragatnaşyk ugurlarynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk hem ösdürmek boýunça resminamalaryň ençemesine gol çekilipdi. Munuň özi türkmen-türk gatnaşyklarynyň şertnamalaýyn-hukuk binýadyny has-da berkitdi. 

Gahryman Arkadagymyzyň Türkiýe Respublikasyna amala aşyran sapary we Antalýa diplomatiýa forumynda eden taryhy çykyşy hem köptaraplaýyn hyzmatdaşlyk nukdaýnazaryndan hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň, ikitaraplaýyn ykdysady hyzmatdaşlyk jähetden garanyňda bolsa, döwlet Baştutanymyzyň Türkiýe Respublikasyna amala aşyran saparynyň jemlerinden gelip çykýan wezipelere has-da işjeňlik, ygtybarlylyk, hyzmatdaşlyk üçin açyklyk şertlerini berkitdi. Milli Liderimiz saparynyň dowamynda türk kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşdy we geljegi uly bolan taslamalar boýunça pikir alyşdy. Bilşimiz ýaly, köp ýyllardan bäri türk kompaniýalary ýurdumyzda uly taslamalaryň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýarlar. Şeýle-de gepleşikleriň dowamynda Türkiýä türkmen elektrik energiýasyny eksport etmek, dostlukly ýurda türkmen tebigy gazyny «swap» usuly arkaly ibermek bilen baglanyşykly meselelere seredildi. Ulag-kommunikasiýa ulgamynda hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri hem ara alnyp maslahatlaşyldy. Duşuşyklaryň netijeleri boýunça Türkmenistan bilen Türkiýe Respublikasynyň arasynda uglewodorod serişdeleri babatda hyzmatdaşlyk etmek boýunça meýiller hakynda Jarnama; «Türkmengaz» döwlet konserni bilen Türkiýe Respublikasynyň Energetika we tebigy serişdeler ministrliginiň arasynda tebigy gaz ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmek meselesi babatda özara hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; «Türkmenistan» awiakompaniýasy» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen Türk aeronawtika birleşigi uniwersitetiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama ýaly ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. 

Gahryman Arkadagymyzyň üçünji Antalýa diplomatiýa forumyndaky çykyşynda ählumumy meseleleri çözmekde Türkmenistanyň ileri tutýan ýörelgelerini beýan etmeginiň, halkara gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy babatda ylmy garaýyşlaryny öňe sürmeginiň döwrüň möhüm wezipeleri boýunça pikir alyşmakda örän ähmiýetli bolandygyny bellemek gerek. Milli Liderimiziň bu çykyşynda Birleşen Milletler Guramasynyň halkara gatnaşyklardaky taryhy ornuna ýokary ähmiýet berilýär. Hormatly Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, halkara gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy biziň öňümizde diňe bir syýasy, ykdysady, hukuk babatda däl-de, eýsem, ahlak, adalatlylyk we abraý-mertebe gatnaşyklaryna degişli soraglary hem goýýar. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy çuňňur ylmy we adalatly garaýyşlary bilen bu barada belläp, beýan edilen düşünjeleriň bitewülik häsiýetine ünsi çekdi. Şeýle hem syýasy howpsuzlygy, durnuklylygy, ykdysady ösüşi üpjün etmek üçin, taryhy ornuna, ilatynyň sanyna, jemi içerki önüminiň möçberine, harby mümkinçiliklerine ýa-da tehnologik taýdan ösüş derejesine garamazdan, dünýäniň ähli halklaryny we döwletlerini bu işe doly çekmegiň zerurdygyny nygtady. Başgaça aýdylanda, birinjiden, ähli halklaryň özygtyýarly ýoluna, taryhy tejribesine, gazananlaryna hormat goýmak, olaryň bu soraglara deňhukukly gatnaşygyna ýol açmak, ählumumy jogapkärçiligi berkitmek ýaly parasatly başlangyçlary öňe sürdi. Şu babatda Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň garaýşynyň berkdigi we aýdyňdygy barada ynamly bellemek bilen, bu soragyň diňe ählumumy tagallalar arkaly, halkara hukugyň ykrar edilen kadalary, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasy esasynda çözülip bilinjekdigini we çözülmelidigini nygtady. Munuň özi Türkmenistanyň Milletler Bileleşiginiň jogapkärli agzasy hökmünde ählumumy maksatlara ýetmekde öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlydygyny, ýurduň Bitaraplygyny aýdyňlygy bilen subut edýär. Bitaraplygyň we öňüni alyş diplomatiýasynyň mümkinçilikleri bu wezipeleri ýerine ýetirmegiň esasy guraly hökmünde beýan edildi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy hemmeleriň bähbitlerine laýyk gelýän bitewi dialogy ýola goýmakda bu parahatçylyk söýüjilikli ýoluň şertleri üpjün etmegiň aýrylmaz bölegidigini ynamly bellemek bilen, bütin adamzadyň bähbitlerinden ugur alýan parasatly garaýyşlary beýan etdi. 

Ikinjiden, munuň özi Türkmenistanyň halkara guramalaryň, ilkinji nobatda bolsa, BMG-niň işine ýokary ähmiýet berip, onuň abraýyny berkitmek, halkara işlerinde netijeliligi gazanmak boýunça tagallalarynyň aýdyň we üýtgewsizdigini görkezýär. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Prezidentiniň 2023-nji ýylyň sentýabrynda BMG-niň belent münberinden öňe süren Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny döretmek hakyndaky başlangyjy barada aýdyp, ýene bir ýola BMG-niň derejesindäki tagallalaryň möhüm taraplaryny hemmelere mälim etdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy şunda beýleki halkara düzümleriň we birleşikleriň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň güýçlendirilmelidigini bellemek bilen, halkara tagallalaryň netijeliligini artdyrmagyň wajyp jähetlerine ünsi çekdi. 

Üçünjiden, Milli Liderimiz «Ählumumy howpsuzlyk strategiýasy» diýen düşünjede ösýän ýurtlaryň örän aýdyň täsirli ornuny görýändigini aýdyp, şol ýurtlaryň artýan syýasy orny we ähmiýeti, munuň bolsa yzygiderli hem-de oňyn ýagdaýdygy barada adalatly belledi. 

Dördünjiden, Gahryman Arkadagymyz: «Bitaraplyk sagdyn we jogapkärli güýçler, döwletler ýa-da ýurtlaryň topary üçin garaýyşlaryň binýady bolup biler» diýmek bilen, ýüze çykýan soraglary çözmekde Türkmenistanyň oňyn hem işjeň Bitaraplygynyň hemmeler üçin amatly gural bolup hyzmat etmäge bolan taryhy tejribesiniň ähmiýetli tarapyna ünsi çekdi. Milli Liderimiz BMG-niň çäginde Bitaraplygyň dostlary toparynyň döredilmeginiň hem-de umumy bähbitlere hyzmat etmekde bitaraplygyň mümkinçilikleriniň ägirt uly ähmiýetli jähetleri barada durup geçdi. 

Türkmen halkynyň gadymdan gelýän parahatçylyk söýüjilik, ynsanperwerlik ýörelgeleri bar. Bu ýörelgeler bu günki gün Türkmenistanyň Bitaraplyga esaslanýan daşary syýasatynyň özenini düzýär. Hemişelik Bitaraplygy Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen eziz Watanymyz dünýäde asudalygy, parahatçylygy üpjün edýän gatnaşyklary pugtalandyrmakda uly üstünliklere eýe bolýar. Bu günki gün döwletimiz sebitde gapma garşylyklaryň öňüni almakda, adam hukuklaryny goramakda we beýleki ugurlar boýunça umumadamzat bähbitli işleri, netijeli halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmakda BMG-niň Merkezi Aziýadaky ygtybarly daýanjyna öwrüldi. 

Bäşinjiden, Milli Liderimiz ýurdumyzyň Merkezi Aziýada ylalaşdyryjy merkez hökmündäki orny we sebitimiziň uly geljeginiň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde möhüm ähmiýeti baradaky çuňňur manyly ylmy garaýyşlaryny beýan etdi. Şunda 2007-nji ýylda paýtagtymyz Aşgabat şäherinde açylan Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň alyp barýan işi uly ähmiýete eýedir. Alym Arkadagymyz «Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan» atly kitabynda: «Aşgabatda Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagynyň özi türkmen bitaraplygynyň sebitleýin durnuklylygyň, parahatçylygyň we ösüşiň möhüm tarapy bolup çykyş edýändiginiň hemde ähli ýurtlaryň we halklaryň bähbitlerine laýyk gelýändiginiň aýdyň subutnamasydyr» diýip belläp geçýär. Milli Liderimiz tarapyndan Birleşen Milletler Guramasynyň sebitdäki ygtybarly daýanjy hökmünde özüni görkezen bu merkeziň döredilmegi baradaky başlangyç bilen sebit hem-de ählumumy derejede parahatçylygyň pugtalandyrylmagy we howpsuzlygyň üpjün edilmegi meseleleri boýunça düýpli taglymlar öňe sürüldi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri şeýle hem geçiş ykdysadyýetli ýurtlaryň demografik, ylmy, serişde we geografik ýerleşişi bilen kesgitlenen mümkinçilikleriniň halkara derejede ähmiýetli ornunyň artmagy bilen bagly meseläni çuňňur esaslandyrmak arkaly orta atdy. Şunda, esasan, iki sany wajyp ugra, ýagny energetikany utgaşdyrmaga we ulaglaryň baglanyşygyna aýratyn üns berildi. Şonuň bilen birlikde, Gahryman Arkadagymyz energetika hyzmatdaşlygy ulgamynda Türkmenistanyň strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitledi, ählumumy ulag infrastrukturasyny ösdürmekde we howanyň üýtgemegine garşy göreşmekde başlangyçlarymyza ünsi çekdi. Şeýle-de ulag baglanyşygy babatda hem Türkmenistanyň düşnükli we adalatly garaýşy kemala getirmegiň zerurdygyndan ugur alýandygyny belledi. 

Umuman, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň bu abraýly halkara forumdaky çykyşynda beýan edilen her bir jümlede Gahryman Arkadagymyzyň adam mertebesine goýýan uly hormaty, adam bähbitleriniň ileri tutulmagy ýaly çuňňur ynsanperwer garaýyşlary ýene bir ýola bütin aýdyňlygy bilen dünýä äşgär boldy. Bu pikirler halkara we sebit meseleleri babatda hem aýdylanlarda, parahatçylyk, howpsuzlyk, hyzmatdaşlygyň ugurlary hakynda beýan edilenlerde, ylmy-tehniki ösüş, ekologik ölçegler, ýaşlar syýasaty, zenanlar guramalarynyň gatnaşygy, parlamentara, medeni, sport, beýleki durmuşy maksatlar barada durlup geçilen her bir soragda öz delilini tapýar. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri bütin dünýä üçin nusgalyk, ýagny ahlaklylyk, adalatlylyk we mertebe ýaly ynsan gymmatlyklaryny beýgeltmek bilen, halklaryň, döwletleriň, jemgyýetleriň her bir agzasy üçin ýokary jogapkärçilikli garaýşy emele getirmegiň paýhasly diplomatiýasynyň esasy ýörelgelerini orta atýar. Şu babatda Gahryman Arkadagymyz: «Diplomatiýanyň wezipesi, onuň manysy gepleşikleri geçirmekdir, ylalaşygy gözlemekdir, özara hyzmatdaşlygyň berk köprüsini gurmakdyr. Türkmenistanyň tagallalary şu ugurlara gönükdirilendir» diýip, ynamly aýtdy. 

Milli Liderimiziň üçünji Antalýa diplomatiýa forumyndaky çykyşynyň taryhy, syýasy-diplomatik nukdaýnazardan halklary, ýurtlary ýakynlaşdyrmak ýaly belent wezipä hyzmat etmek bilen, döwlet gullukçylary, wekilçilikli edaralaryň agzalary, jemgyýetçilik birleşikleriniň wekilleri, syýasatşynaslar, hukukçylar, ykdysatçylar, diplomatlar, ylmy işgärler we beýlekiler üçin bahasyna ýetip bolmajak gymmatly hem paýhasly garaýyşlary özünde jemleýän gollanma öwrüljekdigine berk ynanýarys. 

Parasatly taglymatlary, gözbaşyny ata-babalarymyzdan alyp gaýdýan asylly ýörelgeleri bilen döwletimizi, halkymyzy röwşen geljege alyp barýan, dünýäde Watanymyzyň at-abraýyny barha beýgeldýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli işleri hemişe rowaç bolsun! 

Kasymguly BABAÝEW, 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň 

iş dolandyryjysy, Mejlisiň deputaty

Şu ýylyň fewral aýynyň ahyrky günlerinde Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet Ýaponiýada iş saparynda boldy. Dostlukly ýurduň dürli wezipelerdäki ýolbaşçylary bilen geçirilen duşuşyklar netijeli häsiýete eýe bolup, olaryň çäklerinde parlamentara gatnaşyklary ösdürmek, parlament diplomatiýasy arkaly halklary ýakynlaşdyrmak babatda möhüm meselelere garaldy. 

Hä­zir­ki zaman dünýäsinde parlamentleriň orny barha ýokarlanýar. Parlament diplomatiýasy dünýä halklarynyň we ýurtlarynyň arasynda dostlukly gatnaşyklaryň ösdürilmeginde uly ähmiýete eýedir. Bu günki gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlaryny mynasyp dowam etdirýän hormatly Prezidentimiziň tagallalary esasynda parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmakda uly öňegidişlikler gazanylýar, bu babatda hyzmatdaşlyk edilýän döwletleriň sany hem barha artýar. Türkmenistanyň Mejlisi Parlamentara Birleşigiň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlament Assambleýasynyň agzasy bolup durýar. Munuň özi döwletara gatnaşyklaryň özara ynanyşmak esasynda guralmagyna oňyn täsirini ýetirýär, kanun çykaryjylyk işi boýunça halkara tejribeleri içgin öwrenmäge we olary milli kanunçylyk bilen sazlaşdyrmaga mümkinçilik berýär. Ýurdumyzyň parlament wekiliýetiniň Ýaponiýa amala aşyran iş sapary hem bu ugurda möhüm wakalaryň biri boldy. 

Hususan-da, Ýapon-türkmen parlamentara dostluk toparynyň Sekretariatynyň başlygy, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Geňeşçiler palatasynyň agzasy Matsuşita Şinpeý, Ýaponiýanyň Wekiller palatasynyň başlygy Fukuşiro Nukaga bilen geçirilen duşuşyklarda parlamentara gatnaşyklary ösdürmäge degişli meseleler ara alnyp maslahatlaşylyp, şunda Gahryman Arkadagymyzyň 2022-nji ýylyň sentýabrynda Ýaponiýanyň ýolbaşçylary bilen bolan duşuşyklarynda öňe süren teklipleriniň ähmiýetine aýratyn üns çekildi. Iki ýurduň arasynda hereket edýän parlamentara dostluk toparynyň işini güýçlendirmegiň, parlamentara hyzmatdaşlykda zenanlaryň ornuny ýokarlandyrmagyň, bu ugurda ýaşlaryň özara gatnaşyklaryny ýola goýmagyň zerurdygy bellenildi. Ýaponiýanyň Wekiller palatasynyň başlygy bilen bolan duşuşykda taraplar «Merkezi Aziýa — Ýaponiýa» dialogynyň çäklerinde Aşgabatda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Ýaponiýanyň parlament ýolbaşçylarynyň birinji duşuşygyny geçirmek baradaky başlangyjyň durmuşa geçirilmegine hem aýratyn üns berdiler. Gepleşikleriň dowamynda parlament diplomatiýasyny ösdürmek boýunça anyk teklipler beýan edilip, munuň iki dostlukly döwletiň özara hyzmatdaşlygynyň ilerledilmegine goşant goşjakdygyna ynam bildirildi. 

Ýaponiýanyň Ministrler Kabinetiniň Baş sekretary Ýoşimasa Haýaşi bilen geçirilen duşuşyk bolsa syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlardaky, parlamentleriň ugry boýunça türkmen-ýapon gatnaşyklarynyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga şert döretdi. Şunda Bitarap Türkmenistanyň dünýä döwletleri, şol sanda Ýaponiýa bilen hyzmatdaşlygy ähli ugurlarda yzygiderli ösdürmäge uly ähmiýet berýändigi nygtalyp, «Merkezi Aziýa — Ýaponiýa» dialogynyň işine üns çekildi. Ikitaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklar barada pikir alyşmalaryň barşynda taraplar ýapon kompaniýalarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanda iri taslamalaryň birnäçesiniň durmuşa geçirilendigini nazara alyp, bu babatdaky işleri mundan beýläk-de işjeňleşdirmegiň zerurdygyny bellediler. 

Ýurdumyzyň Mejlisiniň agzalaryna Ýaponiýada bilim alýan türkmen ýaşlary bilen duşuşmak mümkinçiliginiň hem döredilmegi saparyň täsirliligini has-da artdyrdy. Duşuşykda şu ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýlip atlandyrylan şygarynyň düýp mazmuny we döwletimiz tarapyndan ýaş nesiller üçin döredilýän şertler dogrusynda gürrüň edildi. Ýaşlaryň ýokary hilli bilim almaklary ugrunda döredilýän mümkinçilikler, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşine girizilen kadalara laýyklykda, ýaşlara işlemek we mynasyp durmuş şertlerine eýe bolmak üçin berilýän ýeňillikler hakyndaky söhbetler Günüň dogýan ýurdunda bilimlerini artdyrýan ýaş ildeşlerimizde aýratyn gyzyklanma döretdi. Şeýle-de olar hormatly Prezidentimiziň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly ilkinji kitabynyň mazmuny bilen tanyşdyryldy. 

Ýeri gelende bellesek, 2018-nji ýylyň oktýabrynda «Türkmen-ýapon parlamentara dostluk topary bilen Ýapon-türkmen parlamentara dostluk toparynyň arasynda parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk hem ösdürmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama» gol çekilipdi. Şonuň netijesinde, kanun çykaryjylyk ulgamynda bilelikdäki hereketler has-da işjeň häsiýete eýe boldy. Bu resminamanyň maksady parlamentleriň arasyndaky hyzmatdaşlygy birek-birege hormat goýmak we deňhukuklylyk ýörelgeleri esasynda ösdürmäge, işjeň gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna, özara saparlaryň guralmagyna, kanun taslamalarynyň taýýarlanylmagy we kanunçylyk namalarynyň durmuşa geçirilmegi üçin peýdalanylýan bilimleridir tejribeleri yzygiderli alyşmaga, özara kabul ederlikli çözgütleri tapmakda ikitaraplaýyn maslahatlaşmalary guramaga gönükdirilendir. 

Häzirki wagtda türkmen-ýapon parlamentara gatnaşyklarynda tejribe alyşmak boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Parlament işiniň guralyşy bilen tanşylýar. Kanun çykaryjylyk işi boýunça tejribe alşylýar. Parlamentarileriň iş usullary öwrenilýär. Munuň özi dürli ugurlarda alnyp barylýan döwletara hyzmatdaşlygy parlament diplomatiýasy arkaly goldamaga, ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatyny, döwlet Baştutanymyzyň başlangyçlaryny wagyz etmäge, halklaryň arasynda dost-doganlygy berkitmäge goşmaça itergi berýär. Türkmenistanyň parlament wekiliýetiniň Ýaponiýa amala aşyran nobatdaky iş sapary we onuň çäklerinde geçirilen gepleşikler hem bu ugurda täze mümkinçiliklere ýol açdy. 

Annamuhammet SARJAÝEW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty 

baradaky komitetiniň başlygy

Международный женский день – один из особенных праздников в жизни каждого, потому что он посвящён самому дорогому человеку в нашей жизни – нашим матерям. С древних времён почитание матерей остаётся одной из фундаментальных заповедей в каждой культуре. Ведь мама – это тот самый главный человек, чья бескорыстная любовь, доброта, забота и терпение помогают нам на протяжении всей жизни. 

В своём философском труде «Поклонение матери – преклонение перед святыней» Национальный Лидер туркменского народа Герой-Аркадаг, который является примером для нас в почитании матери, пишет: «Всё, что свойственно матерям, озарено их любовью. Матери теплом своих сердец согревают наши дома, хранят мир и покой в стране. Почитать матерей, значит, служить добру и преклоняться перед святыней». 

Великие начинания Национального Лидера туркменского народа Героя-Аркадага в эру Возрождения новой эпохи могущественного государства находят своё достойное продолжение в политике уважаемого Президента Аркадаглы Героя Сердара. Следуя мудрым традициям и духовно-нравственным ценностям предков, каждый год в честь праздника нашим дорогим матерям, жёнам и сёстрам вручаются от имени Президента страны денежные подарки, а Указом Президента Туркменистана матерям, родившим и достойно воспитавшим восьмерых и более детей, присваивается почётное звание «Ene mähri».

 При присвоении звания «Ene mähri» матери получают единовременную выплату в размере десятикратной базовой величины, установленной для исчисления государственных пособий. Также им вручают удостоверение и знак «Ene mähri». Помимо единоразовой выплаты обладательницам награды «Ene mähri» ежемесячно производится доплата в размере 30 процентов от пенсий (за исключением пенсии по потере кормильца и накопительной пенсии) или государственного пособия по уходу за ребёнком, государственного пособия по инвалидности, государственного социального пособия. 

Также они пользуются льготами в случаях и порядке, установленными законодательством Туркменистана. В частности, им предоставляется право бесплатного пользования услугами зубного протезирования за счёт средств Государственного бюджета Туркменистана, средствами общественного автотранспорта (кроме такси), им и совместно проживающим с ними членам семьи предоставляется право бесплатного пользования водой, газом, электроэнергией и жилищно-коммунальными услугами за счёт собственных средств соответствующих органов. 

Всё это свидетельствует об истинной заботе нашего государства о своих женщинах. и женщины искренне благодарны уважаемому Президенту Аркадаглы Герою Сердару и Национальному Лидеру туркменского народа Герою-Аркадагу за неустанную заботу о благополучии матерей, создание благоприятных условий для жизни. 

Пользуясь случаем, хочется поздравить каждую маму, всех женщин и девушек с праздником. быть мамой очень ответственно, потому что от неё в большинстве случаев зависит, каким вырастет ребёнок – будущее страны и мира. Желаю каждой матери больше поводов для гордости своими детьми. Пусть на ваших лицах сияют улыбки счастья! 

Гурбанмырат Гормеков, 

депутат Меджлиса Туркменистана.

Şeýdaýy, Şabende, Gaýyby, Andalyp, Döwletmämmet Azady, Magrupy, Mollanepes we ýene-de ençeme şahyrlar türkmen ruhunyň täji bolup durýar. Türkmen edebiýatynyň düýp özeni, ony äleme tanadan Magtymguly atamyz bolsa dünýä halklarynyň ruhy hazynasy. Hut şoňa görä-de, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz türkmeniň beýik ogly Magtymguly Pyragy barada: «Magtymguly — ynsan kalbynyň ruhy lukmany» diýip belleýär. 

Ynsan kalbynyň ruhy lukmany, türkmeniň akyldar şahyry Magtymguly Pyragy öz ýaşan jemgyýetine syýasy, medeni we edebi ugurlardan ýolgörkeziji bolupdyr. Biz ony akyldar şahyrymyzyň şygyrlaryndan aýdyň görüp bilýäris. Magtymguly Pyragy Hoja Ahmet Ýasawy ýaly köňle ýakyn adamlary özüne halypa hasaplapdyr. Nusgawy şahyrlaryň, akyldarlaryň eserlerini içgin öwrenipdir: 

Abu Seýit, Omar Haýýam, Hemedany, 

Ferdöwsi, Nyzamy, Hafyz perwany, 

Jelaleddin Rumy, Jamy elnamy, 

Alarnyň ýanynda men hem san bolsam. 

1724 — 1807-nji ýyllar aralygyn da ýaşan beýik şahyr entek garaşsyz, bitewi bir döwleti bolmadyk, tire-taýpa bolup ýaşaýan türkmen halkyny bir döwlet bolmaga, agzybirlige, milli bitewülige çagyrypdyr. Magtymgulynyň goşgularyndaky ruhy düşünje ähli adamzadyň durmuşyna we ruhy dünýäsine täsir edip biljek güýje eýedir. 

Magtymguly Pyragy berkarar döwletli bolmagy arzuwlap, ýurtlary, ülkeleri aşyp, ençeme halklaryň, milletleriň durmuşy bilen tanşypdyr. Ol bolan syýahatlarynda dana, pähimdar, parasatly kişiler bilen görşüp, pikir alşypdyr. Şol ýerler barada, şeýle-de berkarar döwlet gurmagyň ugrunda öz halkyna ruhy goldaw boljak eserleri döredipdir. Beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň golýazmalar toplumynyň ÝUNESKO-nyň «Dünýäniň hakydasy» maksatnamasynyň halkara sanawyna girizilmegi we şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygynyň 2024 — 2025-nji ýyllarda ÝUNESKO bilen bilelikde bellenilip geçiljek şanly seneleriň sanawyna goşulmagy, TÜRKSOÝ guramasy tarapyndan 2024-nji ýylyň «Türki dünýäniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýlip yglan edilmegi ähli halkymyzy buýsandyrdy. Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen 2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýlip atlandyrylmagy ähli ildeşlerimiziň beýik akyldar şahyrymyza bolan sarpasynyň näderejede beýikdiginden nyşandyr. 

Bu günki gün akyldar atamyzyň arzuwlap gelen zamanasynda Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň saýasynda öňe barýan Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyz dünýäde parahatçylygyň, agzybirligiň we jebisligiň ýurdy hökmünde giňden tanalýar. Şeýle ajaýyp zamanada türkmeniň beýik ogly Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň giňden öwrenilmegi bolsa her bir türkmenistanlyny buýsandyrýar. 

Sahyberdi JAFAROW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Kada-kanunçylyk komitetiniň agzasy.