TÜRKMENISTANYŇ KANUNY

Döwlet kärhanalaryna, guramalaryna, edaralaryna,

geografik we beýleki obýektlere at dakmagyň we 

olaryň adyny üýtgetmegiň tertibi hakynda

(Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 2, 61-nji madda)

(01.12.2018 ý. № 107-VI, 30.11.2019 ý. № 216-V, 13.03.2021 ý. № 350-VI, 16.03.2023 ý. № 541-VI, 03.06.2023 ý. № 28-VII Türkmenistanyň Kanunlary esasynda girizilen üýtgetmeler we goşmaça bilen)

         Şu Kanun döwlet kärhanalaryna, guramalaryna, edaralaryna, geografik we beýleki obýektlere at dakmagyň, olaryň  adyny üýtgetmegiň hukuk esaslaryny kesgitleýär. 

I BAP. UMUMY DÜZGÜNLER

1-nji madda. Döwlet kärhanalaryna, guramalaryna, edaralaryna, geografik we beýleki obýektlere

                         at dakmak we olaryň adyny üýtgetmek  

1. Şu Kanunda döwlet kärhanalaryna, guramalaryna, edaralaryna,  döwlet bilim, saglygy goraýyş we medeniýet edaralaryna, söwda we ilata hyzmat edýän obýektlere, sport desgalaryna, harby bölümlere, demir ýol beketlerine, deňiz we derýa portlaryna, gämi duralgalaryna, suw desgalaryna (mundan beýläk – döwlet obýektleri), geografik we beýleki obýektlere at dakmagyň, olaryň adyny üýtgetmegiň tertibi kesgitlenilýär.

2. Döwlet obýektlerine atlar geografik, taryhy, milli, durmuş we beýleki ýerli şertleriň, ýerli ilatyň pikiriniň göz öňünde tutulmagy bilen dakylýar. Atlar sada, az sözli bolmalydyr we olar toponimikanyň (ýer-ýurt atlarynyň) talaplaryna laýyk gelmelidirler. Dolandyryş-çäk birliginiň çäginde ýerleşen döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere (olaryň pudaklaýyn tabynlygyna garamazdan) öň bar bolan atlaryň dakylmagyna ýol berilmeýär. 

3. Döwlet obýektleriniň, geografik we beýleki obýektleriň atlary olaryň ýerleşýän ýerini,  işiniň görnüşini we tabynlygyny aňlatmalydyr. Olara gysgaldylan we şertli atlar dakylyp bilner. Demir ýol beketlerine, derýa we deňiz portlaryna, gämi duralgalaryna, bu ulag obýektleriniň ýerleşýän ilatly ýerleriniň atlary dakylýar. 

4. Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere taryhy wakalaryň şanyny, döwletiň mertebesini şöhratlandyrýan atlar, şeýle hem aýratyn meşhurlyk gazanan görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgärleriniň atlary dakylyp bilner. 

5. Görnükli  döwlet ýa-da jemgyýetçilik işgäriniň ady dakylan halatynda dakylan at döwlet obýektleriniň, geografik we beýleki obýektiň adyna goşulmalydyr. 

Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgäriniň adyny dakmak Türkmenistanyň Milli tarapyndan amala aşyrylýar.

Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgäriniň ady Türkmenistanyň Prezidentiniň teklibi bilen hem dakylyp bilner.

6. Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere atlar olaryň döredilmegi baradaky mesele bellenilen tertipde çözülen halatynda dakylýar. 

7. Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere dakylýan atlar degişli ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edarasy bilen ylalaşylmalydyr. 

8. Ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ulgamyna girýän döwlet obýektleriniň, geografik we beýleki obýektleriň atlary degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen ylalaşylmalydyr.

9. Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary esasynda gurulýan ýadygärliklere, obelisklere we monumental sungatyň başga eserlerine atlaryň dakylmagy, şeýle hem olaryň ýüzündäki ýazgylaryň tassyklanylmagy Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň teklipnamasy boýunça amala aşyrylýar. 

10. Döwlet obýektleriniň, geografik we beýleki obýektleriň atlarynyň üýtgedilmegine olaryň üýtgedilip guralmagy, täze ýere geçirilmegi, işiniň häsiýetiniň, tabynlygynyň ýa-da ýerleşýän ýeriniň atlarynyň üýtgemegi bilen baglanyşykly, şeýle hem başga aýratyn ýagdaýlarda rugsat berilýär. 

11. Döwlet obýektleriniň, geografik we beýleki obýektleriň adynyň ýazgylarynyň görnüşleri, şeýle hem olaryň ýazylyşy degişli ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we welaýat, Aşgabat we Arkadag şäher häkimlikleri tarapyndan kesgitlenilýär.

12. Döwlet obýektleriniň, geografik we beýleki obýektleriň sanawlary − degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan, ýerli tabynlykdakylar bolsa, degişli welaýat, Aşgabat we Arkadag şäher häkimlikleri tarapyndan alnyp barylýar. 

13. Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen gurulýan ýadygärlikleriň, obeliskleriň we monumental sungatyň başga eserleriniň sanawlary Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi tarapyndan alnyp barylýar. 

14. Ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň, şäherleriň we etraplaryň häkimlikleriniň tabynlygyndaky döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere taryhy wakalaryň  we şahsyýetleriň, döwletiň rowaçlanmagyna, ykdysadyýetiň, ylmyň, medeniýetiň, sungatyň gülläp ösmegine aýratyn uly goşant goşan görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgärine hormat goýmagyň şanyna olaryň atlarynyň dakylmagy barada towakganamalar ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary, Geňeşler, döwlet kärhanalarynyň, guramalarynyň we edaralarynyň zähmetkeşler toparlary, jemgyýetçilik birleşikleri we raýatlaryň toparlary tarapyndan berlip bilner.

2-nji madda. Döwlet obýektlerine,geografik we beýleki obýektlere at dakmak we olaryň adyny üýtgetmek hakynda kanunçylyk

Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere at dakmak we olaryň adyny üýtgetmek hakynda kanunçylyk şu Kanundan, Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryndan ybarat.

II BAP.  Döwlet OBÝEKTLERINE, geografik we beýleki OBÝEKTLERE At dakmak we OLARYŇ

adyny üýtgetmek babatda YGTYÝARLYKLAR

3-nji madda. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ygtyýarlyklary

Türkmenistanyň Ministrler Kabineti:

1) döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere at dakmak babatda döwlet syýasatyny kesgitleýär;

2) döwlet kärhanalaryna, guramalaryna, edaralaryna, başlangyç, orta we ýokary hünär bilimi edaralaryna, ýokary okuw mekdebinden soňky hünär bilimini amala aşyrýan edaralara, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrýan we olary gaýtadan taýýarlaýan, saglyk ýagdaýy sebäpli mümkinçilikleri çäkli okaýanlar üçin ýörite bilim, ýetim çagalar we ata-eneleriň ýa-da olaryň ornuny tutýan adamlaryň howandarlygyndan galan çagalar üçin ýörite bilim, mekdepden daşary bilim edaralaryna, merkezi saglygy goraýyş we medeniýet edaralaryna, söwda we ilata hyzmat edýän obýektlere, sport desgalaryna, harby bölümlere, demir ýol beketlerine, deňiz we derýa portlaryna, gämi duralgalaryna, suw desgalaryna, geografik we beýleki obýektlere at dakýar we olaryň adyny üýtgedýär; 

3) döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgäriniň adyny dakmak barada Türkmenistanyň Mejlisine teklip berýär;

4) At dakmak we olaryň adyny üýtgetmek babatda Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen beýleki meseleleri çözýär.

4-nji madda. Welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimleriniň ygtyýarlyklary

Welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimleri:

1) mekdebe çenli çagalar we umumybilim edaralaryna, ýerli saglygy goraýyş we medeniýet edaralaryna, söwda we ilata hyzmat edýän obýektlere, sport desgalaryna at dakýar we olaryň adyny üýtgedýär; 

2) döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgäriniň adyny dakmak barada Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine teklip berýär.

3) At dakmak we olaryň adyny üýtgetmek babatda Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen beýleki meseleleri çözýär.

5-nji madda. Şäherleriň we etraplaryň häkimleriniň ygtyýarlyklary

1. Etrap hukukly şäherleriň, etraplaryň häkimleri degişli welaýatyň häkimine bilim, saglygy goraýyş we medeniýet edaralaryna, söwda we ilata hyzmat edýän obýektlere, sport desgalaryna at dakmak we olaryň adyny üýtgetmek barada teklip berýär.

2. Şäherdäki etraplaryň häkimleri şäher häkimine bilim, saglygy goraýyş we medeniýet edaralaryna, söwda we ilata hyzmat edýän obýektlere, sport desgalaryna at dakmak we olaryň adyny üýtgetmek barada teklip berýär.

3.  At dakmak we olaryň adyny üýtgetmek babatda Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen beýleki meseleleri çözýär.

6-njy madda. Geňeşleriň ygtyýarlyklary

Geňeş  bilim, saglygy goraýyş we medeniýet edaralaryna, söwda we ilata hyzmat edýän obýektlere, sport desgalaryna at dakmak we adyny üýtgetmek barada degişli etrap, şäher häkimine teklip berýär.

III BAP. GEOGRAFIK OBÝEKTLERE AT DAKMAK WE OLARYŇ ADYNY ÜÝTGETMEK

7-nji madda. Geografik obýektlere at dakmagyň we olaryň atlaryny üýtgetmegiň tertibi 

1. Geografik obýektlere at dakmak we adyny üýtgetmek hakynda teklipler döwlet häkimiýet edaralary hem-de Geňeşler, raýatlaryň toparlary tarapyndan hödürlenilýär.

2. Geografik obýekte dakylýan at geografik obýektiň ýerleşýän ýeriniň has häsiýetli alamatlaryny, degişli çägiň etnografik we milli aýratynlyklaryny beýan etmelidir.

3. Geografik obýektlere geografik obýektleriň açylmagyna, öwrenilmegine, özleşdirilmegine we esaslandyrylmagyna gönüden-göni gatnaşan adamlaryň atlary dakylyp bilner. Atlary bolmadyk geografik obýektlere görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgäriniň, ylymyň, medeniýetiň wekilleriniň atlary şu Kanunda we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda bellenilen tertibe laýyklykda dakylyp bilner. 

8-nji madda. Geografik obýektleriň atlarynyň we 

                       olaryň atlarynyň üýtgedilmeginiň

                       bellige we hasaba alynmagy

1. Geografik obýetleriň atlary we olaryň atlarynyň üýtgedilmegi bellige we hasaba alynmaga degişlidir.

2. Türkmenistanda geografik obýektleriň atlarynyň birmeňzeş we durnukly ulanylmagynyň we görkezilen atlaryň saklanylmagynyň maksady bilen geografik obýektleriň atlarynyň Döwlet katalogy döredilýär. 

3. Ýerine ýetiriji häkimiýetiň ýerli edaralary öz ygtyýarlyklarynyň çäklerinde, degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen ylalaşylan mahalynda geografik obýektleriň atlarynyň maglumatnamalaryny, şeýle hem degişli welaýatlaryň, welaýat hukukly we döwlet ähmiýetli şäheriň kartalarynyň taýýarlanylmagyny we neşir edilmegini amala aşyrýarlar.

4. Geografik obýektleriň atlarynyň maglumatnamalarynyň mazmuny olar neşir edilmezinden öň Türkmenistanyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen ylalaşylýar.

5. Geografik obýektleriň atlarynyň bellige we hasaba alynmagynyň, geografik obýektleriň atlarynyň maglumatnamalarynyň neşir edilmeginiň, şeýle hem geografik obýektleriň atlarynyň Döwlet katalogyny döretmegiň we onuň ýöredilmeginiň tertibi Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan bellenilýär.

IV BAP. DÖWLET OBÝEKTLERINE, GEOGRAFIK WE BEÝLEKI OBÝEKTLERE AT DAKMAK WE OLARYŇ

ADYNY ÜÝTGETMEK ÜÇIN ZERUR BOLAN  RESMINAMALAR WE MAGLUMATLAR

9-njy madda. Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki 

                        obýektlere at dakmak we olaryň adyny

                        üýtgetmek meselelerini çözmek üçin berilýän 

                        resminamalaryň we maglumatlaryň sanawy

1. Şu Kanunyň 3-nji maddasynyň 2-nji we 3-nji bentlerinde sanalyp geçilen obýektlere atlar dakylanda we olar üýtgedilende welaýatlaryň, welaýat hukukly we döwlet ähmiýetli şäherleriň häkimleri, ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, jemgyýetçilik birleşikleri, zähmetkeşler toparlary Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine şu resminamalary we maglumatlary berýärler:

1) atlaryň dakylmagy we olaryň üýtgedilmegi hakynda towakganamany; 

2) degişli mesele barada welaýatyň, etrabyň, şäheriň häkiminiň kararlaryny;

3) täze adyň düşündirişini we ady üýtgetmegiň zerurlygynyň esaslandyrmasyny görkezýän haty.

2. Döwlet obýektlerine, geografik we beýleki obýektlere görnükli döwlet we jemgyýetçilik işgäriniň ady dakylanda we üýtgedilende Türkmenistanyň Ministrler Kabineti adyň dakylmagy we adyň üýtgedilmegi hakynda teklipnamany Türkmenistanyň Mejlisine berýär. 

3. Şu Kanunyň 4-nji we 5-nji maddalarynyň 1-nji we 2-nji bentlerinde sanalyp geçilen obýektlere atlar dakylanda we olaryň atlary üýtgedilende zähmetkeşler toparlary degişli häkime şu resminamalary we maglumatlary berýär:

1) zähmetkeşler toparynyň umumy ýygnagynyň obýekte adyň dakylmagy we adyň üýtgedilmegi hakynda towakganamasyny;

2) täze adyň düşündirişini we ady üýtgetmegiň zerurlygynyň esaslandyrmasyny görkezýän haty.

4. Şu Kanunyň 6-njy maddasynda sanalyp geçilen obýektlere atlar dakylanda we olaryň atlary üýtgedilende degişli Geňeşe şu resminamalar we maglumatlar berilýär: 

1) zähmetkeşler toparynyň umumy ýygnagynyň adyň dakylmagy we adyň üýtgedilmegi hakynda towakganamasyny;

2) täze adyň düşündirişini we ady üýtgetmegiň zerurlygynyň esaslandyrmasyny görkezýän haty.

10-njy madda. Obýektlere atlaryň dakylmagy we

                          atlaryň üýtgedilmegi bilen bagly işleriň

                          maliýeleşdirilmegi

Obýektlere atlaryň dakylmagy we atlaryň üýtgedilmegi bilen bagly işleriň maliýeleşdirilmegi degişli döwlet kärhanalarynyň, guramalarynyň we edaralarynyň serişdeleriniň hasabyna amala aşyrylýar. 

V BAP. JEMLEÝJI DÜZGÜNLER

11-nji madda. Obýektleriň atlarynyň goralmagy

Obýektleriň atlary Türkmenistanyň halkynyň taryhy we medeni mirasynyň düzüm bölegi hökmünde döwlet tarapyndan goralýar. Atlaryň esassyz dakylmagyna ýa-da üýtgedilmegine we şeýle üýtgedilen atlaryň ulanylmagyna rugsat berilmeýär. 

12-nji madda. Şu Kanunyň bozulandygy üçin jogapkärçilik

Şu Kanunyň bozulmagy Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen jogapkärçilige eltýär.

13-nji madda. Şu Kanunyň güýje girmegi

1. Şu Kanun resmi taýdan çap edilen gününden güýje girýär.

2. 2009-njy ýylyň 18-nji aprelinde kabul edilen «Türkmenistanyň dolandyryş-çäk gurluşynyň meselelerini çözmegiň hem-de döwlet kärhanalaryna, guramalaryna, edaralaryna we beýleki obýektlere at dakmagyň, adyny üýtgetmegiň tertibi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 6-njy, 7-nji maddalaryny güýjüni ýitiren diýip hasap etmeli (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2009 ý., № 2, 34-nji madda).

Türkmenistanyň                                                      Gurbanguly

     Prezidenti                                                      Berdimuhamedow

Aşgabat şäheri.

2015-nji ýylyň 23-nji maýy.

№ 227-V.