​Меджлис (Парламент) Туркменистана является представительным органом, осуществляющим законодательную власть

МЕДЖЛИС ТУРКМЕНИСТАНА

Русский

МЕДЖЛИС ТУРКМЕНИСТАНА

Русский

Выступления и Статьи

PARAHATÇYLYK WE YNANYŞMAK — DÖWRÜŇ DERWAÝYS TALABY

 

     Dün­ýä­de yn­san ýa­şaý­şy­nyň şert­le­ri gör­lüp-eşi­dil­me­dik dereje­de ös­ýär, adam aňy bi­len açyl­ýan älem syr­la­ry kö­pel­ýär, ýa­kyn geç­miş­de-de aky­ly­my­za ge­ti­rip bilme­dik yl­my-teh­ni­ki ösüş­le­ri­miz haý­ran gal­dyr­ýar. Bir ta­rap­dan, adam­zat öz­ge­riş­li, tä­ze­le­ni­şe uly gy­zyk­lan­ma we ýag­şy umyt bi­len ga­ra­ýan bol­sa, beý­le­ki bir ta­rapdan, mag­lu­mat aky­my­nyň ne­sil­le­riň aňy­na öte ag­ram sal­ma­gy, ho­wa­nyň üýt­ge­megi, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak bi­len bag­ly me­se­le­ler bu ýag­daý­la­ryň soň­ky ne­ti­je­le­ri ba­ra­da äti­ýaç­ly çak­la­ma­la­ry ýü­ze çykarýar.

 

     San­ly ulgamyň, her hili maglumat tehnologiýalarynyň, emeli aňyň durmuşa barha giň­den ornaşmagy adamlar üçin örän peýdalydyr we bu ugurdaky ösüşsiz häzirki zaman ýaşaýşyny göz öňüne getirmek hem mümkin däldir. Şol bir wagtda döwrüň şeýle ösen şertleriniň ýaşaýşyň akymyny, jemgyýetçilik gatnaşyklaryny oňaýsyz taraplara özgertmezligi ugrunda belli bir derejede çäreleriň zerurlygyna-da düýpli düşünmek, bu ýagdaýy çuň­ňur seljermek esasy talap bolup durýar. Munuň özi döwrüň täze çemeleşmeleriniň döredilmegini häzirki zaman syýasy-jemgyýetçilik wezipeleriniň iň zerur jähetleriniň birine öwürýär. Çünki umumadamzat aňynyň täze şertlere uýgunlaşmasynyň anyk we dogry ýoluny tapmazdan, geljekde ýüze çykaýmagy mümkin bolan oňaýsyz ýagdaýlaryň öňüni almagyň kyn boljakdygy öz-özünden düşnüklidir. 

     Tehnologik ösüş bütin dünýäde ählumumylaşmagy çaltlandyrýar. Ýaşaýyş-durmuş şertleriniň köp ugry bilen birlikde, kabul edilýän maglumatlaryň, esasan, umumylygy, ähli täzelikleriň halkara jemgyýetçilige deň derejede elýeterliligi halklaryň pikirlenişinde, aň-düşünjesinde meň­zeşlikleri döredýär. Geçmişde Zeminiň haýsydyr bir künjeginde döreýän hadysalar, çaknyşyklar, pajygalar has alysda ýaly görnen bolsa, häzirki döwürde şeýle maglumatlar dessine bütin dünýä ýaýrap, adamlaryň aňyna, ruhuna tiz täsir edýär we hiç kim olara parhsyz garap bilmeýär. Hadysalar kähalatda ýaşaýşyň adaty şertlerine, şeýle hem ählumumy ösüşe, adamzat durmuşynyň dürli ugurlaryna ýaramaz täsir etmän durmaýar.

     Taryhyň ýüzýyllyklaryny  yzarlap görseň, her bir täze zamananyň syýasy, ykdysady, intellektual-ylmy ösüşleriniň ägirt uly aňyýet täzelenişi, ruhy goldaw bilen birlikde durmuşa ornaşýandygyna göz ýetirmek kyn däl. Çünki her bir täze döwrüň ösüş-özgerişleri jemgyýetçilik aňy tarapyndan dogry kabul edilmeli. Könelen garaýyşlaryň, döwrüň ösüşinden yza galýan pikirleriň sazlaşykly öňe gitmäge päsgel berýändigini taryhyň adalatly sapaklary açyk görkezýär. Ikinji jahan urşundan soň­ky onýyllyklarda urşa garşy meýiller nesilleriň aň-düşünjesinde düýpli kemala geldi. Häzirki döwrüň ýagdaýlary şol pikir-garaýyşlara belli bir derejede agram salýar we parahatçylygyň, howpsuz ýaşaýşyň hemişelik dowam etmegini gazanmak ugrunda ählumumy tagallalaryň derwaýysdygy baradaky pikirleri barha has işjeň öňe sürýär.

     Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň, şeýle hem milli ideologiýanyň, medeni-ynsanperwer ulgamyň işiniň tutuşlygyna we düýpli derejede jemgyýetçilik aňynyň dogry ugruny kemala getirmäge gönükdirilýändigi we bu ýagdaýyň üçünji müň­ýyllygyň dünýä ösüşleriniň talaplaryndan gelip çykýandygy şu günüň hakykatydyr. Bu hakykata çuň­ňur düşünje bilen garap, häzirki döwür üçin täze syýasaty, täze jemgyýetçilik garaýyşlaryny, täze çemeleşmeleri kemala getirmek di­ňe şu günüň däl-de, uzak geljegiň hem aladasydyr. Bu wezipäniň özüne çekiji tarapy taryhyň sapaklaryny geljegiň maksatlary bilen utgaşdyrmagy başarmakdyr. Munuň özi döwrüň adam aňyna täsir edýän ruhy ýagdaýyny kemala getirmek hereketini döwletiň we jemgyýetiň gündelik işine öwürmegiň zerurdygy baradaky pikiri orta çykarýar. Ýene onlarça, ýüzlerçe ýyldan tebigatyň, daşky gurşawyň nähili boljakdygy barada alada edilişi ýaly, adamzadyň ruhy durmuşynyň, aňyýetiniň, jemgyýetçilik gatnaşyklarynyň, ahlak derejesiniň nähili boljakdygy hakda-da düýpli sosial we ylmy seljermeleriň, jemgyýetçilik tagallalarynyň derwaýysdygy bellidir. 

     Milli Liderimiziň, hormatly Prezidentimiziň syýasy ýörelgelerinde bu mesele baradaky ylmy netijeler döwür üçin dogry çözgütleri salgy berýär. Şunda döwletiň alyp barýan syýasatynyň, halkyň ýaşaýşynyň, durmuşynyň häzirki we geljekki ugur-ýollarynyň oňyn taraplary baradaky dogruçyl garaýyşlary milli aňyýetiň üýtgewsiz düşünjesine öwürmek ugrundaky toplumlaýyn çäreleriň ähmiýeti aýratyn anyklyk bilen ýüze çykýar.

     Döwletimizde di­ňe bir terbiýeçilik, aňyýet işinde däl, eýsem, ähli ugurda alnyp barylýan, durmuşa geçirilýän işler parahatçylygy, asuda durmuşy goramak maksadyndan ugur alýar. Halkyň, esasan-da, ýaş nesilleriň aňynda parahat ýaşaýyş baradaky düşünjäniň berk ornaşmagynda, islendik ýagdaýda hem ähli meseleler babatda ylalaşyk gazanmagyň mümkindigi baradaky ynamyň esasy häsiýetleriň birine öwrülmeginde döwlet syýasatynyň iň derwaýys, wajyp ýörelgeleriniň kemala getirilmegi häzirki zaman ösüşinde türkmen döwletiniň mizemez binýadynyň döredilmegine ýol açdy.

     Döwletimiziň syýasy-jemgyýetçilik gurluşyny alyp görenimizde, «Ösüşiň ilkinji şerti sazlaşykdyr» diýen ata-babadan gelýän çuň­ňur milli düşünjäniň ýurdumyzda baş ýörelgä öwrülendigini görmek bolýar. Hatda bäsleşikleriň, ýaryşlaryň hem gapma-garşylyk döredýän, adamlaryň ruhuna oňaýsyz täsir edýän usullar bilen däl-de, her ugurda üstün çykmaga ruhlandyrýan oňaýly ýörelgelere, halkymyzyň tüýs milli häsiýetine görä guralýandygy mälimdir. 

     Türkmenistanyň Konstitusiýasynda kesgitlenen demokratik, hukuk, dünýewi döwletimiziň syýasy-jemgyýetçilik gurluşynda, bu baradaky hukuk binýadynda, saýlawlary guramagyň usullarynda we tejribesinde adamyň mertebesini, abraýyny, bilim-düşünjesini ýüze çykarýan, ykrar edýän syýasy garaýyşlara üns berlip, şahsyýetiň derejesine oňaýsyz täsir edýän gapma-garşylyklara ýol berilmeýär. Şeýle ýörelgeler esasynda ýurdumyzyň demokratik ösüşinde düýpli syýasy medeniýet, saýlawlary guramagyň sazlaşykly usullary döredi we kämilleşdi. Munuň özi häzirki döwrüň milli jemgyýetçilik pikirinde parahatçylykly ösüşiň adam mertebesini beýgeldýän oňyn ideýalarynyň ornaşmagyna ýardam berdi. Bu bolsa ösüş ýolunda kähalatda ýüze çykýan gapma-garşylykly ýagdaýlary ylalaşykly çözmek düşünjesini ýörgünli hala getiren ýagdaý boldy. 

     Her bir ýurduň taryhynda döwrüň ýörelgelerini döretmek wezipesi miýesser eden belli şahsyýetleriň hiç haçan mizemejek uly orny bar. Bitarap Watanymyzyň häzirki döwürdäki ösüş ýoluny döredip, geljegiň berk binýadyny kemala getiren Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň türkmen halkynyň taryhynyň altyn sahypalaryny ýazýan beýik şahsyýetler hökmündäki derejesi asyrlarda ýitmejek, geljek nesilleriň hem asuda, bagtyýar durmuşynyň kepili bolup orta çykýar. Hormatly Prezidentimiz «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabynda: «Aslynda «taryh ýazmak» diýen düşünjäniň özi dürli-dürli teswirlemelere elter. Mu­ňa garamazdan, golu­ňy gursagy­ňa goýup ykrar edip boljak, hemmelere äşgär bir hakykat bar: taryh beýik işler bilen ýazylýar. Taryh halk üçin edilen, halk bilen bilelikde ýerine ýetirilen beýik amallar bilen ýazylýar» diýip nygtaýar. Taryhyň dürli döwürde, dürli halklar üçin aýry-aýrylykda ýazylýandygy hem bellidir. Garaşsyzlyk eýýamynda türkmen halkynyň taryhynyň ynsanperwer ýörelgeler, ruhlandyryjy aňyýet, sazlaşykly ösüşler, beýik işler bilen ýazylýandygy döwrümiziň bagtyýarlygyndan nyşandyr. 

     «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri» diýlip atlandyrylýan häzirki döwür adam paýhasynyň iň bir adalatly, ynsanperwer ideýalaryň durmuşymyzyň ähli ugurlarynda öz beýanyny tapýandygy bilen tapawutlanýar. Bu döwri syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlar boýunça düýpli esaslandyrýan Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň öňe sürýän pikir-garaýyşlarynda häzirki zaman jemgyýetçilik ösüşiniň aýratynlyklary giň­den açylyp görkezilýär. Hormatly Prezidentimiziň paýhasly belleýşi ýaly, gadymdan gelýän hakykatlar täze döwrüň ruhy bilen utgaşanda, ýaşaýşyň hörpi başgaça bolýar. Ynsanlar her pursatda bagtyň, her günde özüne mahsus rysgyň, her ýagşy hereketde berekediň bardygyna ynanyp, uýup hem-de şol aýratynlygy duýup ýaşaýar. Döwrümiz, döwletimiz, günümiz, aýymyz, ýylymyz babatda hemmämizem şol pikirde: niýeti­ňe görä nesibe, düşünjä­ňe görä netije, yhlasyňa görä ykbal tapyp bolýar. 

     Hormatly Prezidentimiz döwlet syýasatyny alyp baranda-da, il-ýurt bähbitli beýik işleri ýola goýanda-da hemişe halkyň islegine we döwrüň ösüşleri baradaky pikirine üns berip, şol pikirleriň döwlet syýasatynda orun almagy barada zerur çäreleri görýär. Şeýdip, halk bilen döwletiň jebisligi hakyky iş ýüzünde durmuşa geçirilýär. 

     Häzirki nesilleriň aň-düşünjesinde, maksatlarynda we tagallalarynda parahat ýaşaýyş, asuda durmuş, ylalaşykly gatnaşyklar baradaky garaýyşlaryň çuň­ňur ornaşmagy di­ňe döwlet syýasatynda şöhlelenmän, eýsem, adamlaryň gündelik durmuşynyň çelgisine, aňyýetiň mazmunyna öwrülen halatynda, jemgyýetiň ösüşiniň nusgalyk derejä öwrülýändigini ýurdumyzyň saýlap alan bitaraplyk ýoly aýdyň görkezýär. Hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynyň münberinden şeýle diýdi: «Halkara parahatçylygyň we howpsuzlygyň üpjün edilmegi Türkmenistanyň BMG bilen hyzmatdaşlygynyň esasy ugry bolup durýar. Türkmenistan hemişelik Bitarap döwlet hökmünde öz jogapkärçiligine düşünip, hyzmatdaşlyk, özara düşünişmek ýagdaýyny, ählumumy hem-de sebit derejesinde durnukly ösüşi üpjün etmäge ukyply esasy we kesgitleýji şert hökmünde özara hormat goýmak dialogyny döretmäge gönükdirilen anyk çäreleri mundan beýläk-de amala aşyrmaga taýýardyr. Häzirki wagtda bu wezipeleri ilerletmekde we ýerine ýetirmekde iň netijeli gurallaryň biriniň bitaraplyk ýörelgeleriniň iş ýüzünde durmuşa geçirilmegidigine berk ynanýarys». 

     Şeýle berk ynam bilen bitaraplyk syýasatyny içerki ösüş ýagdaýlarynyň hem-de halkara gatnaşyklaryň esas goýujy taglymatyna öwren hormatly Gahryman Prezidentimiziň amala aşyrýan durmuş-ykdysady maksatnamalarynyň we taslamalarynyň di­ňe parahatçylykly ýaşaýşa, özara bähbitli gatnaşyklara, geljegiň ygtybarly syýasy, maddy, medeni binýatlaryny döretmäge hyzmat edýändigini görýäris we mu­ňa buýsanýarys. Ýurdumyzda gurulýan, döredilýän ähli desgalar, öndürilýän önümler, ruhy-aňyýet ýörelgeleri parahatçylykly ösüşiň bähbidine gönükdirilendir. Türkmen halky her ädimde parahatçylykly ösüşiň keşbini görýär, her pursatda parahatçylyk baradaky sözleri, owazlary eşidip, ruhlanýar, galkynýar. Ertirki güne ynamly garaýar, geljegiň has parlak boljakdygyna, ýaşaýşyň hil tarapdan hem, ruhy jähetden hem has belende galyp, dünýä ýaň saljakdygyna ýürekden ynanýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň pähim-paýhas bilen belleýşi ýaly: «Bu gün eýýamlaryň taryhy hakykaty döwre görä has täzeçe we kämil röwüşde ýüze çykýar. Çar ýana, ýedi yklyma pähim-paýhas dürlerini sahawatlylyk bilen eçilýär. Bu günki gazanylýan üstünlikler we ösüşler beýik geljegiň buşlukçysydyr.

    Täze taryhyň da­ňy şu ýerde atar. 

     Taryhyň za­ňy şu ýerde kakylar. 

     Taryhyň ýa­ňy şu ýerden ýaýylar. 

     Şanly şu günümiz bilen taryha şan boljak ykbalymyz bardyr!».

     Halkymyzyň saýlap alan Bitaraplyk ýoly türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň ýoludyr, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ynamly we üstünlikli dowam etdirýän parahatçylyk söýüjilikli syýasatydyr. Goý, bu ajaýyp ýoluň, paýhasly syýasatyň dowamaty dowam bolsun! 

 

Ata SERDAROW, Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň başlygy, Mejlisiň deputaty.

 

Döwür hakda kelam

 

     Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eýýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döwrün­de döw­let we jem­gyýet­çi­lik dur­mu­şy­nyň äh­li ugur­la­ryn­da oňyn özgertme­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Eziz Di­ýa­ry­myz gün­sa­ýyn ös­ýär, öz­ger­ýär, hal­ka­ra de­re­je­sin­de ab­raý-mertebesi, ykdysady kuwwaty ýokarlanýar. He­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk sy­ýa­sa­ty ählumumy pa­ra­hat­çy­ly­gy we howp­suz­ly­gy, dur­nuk­ly ösü­şi üpjün ed­ýän be­ýik öz­gert­me­le­ri amala aşyr­ma­ga giň mümkinçilik­le­ri dö­red­ýär. Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy tarapyndan üç ge­zek yk­rar edi­len Türk­me­nis­ta­nyň he­mişe­lik Bita­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy hal­ky­myzyň uly gym­mat­ly­gy bo­lup, tu­tuş dün­ýä­de asu­da dur­mu­şy, halk­la­ryň dost­­-do­gan­ly­gyny, ynsan­per­wer­li­gi, öza­ra bäh­bit­li hyz­matdaş­ly­gy hem­­-de ösü­şi daba­ra­lan­dyr­ýan tagly­mat­dyr. Çün­ki hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bel­leý­şi­ ýa­ly, bi­ziň Bi­ta­rap­ly­gy­myz dün­ýä halk­la­ry­ny be­lent mak­sat­la­ra bir­leş­dir­ýän, pa­ra­hat­çy­ly­gy hem­­-de dost­­-do­gan­ly­gy ösdür­ýän ýö­rel­gä­miz­dir. Alyp bar­ýan Bi­ta­raplyk sy­ýa­sa­ty­my­zyň ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň Ýer ýü­zün­dä­ki ab­raý­­-mer­te­be­si­ni has-­­da pug­ta­lan­dyr­mak­da uly äh­mi­ýeti bar.

     Türk­me­nis­ta­nyň­ Bi­ta­rap­lyk­ sy­ýa­sa­ty öz­ göz­ba­şy­ny­ türk­men­ hal­ky­nyň­ ta­ry­hy we­ me­de­ni­ mi­ra­syn­dan,­ durmuş­ ýörelgelerinden,­ pa­ra­hat­çy­lyk­ sö­ýü­ji­li­gin­den,­ dost-do­gan­lyk­ gatna­şyk­la­ryn­dan­ alyp gaýd­ýar.­ Munuň­ şeý­ledi­gi­ne,­ 1991-­nji ýylda­ ka­bul­ edi­len­ «Türk­me­nis­ta­nyň­ Garaş­syz­ly­gy­ we­ döw­let­ gur­lu­şy­nyň­ esas­lary­ hakyn­da»,­ 1995­-nji­ ýyl­da­ ka­bul­ edi­len­ «Türk­me­nis­ta­nyň­ he­mi­şe­lik­ Bi­ta­rap­ly­gy ha­kyn­da»,­ şu­ ýy­lyň­ 19-­njy­ sent­ýabryn­da ka­bul­ edi­len­ «Bi­ta­rap­ Türk­me­nis­ta­nyň parahat­çy­lyk ­we­ yna­nyş­mak ­sy­ýa­sa­ty­nyň hu­kuk­ esaslary­ hakynda»­ Türk­me­nis­tanyň ­Kons­ti­tu­sion ­ka­nun­la­ry­nyň­ ka­da­la­ry we­ ola­ryň­ dur­mu­şa­ ge­çi­ril­me­gi­ ug­run­da ama­la ­aşy­ryl­ýan­ diploma­tik­ gu­ra­ma­çy­lyk iş­le­ri­ aýdyň­ şaýatlyk­ edýär.­ Şo­nuň­ bilen bir­lik­de,­ 1995-­nji­ ýy­lyň 12-­nji­ de­kab­ryn­da,­ 2015­-nji­ ýy­lyň­ 3-­nji  ­iýu­nyn­da, ­2025­-nji ­ýylyň ­21-­nji­ mar­tyn­da ­ka­bul­ edi­len Bir­le­şen Millet­ler­ Gu­ra­ma­sy­nyň­ Baş­ As­samble­ýasy­nyň­ «Türkme­nis­ta­nyň­ he­mi­şe­lik­ Bi­tarap­ly­gy»­ ha­kyn­da­ky Kararnama­la­ry, şeýle-de­ ýur­du­my­zyň ­baş­lan­gy­jy ­bi­len ­BMG-niň Baş ­As­samb­le­ýa­sy­nyň ­ag­za­ döw­let­le­ri­niň gol­da­ma­gy­ esasyn­da­ her­ ýylyň­ 12-­nji­ dekab­rynyň­ —­ «Hal­ka­ra­ Bi­ta­rap­lyk­ gü­ni»­ diýlip­ yk­rar ­edil­me­gi,­ 2025-­nji­ ýyl­ «Halka­ra­ pa­ra­hat­çy­lyk­ we­ yna­nyş­mak­ ýy­ly»­ diý­lip­ yg­lan­ edil­me­gi­ ba­ra­da­ky­ Kararnamalary­ döw­le­ti­mi­ziň­ he­mi­şe­lik ­Bi­ta­rap­lygy­nyň ­hal­ka­ra hu­kuk­ bin­ýa­dy­ bo­lup ­durýar.­ Ýy­lyň­ şy­ga­ryn­da­ pa­ra­hat­çy­lyk,­ öza­ra dü­şü­niş­mek,­ dost­luk­ ýa­ly­ adam­za­dyň­ iň gym­mat­ly­ ynsanper­wer­ ýö­rel­ge­le­ri­niň öz­ be­ýa­ny­ny­ tap­ma­gy­ he­mi­şe­lik­ Bita­raply­gy­my­zyň­ şan­ly­ 30­ ýyl­ly­gy­ny,­ hal­ky­myzyň­ ga­dym­dan­ gel­ýän­ pa­ra­hat­çy­lyk­ söýü­ji­lik,­ hoş­ni­ýet­li­lik,­ yn­san­per­wer­lik­ we myh­man­sö­ýer­lik­ däp­le­ri­ni­ Ýer­ ýü­zün­de şöh­rat­lan­dyr­mak, raýatla­ry­my­zyň­ wa­tançylyk ruhuny has-da belende götermek ýaş­ nesil­le­ri­mi­zi­ Türk­me­nis­tan­ Wa­ta­nymy­za ­uly ­buý­sanç,­ çäk­siz­ söý­gi­ we ­we­paly­lyk­  ru­hun­da­ ter­bi­ýe­le­mek­de­ äh­mi­ýe­ti örän­ uludyr. 

     Türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň­ öňe­ sü­ren­ we­ çuň­ňur paý­ha­syn­dan ­göz­baş ­al­ýan­ «Dia­log­ ­parahat­çy­ly­gyň ­ke­pi­li»­ at­ly­ fi­lo­so­fi­ýa­sy ­anyk ugur­lar­da ­ne­ti­je­li iş­le­re ­ça­gy­ryş­ bo­lup­ durýar.­ Türk­me­nis­ta­nyň­ he­mi­şe­lik­ Bitaraplygy ­jem­gy­ýet­de­ dur­nuk­ly­ly­gy­ we­ yla­la­şy­gy pugtalandyr­ma­ga,­ se­bi­tiň­ we­ dün­ýä­niň äh­li­ döw­let­le­ri­ bi­len­ dost­luk­ly­ we­ öza­ra bäh­bit­li­ gat­na­şyk­la­ry­ ös­dür­mä­ge­ gönükdirilen ­içe­ri ­we­ da­şa­ry­ sy­ýa­sa­ty­nyň ­öze­ni bo­lup­ dur­ýar.­ Şonuň­ esa­syn­da­ hem­ ýurdumyz­ pa­ra­hat­çy­lyk ­sö­ýü­ji­lik­li­ da­şa­ry syýa­sa­ty­ dur­mu­şa ­ge­çirip, ­dünýä­ döwletleri bi­len gatnaşyklaryny deň ­hu­kuk­ly­lyk,­ özara­ hor­mat­ goý­mak­ we­ beýleki­ ýurt­la­ryň içe­ri ­iş­le­ri­ne­ ga­tyş­maz­lyk ­ýö­rel­ge­le­rin­den ugur alyp­ gu­ra­ýar.

     Türk­me­nis­tan­ yzy­gi­der­li­ ös­ýän­ ýurt,­ onuň ­ös­me­gi ­üçin ­äh­li şert­ler­ bar. ­Te­bi­gy baý­lyk­la­ry­my­zyň­ ýe­ter­lik­ bol­ma­gy,­ olary­ özleş­dir­me­giň­ bar­ha­ gi­ňe­ýän­ ge­ri­mi,­ hor­mat­ly­ Pre­zi­den­ti­mi­ziň­ ge­çir­ýän­ özgert­me­le­ri,­ hal­ky­my­zyň­ ag­zy­bir­lik­de­ çekýän dörediji­lik­li­ zäh­me­ti ­hä­zir­ki­ dö­wür­de Türk­me­nis­ta­nyň­ dün­ýä­niň ­ösen ­ýurt­la­rynyň ­ha­ta­ry­na­ geç­me­gi­ne ­müm­kinçi­lik­le­ri döredýär. ­Jem­gy­ýe­ti­mi­ziň ­esa­sy­ny ­düz­ýän tä­ze­ nes­liň­ aňyn­da­ky,­ kalbynda­ky­ ýag­şy ni­ýet­ler,­ durmuşa ­geçirilýän ­ha­ýyr­ly ­iş­le­r bolsa ­gel­je­gi­mi­ziň­ röwşenliginiň­ ke­pi­li­dir. 

 

Durdyguly MEREDOW, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

DOSTLUK — DÖWLETLILIK DAÝANJY

 

     Birek-birege ynanyşmak, hormat goýmak Garaşsyz Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň özeninde durýar. Munuň özi pederlerimiziň dost-doganlyk gatnaşyklarynyň döwletliligiň gözbaşydygy baradaky durmuş ýörelgeleriniň dowamat dowam bolýanlygynyň miwesidir. Dost öýüne uly sarpa goýmak, baran ojagyňa döwlet dilemek ýaly türkmeniň ruhy dünýäsiniň keşbini çekýän ýörelgeler bolsa her bir ädimimize rowaçlyk eçilýär. Hormatly Prezidentimiziň 25-26-njy noýabrda Gazagystan Respublikasyna amala aşyran döwlet sapary hem deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ýörelgelerine esaslanýan döwletara gatnaşyklary has-da ösdürmegiň ýolunda möhüm ädim boldy.

 

     Häzirki döwürde ýurtlarymyzyň arasynda medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň üstünlikli ösdürilýändigi, sebit we ählumumy derejede dürli ugurlara degişli möhüm meseleler boýunça özara düşünişmek ýagdaýynyň bardygy hormatly Prezidentimiziň dost­luk­ly ýur­duň döw­let Baş­tu­ta­ny Ka­sym-Žomart Tokaýew bilen duşuşygynyň barşynda hem kanagatlanma bilen bellenilip geçildi. Merkezi Aziýanyň halklarynyň arasynda köp babatda umumylygyň, meňzeşligiň, ýakynlygyň bardygy aýratyn belläp geçmäge mynasypdyr. Ol umumylyk milli-ruhy gymmatlyklarymyzda has aýdyň ýüze çykýar. Astana şäherinde Magtymguly Pyragynyň, Aşgabatda bolsa Kurmangazy Sagyrbaýulynyň we Abaý Kunanbaýewiň ýadygärlikleriniň açylmagy soňky ýyllarda iki doganlyk halkyň arasyndaky hormat-sarpa esaslanýan gatnaşyklaryň täze derejä çykarylýandygyndan habar berýär. Iri halkara guramalaryň, şol sanda BMG-niň çäklerinde alnyp barylýan gatnaşyklar sebitde parahatçylygy pugtalandyrmaga we dürli ugurlara gönükdirilen başlangyçlaryň ilerlemegine täsirini ýetirýär. Iki ýurduň arasyndaky dostlugy, özara düşünişmegi we strategik hyzmatdaşlygy berkitmekdäki şahsy goşandy üçin, şeýle hem gazak-türkmen gatnaşyklarynyň geljekki rowaçlyklaryny nazarlap, öňde goýlan maksatlaryň üstünlikli durmuşa geçiriljekdigine ynamyň belent nyşany hökmünde hormatly Prezidentimiz Gazagystan Respublikasynyň iň ýokary sylagy — «Altyn Kyran» ordeni bilen sylaglanyldy. Bu bolsa geçilen menzillerde ädilen ädimlerden çuňňur kanagatlanmany alamatlandyryp, her birimizi buýsandyrdy. 

     Hormatly Prezidentimiziň Gazagystan Respublikasyna döwlet saparynyň dowamynda geçirilen gepleşikler, gol çekilen Ylalaşyklardyr Ähtnamalar iki ýurduň arasyndaky köpugurly gatnaşyklaryň täze tapgyryna badalga berýän waka öwrüldi. Dürli ugurlara degişli, şol sanda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gazagystan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda medeni-ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşykda, Türkmenistanyň Balkan welaýat häkimligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Mangistau oblastynyň akimatynyň arasynda söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni-ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnamada, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasy bilen Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň ýanyndaky Gazagystan Respublikasynyň Milli ylymlar akademiýasynyň arasynda ylym babatda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnamada, Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň Iş dolandyryş müdirliginiň «Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň Teleradiotoplumy» hojalyk dolandyryş hukukly respublikan döwlet kärhanasynyň arasynda maglumat babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşykda öňde goýlan maksatlaryň durmuşa geçirilmegi geljekde iki ýurduň, sebitiň halklaryna rehnet eçiler. Şeýle buýsançly sözleri hormatly Prezidentimiziň dostlukly ýurda döwlet saparynyň çäklerinde ýurdumyzyň wekiliýet agzalarynyň gazak kärdeşleri bilen geçiren ikitaraplaýyn duşuşyklarynyň netijeleri boýunça gol çekilen resminamalar barada hem aýtmak bolar. Olaryň arasynda Türkmen döwlet beden­terbiýe we sport instituty bilen «Gazak sport we syýahatçylyk akademiýasy» milli paýdarlar jemgyýetiniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama, Türkmen döwlet medeniýet instituty bilen «Halkara syýahatçylyk we myhmansöýerlik uniwersiteti» täjirçilik däl paýdarlar jemgyýetiniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama, Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýi bilen Gazagystan Respublikasynyň Medeniýet we maglumat ministrliginiň Medeniýet komitetiniň Gazagystan Respublikasynyň Milli muzeýiniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek  hakynda Ähtnama hem­de «Türkmentelekom»  elektrik aragatnaşyk kompaniýasy bilen «TNS­Plus» jogapkärçiligi çäklendirilen şereketiň arasynda Türkmenistan — Gazagystan Respublikasynyň serhet geçelgelerinde optiki­süýümli aragatnaşyk  kabelini gurnamak we magistral torlary birikdirmek  meýilleri  hakynda  Ähtnama bar. 

     Halkymyzda döwletli ynsanlaryň her ädiminiň rysgal­bereket getirýändigi barada ynam bar. Hormatly Prezidentimiziň Gazagystan Respublikasyna döwlet saparynyň miweleri halkymyzyň rysgal­döwletini has­da artdyrar. Bizi dost­doganlyk ýollary bilen ösüşlerden­ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň janlary sag, tutumly işleri rowaç bolsun! 

 

Perman SAPAROW, Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň baş hünärmeni.

Parahatçylygyň hem ynanyşmagyň binýady

 

     Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de ýur­dumyzda dost-doganlyk, birek-birege ynanyşmak, deňhukukly hyzmatdaşlyk ýörelgeleri üstünlikli dowam etdirilýär. Bu ýörelgeler döwletleriň arasyndaky gatnaşyklary kämil derejede ýola goýmaga, sebitde we dünýäde durnuklylygy saklamaga, hyzmatdaşlygy, ösüşi üpjün etmäge ýardam berýän gymmatly syýasy tejribä öwrüldi.

     Bitaraplyk Garaşsyzlyk ýyllarynda türkmen halkynyň gazanan beýik gymmatlygydyr. Bu düşünjäniň çägine parahatçylykly durmuş, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyk, durmuş-ykdysady ösüşleri gazanmakda arkalaşykly hereket etmek, umumy ykrar edilen halkara hukugyň esasy ýörelgelerini goldamak we goramak, deňhukukly gatnaşyklary üpjün etmek ýaly häzirki döwür üçin iňňän möhüm bolan çemeleşmeler girýär. Halkara hukugyň esasy hökmünde kesgitlenen bu ýörelgeleriň Bitaraplygyň taglymaty bilen umumy garaýyşda bir ýere jemlenmesi türkmen Bitaraplygynyň täsirini has-da artdyrýar. Bu bolsa Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň dünýäde dabaralandyrýan bitaraplyk syýasatynyň taryhy ähmiýetini has-da çuň düşünjä öwürýär. 

     Ta­ry­hyň sa­hy­pa­la­ry­na ser sal­sak, ata-babalarymyzyň islendik ýagdaýda hem parahatçylyk, ynanyşmak ýoluna eýerendiklerine göz ýetirmek bolýar. Bu aýdanlarymyza Gahryman Arkadagymyzyň «Parahatçylyk sazy, dostluk, doganlyk sazy» atly kitabyndaky: «Milli bitewülige we hoşniýetli goňşuçylyga, beýleki halklar bilen parahatçylyk söýüjilik we dostlukly gatnaşyklara gadyr goýmagy türkmen halkynyň taryhynyň özi öwretdi» diýen parasatly sözleri hem aýdyň subutnamadyr.

      Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň Birleşen Milletler Guramasynyň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllyk ýubileýi bilen utgaşmagy ýurdumyz üçin aýratyn ähmiýetlidir. Bu taryhy se­ne Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­taraplygynyň şanly 30 ýyllygy bilen gabat gelýär. Geçen 30 ýylyň dowamynda Bitarap döwletimiz bu ugurda baý tejribe toplap, ylalaşdyryjylygyň we dostlugyň mekanyna öwrüldi. 

     Hemişelik Bitaraplygyň 30 ýyllyk baýramynyň şanyna guralýan medeni çäreleriň halkara derejede amala aşyrylmagy netijesinde ýurdumyz parahatçylygyň, bagtyýarlygyň berkarar bolýan ülkesi hökmünde ykrar edilýär. Munuň özi umumadamzat jemgyýetiniň ýaşaýşy üçin uly ähmiýete eýe bolan parahat durmuşy üpjün etmek bilen berk baglydyr. Watanymyzyň bagtyýarlygy, agzybirligi, abadan durmuşy, asudalygy nusgalykdyr. 

     Ak şäherimiz Aşgabadyň sebitde ylalaşdyryjy merkeze öwrülmegi türkmen Bitaraplygynyň iş ýüzünde ykrar edilýändigini görkezýär. Şeýle asylly ýö­rel­ge­le­re eýer­ýän Türkme­nis­ta­nyň hemişelik Bitaraplygy dünýäde uly gol­da­wa eýe bol­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň BMG tarapyndan üç gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy özüniň doly many-mazmunynda sebitde we bütin dünýäde parahatçylygy pugtalandyrmakda, deňhukukly we özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy has-da işjeňleşdirmekde uly ähmiýete eýedir. Mälim bol­şy ýa­ly, Türk­me­nis­ta­nyň baş­langyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň ýanynda Bitaraplygyň dostlary topary döredildi. Häzirki wagtda bu topara birnäçe döwletler agza bolup durýar we umumadamzat ähmiýetli başlangyçlary goldaýar. 

     Döwlet Baştutanymyzyň parasatly daşary syýasatynyň maksady Ýer ýüzünde ählumumy howpsuzlygy, parahatçylygy pugtalandyryp, döwletleriň we halklaryň arasynda özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmekden yba­rat­dyr. Mu­ňa Türk­me­nis­tanyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilýän Kararnamalar hem aýdyň subutnamadyr. Şol resminamalar parahatçylygy, ynanyşmagy berkitmäge, özara bähbitli we deňhukukly hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam bermäge gönükdirilendir. 

     Şu ýyl Awazada Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň üstünlikli geçirilmegi ýurdumyzyň halkara abraýyny has-da belende galdyrdy. Hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji mejlisinde tek­lip eden Türk­me­nis­ta­nyň ile­ri tutýan garaýyşlary döwletimiziň ösüş tejribesini adamzadyň bähbitleriniň hyzmatyna goýmaga, ösüş arkaly parahatçylyga we howpsuzlyga gönükdirilen halkara gatnaşyklaryň kämilleşmegine hem-de özara hyzmatdaşlygyň netijeli ösdürilmegine oňyn täsir eder diýip, ynamly aýdyp bolar. 

     Bitaraplyk biziň ösüşiň täze belentliklerine barýan röwşen ýolumyzda ruhlandyryjy güýç, çäksiz gymmatlygymyzdyr. Halkymyzyň ynsanperwerliginiň we parahatçylyk söýüjilikli ýolunyň dünýäde ykrar bolan nusgasydyr. Ony dünýä ýaýyp, umumadamzat ähmiýetli başlangyçlara badalga berýän we ata Watanymyzyň gülläp ösmegi, halkara abraýynyň has-da belende göterilmegi üçin taryhy tutumlary durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak, işleriniň rowaç bolmagyny arzuw edýäris. 

 

Baýrammyrat Ha­jy­mäm­me­dow, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy

ÝAŞLAR DIALOGY: DOSTLUK WE HOŞNIÝETLILIK ÝOLY BILEN

 

     Mer­da­na pe­der­le­ri­miz dost­lu­ga, goň­şu­çy­ly­ga aý­ra­tyn ga­dyr go­ýup­dyr­lar, he­ma­ýat­ly hem­de­mi bo­lan hem­sa­ýa­sy­na hor­mat-sy­lag bil­di­rip­dir­ler. Özü­ňi süýt, dos­tu­ňy gaý­mak saý­mak, ýa­kyn goň­şy­ňy uzak­da­ky do­gan-gar­daş­dan ýeg gör­mek türk­me­niň durmuş pel­se­pe­si­ne or­nan aý­ra­tyn­lyk­dyr. Şeý­le ga­dy­my ýol-ýörel­ge­ler Ber­ka­rar döw­le­tiň täze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döwrün­de my­na­syp do­wam et­di­ri­lip, türk­men-öz­bek hyzmatdaşly­gy­ny pug­ta­lan­dyr­mak­da uly äh­mi­ýe­te eýe bol­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň ýa­kyn­da Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry­ny ama­la aşyryp, Mer­ke­zi  Azi­ýa  döw­let­le­ri­niň  Baş­tu­tan­la­ry­nyň  ýe­din­ji  konsulta­tiw  du­şu­şy­gy­na gat­naşma­gy, iki­ta­rap­la­ýyn ýo­ka­ry dere­je­li gepleşikle­ri ge­çir­me­gi mu­nuň aý­dyň gü­wä­si bol­dy.

 

     Sa­pa­ryň çäginde Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň Özbegistanyň ýokary döwlet sylagy — «Ýokary derejeli dostluk» (Oliý Darajali Dustlik) ordeni bilen sylaglanylmagy bagtyýar ýaşlarymyzyň hem kalbyny buýsanja besleýär. Bu taryhy wakalar Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň mazmunyny has-da baýlaşdyryp, türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň senenamasyna altyn harplar bilen ýazyldy. Belent sylag döwlet Baştutanymyzyň iki ýurduň arasynda dostlugy, hoşniýetli goň­şuçylygy, özara düşünişmegi we hyzmatdaşlygy ösdürmekde, sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmakda, halkara bileleşikde sebit döwletleriniň bilelikdäki bähbitlerinidir başlangyçlaryny ilerletmekde bitiren hyzmatlaryna, tagallalaryna uly ähmiýet berilýändiginiň nyşany bolup, ýurdumyzyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatynyň dünýäde belent ykrara eýe bolýandygynyň aýdyň güwäsidir. Şu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň hem şu ýylyň aprelinde Özbegistanyň ýokary döwlet sylagy bolan «Ýokary derejeli dostluk» ordeni bilen sylaglanylandygyny ýatlap geçmek ýerlikli bolar. Hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň «Hyzmatdaşlygy ösdürmäge goşandy üçin» ordeni bilen sylaglanylmagy hem döwletara hyzmatdaşlygyň binýadynyň örän mäkämdigini, onuň döwlet ýolbaşçylarynyň birek-birege belent hormatyndan, gatnaşyklaryň ynanyşmak, ýürekdeşlik ruhundan gözbaş alýandygyny tassyklaýar. Özbegistan Respublikasynyň Ürgenç şäherinde Türkmen-özbek dostluk öýüniň, Daşkentde «Aşgabat» seýilgähiniň we gözel paýtagtymyzda «Daşkent» seýilgähiniň açylmagy türkmen-özbek dostlugynyň, hoşniýetli goň­şuçylygynyň aýdyň nyşanlarydyr. 

     Bilşimiz ýaly, türkmen we özbek halklarynyň taryhyň dowamynda kemala gelen dostluk hem-de hoşniýetli goň­şuçylyk gatnaşyklarynyň özeni medeni we ruhy däpleriň umumylygyna esaslanýar. Taryhy, medeni, ruhy kökleri bir güzerden suw içýän, ýaşaýyş-durmuş terzi, däp-dessurlary birmeň­zeş akaba eýe bolan halklarymyzy baglanyşdyryp gelen dostluk, doganlyk köprüleri wagtyň synagyndan geçip has-da berkedi. 

     Häzirki wagtda iki ýurduň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlyk syýasy, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlarda barha ilerleýär. Birek-birege hormat goýmak, ynanyşmak, özara bähbitlilik ýörelgelerine esaslanýan türkmen-özbek hyzmatdaşlygy iki ýurduň hem-de tutuş sebitiň abadançylygynyň maksatlaryna gönükdirilendir. Hormatly Prezidentimiziň hem-de Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň sanly ulgam arkaly ak pata bermegi bilen ulanmaga berlen Türkmen-özbek serhetýaka söwda merkezi sözümiziň aýdyň delilidir. 

     Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky döwletara hyzmatdaşlyk ýaşlar syýasaty çygrynda hem giňden ösdürilýär. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi ge­ňeşi bilen Özbegistanyň Ýaşlar birleşiginiň Merkezi ge­ňeşiniň arasynda özara düşünişmek hakynda hereket edýän Ähtnama türkmen-özbek ýaşlarynyň dost-doganlyk gatnaşyklaryny berkitmekde möhüm ädimdir.

      Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň 26-27-nji oktýabrynda Özbegistan Respublikasynyň Samarkant şäherinde ÝUNESKO-nyň 43-nji baş maslahatynyň çäginde 14-nji ýaşlar forumy geçirildi. Oňa ýurdumyzyň ýaşlaryndan düzülen wekiliýet hem işjeň gatnaşdy. Özbek doganlarymyz hem BMG-niň Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde ýaýbaňlandyrylan Ýaşlar forumy ýaly halkara çärelere gatnaşmak üçin türkmen topragynda myhman boldular. 

     Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň ýedinji konsultatiw  duşuşygynyň çäginde «Merkezi Aziýa: umumy ruhy we aň-bilim mirasy — umumy geljek» atly halkara kongresiň dowamynda guralan «Ýaşlar we sanly döwür: gadymy golýazmalardan emeli aňa çenli» atly ýaşlar forumynyň geçirilendigini hem aýratyn nygtamak zerur. Oňa Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň wekilleri hem işjeň gatnaşyp, bu ugurda özara tejribe alyşdylar.

      Ýaşlar dialogy hoşniýetli hyzmatdaşlygyň çäginde ynanyşmagy, parahatçylygy we ählumumy abadançylygy berkarar etmäge gönükdirilip, ol şanly ýylymyzda has-da işjeň häsiýete eýe bolýar. Bu ugurda amala aşyrylýan ägirt uly işleriň ählisi türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň «Dialog — parahatçylygyň kepili» diýen filosofik taglymatyndan ugur alýar. 

     Hormatly Prezidentimiziň Özbegistana amala aşyran döwlet sapary we onuň dowamynda gol çekilen resminamalar iki goň­şy ýurduň arasyndaky köpasyrlyk dostluk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ilerletmekde möhüm ädim bolar. Olaryň mysalynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň we oňa esaslanýan daşary syýasatynyň binýadynyň mizemezdigini, dünýäde parahatçylygy, durnuklylygy üpjün etmekde, hoşniýetli hyzmatdaşlygy alyp barmak üçin zerur bolan şertleri goldamakda täsirli ornunyň, ähmiýetiniň barha artýandygyny uly ynam hem buýsanç bilen aýdyp bileris. 

     Halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň we ösüp gelýän ýaş nesilleriň nurana geljeginiň bähbidine beýik işleri durmuşa geçirýän, dünýäde parahatçylyk söýüjilikli gatnaşyklary berkidýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, belent başlary aman bolsun! 

 

Ýazpolat KERIÝEW, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty.

 

DAŞKY GURŞAWY GORAMAK — ÄHLUMUMY IŞIMIZ

 

     Goňşy döwletler bilen dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmak Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu netijeli hyzmatdaşlyk sebitiň durnukly ösüşi üçin zerur şertleri döretmäge ýardam edýär. Merkezi Aziýanyň möhüm meselelerini çözmekde, şol sanda suw hem-de ekologiýa ýagdaýyny durnuklylaşdyrmakda hem-de gowulandyrmakda özara düşünişmek, açyklyk we hyzmatdaşlyk ýörelgelerine eýerilýär. Aral meselesi öňde durýan iň möhüm meseleleriň biri bolup, ýurdumyz bu deňziň guramagy zerarly daşky gurşawa ýetirýän oňaýsyz täsirini peseltmek, çölleşmä garşy göreşmek ýaly birnäçe meseleleri çözmekde amal edilýän giň gerimli işlere mynasyp goşant goşýar. 

 

     Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak soň­ky on­ýyl­lyk­lar­da hal­kara jemgyýet­çi­li­giň esa­sy üns mer­ke­zin­de du­ran, Bir­le­şen Mil­letler Gu­ra­ma­syn­da giň­den ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­ýan mö­hüm mesele­leriň bi­ri­dir. Hä­zir­ki za­man se­na­ga­ty­nyň ýo­ka­ry de­re­je­de ös­me­gi ne­ti­je­sin­de, daş­ky gur­şa­wyň ýa­ra­maz­laş­ma­gy äh­lu­mu­my me­se­lä öw­rül­di. Ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­niň Mer­ke­zi Azi­ýa­da­ky suw gor­la­ry­na ýe­tir­ýän tä­si­ri hem ulu­dyr. Aral deň­zi­niň guramagy iň tä­ze ta­ryhyň äh­lu­mu­my iri eko­lo­gi­ýa heläkçilikleriniň bi­ri bol­dy. Aral se­bi­ti­niň ýurt­la­ry onuň zy­ýan­ly tä­sir­le­ri­niň öňü­ni al­mak ug­run­da ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­ýär­ler. Dün­ýä­niň seý­rek we aja­ýyp içer­ki suw how­dan­la­ry­nyň bi­ri bolan Aral deň­zi bir nes­liň dur­mu­şy­nyň do­wa­myn­da diýen ýa­ly do­ly ýi­tip git­mek çä­gi­ne ýet­di. Bu ýag­daý se­bit­de ho­wa ýagdaýy­nyň üýt­ge­me­gi, at­mos­fe­ra­nyň ha­pa­lan­magy, ekoulgamla­ryň bo­zul­ma­gy, top­ragyň şor­laş­ma­gy, çöl­leş­mek ýaly ekolo­gik me­se­le­le­ri dö­ret­di.

     Bu me­se­lä­niň top­lum­la­ýyn çe­meleş­mä­ni ta­lap ed­ýän­di­gin­den ugur alyp, Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry 1993-nji ýyl­da Ara­ly ha­las etme­giň hal­ka­ra gaz­na­sy­ny dö­ret­di­ler. Şol dö­wür­den bä­ri iri halka­ra gu­ra­ma­lar, il­kin­ji nobat­da, BMG bi­len bi­le­lik­dä­ki iş­le­ri iş­jeň­leş­dir­mek hem-de ýa­kyn hyzmat­daş­ly­gy ýo­la goý­mak boýun­ça anyk ädim­ler ädildi. Ara­ly ha­las etme­giň hal­ka­ra gazna­sy­nyň we oňa gir­ýän dü­züm­le­riň mak­sa­dy se­bit­de ekologik hem-de dur­muş-yk­dy­sa­dy ýag­da­ýy gowulandyrmakdan yba­ratdyr. Türk­me­nis­tan 2017 — 2019-njy ýyl­lar­da hal­ka­ra gaz­na ýol­baş­çy­lyk edip, onuň mak­sat­la­ry­ny hem-de we­zi­pe­le­ri­ni amala aşyrmaga gönük­di­ri­len bir­nä­çe möhüm çä­re­le­ri üs­tün­lik­li durmuşa geçirdi. Ýur­dumyz­da ýerleriň eko­lo­gik ýag­da­ýy­ny go­wu­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, giň ge­rim­li iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Her ýyl azyn­dan 3 mil­lion düýp agaç na­halla­ry otur­dyl­ýar. Da­şo­guz we­la­ýa­tynda­ky Bötendag be­lent­li­gin­de 20 müň gek­tar meý­dan­da Türkmenistanyň de­mir­ga­zyk se­bi­ti­niň ga­zap­ly ho­wa şert­le­ri­ne dur­nuk­ly bag­la­ry ek­mek bo­ýun­ça iş­ler alnyp ba­ryl­ýar. «Al­tyn asyr» Türk­men kö­lü­niň gu­rul­ma­gy Ara­lyň eko­lo­gi­ýa me­se­le­si­ni çözmek­de ýur­du­my­zyň deň­siz-taý­syz uly go­şan­dy bol­dy. Bu eme­li köl mi­neral­la­şan zeý­keş suw­la­ry­nyň Amy­derýa akdyrylma­gyn­yň öňüni almaga, der­ýa­nyň aşa­ky aky­myn­da suwa­ryş we agyz su­wy üçin ula­nyl­ýan suwuň hi­li­ni has-da ýokar­lan­dyr­ma­ga, Ga­ra­gum säh­ra­sy­nyň bio­dür­lü­li­gi­ni artdyrmagyň we eko­lo­gi­ýa­sy­ny gowu­lan­dyr­ma­gyň ha­sa­by­na howanyň üýt­ge­me­gi­niň ýa­ra­maz tä­si­ri­ni pe­selt­mä­ge ýar­dam edýär. 2012-nji ýyl­da Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň milli strategiýasy tas­syk­la­nyl­dy. Onda Ara­lyň ýa­ra­maz tä­si­ri­ni pe­selt­mek, çöl­leş­mä we ýeriň ýaramazlaşmagyna gar­şy göreş­mek, se­bit­de aras­sa­çy­lyk-epidemio­lo­gik ýag­da­ýy go­wu­lan­dyr­mak, dur­muş we ynsanperwer hä­si­ýet­li bir­nä­çe me­se­le­le­ri çöz­mek bo­ýun­ça çäreler öz be­ýa­ny­ny tap­dy. 2019-njy ýyl­da bu stra­te­gi­ýa döwrebap­laş­dyryl­dy, ýag­ny Dur­nuk­ly ösüş mak­satla­ry we häzirki döw­rüň ýag­daý­la­ry göz öňün­de tu­tu­lyp, onuň re­je­le­nen gör­nü­şi  ka­bul  edil­di.  Şon­dan  soň­ra Aral bo­ýun­ça 2021 - 2025-nji ýyllar döw­ri üçin Mil­li mak­sat­na­ma kabul edil­di. On­da ykdysa­dy, dur­muş, eko­lo­gi­ýa, suw ul­gam­la­ryn­da iş­leri ýe­ri­ne ýe­tir­mek bo­ýun­ça çä­re­ler bel­le­nil­di. Türk­me­nis­tan Ara­ly ha­las et­me­giň hal­ka­ra gaz­na­sy­na ýol­başçy­lyk eden döw­rün­de - 2018-nji we 2019-njy ýyl­lar­da BMG-niň Baş Assamb­le­ýa­sy­nyň «Birle­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň we Ara­ly ha­las et­megiň Halka­ra gaz­na­sy­nyň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk» at­ly Ka­rar­na­ma ka­bul edil­di. Res­mi­na­ma­da Aral eko­lo­gik çök­gün­li­gi­niň ýe­ti­ren zy­ýan­la­ry­ny azalt­ma­ga hem-de ara­dan aýyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len köp­ta­rap­la­ýyn ta­gal­la­laryň mö­hüm­di­gi, BMG-niň we bu gaznanyň ara­syn­da dia­lo­gy, hyz­mat­daşly­gy pug­ta­lan­dyr­ma­gyň, ta­gal­la­la­ry ut­gaş­dyr­ma­gyň äh­mi­ýe­ti nyg­tal­ýar.

     Mä­lim bol­şy ýa­ly, hor­mat­ly Pre­ziden­ti­miz şu ýy­lyň sent­ýabr aýyn­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 80-nji ýu­bi­leý sessiýasy­nyň ýo­ka­ry de­re­je­li ple­nar mej­li­sin­de çy­kyş edip, ýurdumy­zyň eko­lo­gi­ýa me­se­le­le­ri ba­bat­da tä­ze baş­lan­gyç­la­ry öňe sür­di. Ola­ryň ara­syn­da Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry üçin çölleşmä gar­şy gö­reş­mek bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi­ni dö­ret­mek baş­lan­gy­jy hem bar. Şeý­le mer­ke­ziň dö­re­dil­me­gi se­bit­de bar bolan tej­ri­be­le­ri we mümkin­çi­lik­le­ri bir­leş­dir­mä­ge, daş­ky gurşawy go­ra­mak ul­ga­myn­da hyz­mat­daşly­gy pug­ta­lan­dyr­ma­ga ýar­dam be­rer, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­ny ga­zanma­ga, hususan-da, ho­wa­nyň üýt­geme­gi­ne gar­şy gö­reş­mek, gu­ry ýe­riň ekoul­gam­la­ry­ny go­rap sak­la­mak işi­ne go­şant bo­lar. BMG-niň Daş­ky gur­şaw mak­sat­na­ma­sy­nyň ber­ýän mag­lu­matla­ry­na gö­rä, dün­ýä­niň gu­rak se­bit­le­riniň meý­da­ny­nyň 69 gö­te­ri­mi çöl­leş­me ha­dy­sa­sy­na se­ze­war bo­lup­dyr. Çölleş­mä gar­şy gö­reş­mek boýunça sebit mer­ke­zi­niň esa­sy we­zi­pe­le­ri se­bit yl­my-bar­lag işle­ri­ni ut­gaş­dyr­mak­dan, öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we usullary or­naş­dyr­mak­dan, ýo­ka­ry de­re­je­li hü­när­men­le­ri taýýarla­mak­dan ybarat­dyr. Türk­me­nis­tan Baş As­samb­leýa­nyň 80-nji ses­si­ýa­sy­nyň bar­şyn­da Amyder­ýa­nyň we Syr­der­ýa­nyň basseýn­le­ri bo­ýun­ça se­bit­le­ýin kon­wen­siýa­la­ryň iş­le­nip taýýarla­nyl­ma­gy­ny we ka­bul edil­me­gi­ni hem iler­le­der. Şun­da ýur­du­myz BMG-niň Azi­ýa — Ýu­waş um­man se­bi­ti üçin Ykdysa­dy we Durmuş ko­mis­si­ýa­sy­nyň 2023-nji ýy­lyň 19-njy ma­ýyn­da­ky «Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Aral deň­zi­niň bas­seý­ni üçin Ýö­ri­te mak­sat­na­ma­sy­ny dö­retme­giň modallyklary­na ga­ra­mak» at­ly Ka­rar­na­ma­sy­ny dur­mu­şa geçirme­giň çäk­le­rin­de, Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry bilen bi­le­lik­de, BMG-niň Aral deň­zi­niň bas­seý­ni üçin Ýö­ri­te mak­sat­na­masy­nyň esa­sy ugur­la­ry­ny hem-de wezi­pe­le­ri­ni iş­läp taý­ýar­la­mak boýunça çä­re­le­ri yzy­gi­der­li we me­ýil­na­ma­laýyn esas­da alyp barma­gy ugur edinýär. 

     Döw­le­ti­miz Bir­le­şen Mil­let­ler Gura­ma­sy­nyň daş­ky gur­şaw bo­ýun­ça kon­wen­si­ýa­la­ry­nyň on­lar­ça­sy­na goşul­mak bi­len, dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­giniň öňün­de dur­ýan wa­jyp me­se­le­le­ri çöz­mä­ge işjeň gat­naş­ýar. Türk­menis­ta­nyň eko­lo­gi­ýa me­se­le­le­ri bi­len bagly öňe sür­ýän baş­lan­gyç­la­ry di­ňe ýur­du­my­zyň däl, eý­sem, tu­tuş se­bi­tiň ýurt­la­ry­nyň bäh­bit­le­ri­ne, bu ýurt­lar­da ýa­şa­ýan halkla­ryň aba­dan, sag­dyn we ro­waç dur­mu­şy­ny üp­jün et­mä­ge gönükdirilen saz­la­şyk­ly, dur­nuk­ly we uzak möh­let­le­ýin hyzmatdaş­lyk ulga­my­ny dö­ret­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň Mil­let­ler Bi­le­le­şi­gi­niň ýu­bi­leý sessiýasyn­da öňe sü­ren tek­lip­le­ri­niň ara­synda daş­ky gur­şa­wa, eko­lo­gi­ýa da­hylly oňyn baş­lan­gyç­la­ryň bol­ma­gy bu ugur­da­ky ta­gal­la­la­ryň yzy­gi­der­li we top­lum­la­ýyn hä­si­ýe­te eýe­di­gi­ni görkez­ýär. 

 

Azat SEÝDIBAÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy, oba hojalyk ylymlarynyň kandidaty.

В основе успеха – опыт и мастерство

 

    Хорошими  трудовыми успехами  ознаменовали  Международный год  мира и доверия земледельцы  многопрофильного  в северном регионе страны Сельскохозяйственного акционерного общества (САО) имени Садуллы Розметова этрапа Шават Дашогузского велаята. Всего в этом году арендаторами-хлопкоробами при плановом  задании 17 тысяч тонн собрано и сдано государству свыше 19 тысяч тонн «белого золота». Хлопка на полях ещё много. Напряжённая, ответственная  хлопкоуборочная  страда, вступившая  в  завершающий этап, продолжается. 

 

   В числе передовых арендаторов-хлопкоробов – Ширин Артыкова,  Джемиле  Мадрахимова,  Гулистан Бабаджанова, Фархад Садуллаев, Эсен Эсенов и многие другие знатные дайхане. На сегодняшний день каждый из них собрал с гектара по 45–60 и более центнеров высококачественного хлопка-сырца, что в два раза больше планового задания, предусмотренного личными договорными обязательствами. Труженики неоднократно поощрялись ценными призами, учреждёнными  объединением  профсоюза Дашогузского  велаята  и другими общественными организациями. Умение работать производительно, прибыльно, эффективное использование экономических принципов  в условиях формирования новых хозяйственных отношений на селе, опыт и профессионализм – важные составляющие высоких трудовых успехов хлопкоробов. На них держат равнение молодые дайхане, которым предстоит внести достойный вклад в развитие хлопководства, важной отрасли сельского хозяйства. Высокие урожаи ценной сельскохозяйственной культуры – это достойный подарок приближающемуся знаменательному юбилею – 30-летию постоянного нейтралитета любимой Отчизны, идущей уверенной поступью по пути мира, созидания и прогресса. 

    Всего в нынешнем году земледельцы северного региона страны планируют собрать и сдать на харман Родины 275 тысяч тонн «белого золота». Хлопок – одно из главных богатств. Эту истину осознают все соотечественники, и в первую очередь  дайхане. Отметим, что в условиях формирования  национальной  рыночной  модели экономики важным фактором является обеспечение высокорентабельной работы перерабатывающих производств. 

    Одним из образцовых по праву считается хлопкоочистительное предприятие вышеназванного Акционерного общества. Как известно, на этом производстве налажена чёткая работа автоматизированной линии по химической обработке и заготовке оголённых семян хлопчатника. Эффективное применение передовой технологии – надёжный залог экономного расхода посевного материала и значительного снижения материальных потерь. 

    В опытно-элитном семеноводческом хозяйстве Сельскохозяйственного акционерного общества его работниками в соавторстве с другими туркменскими учёными-селекционерами за годы независимости Туркменистана были выведены и районированы перспективные средневолокнистые сорта хлопчатника «Serdar», «Jeýhun», «Ýarmyş». Они отличаются высокой урожайностью, скороспелостью, устойчивостью к различным болезням, высоким выходом волокна и другими достоинствами, заложенными в них селекционерами. Эти сорта районированы в ряде этрапов северного региона страны.

     В нашем передовом  многопрофильном хозяйстве за счёт льготного банковского кредита была приобретена дождевальная установка современной марки. С помощью этого современного высокотехнологичного оборудования на отдельных пшеничных полях выполняются сезонные полевые работы по подкормке пшеницы минеральными удобрениями, обработке посевов средствами химической защиты растений на отдельных крупных земельных наделах.  Кроме того, за счёт льготного банковского кредита сроком на 10 лет было закуплено оборудование капельного орошения. За счёт использования капельного орошения  достигается экономия 50 процентов оросительной воды. При этом методе полива не выполняются  работы по нарезке борозд и культивации. При подаче влаги одновременно через шланги вносятся в почву минеральные удобрения. В результате при применении капельного орошения есть все возможности получить по 50–60 и более центнеров хлопка-сырца с одного гектара. 

    Главными ориентирами для туркменских земледельцев являются стратегические задачи и перспективные планы, обозначенные в Программе «Возрождение новой эпохи могущественного государства: Национальная программа социально-экономического  развития Туркменистана в 2022–2052 годах». 

    Трудолюбивые земледельцы САО имени Садуллы  Розметова Дашогузского  велаята выражают Национальному Лидеру туркменского народа, Председателю Халк Маслахаты Герою-Аркадагу и Президенту Туркменистана Аркадаглы Герою Сердару признательность за огромную поддержку отечественных  дайхан. 

 

Расул Садуллаев, заместитель председателя САО имени Садуллы Розметова, депутат Меджлиса Туркменистана.

GÖTERILDI OL YKBALY TÜRKMENIŇ

 

     Türkmen Bitaraplygy bu ýurdumyzyň diňe bir halkara hukuk derejesi däl. Ol parahatçylyksöýüjiligiň, ynsanperwerligiň, durnukly ösüşiň bilelikdäki jemidir. Ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygy halkara derejesinde hem abadançylygy üpjün etmekde, dost-doganlygy we netijeli hyzmatdaşlygy berkitmekde hem uly ähmiýete eýe bolýar. Çünki ýurdumyzyň bu hukuk derejesinde jemlenen milli ýörelgelerimiz tutuş adamzadyň geljegine gönükdirilen asylly başlangyçlar bilen sazlaşyp, dünýäde parahatçylygyň pugtalandyrylmagynda täze sahypalary açýar.

 

     Häzirkizaman dünýä jemgyýetçiliginde halklaryň arasynda ykdysady arabaglanyşygy kemala getirmek, hyzmatdaşlygy berkitmek, medeni sazlaşygy döretmek meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär. Bu ugurlarda bilelikdäki maksatlara ýetmekde bolsa Gahryman Arkadagymyz tarapyndan kämilleşdirilen we hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän parahatçylyksöýüjilikli daşary syýasatymyzyň, şeýle-de milli ýörelgelerimizi özünde jemleýän türkmen Bitaraplygynyň orny barha pugtalandyrylýar. Geçen 30 ýylyň içinde döwletleriň arasynda özara bähbitli gatnaşyklary, dostlugy, abadançylygy berkitmekde asyrlara barabar menzil aşyldy we beýik işler durmuşa geçirildi. Ynamly ädimler bilen öňe gidilip, asudalykda we agzybirlikde ýaşamaga giň ýol açyldy, ynsanperwerlik, parahatçylyk taglymatlarymyz tutuş dünýäde dabaralandyryldy. Hut şu esasdan hem ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesi BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalary esasynda üçünji gezek belent ykrarnama eýe boldy.

      Ýurdumyzyň oňyn daşary syýasatynyň üstünlikleri hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän köpugurly işlerinde hem aýdyň duýulýar. Hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllygynyň we BMG-niň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň daşary ýurtlaryň birnäçesine resmi saparlary amala aşyrmagy, sammitlere we forumlara gatnaşmagy, şeýle hem ýurdumyzda halkara derejeli çäreleriň köpsanlysynyň geçirilmegi beýik maksatlara tarap dostlukly halklaryň bilelikdäki tagallalarynyň giň hataryny düzdi. Şeýle-de beýik geljegiň hatyrasyna ählumumy hyzmatdaşlygy berkitmekde baý tejribe toplan ýurdumyz ylalaşygyň we dost-doganlygyň merkezine öwrüldi. Halkara gatnaşyklarynda ynanyşmak medeniýetini ösdürmek babatynda hormatly Prezidentimiziň umumadamzat ähmiýetli başlangyçlary-da dünýä jemgyýetiniň ýokary bahasyna mynasyp bolýar. Bu hakykata dünýäniň belent münberinde ýurdumyz tarapyndan öňe sürlen başlangyçlaryň giň goldawa mynasyp bolmagynyň mysalynda hem aýdyň göz ýetirýäris. 

     Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň şu günlerinde ýurdumyzyň ähli ýerinde, şeýle-de dostlukly döwletleriň birnäçesinde Halkara Bitaraplyk gününe bagyşlanyp tutumly toýlar tutulýar. Bu şanly senäniň hemişelik Bitaraplygymyzyň esaslaryny düzýän parahatçylyksöýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk, agzybirlik ýaly köpasyrlyk milli ýörelgelerimizden ugur alnyp bellenilýändigi hem guwandyryjy ýagdaýdyr. Çünki türkmen Bitaraplygy parahatçylygy ündeýän, halklary dost-doganlyga çagyrýan beýik taglymatdyr. Ýurdumyzyň ähli ýerinde bolşy ýaly, biziň welaýatymyzda hem Bitaraplygymyzyň 30 ýyllygyna bagyşlanylyp meýilnamalaýyn işler alnyp barylýar. Welaýatymyzyň etraplarynda we şäherlerinde geçirilýän medeni çäreleriň, aýdym-sazly dabaralaryň uly ruhubelentlige eýe bolmagy bolsa halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşynyň özboluşly beýanydyr. Bize şeýle bagty miýesser eden, Ýer ýüzüniň parahatçylygy, asudalygy, dünýä halklarynyň dost-doganlygy ugrunda beýik işleri durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny, döwletli işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

 

Merdan DOSMEDOW, Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň Çärjew etrap komitetiniň partiýa guramaçysy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Adamzat ýaşaýşynyň ygtybarly binýady

 

     Adam — dünýäniň görki, ýaşaýşyň dowamlylygy. Ýaşaýyş adamyň aň-paýhasy, zähmeti we özara gatnaşygy esasynda dowam edýär. Adam gymmatlygy baradaky düşünjeler bolsa bize gadymdan mälimdir. Söz ussady Omar Haýýamyň rubagylaryndaky «Dünýä tegelegi bir ýüzük bolsa, //Ynsandyr-bezegi, zynaty, gaşy» diýen setirleri hem muňa mysaldyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabyndaky çuň mazmunly setirler hem şeýle hakykatyň beýanydyr: «Adam gymmatlygy hakyndaky düşünje şu zamanyň derwaýys ýörelgesidir. Çünki taryh ýaşaýşyň asyl maksadynyň adamlardadygyny, olaryň durmuşa gatnaşygyndadygyny anyk beýan etdi. Häzirki döwür ýaşaýşyň manysynyň, ilkinji nobatda, adama goýulýan gadyr-gymmatdan başlanýandygyny ykrar etdi. Şonuň üçin hem biziň döwrümizde dünýäniň dynuwsyz hereketini hut adamlar barasyndaky maksatda jemleýän taglymatlar rowaçlanýar». 

     Parahatçylyk adamzat siwilizasiýasynyň ösmeginiň baş şertidir. Ol tutuş adamzat  gatnaşyklarynyň berkäp, täze ösüşlere, belent derejelere ýetmegiň möhüm guralydyr. Şonuň üçin hem Bitarap Türkmenistanyň syýasy taglymatynyň esasy maksadynyň adam gymmatlygyny wagyz etmek, ynsanyýetiň ilkinji arzuwy bolan parahatçylygy berkarar etmek, ählumumy bähbitleri goramak, şonuň esasynda durnukly ösüşi gazanmak ýörelgelerinde jemlenýändigi döwrüň häsiýetli aýratynlygydyr. Türkmenistan döwletimiz hemişelik bitaraplyk ýörelgeleri esasynda dünýäniň abraýly halkara guramalary bilen bilelikde umumadamzat bähbitli işlere işjeň gatnaşýar, hususan-da, adam hukuklaryny goramak, adamlaryň ýaşamaga bolan hukuklaryna hormat goýmak ýaly ýörelgelerde ynsanperwer hereketlerini ilerledýär. Soňky ýyllarda bosgunlaryň hem-de raýatlygy bolmadyk adamlaryň meseleleri babatdaky möhüm işlere aýratyn ähmiýet berlip, ýurdumyzyň raýatlygyna kabul edilen adamlaryň sanynyň artmagy hem nusgalyk häsiýete eýe bolan milli ýörelgelerimiziň aýdyň güwäsidir. 

     Özüniň Bitaraplyk hukuk derejesine gyşarnyksyz eýerýän Türkmenistan BMG bilen alyp barýan hyzmatdaşlygynyň çäginde adamzat bähbitli meseleleri çözmeklige, halklaryň we döwletleriň arasyndaky gatnaşyklaryň berkemegine, umuman, parahatçylygyň we howpsuzlygyň üpjün edilmegine, ýaşaýşyň ygtybarly dolandyrylmagyna gönükdirilen başlangyçlarda mynasyp orun alýar. Adamlaryň arasyndaky gapma-garşylyklary, düşünişmezlikleri ýok etmek, özara dialoglary ilerletmek, birek-birege ynanmak we hormat goýmak döwletimiziň syýasy hereketleriniň baş maksadydyr. Hormatly Prezidentimiziň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynyň plenar mejlisindäki taryhy çykyşy hem munuň aýdyň subutnamasydyr. 

     “Türkmen ilim, eý, adamzat! //Azat il, güzer gözlär men” diýip, diňe bir türkmen halkyny däl, eýsem, tutuş adamzady agzybirlige, asudalyga, azat-erkin ýaşaýşa çagyran söz ussadymyz Magtymguly Pyragynyň arzuwlaryny wysal edip, älem giňişliginde parahatçylygy we jebisligi wagyz edýän, adamzat bähbitli ynsanperwer ýörelgeleri rowaçlandyrýan Milli Liderimiziň hem-de hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak bolup, türkmen bitaraplygyna esaslanýan beýik başlangyçlary baky rowaçlyklara beslensin! 

 

Annabagt Ma­ýewa, welaýat Baş bilim müdirliginiň mekdebe çenli terbiýe, bilim we mekdepden daşary edaralar bölüminiň başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

1 2 3 4 5 6 7 ... 104