The Mejlis (Parliament) of Turkmenistan is a legislature representative body

MEJLIS OF TURKMENISTAN


MEJLIS OF TURKMENISTAN

Speeches and Articles

BEÝIK BAŞLANGYÇLARYŇ YKRARNAMASY

 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň belent başlangyçlaryny üstünlikli dowam etdirýän hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda taryhy maksatnamalar we döwrebap taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Binagärlik we gurluşyk işleri giňden ýaýbaňlandyrylyp, asyrlara barabar işler ýerine ýetirilýär. 

     Bu gün «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna» laýyklykda, sebitimizi ösdürmek ugrunda netijeli işler alnyp barylýar. Täze döwrebap şäherçeler we obalar, ýaşaýyş jaýlary, ylym-bilim, saglygy goraýyş, medeniýet edaralary, sport merkezleri, önümçilik kärhanalary gurlup ulanmaga berilýär. 

    Häzirki wagtda ata Watanymyzyň kuwwatly binýadyny görkezýän, sanly tehnologiýalar ornaşdyrylan Arkadag şäherini ösdürmek boýunça döwrebap işleriň esasynda «akylly» şäheriň ikinji tapgyrynyň gurluşyklary dowam etdirilip, möhüm desgalaryň toplumy gurulýar. Bu işlerde uly möçberli maýa goýumlar özleşdirilip, iri taslamalar amala aşyrylýar. Gurluşyklaryň ählisi milli binagärligiň gadymy däpleri hem-de häzirki zaman şähergurluşyk tejribeleri utgaşdyrylyp ýerine ýetirilýär. 

     «Halkymyzyň saglygyny goramak, ýurdumyzyň abadançylygyny gazanmak biziň iň uly maksadymyzdyr» diýip belleýän hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň ähli sebitlerinde döwrebap saglygy goraýyş edaralary we ylmy-kliniki merkezler bina edilýär. Lukmançylyk, sagaldyş-şypahana ugurly edaralaryň durky täzelenýär. Paýtagtymyzda, Arkadag şäherinde we welaýatlarymyzda häzirki zaman saglygy goraýyş, bejeriş-anyklaýyş, «Ene mähri» merkezleri, saglyk öýleri, gaýragoýulmasyz «Tiz kömek» merkezleri, köpugurly hassahanalar, şypahanalar, derman serişdelerini öndürýän kärhanalar, saglygy goraýyş işgärleri üçin ýaşaýyş jaýlary gurlup ulanmaga berildi. Şolaryň hatarynda, Aşgabat şäherinde Halkara pediatriýa merkeziniň, Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň, Arkadag şäherinde «Arkadag Medisina Klasteri Menejment» kärhanasynyň, Ahal welaýatynyň Bäherden etrabynda «Arçman» şypahanasynyň 400 orunlyk täze goşmaça binalar toplumynyň gurluşyklary güýçli depginde alnyp barylýar. Bulardan başga-da, «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň 30 ýyllyk şanly senesiniň bellenilýän ýylynda Aşgabat şäherinde 500 orunlyk, Ahal welaýatynyň Tejen şäherinde 300 orunlyk köpugurly hassahanalaryň, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherinde 400 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkeziniň düýbüniň tutulmagy meýilleşdirilýär. Bu gurluşyk işleriniň barşynda ýokary ulanyş häsiýetnamalary hem-de ekologiýa taýdan ygtybarlylygy bilen tapawutlanýan häzirki zaman gurluşyk serişdeleri peýdalanylýar.

     Ýakynda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň gatnaşmagynda Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherindäki S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynda innowasion tehnologiýalary bilen enjamlaşdyryljak mineral dökünleri öndürýän toplumyň düýbi tutuldy. Ýurdumyzyň himiýa senagaty ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolmak bilen, toplumlaýyn senagat-innowasion özgertmeleriň çäginde okgunly ösdürilýär. Ekologik talaplary berjaý etmäge mümkinçilik döretjek mineral dökünleri öndürýän toplumyň gurluşyk taslamasy döwletimiziň gazhimiýa senagatynyň we oba hojalygynyň ösüşine uly goşant goşar. Täze toplum ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny berkitmäge, oba hojalyk önüm öndürijilerini we içerki sarp edijileri ýokary hilli fosforly dökünler bilen ygtybarly üpjün etmäge, täze iş orunlaryny döretmäge we sebitiň ykdysadyýetini ösdürmäge giň mümkinçilik berer. 

     Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzy ýurdumyzda binagärlik we şähergurluşyk işini ýokary derejelere ýetirmekde alyp barýan yzygiderli hem-de maksada okgunly işleri, şeýle hem goşan ägirt uly şahsy goşandy, jemgyýetiň we döwletiň öňünde bu ugurda bitiren aýratyn görnükli hyzmatlary üçin Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen, «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly adyň dakylmagy bilen tüýs ýürekden gutlaýarys. 

     Hormatly Prezidentimiziň, Milli Liderimiziň janlary sag, ömürleri uzak, ata Watanymyzyň mundan beýläk-de rowaçlanmagynyň bähbidine alyp barýan il-ýurt bähbitli işleri dowamat-dowam bolsun! 

 

Jennet ÖWEKOWA, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Kada-kanunçylyk baradaky komitetiniň agzasy.

24.10.2025 Details

Täze tapyndylar

 

     Ýur­du­myz­da­ky ta­ry­hy-me­de­ni ýa­dy­gär­lik­ler türk­men halkynyň şan-şöh­rat­ly geç­mi­şi­ni aý­dyň şöh­le­len­dir­ýän gym­mat­ly çeş­me bo­lup hyz­mat ed­ýär. 

 

     Hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde, medeni mirasymyza aýawly çemeleşmek, taryhy-medeni ýadygärliklerimizi ylmy taýdan düýpli öwrenmek, wagyz etmek, gorap saklamak we geljekki nesillere ýetirmek işleri giň gerimde alnyp barylýar. Munuň şeýledigini «Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini aýap saklamagyň, goramagyň, öwrenmegiň hem-de olara syýahatçylary çekmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» kabul edilmegi-de aýdyň görkezýär. Şunuň bilen baglanyşykly, Dehistan orta asyr şäherindäki Juma metjidinde we bu gadymy şäheriň gündogar kerwensaraýynda, Daşoguz welaýatyndaky kerwensaraý ýadygärliginde, Lebap welaýatyndaky Daýahatyn kerwensaraýynda, Mary welaýatyndaky Akjagala kerwensaraýynda arheologiýa ylmy-barlag we rejeleýiş-berkidiş, ylmy-barlag işleri alnyp barylýar. 

     Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, şu günler «Abiwerd» taryhy-medeni döwlet goraghanasyna degişli Abiwert-Peştag galasynyň günbataryndaky XI asyra degişli Juma metjidiniň çäginde arheologiýa gazuw-barlag we berkidiş işleri geçirilýär. Netijede, XIX asyryň ortalarynda ýykylan bu metjidiň peştagynyň sag hem çep sütünleri ýüze çykaryldy. Sütünlerde tapawutly binagärlik tilsimleri ulanylyp, olar inedördül bişen kerpiçden örülipdir. Kerpiç örümleriniň arasy «S» harpyna meňzeş bezegler bilen bezelipdir. Gazuw-barlag işleriniň dowamynda birnäçe arhitektura bezegleri-de tapyldy. Olaryň Juma metjidiniň peştag sütünleriniň bezeginde ulanylandygy anyklanyldy. 

Maýa HOJYÝEWA, «Abiwerd» taryhy-medeni döwlet goraghanasynyň ýolbaşçysynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji, Mejlisiň deputaty.

22.10.2025 Details

В основе прогресса – инновационное образование

 

      В истории любого государства развитие научно-образовательной сферы всегда являлось краеугольным камнем, определяющим его будущее, экономическую мощь и международный авторитет. Для современного Туркменистана, вступившего в эру Возрождения новой эпохи могущественного государства, под мудрым руководством уважаемого Президента Сердара Бердымухамедова, продолжающего инновационные реформы Национального Лидера туркменского народа, Председателя Халк Маслахаты Гурбангулы Бердымухамедова, этот постулат приобрёл статус стратегического приоритета. 

    Реализация в нашей стране масштабных реформ в сфере науки и образования – это не просто модернизация отдельных учреждений, это всеобъемлющий, системный процесс, направленный на формирование интеллектуального потенциала нации, способного к прорывным открытиям и обеспечению устойчивого развития Родины в условиях глобализации и стремительных технологических изменений. 

    Ключевым аспектом этой государственной стратегии является формирование национальной модели образования, которая гармонично сочетает в себе богатейшее историческое и культурное наследие туркменского народа с передовыми мировыми стандартами и инновационными методиками. Успешный поэтапный переход на двенадцатилетнюю систему общего среднего образования позволил обеспечить более глубокое освоение учебных программ, раннюю профессиональную ориентацию и качественную подготовку выпускников к поступлению в высшие учебные заведения, в том числе к обучению по востребованным на мировом рынке труда инженерным, техническим и IT-специальностям. Сегодня внедряются новые учебные планы и программы, разработанные с учётом потребностей высокотехнологичной экономики Туркменистана, активно используются цифровые технологии, интерактивные и мультимедийные средства обучения, которые помогают превратить каждую школу и вуз в настоящий центр инноваций. 

    Одним из наиболее ярких свидетельств успешности реформ является повсеместное укрепление материально-технической базы образовательных учреждений. Наша страна целенаправленно выделяет необходимые ресурсы на строительство, реконструкцию и капитальный ремонт детских садов, школ и вузов, оснащая их самым современным оборудованием. При этом особая стратегическая роль отводится развитию образовательной инфраструктуры в велаятах, чтобы обеспечить равный доступ к качественному образованию для всех граждан, независимо от их места проживания. 

    В этом контексте Балканский велаят – западный регион, являющийся ключевым звеном нефтегазового, промышленного и транспортно-логистического комплекса страны, – яркий пример такой целенаправленной работы. Динамичное развитие Каспийского побережья, Национальной туристической зоны «Аваза» и крупнейших промышленных центров, таких как Туркменбаши, обуславливает острую потребность в высококвалифицированных кадрах. В ответ на эти вызовы в Балканском велаяте осуществляется масштабное строительство объектов социального назначения. В качестве примера успешности укрепления материально-технической базы образования в этом регионе необходимо отметить, что за последние годы в Балканском велаяте открыты новые учреждения среднего и дошкольного образования, в их числе, например, новые школы в селе Саганлы на 600 мест и школа на 320 мест в селе Гызылбайыр Этрекского этрапа. Отвечающие самым высоким международным стандартам, они представляют собой комплексные образовательные пространства с оборудованными по последнему слову техники предметными кабинетами (физика, химия, биология), компьютерными и лингафонными классами, обширными библиотеками, оснащёнными современными спортивными залами, футбольными полями и площадками для командных видов спорта. 

    В своём историческом выступлении на заседании Халк Маслахаты уважаемый Президент Сердар Бердымухамедов, отмечая колоссальные преобразования, реализованные во всех сферах экономики за годы независимости, чётко определил основную цель государственной деятельности – направить все усилия на обеспечение дальнейшего процветания постоянно нейтральной Родины и повышение уровня жизни народа. Это заявление, охватывающее все аспекты жизни страны, неразрывно связано с развитием образования, поскольку именно высокий уровень подготовки специалистов и учёных, их квалификация и эрудиция являются прямым двигателем экономического роста и социального благополучия. 

 

Аннабагт МАЕВА, начальник отдела дошкольного воспитания, образования и внешкольных организаций главного управления образования Балканского велаята, депутат Меджлиса Туркменистана.

21.10.2025 Details

Belent ösüşlere badalga

 

      Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan, täzeçillik ýörelgeleri maksat edinýän ykdysady syýasatynyň netijesinde ata Watanymyz bedew bady bilen ösüşleriň belentliklerine sary öňe barýar. Halkara hyzmatdaşlygy giňeltmekde, umumadamzat ösüşine dahylly meseleleriň oňyn çözgütlerini tapmakda ýurdumyzyň alyp barýan kämil syýasaty dünýä bileleşigi tarapyndan gyzgyn goldawa eýe bolýar. Ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn deňhukukly gatnaşygy nazarlaýan syýasaty ýöredýän ýurdumyz häzirki wagtda goňşy döwletler, şeýle­-de dünýäniň beýleki ýurtlary bilen parahatçylykly, hoşniýetli, özara bähbitli syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy yzygiderli giňeldýär. 

     2025-­nji ýyl üçin Baş maliýe resminamamyza hem-de ýurdumyzda yglan edilen maksatnamalara laýyklykda, Türkmenistany 2025-­nji ýylda durmuş­-ykdysady taýdan ösdürmegiň we Maýa goýum maksatnamasynyň hormatly Prezidentimiziň döwletli karary esasynda kabul edilmegi Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda Diýarymyzyň belent ösüşleri gazanjakdygyna güwä geçýär. Jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,3 göterimde saklanmagy hem­-de maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyzyň sebitleriniň we pudaklarynyň ösüşine maýa goýumlarynyň gönükdirilmegi ýaly makro görkezijiler maksatnamanyň esasy özenini düzýär. 

     Maýa goýumlaryň ýylsaýyn artmagy hem­-de ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň diwersifikasiýa ýoly bilen yzygiderli kämilleşdirilmegi netijesinde, raýatlarymyzyň döwrebap mümkinçiliklerden peýdalanmagyna giň şertleriň döredilmegi hormatly Prezidentimiziň: «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen şygarynyň iş ýüzünde amal edilýändiginiň aýdyň güwäsidir. 

 

Amangeldi HEZZIÝEW, Le­bap ­we­la­ýat ­hä­kim­li­gi­niň baş­ hünär­me­ni,­ Mej­li­siň ­de­pu­ta­ty

 

20.10.2025 Details

В авангарде «зелёных» преобразований

 

     «Туркменистан продолжит работу по экологической и климатической проблематике, добиваясь её системного рассмотрения в качестве базового подхода к обеспечению безопасности, создания многосторонних механизмов мониторинга и реагирования на климатические, экологические и техногенные катаклизмы», – заявил уважаемый Президент Сердар Бердымухамедов в своём историческом выступлении в рамках пленарного заседания 80-й сессии Генеральной Ассамблеи ООН. Важно отметить, что слова главы государства находят своё действенное подтверждение в реализуемых в нашей стране реформах, направленных на сохранение экосистем не только национального, но и регионального характера.

     Структурообразующим стержнем экологической стратегии Туркменистана является мощная законодательная база. К настоящему времени принят и эффективно действует целый пакет фундаментальных правовых актов: Лесной и Водный кодексы, Законы Туркменистана «Об охране атмосферного воздуха», «Об особо охраняемых природных территориях», «О растительном мире», «О животном мире», а также важнейший Закон «Об экологической безопасности». Эти документы создают прочный правовой фундамент для рационального природопользования, сохранения биологического разнообразия и планомерного перехода страны к «зелёной» экономике. В соответствии с этим курсом в марте 2021 года был принят Закон «О возобновляемых источниках энергии», направленный на охрану окружающей среды и рациональное использование ресурсов. Для научно-технического обеспечения этого энергетического перехода в городе Мары на базе Государственного энергетического института Туркменистана создан Научно-производственный центр «Возобновляемые источники энергии». 

     Неотъемлемой частью реформ является реализация Национальной лесной программы Туркменистана на 2021–2025 годы. Этот стратегический документ, находясь в тесной увязке с выполнением задач Национальной стратегии Туркменистана по изменению климата, предусматривает посадку миллионов саженцев лиственных, хвойных и фруктовых деревьев, а также пустынных растений с учётом специфики почвенно-климатических условий. Результатом этой грандиозной программы является создание зелёных поясов и лесных массивов вокруг городов и вдоль транспортных коммуникаций, что является прямым и самым действенным ответом на угрозу опустынивания и песчаных заносов. Учёные нашей страны активно работают над разработкой рекомендаций для восстановления и улучшения деградированных лугопастбищных угодий, что является ключевым элементом в защите экосистем. 

     Туркменистан, будучи ответственным членом мирового сообщества, является участником десятков международных конвенций и соглашений в области охраны окружающей среды. В декабре 2023 года, выступая на климатическом саммите COP-28 в Дубае, Президент Сердар Бердымухамедов заявил о присоединении Туркменистана к Глобальному метановому обязательству. Этот шаг был подкреплён принятием Дорожной карты международного сотрудничества с зарубежными государствами и международными организациями по сокращению выбросов метана в атмосферу, в результате чего уже к концу 2024 года выбросы метана в нашей стране были сокращены на 11 процентов, что превысило запланированный уровень. В целом в энергетической сфере предпринимаются последовательные шаги по поэтапному переходу к внедрению и использованию современных экологически чистых и ресурсосберегающих технологий. 

     В этом ключе нельзя не отметить инициативу главы Туркменского государства о создании Регионального центра по борьбе с опустыниванием для стран Центральной Азии. Суть этого проекта заключается в консолидации регионального научно-технического потенциала и укреплении сотрудничества в сфере охраны окружающей среды. Предполагается, что Центр станет площадкой для обмена опытом и технологиями, а также для разработки совместных проектов, направленных на предотвращение деградации земель, что имеет критическое значение для достижения Цели устойчивого развития 13 (борьба с изменением климата) и Цели 15 (сохранение экосистем суши). 

     В продолжение своего выступления на 80-й сессии ГА ООН уважаемый Президент Туркменистана также подтвердил, что наша страна будет активно продвигать Каспийскую экологическую инициативу, выдвинутую на 78-й сессии Генеральной Ассамблеи ООН. Эта инициатива призвана создать международную платформу для сохранения уникальной экосистемы Каспийского моря. В качестве важного практического шага в этом направлении будет выступать предложенное нашей страной проведение Второго Каспийского экологического форума в 2026 году, который станет площадкой для обсуждения региональных экологических и климатических вопросов. 

     Этим самым Туркменистан, являясь государством, последовательно воплощающим в жизнь принципы позитивного нейтралитета, не просто реагирует на глобальные вызовы, но и выступает с конкретными действенными предложениями, направленными на обеспечение экологического благополучия как в регионе Центральной Азии, так и в более широком международном контексте. Комплексность внутренних реформ, умноженная на внешнеполитическую активность, делает нашу Родину одним из ключевых драйверов глобальной экологической повестки. 

 

Джахангуль МЫРАДОВА, ведущий специалист Комитета по охране окружающей среды, природопользованию и агропромышленному комплексу Меджлиса Туркменистана.

17.10.2025 Details

Ýürekler joşgunly, kalplar buýsançly

 

     Ýurdumyzda Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň hünär baýramynyň giň gerimde bellenilen günlerinde hormatly Prezidentimize «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly adyň dakylmagy, şeýle-de Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly ylmy-ensiklopedik kitabynyň XVII jildiniň we «Saglygy goraýyşda ýetilen sepgitler» atly kitabynyň çapdan çykmagy  ildeşlerimiziň ýüreklerini joşguna, kalplaryny buýsanja besledi.

 

     Ýurtbaştutanymyzyň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisinde eden taryhy çykyşynda: «Halkymyzyň saglygy, abadan we bagtyýar durmuşy biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň möhüm ugry bolup durýar» diýip jaýdar nygtaýşy ýaly, saglygy goraýyş ulgamynda halkymyza dünýä ülňülerine laýyk gelýän ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary hödürlenilýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda şäherlerde we oba ýerlerinde lukmançylyk düzümlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça uly möçberli taslamalar yzygiderli durmuşa geçirilýär. 

     Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen hem-de hut özüniň ýolbaşçylygynda işlenilip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde dünýäniň öňdebaryjy öndürijileriniň kämil enjamlary bilen üpjün edilen bejeriş-anyklaýyş, ylmy-kliniki merkezler, döwrebap hassahanalar gurlup, ulanylmaga berildi, hereket edýän ugurdaş desgalar hem döwrebaplaşdyryldy. 

     Häzirki  wagtda Gahryman Arkadagymyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň işini kämilleşdirmek bilen bagly başlangyçlary hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýär we ýokary halkara ölçeglerine laýyk gelýän sagaldyş-dikeldiş, ylmy-kliniki merkezler halkyň hyzmatyna berilýär. Muňa paýtagtymyzda Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň, Halkara pediatriýa merkeziniň gurluşyklarynyň ýokary depginde dowam etdirilýändigi, şeýle-de Mary, Balkan we Lebap welaýatlarynda halkara derejeli onkologiýa merkezlerini, Daşoguz welaýatynda Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezini gurmagyň göz öňünde tutulýandygy hem aýdyň mysaldyr.

     Gahryman Arkadagymyzyň adyny göterýän Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününden bäri çagalaryň birnäçesine operasiýalar geçirildi. Çagalaryň irki ösüş döwründe juda möhüm bolan sanjymlaryň mugt edilmegi, maşgala lukmanlarynyň öz degişli çäklerinde ilatyň saglyk ýagdaýy bilen gyzyklanyp durmaklary, ildeşlerimiziň zyýanly endiklerden daşda durmaklary üçin döwlet derejeli çäreleriň geçirilmegi, iýmitiň, suwuň arassa bolmagy üçin degişli talaplara berk eýerilmegi «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň güwäsidir. Milli Liderimiziň täze çap edilen kitaplary bu işleri has-da rowaçlandyrmakda biziň üçin gymmatly gollanmadyr.

     Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň jemgyýetiň  saglygyny gazanmak bilen döwletiň binýadyny berkitmek babatda edýän aladalarynyň we bitirýän nusgalyk işleriniň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan ykrar edilmegi biz — saglygy goraýyş işgärlerinde uly buýsanç döredýär. Biz halkymyzyň saglygy, nesillerimiziň bagtyýar, asuda ýaşaýşy hakynda edýän hossarlyk aladalary üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza köp sagbolsun aýdýarys. 

 

Züleýha JORAÝEWA, Çärjew etrap hassahanasynyň baş şepagat uýasy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

16.10.2025 Details

Bitaraplyga esaslanýan täze başlangyçlar

 

    Halkymyzyň hem-de umumadamzadyň ýaşaýyş-durmuşynda täze taryhy döwrüň sahypasyny bezeýän, şöhratlandyrýan Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda bolup geçýän syýasy wakalar, taryhy özgertmeler, öňe sürülýän başlangyçlar, ilkinji nobatda, parahatçylyk, jebislik, özara ynanyşmak ýörelgelerini berkitmäge esaslanýar. Türkmenistan döwletimiziň öňe sürýän başlangyçlarynyň, göz öňüne tutýan maksatlarynyň dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda giň goldaw tapmagy bolsa, biziň daşary syýasat ugrumyza hem-de hoşmeýilli ýörelgelerimize berilýän ýokary bahadyr, bildirilýän belent ynamdyr. Ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasynyň doly hukukly agzasy bolmak bilen, özara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ilerledýän, berkidýän işjeň döwlet hökmünde öz abraýly ornuny barha pugtalandyrýar. Bu babatda Türkmenistan tarapyndan öňe sürlen 30-dan gowrak Kararnamanyň halkara guramanyň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilendigini ýatlamak has-da guwandyryjydyr. 

    Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip atlandyrylan 2025-nji ýylda türkmen Bitaraplygynyň ähmiýeti has-da artýar. Türkmen Bitaraplygy halklary, döwletleri birleşdirýän dostluk köprüsi bolup hyzmat edýär, parahatçylyk taglymatyny dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda berkitmegi maksat edinýän gymmatly ýörelge, beýik syýasy üstünlik hasaplanylýar. Şeýle hakykata biz ýene bir halkara çäräniň, ýagny BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynyň mysalynda hem şaýat bolduk. Nýu-Ýork şäherinde bolup geçen bu sessiýanyň plenar mejlisinde hormatly Prezidentimiziň taryhy çykyşynda dünýäniň durnukly ösmegi, adamzat ýaşaýşynyň ygtybarly dowam etmegi, şeýle-de ýüze çykýan ählumumy meseleleri çözmekde döwletleriň hem-de halklaryň tagallalaryny birleşdirmek ýaly mazmuny özünde jemleýän paýhasly pikirleri orta atyp, oňyn başlangyçlary guramanyň Baş Assambleýasynyň garamagyna hödürlemegi ynsanperwerligiň nusgalyk görkezijisidir. 

    Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan özüniň Bitaraplyk hukuk derejesiniň jogapkärçiligini aňryýany bilen duýýan hem-de gyşarnyksyz berjaý edýän döwlet bolmak bilen, howpsuzlygy, ählumumy parahatçylygy, birek-birege ynanmagy, özara hormat goýmagy, düşünişmegi goldaýan, bu babatda özara dialoglara ähmiýet berýän, Merkezi Aziýada we dünýäde ylalaşdyryjy merkez hökmünde tanalýar. Bu babatda bolsa biziň döwletimiz özüniň hemişelik Bitaraplygyny möhüm gural hökmünde netijeli peýdalanýar. Şonuň üçinem, hormatly Prezidentimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynyň gün tertibine «Bitaraplyk — parahatçylygyň we howpsuzlygyň hatyrasyna» atly aýratyn bendi girizmek başlangyjyny öňe sürüp, «Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüş prosesini üpjün etmek hem-de pugtalandyrmak işinde bitaraplyk syýasatynyň orny we ähmiýeti» atly Kararnamanyň taslamasyna seredilmegini teklip etdi. Çünki Bitarap Türkmenistan — parahatçylyk we ynanyşmak medeniýetini syýasat görnüşinde amala aşyrýan, hatda ony kanun esasynda berkidip, jemgyýetçilik durmuşyny şonuň esasynda dowam etdirýän, jemgyýetçilik aňyny şoňa gönükdiren döwlet. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisinde “Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk we ynanyşmak syýasatynyň hukuk esaslary hakynda” Türkmenistanyň Konstitusion kanunynyň kabul edilendigini ýatlamak hem ýerliklidir. 

    Möhüm başlangyçlary öňe sürüp, halkymyzyň milli ýörelgelerini dünýä ýaýýan, belent münberlerde parahatçylyk wagyzlaryny beýan edýän hormatly Prezidentimiziň hem-de Milli Liderimiziň janlary sag, ömürleri uzak, alyp barýan işleri rowaç bolsun!

 

Annabagt Ma­ýe­wa, welaýat Baş bilim müdirliginiň mekdebe çenli terbiýe, bilim we mekdepden daşary edaralar bölüminiň başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

16.10.2025 Details

HOŞ HABARYŇ GUWANJY

 

     Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny mynasyp dowam edýän hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ýeňişli menzilleriniň bady artýar. Türkmenistan Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen milli maksatnamalary, şol sanda “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmekde tutumly işler durmuşa geçirilýär. “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň özenini “Döwlet adam üçindir!” diýen ynsanperwer taglymatdan gelip çykýan wajyp wezipeleriň düzýändigi kanunalaýyklykdyr. 

     Bilşimiz ýaly, jemgyýetimiziň we döwletimiziň iň ýokary gymmatlygy bolan adamyň saglygyny goramakda we berkitmekde ýokarda ady agzalan Döwlet maksatnamasynda möhüm wezipeler kesgitlenilip, olar üstünlikli amala aşyrylýar. Aşgabat we Arkadag şäherlerinde, ýurdumyzyň welaýatlarynda saglygy goraýyşy halkara ölçeglerine laýyklykda ösdürmek we öňdebaryjy lukmançylyk ylmyna hem-de tejribesine esaslanýan döwrebap binagärlik taýdan tapawutlanýan saglygy goraýyş edaralary guruldy we başga-da birnäçe saglygy goraýyş edaralarynyň döwrebap binalarynyň gurluşygyna badalga berilýär. Munuň özi hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň halkymyzyň saglygyny goramakda we berkitmekde il-gün bähbitli tutumlarynyň rowaç alýandygyna aýdyň subutnamadyr. Şu ýerde döwlet Baştutanymyzyň tagallalary bilen gurluşygyna badalga berlen Aşgabatdaky Halkara pediýatriýa, Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezlerini, Stomatologiýa merkezini, ýene Aşgabat şäherinde, Ahal we Daşoguz welaýatlarynda gurluşygyna badalga berlen saglygy goraýyş desgalaryny ýatlamak bolar.

      Türkmenistanyň Prezidenti Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň gurluşyk-gurnama işleriniň taslamalary durmuşa geçirilende öňdebaryjy inženerçilik, binagärlik, bezeg işläp taýýarlamalaryny işjeň ulanmakda, taslama we binagärlik işleri boýunça ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda, döwletiň we jemgyýetiň öňünde bitiren ägirt uly hyzmatlary göz öňünde tutulyp, Türkmenistanyň Mejlisiniň kabul eden Karary bilen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa “Türkmenistanyň at gazanan arhitektory” diýen hormatly adyň dakylmagy göwünleri galkyndyrdy. Il-günümiziň abadan durmuşda ýaşamagy ugrunda uly işleri bitirýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, belent başlary aman bolsun, il-ýurt bähbitli işleri rowaç alsyn! 

 

Çary GURBANMYRADOW. Mary etrap hassahanasynyň 2-nji çagalar bölüminiň müdiri, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

16.10.2025 Details

Развиваться в гармонии с природой

 

     Парламентарии Туркменистана приняли участие во Втором региональном диалоге в Центральной Азии в области циркулярной экономики. Диалог проходил 13–14 октября в городе Алматы (Казахстан) в гибридном формате на уровне парламентариев и госструктур стран Центральной Азии, представителей бизнеса, Европейского Союза, международных организаций и экспертов. Мероприятие организовано в сотрудничестве программы SWITCH-Asia и Регионального экологического центра для Центральной Азии. 

 

     Переход к политике циркулярной экономики признаётся всё более необходимым для обеспечения устойчивого экономического роста в гармоничном сочетании с экологическим благополучием. В эпоху, когда ресурсы планеты не безграничны: истощение природных богатств, ухудшение экологии и изменение климата требуют иных подходов, а именно, не просто использовать больше, а использовать разумнее. Циркулярная экономика, или экономика замкнутого цикла предполагает сокращение отходов за счёт переработки, ремонта, повторного использования и восстановления. Преимуществами циркулярной экономики являются снижение загрязнения; сокращение выбросов парниковых газов и бережное отношение к природным ресурсам; создание новых рынков, бизнес-моделей и рабочих мест; уменьшение расходов на закупку сырья и утилизацию отходов. 

    Первый центральноазиатский региональный диалог по продвижению циркулярной экономики состоялся в мае 2025 года. Это был важный шаг на пути к формированию общего понимания принципов циркулярной экономики и устойчивого потребления и производства. Центральное внимание было уделено продвижению политики циркулярной экономики и укреплению регионального сотрудничества. 

    Второй диалог ставил целью обмен знаниями и обсуждение возможностей внедрения циркулярной экономики в Центральной Азии; укрепление парламентского участия и обсуждение законодательных реформ и национальных планов действий; вовлечение бизнеса и сообществ в переход к циркулярной экономике. На секторальном обсуждении был дан анализ практик циркулярной экономики в сельском хозяйстве, текстиле, туризме, продовольственных системах и строительстве. 

    Для Туркменистана – страны с преобладающим засушливым климатом, с ограниченностью водных ресурсов и важной ролью сельского хозяйства и энергетического сектора – циркулярный подход не просто модный тренд, а жизненная необходимость. Позиция Туркменистана по переходу к циркулярной экономике была озвучена уважаемым Президентом Сердаром Бердымухамедовым в феврале 2024 года на Всемирном правительственном саммите в Дубае; в октябре 2024 года в городе Казань, Российская Федерация на Саммите «БРИКС+»; в апреле 2025 года в Самарканде, Узбекистан, на Международном форуме «Центральная Азия перед лицом глобальных климатических проблем: консолидация во имя общего процветания», а также на первом пленарном заседании Третьей Конференции ООН по развивающимся странам, не имеющим выхода к морю в Авазе в августе 2025 года. В частности, Аркадаглы Герой Сердар привлёк внимание к инициативам Туркменистана в области экономики, энергетики, устойчивого транспорта и к разработке Глобальной рамочной программы перехода к циркулярной экономике. 

    «В целом мы исходим из необходимости сопряжения всей экономической деятельности с экологическими стандартами. Суть нашей экологической политики заключается в «настройке» экономической системы таким образом, чтобы производственная сфера была не соперником природы, а её союзницей и опорой. Обращаем внимание в этой связи на выдвинутое Туркменистаном предложение о формировании Глобальной рамочной программы перехода к циркулярной экономике», – сказал Президент Туркменистана. 

    В рамках Глобальной программы предложено: установить международные стандарты циркулярного производства; создать глобальный инновационный фонд по технологиям замкнутого цикла; развивать обмен знаниями и практиками между странами; сформировать единый формат отчётности по циркулярной устойчивости. 

    Эта инициатива является частью национальной стратегии страны и направлена на решение актуальных проблем и интеграцию в современные геоэкономические тенденции. Вместе с тем Туркменистан также участвует в других проектах по устойчивому развитию. 

    На Втором региональном диалоге в Центральной Азии в области циркулярной экономики мы представили доклад о достигнутом на национальном уровне прогрессе в этом направлении. 

    Прежде всего законодательство Туркменистана предусматривает активное содействие в разумном использовании ресурсов. Так, Закон Туркменистана «Об охране природы» определяет правовые, экономические и организационные основы охраны природы и направлен на обеспечение экологической безопасности, предотвращение вредного воздействия хозяйственной и иной деятельности на экологические системы, сохранение биологического разнообразия и рациональное использование природных ресурсов. Закон Туркменистана «Об экологической экспертизе» направлен на предотвращение негативного воздействия планируемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду и здоровье населения. Кроме того, действуют Законы «Об отходах», «Об охране атмосферного воздуха», «Об экологической безопасности», «Об экологическом аудите», «Об экологической информации», «О возобновляемых источниках энергии», «Об энергосбережении и энергоэффективности» и другие.

     В нашей стране разработана Национальная стратегия управления отходами, которая направлена на внедрение сортировки, развитие инфраструктур переработки и формирование экологического сознания среди населения. В рамках стратегии в переработку промышленных и бытовых отходов уже активно подключился частный сектор Туркменистана. 

    В мае 2024 года представители вузов Туркменистана приняли участие в проекте Европейского Союза CirculEC. Его цель – разработка инновационных образовательных программ и курсов по циркулярной экономике для обеспечения устойчивого развития. 

    В августе 2025 года в Туркменистане в Национальной туристической зоне «Аваза» в рамках Третьей Конференции ООН по развивающимся странам, не имеющим выхода к морю, были проведены тематические встречи, на которых обсуждалась тема циркулярной экономики. Было отмечено, что Туркменистан, обладающий богатыми природными ресурсами, рассматривает переход к циркулярной экономике в качестве важного инструмента для повышения эффективности их использования, снижения негативного воздействия на окружающую среду и обеспечения устойчивого развития. Циркулярная экономика, требующая инноваций и активного участия частного сектора, соответствует приоритетам экономического развития страны. 

    Надо также отметить, что стремление к развитию экономики замкнутого цикла находится в общем русле стратегического партнёрства Туркменистана с ООН, в котором особое внимание уделяется достижению Целей устойчивого развития. Туркменистан активно участвует в международных инициативах и развивает образовательные программы, направленные на продвижение принципов устойчивого развития и экономики замкнутого цикла.

     Региональный диалог в Алматы дал возможность обсудить практические шаги стран Центральной Азии по внедрению циркулярных решений, укрепить парламентское взаимодействие и обменяться опытом. Важной частью программы стали рекомендации участников для подготовки Региональной рамочной программы партнёрства по циркулярной экономике, которая будет представлена на Центральноазиатском экологическом саммите в 2026 году. 

 

Бегенчгельды БАЙРАММЫРАДОВ, депутат Меджлиса Туркменистана, член Комитета по экономическим вопросам.

15.10.2025 Details
1 2 3 4 5 6 7 ... 104