Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň taryhy wakasy- “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçiriljek BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň üçünji maslahatyna taýýarlyk işleri giň gerime eýe bolýar. Şu waka mynasybetli Türkmenistanyň döwlet Energetika institutynyň mugallymlary özleriniň ýürek buýsançlaryny beýan edýärler

     Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň oýlanyşykly içeri we daşary syýasaty netijesinde Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň ösüş-özgerişli menzilleri rowaç alýar. Dünýäniň ösen döwletleriniň hatarynda ornuny pugtalandyrýan döwletimiziň halkara at-abraýy hem täze belentliklere çykýar. Munuň özi döwlet Baştutanymyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň üçüsi bilen ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine esaslanyp ýöredýän parasatly daşary syýasatynyň netijesidir. Türkmenistan BMG we onuň düzüm birlikleri, beýleki halkara guramalary hem-de dünýäniň dürli döwletleri bilen işjeň hyzmatdaşlygyny pugtalandyrýar. Muňa Türkmenistanymyzyň halkara maslahatlarynyň, forumlarynyň geçirilýän ýurduna öwrülendigem şaýatlyk edýär. 

     Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 11-nji aprelinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 63-nji plenar mejlisinde “BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahaty geçirmegiň tertibine goşmaça maglumat” atly Kararnama kabul edildi. “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda şu ýylyň 4-8-nji awgusty aralygynda geçiriljek bu maslahat Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň taryhy wakasy bolar. Gahryman Arkadagymyzyň gürrüňi edilýän halkara maslahatyna taýýarlyk görmäge bagyşlanan maslahatda eden çykyşynda belleýşy ýaly, dünýäniň döwletleriniň 32-siniň wekilleriniň gatnaşmaklarynda bu halkara forumynyň Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanymyzda geçirilmegi döwlet Baştutanymyzyň öňden görüjilikli daşary syýasaty netijesinde Watanymyzyň halkara abraýynyň has belent derejelere çykmagyna ýardam edýändigini görkezýär. 

     “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçiriljek bu maslahatyň maksady Milletler Bileleşigine agza Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ykdysady mümkinçiligini ýokarlandyrmak, ulag we logistika ulgamlaryny kämilleşdirmek, sebitara we yklymara söwda gatnaşyklaryny has-da ösdürmek, şeýle hem şol ýurtlaryň dünýä ykdysadyýetine doly goşulyşmagyna ýardam bermek bolup durýar.

 Merdan ORAZMEREDOW. Mugallym, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

     Biziň her birimiz buýsançly Watanymyzy gözümiziň göreji deýin eziz görýäris. Çünki, biz şu mähriban Watanda ajaýyp, döwletli döwrana eýe bolduk. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny nusgalyk derejede dowam edýän hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyz ösüşleriň belent basgançaklaryna çykyp, has röwşen günlere tarap ynamly öňe barýar. Şeýle ajaýyp döwürde çekilýän döredijilikli zähmetiň netijesinde Diýarymyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynda ýokary görkezijilere eýe bolunýar. Netijede, bolsa, halkymyzyň eşretli, bolelin durmuşda ýaşamagy üpjün edilýär. 

     Ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň Milletler Bileleşigi tarapyndan ýörite Kararnama bilen üçünji gezek ykrar edilmegi hem biziň hemmämiz üçin belent derejedir. Şu ýyl Türkmenistan döwletimiz şeýle belent buýsançly hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyny halkara derejesinde dabaraly bellemäge uludan taýýarlyk görýär. 

     Bizi şeýle döwletli döwrana eýe edip, ýurdumyzyň mertebesini dünýä derejesinde belende göterýän Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza alkyşymyz egsilmezdir. 

Jumamuhammet ŞIRMÄMMEDOW. Wekilbazar etrabyndaky 35-nji orta mekdebiň müdiri, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

     Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda berkarar döwletimizde alnyp barylýan daşary we içeri syýasat parahatçylygy, howpsuzlygy, sebitleýin hem-de ählumumy möçberdäki durnuklylygy üpjün etmekde ileri tutulýan maksatlar we wezipeler bilen berk baglanyşyklydyr. Eziz Diýarymyz beýleki döwletler bilen dostlukly hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak bilen, özüni halkara gatnaşyklar ulgamynda oňyn teklipleri öňe sürýän ýurt hökmünde dünýä tanadýar. Bu günki gün döwlet Baştutanymyzyň öňdengörüjilikli, parasatly daşary syýasaty täze derejä çykýar we ýurdumyzyň dünýä bileleşigindäki ornuny has-da pugtalandyryp, öz hukuk ýagdaýyndan gelip çykýan wezipelerine wepalydygyny aýdyň subut edýär. 

     Ata Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygyna 30 ýyl dolýan üstümizdäki ýyl «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi. Şu mynasybetli jemgyýetimiziň we döwletimiziň durmuşynda möhüm wakalar giňden ýaýbaňlandyrylýar. Munuň özi halkymyzyň bagtyýar, parahatçylykly we rowaç durmuşyny üpjün edýän hem-de dünýäniň halklary bilen parahatçylyk, dost-doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmaga mümkinçilik berýän hemişelik Bitaraplyk derejesiniň ähmiýetiniň uludygyny görkezýär. Ýurdumyzyň taryhynda 30 ýyla barabar bolan bu döwürde Türkmenistanda ägirt uly durmuş-ykdysady özgertmeler bolup geçdi we dürli ugurlar boýunça guwandyryjy üstünlikler gazanyldy. Munuň özi ählumumy ösüşiň, abadançylygyň we rowaçlygyň bähbidine giň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ugur edinýän daşary syýasaty durmuşa geçirýän ýurdumyzyň ýokary halkara abraýa eýe bolmagyny şertlendirýär. Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiz şu ýyllaryň dowamynda tutuş dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak ýörelgelerine işjeň gatnaşmak bilen, birnäçe oňyn başlangyçlary öňe sürdi. Bu başlangyçlar dünýä ýurtlary tarapyndan uly goldawa eýe boldy. Munuň özi döwlet Baştutanymyzyň badalga berýän iri taslamalarynda we başlangyçlarynda aýdyň ýüze çykýar. Olar dünýä halklarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň pugtalanmagyna ýardam berýär, parahatçylygyň we ösüşiň hatyrasyna hyzmatdaşlyklaryň giňden ýaýbaňlanmagyna amatly şertleri döredýär. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatynyň geçirilmegi hem munuň şeýledigini subut edýär. Bu maslahat ýurdumyzyň bitaraplyk syýasatyna eýerýän ählumumy we durnukly ösüşe, parahatçylygy, dost-doganlygy berkitmäge gönükdirilen işleriniň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň we halkara derejedäki abraýynyň has belentdiginiň ýene-de bir aýdyň subutnamasydyr. 

     Milli özgertmeleriň we taryhy ösüşleriň esasynda dost-doganlyk gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrýan eziz Diýarymyzyň halkara abraýyny belende galdyrýan Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak bolup, il-ýurt bähbitli işleri has-da rowaç alsyn! 

Wezirgeldi Aşyrow, welaýat arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň başlygynyň orunbasary, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

      Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda ýakynda geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde Garaşsyz ýurdumyzda şu ýylyň geçen alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri giňden seljerildi. Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,3 göterime deň bolmagy amala aşyrylýan giň göwrümli ykdysady  özgertmeleriň döwletimiziň kuwwatyny has artdyrandygyny mälim edýär. 

     Güneşli Diýarymyz häzirki eşretli zamanamyzda  tapgyrlaýyn maksatnamalar boýunça ösüşleriň ýoluna düşdi. Durnukly ykdysady ösüş, dünýä ýurtlary bilen ykdysady hyzmatdaşlyk, goşulyşmak arkaly ägirt uly taslamalary amala aşyrmak, dünýä ýurtlarynyň hatarynda öňdeligi eýelemek, ilatyň ýaşaýyş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak, täze obalary, şäherleri gurmak we beýleki ugurlar boýunça netijeli işler durmuşa geçirilýär. Türkmenistanyň ykdysady we durmuş derejesini ylmy taýdan öwrenmegiň çäklerinde milli ykdysadyýetimiziň geçen we häzirki döwürdäki derejesine ýokary baha berilýär. Bu bolsa geljekki ösüşlerimiziň hem mäkäm binýadynyň goýlandygyna güwä geçýär. 

     Ykdysadyýet ýaşaýyş-durmuş derejämiziň has öňe tarap gitmegine itergi beriji güýç hasaplanylýar. Kuwwatly ykdysadyýet islendik ýurtda durmuşyň we döwrüň esasy mazmunyny, bütin  keşbini kesgitleýär. Milli ykdysadyýetimiziň ösüşlerine ser salanyňda, netijeli usullaryň oňyn miwelerini aýdyň görýärsiň. Amala aşyrylýan işler döwletiň we jemgyýetiň iň gymmatly hazynasy bolan adamyň has gowy ýaşamagyny üpjün edýär. Bu bolsa biziň her birimizde guwanç duýgusyny döredýär. Döwlet Baştutanymyzyň tagallasy bilen Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň durnukly ýokary ösüş depginlerine eýe bolýandygyna, ildeşlerimiziň durmuş goraglylygyny üpjün etmäge gönükdirilýän syýasatyň işjeň durmuşa geçirilýändigine geçen ýarym ýylda gazanylan üstünlikler hem güwä geçýär. 

    Biziň welaýatymyzda hem, ýurdumyzyň ähli ýerinde bolşy ýaly, şäherleriň we obalaryň ilaty ýylyň dowamynda ter gök önümler bilen üpjün edilýär. Ýyladyşhanalarda pomidor, hyýar, burç, badam, kömelek, gök ot we beýlekiler ösdürilip ýetişdirilýär. Gaplanylan gök önümleriň, şireli suwlaryň, içgileriň, aş, çörek we süýji-köke önümleriniň önümçiligi ýola goýulýar. Welaýatymyzda häzirki döwrüň ösen talaplaryna laýyk gelýän senagat düzümi hereket edýär. Il-ýurt bähbitli maksatnamalary durmuşa geçirmäge ägirt uly maýa serişdeleri bölünip berilýär. Oba hojalyk ekinleriniň hasyl berijiligini ýokarlandyrmak maksady bilen ýerleriň hususyýetçilere paýlanylyp ugramagy hem ykdysady ösüşlere giň ýol açdy. Ýurdumyz boýunça 1 million 400 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylynyň ýygnalmagy hem ykdysadyýetimizdäki özgertmeleriň miwesidir. 

     Senagat taýdan täze önümçilikleriň sany hem artýar. Welaýatymyzyň çäginde täze zawod-fabrikler gurulýar. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen Köýten sebitinde çig mal mümkinçilikleriniň baý goruny peýdalanmaga gönükdirilen işler ýaýbaňlandyrylýar. Sebitde  kuwwaty  ýylda 1 million tonna sement öndürmäge barabar bolan Lebap sement zawodynyň ikinji tapgyrdakysy üstünlikli işleýär. «Buýan» obasenagat toplumynyň düzüminde işe girizilen buýan kökünden glisirrizin turşusuny öndürýän zawod hem şeýle ajaýyp işleriň biri boldy. Bu kärhanalaryň geçen ýarym ýylda gazanan netijeleri hem guwandyryjydyr. Keramiki-bezeg plitalaryny öndürmäge niýetlenilen hususy eýeçilikdäki kiçi zawodlaryň we beýleki ownukly-irili  kiçi kärhanalaryň birnäçesi öz önümleri bilen ilaty begendirýär. Giňişleýin mejlisde hormatly Prezidentimiz geljekde hem milli ykdysadyýetimiziň senagat-innowasion ösüş derejesini has-da ýokarlandyrmak barada wezipe goýdy. Önümçilige kämil tehnologiýalaryň yzygiderli ornaşdyrylmagy netijesinde milli ykdysadyýetimiziň ösüş depginleri hem çaltlanýar, şonuň netijesinde  milli  harytlarymyzyň dünýä bazaryndaky bäsdeşlige ukyplylygy yzygiderli ýokarlanýar. Diňe bir azyk önümleri däl, eýsem, beýleki ugurlarda hem eksportyň paýy ösýär. Dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply nebit-gaz, dokma we beýleki harytlarymyza bolan isleg artýar. Geçen alty aýda ähli pudaklarda gazanylan ýokary netijeler ykdysadyýetimiziň pudaklaýyn düzüminiň geçen ýyllardakydan düýpli özgerendigini görkezýär. Bu bolsa döwlet býujetiniň girdejileriniň ýokary depginli ösüşlerini üpjün edýär. 

Allaýar OMAROW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Türkmenistanyň Mejlisiniň daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy

     He­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan dün­ýä­de hoş­ni­ýet­li hyzmatdaş­ly­gy, yn­san­per­wer ýö­rel­ge­le­ri ös­dür­ýär. Hal­ka­ra para­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­lyn­da hal­ky­my­zyň asyl­ly ýörelgesi­ni, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gy­my­zyň many­-maz­mu­ny­ny dünýä ýaý­mak asyl­ly mak­sa­dy­myz­dyr. Çün­ki he­mi­şe­lik Bitaraplyk dün­ýä­de äh­lu­mu­my dur­nuk­ly­ly­gy we howp­suz­ly­gy üp­jün et­me­giň, pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li baş­lan­gyç­la­ry dur­mu­şa ge­çir­me­giň möhüm ug­ry hök­mün­de ka­bul edil­ýär. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şelik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk de­re­je­si­niň mö­hüm äh­mi­ýe­ti­ni aý­dyň be­ýan ed­ýär. 

     Şu şöh­rat­ly ýy­ly­myz­da he­mi­şelik Bi­ta­rap­ly­gy­my­zyň 30 ýyllyk to­ýy toý­lan­ýar. Mu­nuň özi her bir yn­sa­nyň kal­by­ny jo­şa ge­tirýär, eziz Wa­ta­ny­my­zyň be­ýik ösüş­le­ri­ne bo­lan buýsanjymy­zy go­şa­lan­dyr­ýar. Se­bä­bi bu şan­ly se­ne ýur­du­my­zyň be­ýik ösüş­leri­dir, hal­ky­my­zyň bagt­dan paý­ly ser­pa­ýy­dyr. Ýurdu­my­zyň durnuk­ly ös­me­gin­de, il­deş­le­ri­mi­ziň pa­ra­hat durmu­şyn­da he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk sy­ýa­sa­ty­nyň uly or­ny bar. Hemi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gy­my­zyň 30 ýyl­ly­gy­nyň toý­lan­ýan şu ýylynyň be­ýik ösüş­le­re bes­len­ýändi­gi­ni bel­lä­si­miz gel­ýär. Häzir­ki wagt­da eziz Di­ýa­ry­my­zyň şan-şöh­ra­ty äle­me dol­ýar. Gah­ry­man Ar­ka­da­gymy­zyň, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Serdarymyzyň ta­gal­lala­ry ne­ti­je­sin­de Türk­me­nis­tan parahatçylygyň, aba­dan­çy­ly­gyň we ösü­şiň ýur­dy hök­mün­de dün­ýä­de giň­den ta­nal­ýar. Mu­nuň özi Türkme­nis­tan ýur­du­my­zyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gyn­dan ge­lip çyk­ýan para­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik ýö­rel­ge­si­niň dün­ýä­de yk­rar edil­me­gi­dir. Çün­ki ýur­du­myz umuma­dam­zat bäh­bit­li be­ýik iş­le­ri dur­mu­şa or­naş­dyr­ýar, parahat­çy­ly­gyň we aba­dan­çyly­gyň ýö­rel­ge­le­ri­ne eýer­ýär. Bu asyl­ly ýö­rel­ge­le­riň esa­syn­da dünýä ýurt­la­ry we hal­ka­ra guramalary bi­len hoş­ni­ýet­li gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­ýar. 

     Türk­me­nis­tan he­mi­şe­lik Bita­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy­na eýe bol­mak bi­len, hal­ka­ra gat­naşyk­la­ryn­da hem äh­li ugur­lar boýunça deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daşlygy ýo­la goý­dy. Bu gün­ki gün ýur­du­myz hal­ka­ra de­re­je­sin­de mas­la­hat­la­ryň, fo­rum­la­ryň geçirilýän me­ka­ny­na öw­rül­di. BMG-niň Deň­ze çy­kal­gasy bolma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar bo­ýun­ça üçün­ji mas­la­ha­ty­nyň «Awa­za » mil­li syýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da ge­çi­ril­jek­di­gi hem şan­ly wa­ka­dan ha­bar ber­ýär. Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türkmenistan se­bit­de we dünýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň mer­ke­zi­ne öw­rül­di. Ata Wa­ta­ny­my­zyň hemi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk ýagdaýynyň se­bit­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň kö­pu­gur­ly gu­ra­ly bo­lup hyz­mat ed­ýän­di­gi­ni bu gün­ki gün bü­tin dün­ýä yk­rar ed­ýär. 

     Ýur­du­my­zy ösüş­ler­den ösüş­le­re alyp bar­ýan, eziz Diýarymyzyň hal­ka­ra ab­ra­ýy­ny art­dyr­mak­da ägirt uly başlangyç­la­ry dur­mu­şa ge­çirýän Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, Ar­ka­dag­ly Gahryman Ser­da­ry­my­zyň jan­la­ry sag bol­sun, be­ýik iş­le­ri üstünlik­le­re bes­len­sin! 

Perman SAPAROW, Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň baş hünärmeni.

     Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly içe­ri we da­şa­ry sy­ýa­sa­ty ne­ti­jesin­de Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan döwletimiz äh­li ba­batlar­da ýo­ka­ry ösüş­le­re eýe bol­ýar. Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­lyn­da ýur­du­my­zyň dur­nuk­ly ösü­şini üp­jün et­mek­de mö­hüm ugur­la­ryň bi­ri bo­lan eko­lo­gi­ýa ba­bat­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň kä­mil­leş­di­ril­me­gi­ne uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Çün­ki yk­dy­sa­dy we ýa­şa­ýyş-­dur­muş ul­gam­la­ryn­da amala aşy­ryl­ýan iri möç­ber­li öz­gert­me­ler eko­lo­gi­ýa me­se­le­le­ri bi­len aýryl­maz bag­la­ny­şyk­ly bo­lup dur­ýar. Gah­ry­man Arkadagy­my­zyň daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ba­bat­da­ky başlangyçla­ry Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň baştutanlygyn­da üs­tün­lik­li do­wam et­di­ri­lip, mö­hüm äh­mi­ýet­li eko­lo­gi­ýa me­se­le­le­ri­ni çöz­mek­de, daşkу gur­şawy go­ra­mak­da, te­bi­gy baý­lyk­lar­dan re­je­li peý­da­lan­mak­da ýur­du­myz­da alnyp ba­ryl­ýan iş­ler dün­ýä nus­ga­lyk­dyr hem-­de bü­tin adam­za­dyň geljegi­ne gö­nük­di­ri­len­dir. Mu­nuň özi daş­ky gurşa­wy go­ra­ma­gyň we te­bi­gy se­riş­de­le­ri re­je­li peý­da­lan­ma­gyň, azyk önüm­leri­niň we ho­wa gur­şa­wy­nyň eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa­ly­gy­ny üp­jün etme­giň hä­zir­ki za­man şert­le­rin­de der­wa­ýys we­zi­pe­le­riň hataryn­da dur­ýan­dy­gy bilen bag­la­ny­şyk­ly­dyr. 

     Hal­ka­ra eko­lo­gi­ýa hyz­mat­daş­ly­gynyň iş­jeň ag­za­sy bo­lan ýurdu­myz­da ýaş ­ne­sil­ler­de ­daş­ky­ gur­şa­wa­ aýaw­ly ga­ra­ma­gyň, tebi­ga­ta bo­lan söý­gi­ni ke­ma­la ge­tir­me­giň wa­gyz-­ne­si­hat, gurama­çy­lyk­ çä­re­le­ri­ asyl­ly ­dä­be­ öwrül­di.­ Mu­nuň­ özi­ her­ bir­ ada­myň­ tebi­ga­ta­ aýaw­ly­ çe­me­leş­me­giň,­ on­dan re­je­li­ peýdalanma­gyň­ ah­lak­ we ­hu­kuk-borç­la­ry­na bo­lan jogapkärçiligi­ni pugta­lan­dyr­ýar.­ 

     Ada­myň daş­ky gur­şa­wa aýaw­ly çe­me­leş­me­gi­niň ah­lak borjuny onuň te­bi­ga­ta bo­lan çäk­siz söý­gü­si, eko­logi­ýa medeniýe­ti­niň kä­mil­lik de­re­je­si kes­git­le­ýär. Daş­ky gur­şa­wy goramak bor­jy bol­sa, ada­myň te­bi­gat­da he­re­ket et­me­gi­niň mümkin bo­lan çäk­le­ri­ni we on­da ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi ze­rur bo­lan şert­le­riň ka­nun­da kesgit­len­me­gi­dir. Te­bi­gat bi­len bag­lany­şyk­ly ka­nun­çy­lyk namalary tebigaty go­ra­ma­ga, te­bi­gy se­riş­de­ler­den re­je­li peý­da­lan­ma­ga we eko­lo­gik ta­lap­la­ry kes­git­le­mä­ge gönükdi­ri­len­dir. Mu­nuň özi bir­-bi­ri bi­len öza­ra bag­la­ny­şyk­ly bolan jemgy­ýet­çi­lik gat­na­şyk­la­ry­ny ka­da­laşdyr­ýar. 

     Ka­nun­çy­lyk na­ma­la­ry döw­let edara­la­ry, kär­ha­na­lar we raýatlar tara­pyn­dan te­bi­ga­tyň ýag­da­ýy­na tä­sir ed­ýän is­len­dik hoja­lyk, do­lan­dy­ryş, te­le­ke­çi­lik we gaý­ry iş­ler ama­la aşyry­lan­da eko­lo­gi­ýa düz­gün-­ter­ti­bi­niň üp­jün edil­me­gi­ni, eko­lo­gik talaplaryň ber­ki­dil­me­gi­ni hu­kuk nuk­daý­na­zardan yk­rar ed­ýär. Ada­myň is­len­dik here­ke­ti­niň daş­ky gur­şa­wa tä­si­ri­ni ýe­tirýän­di­gi nuk­daý­na­za­ryn­dan ala­nyň­da, ho­ja­lyk we beý­le­ki iş­ler ama­la aşy­rylan­da, onuň eko­lo­gik sel­jer­me­si­niň ge­çi­ril­me­gi, daş­ky gurşa­wa ýe­tir­ýän tä­si­ri­niň ba­ha­lan­dy­ryl­ma­gy hä­zir­ki wagt­da hal­ka­ra hu­ku­gyn­da we tej­ribe­sin­de hök­ma­ny şert­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­myz­da daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, eko­lo­gi­ýa howpsuz­ly­gy­ny üp­jün et­mek bo­ýun­ça durmu­şa ge­çi­ril­ýän iş­ler hal­ky­my­zyň, şeý­le hem dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň aba­dan dur­mu­şy­ny na­zar­la­ýar. 

Orazdurdy ABDYÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

     «Ýaşyl» ykdysadyýet - bu durnuklylyk ýörelgelerine esaslanýan we daşky gurşawa ýetýän täsiri azaltmaga, çäklendirilmedik ykdysady ösüşde çäkli tebigy çeşmeleri ulanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga we durmuş taýdan deňligi öňe sürmäge çalyşýan ykdysady ösüş çemeleşmesidir. «Ýaşyl» ykdysadyýete geçiş daşky gurşawa zyýan bermezden, uzak möhletli ykdysady ösüşi gazanmagy maksat edinýär. Gün tertibi — 2030-a ýetmekde «ýaşyl» ykdysadyýete geçmek esasy ýolgörkeziji bolup durýar. 

     2015-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasynyň Pariž ylalaşygyna gol çekilmegi bilen, Ýer ýüzünde resurslary ulanmagyň netijeliligi ýokarlanyp, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerine çekilýän maýa goýumlaryň gerimi giňeýär we daşky gurşawa zyýansyz tehnologiýalar ornaşdyrylmaga başlanýar. Pariž ylalaşygynyň maksady Ýer ýüzünde howanyň temperaturasynyň ýokarlanmagyny ortaça 1,5 — 2o C℃ derejede saklamakdan, esasan, kömürturşy gazynyň zyýanly täsirlerine garşy göreşmekden ybarat bolup durýar. Türkmenistan bu ylalaşygy 2016-njy ýylyň oktýabrynda kabul edýär. 

     Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyz «ýaşyl» geljek üçin ählumumy tagallalary durmuşa geçirmekde sebitde öňdebaryjy orunlaryň birini eýeleýär. Hormatly Prezidentimiziň wezipä girişmek dabarasyndaky çykyşynda: «Garaşsyz döwletimiziň elektrik energetikasy pudagyna köp möçberde maýa goýumlar gönükdiriler. Türkmen energiýa serişdelerini daşarky bazarlara diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek üçin elektrik energiýasynyň öndürilişi artdyrylar we ony ibermegiň ulgamy kämilleşdiriler. Geljekde ýurdumyzda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini, şol sanda Gün batareýalaryny öndürmegi giňden ýola goýmak we ornaşdyrmak hem meýilleşdirilýär» diýip nygtamagy milli ykdysadyýetimiziň energetika pudagyna aýratyn üns berilýändigine, alternatiw hem-de energetika serişdeleriniň görnüşlerini ikilenç peýdalanmagyň gerimini giňeltmegiň, energiýany tygşytlaýjy we innowasiýa tehnologiýalaryny işläp taýýarlamagyň, durmuşa ornaşdyrmagyň esasynda tebigy energiýa serişdeleriniň tygşytlylygyny, ygtybarlylygyny üpjün etmegiň maksat edilýändigine şaýatlyk edýär. Durmuş ulgamynyň ozaldan hem birnäçe halkara guramalarynyň agzasy bolan ýurdumyz 2018-nji ýylyň oktýabrynda Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri boýunça halkara agentliginiň (IRENA) agzalygyna kabul edildi. Bu halkara gurama bilen gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri boýunça hyzmatdaşlygy ösdürmegiň çäklerinde geçirilmeli çäreleriň meýilnamasy ylalaşylyp, göz öňünde tutulan çäreleri durmuşa geçirmek üçin degişli işler yzygiderli alnyp barylýar. 

     Ýurdumyzyň howa şertlerine laýyklykda, Gün we ýel energiýasyny ösdürmegiň mümkinçiligi örän uludyr. Türkmenistan Merkezi Aziýa sebitinde Gün we ýel potensialy boýunça ikinji orunda durýar. 

     Soňky döwürlerde dünýäde has köp üns berlip ugralan «ýaşyl» energiýa — bioýangyç we bioetanoldyr. Bularyň gazylyp alynýan ýangyçlaryň ornuny tutup biljekdigi çaklanylýar. Bioýangyç biologik galyndylary gaýtadan işlemek arkaly alynýan çig mal bolup durýar. Bioenergetika nukdaýnazaryndan, ýurdumyzda hem täze gözlegler geçirilýär. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň we beýleki degişli edaralaryň hünärmenleri tarapyndan bu ugurda saldamly işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda alymlar suwotulary ulanmak arkaly gaýtadan dikeldilýän energiýany öndürmek hem-de lagym we zeýkeş suwlaryny arassalamak maksady bilen durmuşa geçirip boljak işleriň mümkinçiliklerine garaýarlar.

     «Ýaşyl» ykdysadyýete geçmekde Türkmenistan halkara hyzmatdaşlygy babatda hem uly öňegidişligi gazandy. Dünýäniň ösen döwletleriniň iň häzirki zaman innowasion tehnologiýalaryny önümçilige ornaşdyrmak, netijede, galyndysyz, daşky gurşawa zyýan ýetirmeýän önümçiligi gazanmagy maksat edinýän ýurdumyzyň ykdysady strategiýasy özüniň oňyn netijesini berýär. 

Orazgeldi SAPAROW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy

     Ha­za­ryň ke­na­ryn­da dün­ýä­niň çar kün­jün­den myh­man­la­ry gar­şy­la­maga sa­byr­syz­lyk bi­len ga­raş­ýan gö­zel Awa­za­da geçiriljek BMG-­niň Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar bo­ýun­ça üçün­ji mas­la­haty­nyň çäk­le­rin­de gu­ral­jak möhüm çä­re­le­riň bi­ri­-de Par­la­ment fo­ru­my bo­lup dur­ýar. Türkme­nis­ta­nyň Mejli­si­ san­ly­ja ­gün­den ­ba­dal­ga ­al­jak ­ýoka­ry dereje­li fo­ru­myň gu­ra­ma­çy­lyk iş­le­ri­ni ýur­du­my­zyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi hem­-de beý­le­ki pu­dakla­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry bilen ut­ga­şyk­ly ýag­daý­da alyp bar­ýar. 2025-­nji ýy­lyň­ 4­-nji awgus­tyn­da gu­ral­jak bir gün­lük fo­ru­ma mil­li par­la­ment­le­riň wekil­le­ri, şol san­da Par­la­men­ta­ra Bi­le­le­şi­giň we Ar­ka­laşy­gyň Par­la­ment bir­le­şi­gi­niň we­kille­ri, şeý­le­-de gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän beý­le­ki ta­rap­lar gat­na­şar.

     Par­la­ment fo­ru­my deň­ze çy­kalga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar üçin tä­ze He­re­ket­ler mak­sat­na­masy­ny dur­mu­şa geçirmek­de ka­nun çy­ka­ry­jy eda­ra­la­ryň or­nu­na ba­gyşla­nar. Bu mö­hüm sy­ýa­sy fo­rum­da deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­la­ryň gün ter­ti­bin­de durýan esa­sy me­se­le­ler, ýü­ze çyk­ýan müm­kin­çi­lik­ler ba­bat­da pi­kir alyşmak, We­na he­re­ket­ler maksatna­masyn­dan ga­za­ny­lan oňyn tej­ri­be­leri, köp­ta­rap­la­ýyn söw­da ul­ga­myny, ne­ti­je­li do­lan­dy­ryş we ha­sa­bat­lylyk meselelerini ara alyp mas­la­hatlaş­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär. Fo­ru­myň ýo­ka­ry de­re­je­li gi­riş bö­lü­mi bi­len baş­la­nyp, par­la­ment agzalarynyň, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň de­giş­li düzümleriniň ýol­baş­çy­la­rynyň, yl­my jem­gy­ýet­çi­li­giň, hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň we ra­ýat jem­gy­ýe­ti­niň we­kil­le­ri­niň gat­naş­ma­gyn­da in­terak­tiw gör­nüş­dä­ki ara alyp mas­lahat­laş­ma­lar bi­len do­wam et­me­gi­ne ga­ra­şyl­ýar. 

     Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar­da, üs­ta­şyr ýurt­lar­da we beý­le­ki hyz­mat­daş­lar­da parlamentler ka­nun­la­ry­dyr mak­sat­na­mala­ry iş­läp düz­mek­de, ola­ry ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de, ba­ha ber­mek­de ne­ti­jeli­li­gi, aýan­ly­gy we ha­sa­bat­ly­ly­gy ýokarlandyrýar. Şeý­le­-de deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp barýan ýurt­lar üçin tä­ze He­re­ket­ler mak­satna­ma­sy­nyň borçnama­la­ry­nyň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi­ni we ile­ri tut­ýan ugurlarynyň ama­la aşyrylmagy­ny üp­jün et­mek­de wa­jyp or­ny eýe­le­ýär. Parla­ment­ler hu­kuk çäk­le­ri kes­git­le­ýän ka­nun­çy­lyk hem­-de sy­ýa­sy gu­ral­lar arka­ly de­giş­li ka­nun­la­ry iş­läp düzýär. Şun­uň bilen baglylykda, par­lament we­kil­le­ri ta­ra­pyn­dan Awa­za He­re­ket­ler maksatnamasyn­da öňe sü­rül­jek we­zi­pe­le­ri, maksatlary, şol sanda söw­da amal­la­ry­ny ýe­ňil­leşdir­mek, infrastruk­tu­ra­ny ösdürmek we se­bit­le­ýin hyz­mat­daş­lyk ba­bat­da ze­rur iş­ler durmu­şa ge­çi­ri­ler.

      Ka­nun çy­ka­ry­jy eda­ra­lar döwlet­le­riň býu­jet­le­ri iş­le­ni­lip taýýarla­ny­lan­da söw­da, se­bit­le­ýin go­şulyş­mak ­we­ dur­muş­-ykdysady­ ösü­şe ýar­dam­ ber­mek ­üçin­ mad­dy-­teh­ni­ki üp­jün­çi­li­gi ýo­la goý­mak mak­sa­dy bi­len, esa­sy pu­dak­la­ra se­riş­de­le­ri gönükdirmek­de ­uly ­or­na­ eýe ­bo­lup dur­ýar. ­Par­la­ment hökümetiň,­ hu­susy pu­da­gyň we ra­ýat jem­gy­ýe­ti­niň gy­zyk­lan­ma­ bil­dir­ýän­ ta­rap­la­ry­nyň ara­syn­da hyz­mat­daş­ly­gy ýo­la goýma­ga syýa­sy taý­dan ýar­dam et­mek­de mö­hüm ­äh­mi­ýe­te ­eýe­dir. 

     Birleşen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ­ýurt­lar ­bo­ýun­ça ­üçün­ji­ masla­ha­ty­nyň çäk­le­rin­de Diýa­ry­my­za sa­par­ bi­len­ gel­jek ­dür­li ­döw­let­le­riň ka­nun ­çy­ka­ry­jy eda­ra­la­ry­nyň ­we­kille­ri bi­len ge­çi­ril­jek du­şu­şyk­lar se­bitde we dün­ýä­de par­la­ment dip­lo­ma­tiýa­sy­ny ös­dür­mek­de aý­ra­tyn or­na eýe bo­lar.­ Bu ­fo­rum ­ka­nun­ çy­ka­ry­jy­lyk işin­de­ we ­Dur­nuk­ly ­ösüş­ mak­sat­lary­na­ ýet­me­giň­ ýo­lun­da ­öň­de ­dur­ýan we­zi­pe­le­ri oňyn çöz­mek­de hal­ka­ra tej­ri­be­si­ni­ baý­laş­dyr­mak­ üçin­ dö­redi­ji­lik­li syýa­sy­ meý­dan­ça­ öw­rü­ler. Wa­ta­ny­my­zyň he­mi­şe­lik Bitaraplygy­nyň 30 ýyl­ly­gy­nyň giňden bel­le­nil­ýän şan­ly ýy­lyn­da şeý­le ýoka­ry de­re­je­li mas­la­ha­tyň ge­çi­ril­me­gi ýur­du­my­zyň halka­ra ab­ra­ýy­ny has-­da be­len­de gö­te­rer. Eziz Di­ýa­ry­my­zy dost-do­gan­ly­gyň hem­-de bü­tin adamza­dyň gül­läp ösü­şi­niň hatyra­sy­na be­ýik iş­le­riň ama­la aşy­ryl­ýan me­kany­na öw­ren hormat­ly Preziden­ti­mi­ziň hem­-de Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň jan­la­ry sag, ömür­le­ri uzak bol­sun. 

Kerimguly GELDIÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň Halkara we parlamentara aragatnaşyklar baradaky komitetiniň agzasy.

     2025-nji ýylyň birinji ýarymynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşini kesgitleýän esasy görkezijiler durnukly ösüp, halk hojalygynyň pudaklarynyň sazlaşykly ösýändigini äşgär etdi. Ýylyň birinji ýarymynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi içerki önüm 6,3 göterim, jemi öndürilen önüm bolsa 9,9 göterim artdy. Bu bolsa ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklaryny durnukly ösdürmek, innowasion tehnologiýalar esasynda ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilişini artdyrmak babatda kesgitlenilen wezipeleriň üstünlikli berjaý edilýändiginiň nyşanydyr. Aýry-aýry pudaklar boýunça gazanylan görkezijileriň hem oňyn häsiýete eýe bolmagy guwandyrýar. 

     Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda oňyn görkezijileriň gazanylmagy oýlanyşykly maksatnamalaryň durmuşa geçirilmeginiň hem-de döwletimiziň netijeli maýa goýum syýasatynyň miwesidir. Işjeň maýa goýum syýasatynyň amala aşyrylmagy, innowasion önümçilikleriň işe girizilmegi, öňden hereket edýän kärhanalaryň durkunyň täzelenmegi önümçiligiň ýokarlanmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine ýardam berýär. Şunuň bilen baglylykda, Ministrler Kabinetiniň mejlisinde, 2024-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň birinji ýarymynyň jemleri boýunça maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberiniň 15,6 göterim artyp, jemi içerki önümiň 17,7 göterimine deň bolandygynyň bellenilmegi bu ugurda alnyp barylýan netijeli işleriň ýylsaýyn ýokarlanýandygyny aňladýar. 

     Ýylyň birinji ýarymynda gazanylan üstünlikler täze sepgitlere ruhlandyrýar. 

Begenç GURBANGELDIÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň agzasy