Türkmenistanyň Mejlisi (Parlamenti) kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan wekilçilikli edaradyr

TÜRKMENISTANYŇ MEJLISI

Türkmençe

TÜRKMENISTANYŇ MEJLISI

Türkmençe

Çykyşlar we makalalar

RYSGAL – BEREKEDIŇ ÝYLY

 

Dün­ýä­niň köp ýurt­la­rynda hä­zir­ki wagt­da mi­la­dy ýyl ha­sa­by ýöredil­ýär. Se­ne ha­sa­by­ny ýö­ret­me­giň bu gör­nü­şi öz göz­ba­şy­ny Ýu­liý se­ne­na­ma­syn­dan alyp gaýdýar. Ýu­liý Se­zar biziň eý­ýa­my­myzdan öň­ki 46-­njy ýyl­da Ri­miň iň ýo­ka­ry hökü­met iş­gäri hök­mün­de ta­ry­ha gir­ýär. Onuň senena­masynda­1­ ýyl 365 gün­ 6 ­sa­gatdan ybarat bolup, 12 aýa bölünýär. Ýylyň ba­şy­ 1-­nji ýan­war­dan baş­lan­ýar, 31-­nji de­kabr­da bol­sa tamam­lan­ýar. Rim ser­ker­de­si Gaý Ýu­liý  Se­zar ýurt­da Ýu­li­an, ýag­ny gün se­ne­na­ma­sy­ny gi­ri­zip­dir. Bu se­ne­na­ma­da­ky kä­bir ýal­ňyş­la­ry düzetmek üçin Rim pa­pa­sy Gri­go­riý ХIII 1582­-nji ýyl­da ýö­ri­te to­par döred­ýär. Bu to­pa­ryň ka­rary bi­len ýy­lyň uzak­ly­gy 365 gün­lü­gi­ne gal­ýar. Ar­tyk­maç gid­ýän­ 3­ gü­ni her 400 ýyldan aýyr­ma­gy, özem gün­le­ri 4-­e­ bölün­me­ýän asyr­lar­dan aýyr­ma­gy ka­rar ed­ýär. 

Bir­le­şen  Mil­let­ler Gura­ma­sy­nyň 1954­-nji  we 1956-­njy ýyl­lar­da ge­çi­ren 18-­nji we 21-­nji ses­si­ýa­laryn­da Bü­tin­dün­ýä se­ne­nama­sy­na seredi­lip ge­çil­ýär. Ýy­ly 12 aýa bö­lüp, 365 günli ýyly bel­le­ýär­ler, uzak ýy­ly belle­mek­-366 gün­li ýy­ly belle­mek, aý­la­ry hep­dä böl­mek (hepde ­ 7 ­ gün bolmaly) ykrar edil­ýär. Şeý­le­lik bi­len, mi­la­dy ýyl ha­sa­by kem-kemden kä­mil­leş­ip, häzirki görnüşine gelýär. 

Ýer şa­ry­nyň ag­la­ba böle­gin­de 31-­nji de­kabr­dan 1-­nji ýan­wa­ra geçi­len gi­je­de Tä­ze ýy­ly gar­şy­la­mak dä­be öw­rül­di. 

Öň­den däp bol­şy ýa­ly, türk­men­çi­lik­de Tä­ze ýyl haý­sy haý­wa­nyň ady bi­len gel­ýän bol­sa, şol haý­wa­nyň hä­si­ýe­ti­ne gö­rä, ýy­lyň nä­hi­li boljak­dy­gy ba­ra­da çak­la­ma ýö­rel­ge­si­ni ata­-ba­ba­la­ry­myz ir dö­wür­ler­den bä­ri do­wam et­di­rip­dir­ler. Gel­jek ýy­lyň luw ýy­ly bol­ma­gy ýe­ne bir bereke­de we bol­çu­ly­ga baý ýyl­la­ryň bi­ri­niň bol­jak­dy­gyny ha­bar ber­ýär. 

Türk­men halk dö­re­di­ji­ligin­dä­ki er­te­ki­ler ýö­ne ýer­den dö­re­me­ýär. Ola­ryň aň­ry­synda yn­san dur­mu­şy, ni­ýe­ti, arzu­wy ýa­tyr. «Akyl­ly Ahmet» halk er­te­ki­sin­de der­ýa­nyň ba­lyk­la­ry­nyň dür­le­ri alyp çyk­ma­gy, Ah­me­diň emel bilen alyp gal­ma­gy eg­sil­mez rys­ga­lyň ny­şa­ny. Ga­ryp oglanyň gal­kyn­ma­gy­nyň keş­bi­niň be­ýa­ny­dyr. «Ço­pan og­ly» at­ly türkmen halk er­te­ki­sin­de ço­pa­nyň og­ly al­da­wa dü­şüp, da­gyň üs­tün­de çyk­gyn­syz ýag­daý­da gal­ýar. Og­lan öz ýa­nyn­dan «Me­niň etim gurt-guşla­ra ýal bo­lan­dan, der­ýada­ky ba­lyk­lar iý­sin» di­ýip, özü­ni der­ýa oklap, ba­ly­gyň kö­me­gi bi­len ha­las bol­ýar. Mu­nuň özi ba­ly­gyň gowy häsi­ýe­ti­ni, yn­sa­na bo­lan ýakyn­ly­gy­ny aň­lad­ýar. Diýmek, ba­lyk be­re­ke­di, bagt­ly dur­mu­şy aň­lad­ýar. Ata-­ba­bala­ry­my­zyň aň ele­gin­de eý­lenen nakyl­lar­da hem ba­ly­gyň hä­si­ýet­le­ri açylyp görkezilipdir. «Ba­lyk iý­se, guý­ru­gy sem­rär», «Ba­ly­gyň di­ri­li­gi suw bi­len», «Köl ba­ly­gy­ —­ il baýlygy», «Ba­ly­gyň özi suw­da bol­sa­da, gö­zi gyr­da» ýa­ly ba­lyk bi­len bag­ly on­larça na­kyl­lar bar. 

Her bir tu­tan döw­let­li işiniň ba­şy­ny aý-­gün ha­sa­by bi­len baş­la­mak türk­men halky­nyň has ga­dy­my ada­ty­dyr. Gün­do­gar se­ne­na­ma­syn­da geljek ýy­lyň reň­ki ýa­şyl reňk ha­sap edil­ýär. Şun­dan çen tut­saň gel­jek ýyl şow­lu­ly­gyň we aba­dan­çy­ly­gyň ýy­ly bolar. Bu ra­hat­ly­ga, be­re­ke­de ymtylyş­dyr. Luw ýy­lyn­da edi­len iş­le­riň eg­sil­mez bere­ke­di bo­lar, üstünlik­le­riň, ro­waç­lyk­la­ryň ge­ri­mi has­da giňär. 

Tä­ze ýyl­da hor­mat­ly Gah­ry­man Pre­zi­den­ti­mi­ziň hem-de Gahryman Ar­ka­da­gy­my­zyň äh­li tu­tumly iş­le­ri­niň ro­waç al­ma­gy­ny, janla­ry­nyň sag, baş­la­ry­nyň dik bol­ma­gy­ny ar­zuw edýä­ris. Eziz il­deş­ler, Tä­ze ýy­ly­ňyz gut­ly bol­sun! 

 

Maral GARAGULOWA, 

Baýramaly etrabyndaky 22-nji orta mekdebiň türkmen dili we edebiýaty mugallymy,  Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

 

 

19.12.2023 Giňişleýin

RÖWŞEN YKBALLY NESILLER

 

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýamy­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de jemgyýeti­mi­ziň ag­zy­bir­li­gi­ni, je­bis­li­gi­ni, dost-do­gan­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ni has-da pugta­lan­dyr­ýan düýp­li öňe­gi­diş­lik­ler ga­za­nyl­ýar. Mu­nuň özi hemi­şe­lik Bita­rap­ly­gy­nyň 28 ýyl­ly­gy­ny uly toý-da­ba­ra­lar bi­len baý­ram eden Di­ýa­ry­my­zy dün­ýä­niň yk­dy­sa­dy taý­dan kuw­wat­ly, öň­de­ba­ry­jy, gül­läp ös­ýän döw­let­le­riniň bi­ri­ne öwür­mek, ag­zy­bir türk­men hal­ky­nyň bag­ty­ýar, aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­gy­ny, nu­ra­na gel­je­gi­ni üp­jün et­mek ýa­ly asyl­ly tu­tum­la­ry­my­zyň ro­waç­lyk­la­ra bes­len­me­gi­niň bin­ýa­dy­ny has-da ber­kid­ýär.

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda dowamat-dowam tapýan köpugurly ösüşlerde, jemgyýetimiziň ähli ugurlaryny gurşap alan giň gerimli özgertmelerde ýurdumyzyň egsilmez kuwwaty saýylýan ýaş nesliň mynasyp orny bardyr. Hormatly Prezidentimiziň: «Biz ýaşlara eziz Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garaýarys» diýip, aýratyn buýsanç bilen nygtamagy şeýle mizemez hakykatyň aýdyň subutnamasydyr. Bagtyýar ýaşlarymyzy watansöýüjilik ruhunda hem-de belent ahlak ýörelgelerimize laýyklykda terbiýelemekde, strategik maksatnamalarymyzyň geljekde hem rowaçlyklara beslenmeginde ýaş nesillerimiziň mynasyp ornuny pugtalandyrmakda döredilýän şert-mümkinçilikler bolsa, sözüň doly manysynda, nusgalykdyr. Şeýle asylly maksadyň myradyna gowuşmagy üçin hormatly Prezidentimiziň döwlet derejesinde goldaw-hemaýatlary berip, biz — ýaşlara uly ynam bildirilýändigi aýratyn buýsançly ýagdaýdyr. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň ýaşlarynyň röwşen ykbalyna gönükdirilen döwletli tutumlaryň hatary öňküden hem artyp, mazmun taýdan has-da baýlaşýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň başlangyjy esasynda ýakynda Mary şäherinde geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Hytaý Halk Respublikasynyň ýaşlarynyň «Beýik Ýüpek ýolunyň täze eýýamy» atly halkara forumy muny tassyklaýan şeýle taryhy wakalaryň biridir. Ýokary guramaçylyga eýe bolan bu halkara derejeli çäräniň taryhy ähmiýetiniň howanyň üýtgemegi, daşky gurşawyň durnuklylygy, bilimde, ylymda we innowasiýada, medeniýetde, sungatda ýaşlaryň arasyndaky hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň geljekki üstünliklerinde mynasyp beýanyny tapjakdygyny aýratyn ynam bilen nygtap bolar. Parahatçylyk gatnaşyklaryny ösdürmekde, dostlugy berkitmekde, Beýik Ýüpek ýoluny dikeltmekde ýaşlaryň eýeleýän ornuny pugtalandyrmakda, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Hytaýyň arasynda bilim, ylym, medeniýet, ýaşlar syýasaty meseleleri boýunça mümkinçilikleri birleşdirmekde, halklaryň we döwletleriň arasynda hoşniýetli hyzmatdaşlygyň kemala gelmegine gönükdirilen täze mazmunly gatnaşyklary ýola goýmakda hem bu halkara forum täze mümkinçilikleri açdy. 

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tabşyrygy boýunça paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň gözel ýerleriniň birinde «Güneşli» ady bilen bina edilmegi meýilleşdirilýän täze merkez hem ýaş nesliň bagtyýarlygy babatda döwletimiz tarapyndan edilýän nusgalyk aladalaryň biri bolar. Şu ýerde aýratyn ünsi çekesimiz gelýän buýsançly ýagdaýlaryň biri hem hormatly Prezidentimiz täze merkezi paýtagtymyzyň gözel ýerleriniň birinde, tämiz howaly ajaýyp künjekde, arassa ekologik gurşawyň jümmüşinde gurmagy tabşyrdy. Munuň özi Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ösüp gelýän ýaş nesilleriň ýokary derejeli bilimli bolmaklaryny, döredijiligiň üsti bilen tebigy ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmeklerini üpjün etmek bilen birlikde, olaryň iň gymmatly baýlygy bolan saglygyny hemmetaraplaýyn goramak meselesini naýbaşy orunda goýýandygyny ähli aýdyňlygy bilen görkezýär. Ýakynda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň we ylmy-barlag institutlarynyň täze binalar toplumynyň taýýarlanylan taslamalary bilen tanyşmagy ýaş nesliň bagtyýar geljegi hakyndaky köpugurly aladalaryň nobatdaky beýany boldy. Sebäbi ýaşlaryň şäheri hasaplanylýan Arkadag şäherinde önümçilik kuwwatlyklarynyň gurulmagy ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna, ýurdumyzyň ilatynyň, aýratyn-da, ýaşlaryň abadançylygynyň we bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine döwletimiz tarapyndan berilýän uly ünsüň mynasyp görkezijisidir. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyçlaryna daýanyp, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän ýaşlar baradaky döwlet syýasaty netijesinde watansöýüjilik, zähmetsöýerlik, ynsanperwerlik ýaly belent ahlak duýgularyny ýüregine-kalbyna keşdelän, dost-doganlygy, hoşniýetli gatnaşyklary gündelik durmuşlarynyň mizemez ýörelgesine öwren, häzirki zaman tehnologiýalaryndan ussatlyk bilen baş çykarýan, giň dünýägaraýyşly türkmen ýaşlaryny kemala getirmekde alnyp barylýan köptaraply tutumlar, gazanylýan üstünlikler dünýä jemgyýetçiliginiň uly goldawyna, mynasyp bahasyna eýe bolýar. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar Guramasynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzalygyna kabul edilmegi munuň anyk tassyknamasydyr. 

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiziň nurana geljeginiň eýeleri bolan ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmekde ägirt uly aladalar edýän hem-de ähli mümkinçilikleri döredip berýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, belent başlary aman, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri hemişe rowaçlyklara beslensin! 

 

Guwanç ÇENDIROW, 

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Balkan welaýat geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty

19.12.2023 Giňişleýin

TELEKEÇILIK ULGAMYNDAKY ÜSTÜNLIKLER WE MÜMKINÇILIKLER

 

Gahryman Arkadagymyzyň binýadyny goýan işleriniň Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan has-da ösdürilmeginiň netijesinde Garaşsyz Türkmenistan dünýäde haryt öndürmek ulgamynda uly mümkinçiliklere eýe bolan ýurt hökmünde tanalýar. Ýurdumyzda öndürilen ekologik taýdan arassa dokma önümleri, ajaýyp halylar, nebitgaz, nebithimiýa, obasenagat toplumlarynyň önümleri daşary ýurtlarda uly islegden peýdalanýar. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksporta niýetlenen önümleriň görnüşleriniň ýylsaýyn artmagy ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça amala aşyrylan toplumlaýyn işleriň miwesidir. Soňky ýyllarda ýurdumyzda kiçi we orta telekeçilige goldaw bermegiň täze hukuk esaslary döredilip, «Kiçi we orta telekeçiligi goldamak hakynda», «Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hakynda» Kanunlar kabul edildi. «Türkmenistanda kiçi we orta telekeçiligi goldama­gyň 2018 – 2024-nji ýyl­lar üçin Döw­let maksatnamasy» häzirki wagtda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Ýaşlaryň gujur-gaýraty, döredijilikli pikirleri jemgyýetiň ösüşiniň hereketlendirijisidir. Bu hakykat telekeçilik babatda-da üýtgewsizdir. Gahryman Arkadagymyzyň ýaşlaryň arasynda telekeçiligi ösdürmegiň guralyny işläp taýýarlamak, telekeçiler tarapyndan döredilen kärhanalarda işleýän işgärleriň 75 göterimi ýaşlardan ybarat bolan halatynda olara döwlet tarapyndan goldaw bermek boýunça ýeňillikleri göz öňünde tutmak ýaly öňe süren başlangyçlary hem ýaş nesliň gujur-gaýratyny Watanymyzyň ykdysady galkynyşyna gönükdirmäge ýardam eder. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen, paýtagtymyzda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebiniň düýbüniň tutulmagy hem hususy pudakda innowasiýalara esaslanýan işewürligi ösdürmekde kämil hünärmenleriň üpjün edilmegine mümkinçilik berer. 

 

Begençgeldi BAÝRAMMYRADOW, 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Ahal welaýat komitetiniň başlygynyň orunbasary, 

Mejlisiň deputaty.

19.12.2023 Giňişleýin

SÖWDA YKDYSADY GATNAŞYKLAR ILERLEÝÄR

 

Golaýda­ Türk­me­nis­ta­nyň­ Söw­da senagat edarasynda Zimbabwe Res­pub­li­ka­sy­nyň­ Türk­me­nista­na­ bel­le­nen­ Adat­dan­ da­şa­ry we­ Do­ly­ ygty­ýar­ly­ il­çi­si­ Braýt Ku­pem­ba­ bi­len­ Türk­me­nis­ta­nyň­ Söw­da­ senagat eda­ra­sy­nyň ­baş­ly­gy ­Mer­gen­ Gur­do­wyň du­şu­şy­gy ­bol­dy.­ 

Hor­mat­ly­ Prezi­den­ti­mi­ziň­ pa­ra­sat­ly­ we öň­den­gö­rü­ji­lik­li­ baştutanly­gyn­da­ ýurt­la­ryň ara­syn­da­ sy­ýa­sy­ ge­ňeş­me­le­ri­ ne­ti­je­sin­de hyzmatdaşlyk­ gat­na­şyk­la­ry­ barha ­art­ýar.­ Ýer ýü­zün­de­ dur­muş­ ugur­ly­ dos­ta­na­ gat­na­şykla­ry­ has­-da­ art­dyr­mak­ ýur­du­my­zyň­ içe­ri­ we da­şa­ry­ syýa­sa­ty­nyň­ ile­ri­ tu­tul­ýan­ ugurla­rynyň­ bi­ri­dir.­ Şeý­le­-de­ Türk­me­nis­ta­nyň­ oňyn Bi­ta­rap­lyk,­ parahatçy­lyk­ sö­ýü­ji­lik,­ dün­ýä­niň äh­li­ döw­let­le­ri,­ şol­ san­da­ Af­ri­ka­ yklymyn­da ýer­leş­ýän­ ýurt­lar ­bi­len ­ne­ti­je­li ­hyz­mat­daş­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne­ esas­lan­ýan­ da­şa­ry­ sy­ýa­sa­ty­na aý­ra­tyn­ üns ­be­ril­ýär.­ 

Du­şu­şy­gyň­ dowamyn­da­ iki­ta­rap­la­ýyn­ hyzmat­daş­ly­gyň­ gel­je­gi­ we­ müm­kin­çi­lik­le­ri­ bara­da­ öza­ra­ pi­kir­ al­şyl­dy.­ Türk­me­nis­tan­ bi­len Zimbabwe­ Respublikasynyň­ ara­syn­da­ hem söw­da­ yk­dy­sa­dy­ gatnaşyklary­ny­ ýo­la­ goý­mak maksa­dy ­bi­len ­il­kin­ji ­ädim ­hök­mün­de ­iki­ ýurduň­ Söw­da­ senagat­ eda­ra­la­ry­nyň­ ara­syn­da hyz­mat­daş­ly­gyň­ ýo­la goýul­ma­gy ­teklip edil­di.­ Şu­nuň ­bi­len ­bag­ly­lyk­da, ­öza­ra­ bäh­bit­li­ gatnaşyk­la­ry­ ýo­la­ goýmagyň­ iki­ dost­luk­ly­ ýur­duň ara­syn­da­ky­ hyzmatdaş­ly­gy­ tä­ze­ mazmun­ bilen­ baý­laş­dyr­ma­ga ­iter­gi­ ber­jek­di­gi­ belle­nil­di. 

Ber­ka­rar­ döwle­tiň ­tä­ze ­eý­ýa­my­nyň ­Gal­kyny­şy ­döw­rün­de ýurdumyz­da ­esa­sy ugurla­ryň bi­ri­ bo­lan ­söw­da ­top­lu­my ­hil ­taý­dan­ ykdysady ­ösüş­le­re ­eýe bol­ýar.­ Şun­da­ döw­le­tiň­ da­şary­ sy­ýa­sy­ gatnaşykla­ry­ bu­ ug­ruň­ has-­da­ kämil­leş­me­gi­ne ­aý­ra­tyn ­äh­mi­ýet ­ber­ýär.

 

Şirin BAÝMYRADOWA, 

Türkmenistanyň­ Mejlisiniň ­Halkara we ­Parlamentara­ aragatnaşyklar baradaky komitetiniň­ deputaty.

18.12.2023 Giňişleýin

BITARAPLYK WE ÝAŞLAR SYÝASATY

 

Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzyň dünýä döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklary barha rowaçlanýar. Türkmenistan döwletimiz hemişelik Bitaraplygynyň 28 ýylynyň içinde dünýä döwletleri bilen alyp barýan hoşniýetli gatnaşyklarynyň netijesinde, içeri we daşary syýasatda saýlap alan ýolunyň nusgalykdygyny hemmetaraplaýyn subut etdi. 

Taryhyň islendik döwrüni alanyňda-da, halkymyzyň hoşniýetli ýörelgelere eýerendigine şaýat bolýarsyň. Bu ýörelgeler, däp-dessurlar bolsa Bitaraplygymyzyň düýp özenini düzmek bilen, daşary syýasatymyzda öz beýanyny tapýar. Türkmenistanyň Bitaraplygy, ilki bilen, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň döwlet hem-de hökümet Baştutanlarynyň 3-nji duşuşygynyň jemleri boýunça kabul edilen Yslamabat Jarnamasy, soňra Goşulyşmazlyk Hereketine girýän ýurtlaryň döwlet we hökümet Baştutanlarynyň konwensiýasynyň Jemleýji resminamasy bilen tassyklanyldy. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynda 185 döwletiň, şeýle-de 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda bu guramanyň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde 193 döwletiň biragyzdan goldamagynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň iki gezek kabul edilmegi aýratyn möhüm waka bolup taryha ýazyldy. Döwletimiz iň iri halkara guramasy tarapyndan şeýle derejä eýe bolan ilkinji we ýeke-täk döwletdir. 

Bitaraplyk — munuň özi Türkmenistan döwletimiziň parahatçylygy goramaga we pugtalandyrmaga gönükdirilen daşary syýasatynda birek-birege bolan hormatyň, ynamyň, dost-doganlygyň, goňşuçylygyň, deňhukuklylygyň ýörelgeleri esasynda dünýä döwletleri bilen alyp barýan hyzmatdaşlygynyň esasy binýady bolup çykyş edýär. Bitaraplyk — biziň halkymyzyň parahatçylyk söýüjilik, hoşmeýilli, ynsanperwer syýasatynyň dabaralanmasydyr. Bitaraplyk — howpsuzlyga, durnukly ösüşe we özara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna uzaýan nurana ýoldur. Biziň döwletimiz parahatçylygy we ylalaşygy kemala getirmegiň bähbidine daşary ýurtlaryň, halkara guramalaryň tagallalaryny birleşdirýär. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Milli Liderimiziň hem-de hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy bilen ählumumy ösüşe we abadançylyga esaslanýan hyzmatdaşlygynda uly üstünlikler gazanylýar. Bitarap Türkmenistan döwletimiz häzirki zamanyň möhüm meseleleri we wezipeleri boýunça oňyn çözgütleri işläp taýýarlamakda anyk başlangyçlary öňe sürmek bilen, 2030-njy ýyla çenli döwür üçin BMG-niň strategiýasynyň durmuşa geçirilmegine uly goşant goşýar. Umuman, döwletimiz halkara gatnaşyklar ulgamynda möhüm meseleleri çözmegiň guralyny döredip, has kämil çemeleşmeleri işläp taýýarlamaga ýardam berýär. 

Häzirki wagtda ýaşlar syýasaty hem halkara derejesinde işjeň ösdürilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň şanly wakalara, halkara maslahatlardyr forumlara, festiwallara hem-de sergilere baý bolup, türkmen ýaşlarynyň durmuşyny ýatdan çykmajak ýakymly pursatlara besleýändigini buýsançly bellemek gerek. Hut şu ýylda döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Karary bilen «Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023 — 2030-njy ýyllar üçin Strategiýasy» tassyklanyldy. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasy Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen edarasynyň — ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň agzalygyna resmi taýdan kabul edildi. 16 — 18-nji noýabrda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Hytaýyň ýaşlarynyň «Beýik Ýüpek ýolunyň täze eýýamy» atly halkara forumy uly üstünlikler bilen geçirildi. Hemişelik Bitaraplygymyzyň 28 ýyllygynyň öňüsyrasynda bolsa, hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ýylyň ahyrynda ýaşlaryň dabaraly maslahatynyň we sergisiniň geçiriljekdigini aýdyp: «Bu dabarada ýylyň dowamynda ýurdumyzda hem-de daşary ýurtlarda geçirilen halkara sport ýaryşlarynda, mekdep okuwçylarynyň olimpiadalarynda, talyp ýaşlaryň bäsleşiklerinde ýeňiji bolanlaryň, şeýle hem ykdysadyýetiň dürli ugurlarynda zähmet çekip, Diýarymyzyň ösüşine mynasyp goşant goşan ýaşlarymyzyň gazanan üstünlikleriniň jemini jemläris» diýip belledi. Munuň özi Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ajaýyp jemlenmesi bolar. 

Garaşsyz Türkmenistan döwletimiziň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň barha dabaralanmagy ugrunda beýik işleri amala aşyrýan Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleri hemişe rowaçlyklara beslensin! 

 

Maksat JANMYRADOW, 

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň 

Mary welaýat geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty

16.12.2023 Giňişleýin

HUSUSY PUDAKDA IŞLER ILERI

 

Ýurdumyzyň hususy pudagynyň wekilleri Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylyny üstünlikli jemlemek, Täze ýyly zähmet sowgatlary bilen mynasyp garşylamak ugrunda yhlas edýärler. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 30-njy noýabrda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde söwda toplumynda alnyp barylýan işler hakynda hasabat berildi. Döwlet Baştutanymyz Halkara Bitaraplyk güni we Täze ýyl baýramçylygy mynasybetli göçme söwda nokatlarynyň guralmagynyň möhümdigine ünsi çekip, olarda ildeşlerimiziň baýramçylyk saçaklaryny naz-nygmatlar bilen bezemegi üçin dürli görnüşli harytlaryň bolmalydygyny tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, ilatyň dürli görnüşli önümlere bolan isleglerini kanagatlandyrmak maksady bilen, paýtagtymyzda, Arkadag şäherinde we welaýatlarda baýramçylyk söwdasy guralýar, meýilleşdirilen çäreleriň çäklerinde söwda we beýleki hyzmatlary hödürlemek boýunça işler alnyp barylýar.

Türkmenistanyň Mejlisiniň VII çagyrylyşynyň 25-nji noýabrda geçirilen 4-nji maslahatynda «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanun kabul edildi. Ýurdumyzyň geljek ýyl üçin baş maliýe meýilnamasynda döwlet durmuşynyň ähli ulgamlarynda göz öňünde tutulýan özgertmeleriň ugurlary anyk kesgitlenip, onda ýurdumyzda bazar ykdysadyýetini, hususy pudagy ösdürmek üçin şertlerdir mümkinçilikler hem göz öňünde tutulandyr. Ol «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022-2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasynda», «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurt bazarlaryna iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasynda» we beýleki döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipelerden ugur alnyp taýýarlandy.

Geljek ýylda ýurdumyzda iri gurluşyklar, şol sanda senagat desgalarynyň bina edilmegi göz öňünde tutulýar. Milli ykdysadyýetimize öňdebaryjy sanly, maglumat-kommunikasiýa we «ýaşyl» tehnologiýalary ornaşdyrmak işleri dowam etdiriler. Şeýle-de ähli sebitlerde we paýtagtymyzda durmuş maksatly binalaryň, şol sanda ýaşaýyş jaýlarynyň, hassahanalaryň, umumy-bilim berýän orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, suw we lagym geçirijileriň, awtoulag ýollarynyň, söwda-dynç alyş merkezleriniň gurluşyklary meýilleşdirilýär. Mätäçlik çekýän raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny gurmaga aýratyn ähmiýet berler. Gürrüňi edilýän esasy maliýe resminamasynda döwlet ähmiýetli Arkadag şäheriniň býujeti barada aýratyn görkezijileriň beýan edilmegi bellenmäge mynasypdyr.

Milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde hususy ulgama möhüm orun degişlidir. Kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça döwlet tarapyndan geçirilýän çäreler ýurdumyzda telekeçiligiň işini işjeňleşdirmek arkaly ykdysady we durmuş taýdan ösüşiň ýokary depginlerini üpjün etmäge gönükdirilendir. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022-2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» hem hususy pudagyň işine döwlet tarapyndan yzygiderli goldaw bermek wezipelerine aýratyn orun berilýär.

Ýurdumyzda kiçi we orta işewürligi ösdürmekde, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan, şeýle hem eksport ugurly önümleriňdir harytlaryň öndürilişiniň mukdaryny artdyrmakda yzygiderli tagalla edilip, bu babatda oňyn netijeler gazanylýar. Munuň şeýledigini şu ýylyň ýanwar-noýabr aýlarynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk, azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgininiň 109 göterime, senagat önümleriniň ösüş depgininiň 109,4 göterime deň bolmagy-da tassyklaýar.

Türkmen telekeçileri häzirki döwürde ykdysadyýetiň täze pudaklarynda, şol sanda ýurdumyzyň mineral-çig mal baýlyklaryny işläp taýýarlamakda geljegi uly taslamalary durmuşa geçirýärler. «Döwlet hususy hyzmatdaşlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, bu ugurda döwlet kärhanalary bilen kiçi we orta telekeçiligiň wekilleriniň hyzmatdaşlygy ösdürilýär. Telekeçilik ähli sebitlerde ilerledilýär. Hususy pudak giň möçberli taslamalary durmuşa geçirmäge hem-de ilatyň iş bilen üpjünçiligi boýunça wezipeleri çözmäge işjeň gatnaşýar. Gurluşyk kärhanalarymyz senagat, durmuş, medeni maksatly desgalary gurýarlar, şäherlerimizi, obalarymyzy abadanlaşdyrmaga işjeň gatnaşýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2023-nji ýylyň 24-nji sentýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde: «Biz ykdysadyýetimiziň hususy böleginiň dünýä bazarlarynda eýeleýän ornuny giňeltmek üçin amatly şertleri döretmäge aýratyn üns berýäris. Täze bazarlary özleşdirmäge, bar bolanlaryny ösdürmäge hemmetaraplaýyn goldaw berýäris. Şunuň bilen birlikde, hususy ulgamyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, halkara bazarlara erkin bäsleşikli şertlerde çykmak, harytlaryň päsgelçiliksiz hereketini üpjün etmek üçin tagalla etmelidiris. Bu ugurda ykdysadyýetiň hususy pudagyny we hyzmatlar bölegini ösdürmegiň, importyň ornuny tutýan önümçiligi goldamagyň konsepsiýalaryny hem-de eksport ugurly senagaty goldamagyň strategiýasyny taýýarlamagy zerur hasaplaýaryn» diýip belledi. Şundan ugur alnyp, ýurdumyzda we onuň çäkleriniň daşynda geçirilýän işewürlik duşuşyklary Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda döwletimiziň häzirki döwürde gazanýan üstünliklerini, Türkmenistanyň maýa goýum kuwwatyny açyp görkezýär. Olaryň netijeleri Türkmenistana bolan uly gyzyklanmalaryň aýdyň beýanydyr. Munuň şeýledigini hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen 2023-nji ýylyň 20-nji noýabrynda Germaniýanyň paýtagty Berlinde geçirilen Türkmen-German işewürlik maslahatynyň, 22-23-nji noýabrynda Beýik Britaniýanyň paýtagty Londonda guralan «Türkmenistan: maýa goýum we ösüş» atly forumyň netijeleri hem görkezýär. Bu saparlara ýurdumyzyň gurluşyk, oba hojalyk, şol sanda ekerançylyk, maldarçylyk, balykçylyk, ýyladyşhana, azyk senagaty, dokma, asma potolok, izogam, tehniki uglerod, plastik turba, polipropilen halta, multifilament ýüplük, kagyz, karton önümçiligi, halkara söwda ugurlarynda işleýän hususy kärhanalarynyň, hojalyk jemgyýetleriniň wekilleridir telekeçileri hem gatnaşdylar. Olaryň geçiren gepleşiklerinde, duşuşyklarynda ençeme ylalaşyk gazanyldy, hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlary kesgitlendi.

Ýakynda Aşgabatda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-türk toparynyň ýedinji mejlisiniň, Türkiýe Respublikasynyň eksport harytlarynyň sergisiniň hem-de onuň çäklerinde Türkmen-türk işewürlik maslahatynyň geçirilmegi-de bu ugurda köpugurly gatnaşyklary ilerletmekde yzygiderli tagalla edilýändigini tassyklaýar.

Şulardan görnüşi ýaly, türkmen telekeçileriniň işleri ileri, gadamlary batly. Garaşsyzlygymyzyň we hemişelik Bitaraplygymyzyň binýadyny has-da berkidýän, ýurdumyzda hususy pudagy ösdürmekde taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, tutumly işleri elmydama rowaç bolsun!

 

Saparmyrat OWGANOW, 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň 

Merkezi geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty

15.12.2023 Giňişleýin

ÝAŞLAR — WATANYMYZYŇ EGSILMEZ GÜÝJI

 

Dünýäniň häzirki zaman syýasy, ykdysady we durmuş şertlerinde ýaşlar diňe bir döwletiň ösüşini däl, eýsem, uzak geljegi nazarlaýan halkara gatnaşyklarynyň ösüşini kesgitleýän strategik güýçdür. Ýaş raýatlary hakyky watançylyk, ynsanperwerlik we ýokary ahlaklylyk, Watana, şöhratly taryhymyza, halkymyzyň medeniýetine, däp-dessurlaryna hem-de maşgala gymmatlyklaryna hormat goýmak ruhunda terbiýelemek, olaryň ylym-bilime höwesini artdyrmak Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň durmuşa geçirýän ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň esasy ugrudyr. Hut şu nukdaýnazardan, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy, zehinini artdyrmagy, hünär taýdan kämilleşmegi, giň dünýägaraýyşly, eziz Watanymyza wepaly şahsyýetler bolup ýetişmegi üçin ähli şertler döredilýär. 

Arkadagly Gahryman Serdarymyz: «Belent sepgitler, beýik ösüşler, ilkinji nobatda, ylymly-bilimli nesliň güýji, zehin baýlygy hem-de döredijilik başarnygy bilen berk baglanyşyklydyr» diýip belleýär. Ýurdumyzda ýaşlaryň hukuklaryny, azatlyklaryny goramak, durmuş goraglylygyny üpjün etmek we döwlet tarapyndan goldaw bermek kanuny esasda kepillendirilýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 40-njy maddasynda: «Döwlet ýaşlaryň hukuklarynyň we azatlyklarynyň amala aşyrylmagy üçin şertleri döredýär we olaryň hemmetaraplaýyn ösüşine ýardam edýär» diýlip beýan edilendir. 

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy we olary durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň meýilnamasy tassyklanyldy. Şunda ýurdumyzyň ykdysady, syýasy we medeni durmuşyna ýaş nesliň işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek üçin amatly hukuk şertlerini döretmek esasy maksatlaryň hatarynda durýar. Kabul edilen döwlet maksatnamalaryna, şol sanda ýurdumyzy 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna laýyklykda, ýaş raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş üpjünçiligi gowulandyrylýar. Olaryň telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda hormatly Prezidentimiz ýörite Karar bilen «Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023-2030-njy ýyllar üçin Strategiýasyny» tassyklady. Bu Strategiýa ýurdumyzyň kanunçylygy we Türkmenistanyň halkara şertnamalary esasynda, ýaş raýatlarymyzyň halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek maksady bilen kabul edildi. Strategiýanyň esasy wezipeleriniň hatarynda, ýaşlary sebit we halkara meseleleriniň çözgütlerini işläp taýýarlamaga, Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmäge işjeň çekmek üçin şertleri döretmek, ýaş raýatlary ählumumy hem-de sebit derejelerindäki hökümetara forumlaryň işine gatnaşmaga çekmek, şeýle hem Türkmenistanyň ýaş wekilleriniň BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň parahatçylygy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmaga bagyşlanan işine gatnaşmagyny höweslendirmek ýaly işler bar. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetine resmi agza bolmagy bu Strategiýany durmuşa geçirmekde aýratyn ähmiýetlidir. 

Döwletimiziň ähli ulgamlarynda gazanylýan üstünlikler bagtly geljegimiziň eýeleri bolan ýaşlar bilen berk baglanyşyklydyr. Häzirki döwürde ýaşlar jemgyýetiň we döwletiň durmuşynyň ähli çygyrlaryna işjeň gatnaşýarlar. 

Bilşimiz ýaly, şu ýylyň 30-njy noýabrynda hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirip, degişli ýolbaşçylara şu ýylyň ahyrynda guraljak ýaşlaryň dabaraly maslahatyna we sergisine ýokary derejede taýýarlyk görmek hakynda tabşyryklary berdi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz 2-nji dekabrda Aşgabat şäheri boýunça iş saparyny amala aşyryp, Söwda-senagat edarasynda maslahat geçirdi. Şol maslahatda ýaşlar forumynyň üstünlikli guralmalydygyna, şu ýylyň dowamynda ýaş raýatlaryň dürli ugurlar boýunça gazanan üstünliklerini beýan edýän ýaşlar forumynyň açylyş dabarasynyň unudylmajak pursatlara beslenmelidigine we Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ajaýyp jemlenmesine öwrülmelidigine ünsi çekdi. Şeýle-de bu babatda degişli tabşyryklary we öwüt-nesihatlaryny berdi. Ýene-de sanlyja günlerden geçiriljek ýaşlar forumynyň we sergisiniň işine uly üstünlikleri arzuw edýäris. Döwletli forum oň bolsun! 

Ýaşlaryň bagtyýar durmuşy hem-de geljegi üçin giň mümkinçilikleri döredip berýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden sag bolsun aýdýarys. 

 

Jennet ÖWEKOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Kada-kanunçylyk baradaky komitetiniň agzasy

 

15.12.2023 Giňişleýin

MEDENI ULGAMYŇ KANUNÇYLYK BINÝADY

 

Täze taryhy döwürde hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanyň öňe sürýän adamzat ähmiýetli başlangyçlary, amala aşyrýan giň gerimli özgertmeleri we ýeten belent sepgitleri dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredýär we ykrar edilýär. Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimizde türkmen halkynyň öz gözbaşyny müňýyllyklardan alyp gaýdýan ruhy gymmatlyklaryny, milli däp-dessurlaryny, maddy we maddy däl medeni baýlyklaryny dikeltmäge, ylmy esasda öwrenmäge, ösdürmäge we geljekki nesillere miras galdyrmaga uly ähmiýet berilýär. 

Medeni, maddy, ruhy mirasa, däp-dessurlara, çeper döredijilige uly üns berýän halkymyzyň bu ugurda hukuk binýady hem yzygiderli kämilleşdirilýär. Milli kanunçylygymyzy yzygiderli kämilleşdirmek, döwrebaplaşdyrmak işinde, kanunlar işlenilip taýýarlanylanda milli ýörelgelere, halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda halkymyzyň iň gowy bähbitleriniň nazara alynmalydygy barada Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tabşyryklaryndan ugur alyp, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary yhlasly zähmet çekýärler. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary bilen şu ýylyň 6-njy aprelinde geçiren duşuşygynda: «Garaşsyz Watanymyzda milli däp-dessurlarymyzy, taryhymyzy, milli mirasymyzy, şol sanda milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak, olary bütin dünýä ýaýmak bilen bir hatarda, geljekki nesillere ýetirmek ugrunda-da maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Bu ugurda ýurdumyz halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy ýokary derejede ýola goýdy. Şunuň bilen baglylykda, milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini ýüze çykarmak, aýap saklamak, peýdalanmak, ýaýratmak we döwlet goragy çygryndaky gatnaşyklary düzgünleşdirmek maksady bilen, «Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna degişli üýtgetmeler we goşmaçalar girizilse dogry bolar diýip hasap edýärin» diýip belledi. Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryndan, gymmatly maslahatlaryndan ugur alyp, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň dördünji maslahatynyň gün tertibine girizilen «Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanuny Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň düzgünlerine, milli medeniýet babatda işi ösdürmek we kämilleşdirmek boýunça hormatly Prezidentimiziň maksatnamalaýyn ýörelgelerine laýyklykda taýýarlanyldy. 

Bu Kanunda ulanylýan birnäçe düşünjeler häzirki döwrüň tejribesi esasynda täzeçe beýan edilip döwrebaplaşdyryldy we degişli sözleri goşmaça girizmek arkaly işleriň beýleki zerur ugurlary göz öňünde tutuldy. Şeýle hem kanunda seljerişiň obýektleri, seljerişiň netijesi, döwlet taryhy-medeni seljerişi geçirmek bilen baglanyşykly kadalar öz beýanyny tapdy. Seljeriş geçirilende netijenamany bermek üçin milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini goramak, öwrenmek hem-de rejelemek boýunça ygtyýarly döwlet edarasynyň ygtyýarlyklaryny düzgünleşdirmek bilen bagly kadalar göz öňünde tutulandyr. 

Döwlet taryhy-medeni goraghanalaryň çäginde diňe goraghanalaryň işi bilen bagly desgalaryň gurluşygyna ýol berilýändigi, şeýle desgalaryň gurluşygynyň ygtyýarly döwlet edarasy bilen ylalaşylan taslamalar boýunça amala aşyrylýandygy baradaky düzgünler kesgitlenilendir. Bu Kanun hormatly Prezidentimiziň başlangyçlary bilen ýurdumyzda medeniýet ulgamyny ösdürmekde durmuşa geçirilýän taryhy özgertmeleriň kanunçylyk binýadynyň kämilleşdirilmegine we häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda döwrebaplaşdyrylmagyna ýardam eder. 

Türkmenistan döwletimiziň kanunçylyk binýadyny pugtalandyrýan türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak, mertebeleriniň hemişe belent bolmagyny, il bähbitli, döwlet ähmiýetli işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris. 

 

Bahar SEÝIDOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Ylym, bilim, medeniýet we 

ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň başlygy.

15.12.2023 Giňişleýin

KÄMIL TERBIÝÄNIŇ GÖZBAŞY

 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bilim ulgamy ösýär, onuň gurluşy kämilleşdirilýär. Okatmak we terbiýe bermek işi häzirki zamanyň ýokary talaplaryna laýyk getirilýär. Ýaş nesle bilim-terbiýe bermegiň ýörelgelerini, düzgünlerini, usullaryny häzirki döwrüň talaplaryna laýyk getirmek we ýokary netijeli usullardan peýdalanmak möhümdir.

Mugallymlar we synp ýolbaşçylary okuwçylar bilen üznüksiz terbiýeçilik işlerini geçirýärler. Şeýle ähmiýetli işler okuwçylarda watan söýüjiligi, zähmetsöýerligi, myhmansöýerligi, dostlugy, agzybirligi, ynsaplylygy, özüňi alyp barmagyň medeniýetini, milli we umumadamzat gymmatlyklaryny öwrenmäge, bilimini kämilleşdirmäge, saglygyny goramaga we berkitmäge, milli baýramçylyklary bellemäge, köçe-ýol hereketiniň düzgünlerini berjaý etmäge bolan gyzyklanmany ösdürmäge ýardam edýär. 

Bilim-terbiýeçilik işleriniň ýokary netijelere eýe bolmagyny gazanmak üçin milli we umumadamzat gymmatlyklarynyň naýbaşylarynyň bilim-terbiýäniň mazmunyna siňdirilmegini, okuw-terbiýeçilik işleriniň döredijilikli meýilnamalaşdyrylmagyny talap edýär. 

Hormatly Prezidentimiz ata-babalarymyzyň müň ýyllyklaryň dowamynda döreden medeni we ruhy mirasymyzy öwrenmegiň we ony gorap saklamagyň möhümdigini belleýär. Häzirki wagtda ýurdumyzda ýaş nesliň pederlerimizden miras galan baý medeni gymmatlyklarymyzy, milli däp-dessurlarymyzy öwrenmegi üçin giň mümkinçilikler döredilýär. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň namalarynyň, «Bilim hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň (rejelenen görnüşiniň), bilim ulgamyna degişli kabul edilen konsepsiýalaryň, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň», Türkmenistanda umumybilim edaralarynyň Döwlet bilim standartynyň, «Türkmenistanda Döwlet bilim edaralary hakynda Düzgünnamasynyň», «Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň», «Türkmenistanyň bilim edaralarynda ýaş nesli sazlaşykly terbiýelemegiň Maksatnamasynyň» tassyklanmagy ýurdumyzda bilim-terbiýeçilik işleriniň dünýä ölçeglerine laýyk getirilmeginiň binýadyny goýdy. 

Mekdepde durnukly, yzygiderli we netijeli terbiýeçilik işlerini alyp barmak mugallymlaryň we synp ýolbaşçylarynyň hünär ussatlygyna, pedagogik meselelerden baş alyp çykyp bilmek başarnygyna baglydyr. Terbiýeçilik sagatlary mähriban Watanymyzyň gündelik durmuşy, ondaky öňegidişlikler, ösüşler, özgerişler, şanly seneler, Watanymyzda alnyp barylýan syýasat bilen tanyşdyrmaga we türkmen halkyna mahsus ynsanperwer häsiýetli adamlary ýetişdirmäge mümkinçilik berýär. Mugallymlaryň okuwçylar bilen geçirýän terbiýeçilik işleriniň mazmunyna we guralyşyna täzeçe, döredijilikli çemeleşmekleri zerurdyr. Sebäbi olaryň geljekde zähmetsöýer, Watana wepaly, ar-namysly, sözüne ygrarly, öz hukugyna we borjuna düşünýän adamlar bolup ýetişmegi hut şu aladalara baglydyr. Her bir sapak taýýarlykly guralmalydyr we türkmen halkynyň durmuş sapaklaryna hem-de milli köklerine esaslanmalydyr. Bular barada hormatly Prezidentimiz: «Çagalar biziň kalbymyzyň buýsanjy, öýlerimiziň ýaraşygy, bagtyýar durmuşymyzyň gül-gunçalary, ömrümiziň dowamatydyr. Şoňa görä-de, ýurdumyzda erkana ýaýnaýan bagtyýar çagalarymyzyň rahat dynç alyp, okap, öwrenip, döredip, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly, sagdyn bedenli, edep-terbiýeli, Watana wepaly bolup ýetişmeklerine gönükdirilen maksatlarymyzy üstünlikli amala aşyrýarys» diýip belleýär. 

Ýaş nesle bilim-terbiýe bermek işinde terbiýäniň ähli görnüşlerini we nakyllardyr atalar sözlerini, hüwdülerdir sanawaçlary, rowaýatlardyr ertekileri utgaşykly peýdalanmak onuň täsirliligini artdyrýar. Çaga terbiýesinde her bir terbiýeçidir mugallym, ata-eneler türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň atalyk kitaplaryndan we halk döredijiliginiň eserlerinden ýerlikli peýdalanmalydyrlar. Olaryň ýaş nesillerimizde arassa ahlaklylygy, ar-namyslylygy, edepliligi, watansöýüjiligi, zähmetsöýerligi terbiýelemekde uly ähmiýeti bardyr. 

Türkmen halkynyň medeni mirasyny, däp-dessuryny, bilim we ahlak ýörelgelerini, dünýä, umumadamzat medeniýetine goşan goşandy baradaky düşünjeleri öwretmek arkaly geçirilýän şeýle işleriň netijesinde, ýaşlarda Watana, halka, hormatly Prezidentimize, ata-enä bolan söýgi, buýsanç duýgulary kemala gelýär. Durmuş meselelerinden baş çykaryp bilýän, döwür bilen aýakdaş gadam urýan, watançy, zähmetsöýer ýaşlary terbiýelemek her bir bilim işgäri üçin wajyp wezipe bolup durýar. 

Okuwçylara berilýän terbiýäniň esasy maksady çaganyň kalbyna öňden ykrar edilen jemgyýetçilik gymmatlyklaryny siňdirmekden, ony durmuşa ýaramly, ukyply, hemmetaraplaýyn ösen, kämil şahsyýete öwürmekden, adamyň özüni alyp barşynda ýokary medeniýeti, edep-ekramy, adamkärçilik häsiýetleri bilen mertebeli bolýandygyny, her bir adam üçin ahlak we hukuk terbiýesiniň zerurdygyny, onsuz durmuşda öňe gidişlik gazanyp bolmaýandygyny düşündirmekden ybaratdyr. 

 

Jumamyrat ŞÄHEROW, 

Saparmyrat Türkmenbaşy etrap bilim bölüminiň hünärmeni, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

14.12.2023 Giňişleýin
1 ... 40 41 42 43 44 ... 60