Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow şu ýylyň oktýabrynda Hytaý Halk Respublikasynda iş sapary mahalynda HHR-niň Başlygy Si Szinpin bilen duşuşygynda: «Türkmenistanyň «Beýik Ýüpek ýoluny dikeltmek» strategiýasyny Hytaýyň «Bir guşak, bir ýol» başlangyjy bilen utgaşdyrmak boýunça tagallalaryň wajypdygyny bellemek isleýärin» diýip nygtap geçdi. Ýurdumyzda ýükleri halkara we üstaşyr daşamagyň özüne çekijiligini, bäsleşige ukyplylygyny we netijeliligini üpjün edýän bitewi, köpugurly we daşary ýurtlar bilen goşulyşýan ugurlar giňişligini emele getirmäge uly üns berilýär. Türkmenistanyň Merkezi Aziýada geografik ýerleşişi ýükleri üstaşyr daşamak babatda ýurduň artykmaçlykly ýagdaýyny kesgitleýär we köp sanly daşary ýurt döwletleri üçin gyzyklanma döredýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasyna amala aşyran resmi saparynyň çäklerinde Ankarada geçirilen Türkmen-türk işewürlik maslahatynyň açylyş dabarasyndaky eden çykyşynda Bilelikdäki ulag-logistika merkezini döretmek baradaky teklibi öňe sürdi. XXI asyrda Beýik Ýüpek ýolunyň täzeden dikeldilmegi ugrunda halkara guramalaryň we sebit ýurtlarynyň arasynda giň gerimli taslamalar durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň ýerleşýän sebitinde Merkezi Aziýa, Hazarýaka ýurtlarynyň Demirgazyk — Gü­nor­ta, Gün­ba­tar —­Gün­do­gar, TRA­SE­KA hal­ka­ra üs­ta­şyr ulag geçelgeleriniň çäginde ulag ulgamlarynyň özara goşulyşmagynyň, sebit we yklymara derejelerde multimodal gatnawlaryň üpjün edilmeginiň ähmiýeti aýdyň ýüze çykýar. 

Türkmenistanyň ulag syýasatynyň hukuk binýadyny berkidýän resminamalar barada aýdylanda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň ka­bul eden Ka­rar­na­ma­la­ry aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe bo­lup dur­ýar. Ýa­kyn ýyl­larda ulag diplomatiýasy boýunça halkara hukugynda esas goýujy resminamalar hök­mün­de Kararnamalaryň bir­nä­çe­si­ ka­bul­ edil­di. ­Şu ýyl­ ka­bul edi­len Kararnama laýyklykda 26-njy noýabr «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýlip yglan edildi. Metbugat habarlaryna görä, häzirki wagtda halkara söwdasynda we senagat önümçiliginde iň möhüm mesele ulag-logistika hyzmatlaryň önümiň, ýarym fabrikatlaryň, çig malyň özüne düşýän gymmatyndaky paýynyň ýokarlanmagy, ýagny harydyň birlik mukdarynyň ýük daşama bahasynyň artmagy bolup durýar. Ulag-ekspeditorçylyk hyzmatlarynyň gymmatlamagy senagatda buýurmalaryň wagtynyň uzalmagyna, önüm üçin edilýän birlik çykdajylaryň ýokarlanmagyna getirýär. Bu ýagdaý gysga möhletde önüm öndürijileriň baha indeksiniň ýokarlanmagyna, orta möhletde bolsa, sarp edijileriň baha indeksiniň, ýagny taýýar önümleriň bahalarynyň ýokarlanmagyny şertlendirýär. Bu bolsa möhüm makroykdysady görkezijileriň biri bolan bahalaryň durnukly saklanylmagyny üpjün etmegi kynlaşdyrýar. 

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugy Birleşen Milletler Guramasynyň söw­da we ösüş boýunça Kon­fe­ren­si­ýa­sy­nyň «ASYCUDA World» at­ly utgaşdyrylan gümrük maglumat ulgamyny ornaşdyrmak boýunça tehniki hyzmatdaşlyk ­ba­ra­da­ky ­tas­la­ma­la­ýyn Yla­la­şy­gy bag­laş­dy. Bu hyzmatdaş­lyk Türkmenistanyň serhet nokatlarynyň döwrebaplaşdyrylmagyna, «Bir penjire» ulgamynyň işe girizilmegi arkaly halkara söwdasynyň ösdürilmegine goldaw berjek ýagdaýlar bolup çykyş edýär. Gümrük amallarynyň ýönekeýleşdirilmegi­ne we awto­mat­laş­dy­ryl­ma­gy­na şert dö­red­ýän «ASYCUDA World» ul­ga­my BMG-­niň söw­da we ösüş bo­ýun­ça Kon­fe­ren­si­ýa­sy­nyň başlangyçlaryndan bi­ri bolup, bu ulgama dünýä ýurtlarynyň 90-dan gowragynyň girmegi we ony goldamagy onuň ähmiýetini aýdyň görkezýär. Ýurdumyzyň gümrükhanalarynyň işiniň sanlylaşdyrylmagy we sadalaşdyrylmagy ýurduň eksport mümkinçilikleriniň we üstaşyr geçirijilik ukybynyň artmagynyň esasy şertleriniň biri bolup durýar. Bu ugurda ulag-logistiki hyzmatlaryň ösen görnüşleri arkaly Et­rek, Bajgyran, Ar­tyk,­ Sa­rahs, Ker­ki, Ymam­na­zar, Bek­daş, Fa­rap gümrükhanalarynyň işjeňliginiň ýokarlandyrylmagy ýakyn geljekde hyzmatlar ulgamynyň jemi içerki önümdäki paýynyň artmagyny gazandyrar. 

Prezident Maksatnamasynyň, şeýle hem Türkmenistanyň ulag syýasatynyň kanunçylyk binýadyny berkitmek, milli kanunçylygy kämilleşdirmek ugrunda ýurdumyzyň kanunçykaryjy edaralary tarapyndan meýilnamalaýyn işler alnyp barylýar. 2018-nji ýylda «Türkmenistanyň Ulag syýasatynyň esaslary ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny ­ka­bul­ edil­di.­ 2021-­nji ýyl­da «Kon­teý­ner­lere de­giş­li Güm­rük Kon­wen­si­ýa­sy­na go­şul­mak­ ha­kyn­da», «Kon­teý­ner go­ru­na geçirilen we halkara daşamalarynda ulanylýan konteýnerler üçin gümrük düz­gü­ni hakyn­da­ky­ Kon­wen­si­ýa go­şul­mak ha­kyn­da» Türkme­nis­ta­nyň Kanunlary, «Aw­to­mo­bil ýol­la­ry we ýol işi ha­kyn­da» Türkme­nis­ta­nyň Ka­nu­nyna üýt­get­me­ler we goş­ma­ça­lar gi­riz­mek ha­kyn­da» Türkmenistanyň Ka­nu­ny kabul edildi. Tölegli ýollaryň toparyna degişli edilen awtomobil ýollary boýunça ulag serişdeleriniň ýöräni üçin tölegiň iň ýokary möçberi we hasapla­şyk ­usu­ly­ýe­ti Türkme­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti ta­ra­pyn­dan ­kes­git­le­nil­ýär. 2023-nji ýylyň sentýabr aýynyň 30-yna Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň üçünji maslahaty geçirildi. Beýleki möhüm hukuk namalary bi­len bir ha­tar­da «Ýew­ro­pa Kaw­kaz­ ­Azi­ýa hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­sini ös­dür­mek ha­kyn­da esa­sy­ köptarap­la­ýyn Yla­la­şy­ga go­şul­mak ha­kyn­da» Türkme­nis­ta­nyň Kanunynyň tas­la­ma­sy­na ga­ral­dy we ­ka­bul ­edil­di.­ Bu Ka­nun öz gezeginde türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň öňe sürýän täze başlangyçlarynyň hukuk binýadyny has-da berkider. 

Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry ­yk­dy­sa­dy işini ös­dür­me­giň 2020­—­2025­-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň amal edilmegi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegini, eksport mümkinçilikleriniň artdyrylmagyny gazandyrar. Daşary ýurt döwletleriniň ösen ykdysadyýetlerinden tejribe edinmegiň çäklerinde daşary söwda deňagramlylygyny gazanmak üçin «Türkmenistanda öndürildi» nyşanly harytlary dünýä bazaryna çykarmagyň ýollaryny gözlemek zerurlygy ýüze çykýar. Bu ugurda uzak geljegi nazarlaýan beýik işleri durmuşa geçirýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlarynyň sag, belent başlarynyň aman, döwletli tutumlarynyň mundan beýläk hem rowaç bolmagyny arzuw edýäris! 

Kerimguly GELDIÝEW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Halkara we parlamentara aragatnaşyklar baradaky komitetiniň agzasy

Dünýäniň iri sport ýaryşlarynyň geçirilýän künjegine öwrülen güneşli Diýarymyz ýene-de bir sport baýramçylygyny — Kuraş boýunça dünýä çempionatyny kabul eder. Bu bolsa, öz gezeginde, halkara we sebit derejesinde sport ýaryşlaryny guramaçylykly geçirmek babatda ýurdumyzyň baý tejribesine dünýäniň sport jemgyýetçiligi, halkara sport guramalary we federasiýalary tarapyndan ýokary baha berilýändiginiň nobatdaky güwäsidir.

Paýtagtymyzda geçiriljek dünýä çempionatyna 50-ä golaý ýurtdan 240-dan gowrak türgeniň gatnaşmagyna garaşylýar. Ak şäherimiz Aşgabat iň köp türgeni kabul etmek bilen, Kuraş boýunça dünýä çempionatynyň taryhynda mynasyp orun eýelär. Kuraş boýunça halkara assosiasiýa mundan 25 ýyl ozal döredilen hem bolsa, sportuň bu görnüşine bolan gyzyklanma dünýäniň çar künjeginde giň gerim bilen ösmegini dowam etdirýär. Muňa soňky wagtlar Kuraş boýunça dünýä çempionatynyň her ýyl ýokary guramaçylykly geçirilmegi hem öz täsirini ýetirýär. Aziýanyň merjen şäheri hökmünde ykrar edilen gözel Aşgabat şäheri Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda bu halkara derejeli ýaryşyň ondördünjisini kabul edýär. 

Aşgabatda geçirilýän Kuraş boýunça dünýä çempionaty dünýäniň sport söýüjileriniň, janköýerleriniň nazarynyň ýene gözel paýtagtymyza gönükmegine sebäp bolýar. Olar gözel Diýarymyzda ýaýbaňlandyryljak bu sport baýramynyň täsirli pursatlara baý, dünýäniň ussat türgenleriniň arasyndaky göreşleriň tolgundyryjy, çekeleşikli häsiýete eýe boljakdygyna uly ynam bilen garaşýarlar. Bu ynamyň düýp mazmunynda Garaşsyz, baky Bitarap döwletimizi dünýäniň sport merkezine, iri sport ýaryşlaryny geçirmekde baý tejribe toplan ýurda öwürmek babatda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ägirt uly tagallalary örboýuna galýar. Ýurdumyzyň sport abraýyny dünýä derejesinde belende göterýän Milli Liderimiziň hem-de hormatly Prezidentimiziň janlary sag, belent başlary aman bolsun, il-ýurt bähbitli işleri rowaçlyklara beslensin!

Rasul SADULLAÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň 14-nji noýabrynda hormatly Prezidentimiz dikuçarda paýtagtymyzda we onuň töwereklerinde ýaýbaňlandyrylan işleriň barşy bilen tanşyp, häzirki döwürde hereket edýän Çagalar we ýetginjekler köşgüniň «Güneşli» ady bilen bina ediljek täze merkeziniň ýerleşjek ýerini kesgitläp, bu bina barada gymmatly maslahatlaryny berdi. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň: «...ýerine ýetirilýän giň möçberli işlerde Watanymyzyň geljegi hasaplanýan ýaşlaryň döwrebap bilimli we kämil hünärli bolmaklaryna möhüm ähmiýet berilmelidir» diýip, aýratyn belläp geçmegi ýurdumyzda ýaş nesliň geljegi hakynda döwlet tarapyndan düýpli aladalaryň edilýändiginiň ýene bir aýdyň güwäsi boldy.

Häzirki nesliň bagtyýar durmuşyny üpjün edip, geljegiň aladasy bilen ýaşaýan döwlet beýikdir, gurpludyr, mümkinçilikleri uludyr. Milli we ählumumy derejede adamzadyň gazananlaryna hormat goýýan ýurdumyzyň ösüş ýolunda geçmişde gazanylanlary geljek bilen sazlaşykly ösdürmekde adam gymmatlyklarynyň iň belent derejede hormatlanmagy, ylaýta-da, çaganyň ykbalyna jogapkärçilikli garaýşyň her bir işde ileri tutulmagy bilen, döwletimiziň öz ösüş ýoluny ynamly dowam etdirýändigini aýratyn bellemek gerek. Hiç bir millet, jemgyýet, döwlet diňe şu günki gazanylanlar bilen çäklenmeýär. Olar nesilleriň ýagty geljegini, bagtyýar, bolelin durmuşyny nazarlap iş tutýarlar. Şunda çagalar üçin ähli mümkinçilikleri döretmegiň maksada ýetmegiň esasy wezipesi hökmünde öňe çykmagy kanunalaýyk ýagdaýdyr. Hut şu nukdaýnazardan hem, Milli Liderimiziň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň bu ugurda alyp barýan işleri sagdyn, işjeň, açyk, hemmeler üçin elýeterli we ýokary üpjünçilikli gurşawy döretmegi göz öňünde tutýar. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde: «Ýaşlaryň ýurdumyzyň ykdysady, syýasy, medeni durmuşyna işjeň gatnaşmaklary, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly nesiller bolup kemala gelmekleri döwlet derejesinde hemişe aýratyn ähmiýet berilýän sorag bolmagynda galýar» diýip bellemek bilen, türkmen döwletiniň röwşen geljeginiň gurulmagynda ýaş nesilleriň uly ornuna ünsi çekdi. Gahryman Arkadagymyz: «Her bir adam öz nesline, onuň ertirki ykbalyna biparh garap bilmez. Öz perzendiniň geljegi hakda aladalanmak ynsana mahsus häsiýetleriň biridir. Türkmenistany bagtly çagalygyň, iň arzyly islegleriň hasyl bolan ýurdy diýip atlandyrmak bolar» diýip belledi. Ýurdumyzda çagalar hakyndaky aladalar bir pursat hem ünsden düşürilmeýär. Çagalaryň hem-de ýaşlaryň saglygyny goramak, hemmetaraplaýyn ösmegini gazanmak, özbaşdak durmuşa, zähmete taýýarlamak bilen bir hatarda, olaryň ýurduň durmuşyna işjeň gatnaşmaklary üçin maddy we durmuş ýeňillikleri, artykmaçlyklary ileri tutulýar.

Arkadagly Gahryman Serdarymyz: «Ruhy taýdan kämil, berk bedenli, giň dünýägaraýyşly ýaş nesilleri terbiýelemäge örän uly ähmiýet berýäris. Dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden ugur alyp, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy, ylym, sport we döredijilik bilen meşgullanmagy üçin giň mümkinçilikleri döredýäris» diýip bellemek bilen, geljegiň ösüş maksatlaryna, ýurduň, halkyň bähbitlerine doly hyzmat edip biljek ýaşlaryň möhüm ornuna ünsi çekýär. Şeýlelikde, Milli Liderimiziň kämil döwlet taglymatynda hem-de hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän parasatly içeri we daşary syýasatynda ynsanperwer gatnaşyklara esaslanýan çagalar, ýaşlar, geljek baradaky aladalar jemgyýeti jebisleşdirmegiň, döwlet berkararlygyny üpjün etmegiň möhüm wezipesi, depginli ösüşiň wajyp şertleriniň biri bolup çykyş edýär. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda gurlan, gurulýan, düýbi tutulan, durky täzelenýän saglyk maksatly binalaryň sany barmak büküp sanardan juda köp. Hassahanalarda ornaşdyrylan döwrebap enjamlaryň ählisi halkymyz üçin döredilen giň şertleriň hataryndadyr. Ýurdumyzda çagalaryň sagdyn we ruhubelent ösüşi döwletimiz tarapyndan hemmetaraplaýyn üns merkezinde saklanýar. Döwletimiz çaga dünýä inen gününden başlap, ony üns-alada bilen gurşap alýar. Çaga doglanda berilýän döwlet kömek pullary, çagalary eneleriň mähir bilen gurşap almagy, terbiýe bermegi üçin ýola goýlan ýeňillikler ýurdumyzyň ýaşajyk raýatlarynyň sagdyn kemala gelmegi, ösmegi we bagtyýar durmuşda ýaşamagy baradaky aladalaryň anyk mysallarydyr. Täze gurlan çagalar baglary, ak mermere beslenen mekdepler terbiýelenýän, bilim alýan her bir çaganyň hiç bir zatdan kynçylyk çekmezligini, beden we ruhy taýdan sazlaşykly, sagdyn kemala gelmegini maksat edinýän möhüm talaplara doly laýyk gelýär. Çagalykdan başlap, ýaş nesillerde sagdyn durmuş ýörelgelerine we sporta söýgi ösdürilýär. Ýurdumyzda geçirilýän köpçülikleýin welosipedli ýörişler bu ugurda alnyp barylýan işleriň has rowaçlandyrylmagyna gönükdirilendir. 

Türkmenistanda çagalaryň goraglylygy, bagtyýarlygy we amatly şertlerde ösmegi üçin kämil hukuk binýady döredildi. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen, 2019-njy ýylyň 6-njy dekabrynda kabul edilen «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşi boýunça 2020 – 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa» hem bellenilen döwürde çagalaryň irki ösüşi bilen bagly meseleleri öz içine alýan hukuk resminamasy bolmak bilen, onda ýurdumyzyň çagalarynyň bähbitlerini kepillendirýän durmuş syýasatynyň esasy maksatlary öz beýanyny tapýar. Häzirki wagtda ýurdumyzyň mekdebe çenli çagalar edaralarynyň ählisinde körpeleriň aň-paýhas taýdan ösmegi, amatly dynç almagy we wagtyny gyzykly geçirmegi, kämilleşmegi, döredijilik bilen meşgullanmagy üçin ähli zerur şertler döredilendir. Çagalar baglarynda döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen döredijilik merkezleri, sport zallary, başlangyç kompýuter sowatlylygy we daşary ýurt dillerini öwrenmek üçin okuw otaglary bar. Bedenterbiýäniň we sportuň ösdürilmegine, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň ornaşdyrylmagyna uly üns berýän Arkadagly Gahryman Serdarymyz bu çärelere körpe türkmenistanlylaryň çekilmegini aýratyn wezipe hökmünde öňde goýýar. 

Türkmenistan çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça bir näçe halkara resminamalara goşulyşdy. Çagalary goramak we olaryň hukuklaryny kepillendirmek boýunça öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýän hem-de özüniň kiçi ýaşly raýatlary üçin has oňaýly durmuş şertlerini üpjün etmek meselelerine jogapkärçilikli çemeleşýän Türkmenistan 1994-nji ýylyň sentýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasyna goşuldy. Şol ýylda hem BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) Aşgabatda öz wekilhanasyny açdy. 

«Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 – 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy» hem tassyklanyldy. Bu resminama Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň, «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasynyň we Türkmenistanyň agza bolup durýan, çagalaryň bähbitlerini nazarda tutýan beýleki ylalaşyklarynyň ýörelgeleridir düzgünlerine esaslanýar. Çagalaryň hukuklary boýunça Milli meýilnama olaryň ýagdaýlaryny mundan beýläk hem gowulandyrmaga, hukuklarynyň we abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryny öz içine alýar. 

Gahryman Arkadagymyz döwletimize baştutanlyk eden ýyllarynyň ilkinji günlerinden başlap, bilim ulgamyny üýtgedip gurmak, ony döwrebap kämilleşdirmek boýunça düýpli tagallalary durmuşa geçirdi. Şeýlelik bilen, ýurdumyzyň bilim ulgamynda taryhy özgertmeler amala aşyryldy. Ösüp barýan ýaş nesilleri okatmak, terbiýelemek bilen bir hatarda, mekdep okuwçylarynyň has zehinlilerini ýüze çykarmak meselelerine-de jogapkärçilikli çemeleşilýär. Munuň üçin ýurdumyzyň ähli künjeginde sungat mekdepleri, sport merkezleri gurlup ulanmaga berilýär we başga-da ýetginjekleriň ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmegi üçin döredijilik gurnaklary döredilýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda guruljak «Güneşli» merkezi hem zehinli ýaşlary ýüze çykarmaga ýardam berer. Hormatly Prezidentimiziň: «Bu merkez Aşgabadyň gözel ýerleriniň birinde, tämiz howaly ajaýyp künjeginde, arassa ekologik gurşawyň jümmüşinde gurlar we çagalaryň durmuşyna şatlyk bagyşlar» diýen jümlelerinden ugur alsak, bu merkezde ýaş nesillere döredijilik, sungat bilen meşgullanmak üçin örän amatly şertleriň dörediljekdigi eýýämden mälimdir. 

Bagtyýar çagalaryň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda ösüp gelýän ýaş nesilleriň ýokary derejeli bilimli bolmaklary, ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmekleri we dünýä ylmyna çuňňur aralaşmaklary bilen bir hatarda, olaryň zähmete höwesini artdyrmak meselelerine-de möhüm ähmiýet berilýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň täze merkezde dürli hünärlere ugrukdyrýan gurnaklaryň netijeli işlemegi üçin ähli zerur şertleriň döredilmelidigini, merkeziň taslamalary taýýarlananda we onuň gurluşygynda häzirki zaman talaplarynyň göz öňünde tutulmalydygyny aýratyn bellemegi ýaşlaryň geljegi hakyndaky aladanyň aýdyň güwäsidir. Munuň özi ýurdumyzyň nurana geljegini gurujylar bolan ýaşlaryň hemmetaraplaýyn bilimli-terbiýeli, zähmetsöýer nesiller bolup ýetişmeklerinde aýratyn ähmiýete eýedir. Bu gurulýan we guruljak binalar, merkezler ýaşlaryň halal zähmete, netijeli işlere we çeper döredijilige bolan höwesiniň ýokarlanmagynda uly orna eýedir. 

Gahryman Arkadagymyz «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda: «...bilimleriň üsti bilen nesilleriň kalbynda, aňynda ruhy-ahlak gymmatlyklarynyòň watançylyk, ynsanperwerlik duýgy-düşünjeleriniň berk orun tutmagyny gazanmagyň bahasyna ýetme ýokdur» diýip belleýär. Ýaşlary watan söýüjilik ruhunda terbiýelemek täze taryhy eýýamda öňde durýan möhüm wezipeleriň biridir. Hut çagalyk, ýetginjeklik ýyllarynda şahsyýetiň düýpli häsiýetleri, ahlak ýörelgeleri, durmuşa ukyplylygy we maksada okgunlylygy binýat bolýar. Bu bolsa, ilkinji nobatda, maşgaladan başlanýar. Maşgala terbiýesi, Oguz han atamyzyň döwründen başlap, ýaş nesli terbiýelemegiň baş mekdebine öwrülipdir. Türkmen çaga akyl, ahlak, ruhy, zähmet terbiýesiniň ilkinji sapaklaryny maşgalada beripdir. Maşgala mukaddesdir. Şol mukaddes ojagy gorap saklamagy, onda sagdyn nesil daragtyny ösdürip kemala getirmegi her bir ata-ene özüne borç hasaplamalydyr. 

Hawa, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyz her bir adama hossarlyk, howandarlyk gözi bilen garaýan ýurtdur. Ene-atasyz galan çagalar hakdaky aladany döwletimiz öz üstüne aldy. Ol çagalaryň uly we agzybir maşgalada özlerini gerekli duýmaklary, mähir bilen gurşalmaklary üçin zerur şertleri üpjün edýär. Munuň özi diňe bir durmuş goldawy bolmak bilen çäklenmän, türkmen halkynyň möhüm ruhy-ahlak ýörelgeleriniň biridir. Şunda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň ähmiýeti uludyr. Gaznanyň işiniň döwrebap, anyk maksatlara gönükdirilip, netijeli alnyp barylmagyny üpjün etmek, çagalaryň türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary, hemaýatlary, goldawlary we howandarlygy bilen özlerini ýakyn hossarly duýmagy, bagtyýar ýaşamagy, sagdyn, ruhubelent ýaşlar bolup ýetişmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. 

Biziň dünýäde ynsanperwerligi, sahawatlylygy bilen tanalýan ýurdumyzda hossarsyz, howandarsyz adam ýok. Bu günki gün ýurdumyz boýunça çagalaryň ençemesine Gahryman Arkadagymyzyň ady dakyldy. Olar häzirki wagtda döwrümiziň beýik Şahsyýetiniň adyny Arkadag ogly, Arkadag gyzy ýaly atlarda buýsanç bilen göterýärler. Şu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň tutuş halkymyza howandarlyk, hossarlyk gözi bilen garaýandygyna aýdyň göz ýetirýäris. Nesip bolsa, bu nesiller ýurdumyzyň wepaly ogul-gyzlary, döwletimizi gülledýän, özgerdýän ýaşlar bolup ýetişerler. 

Bagtyýar çagalyk — bu biziň ertirki güne ynamymyzdyr, geljege bolan batyrgaý garaýşymyzdyr we buýsanjymyzdyr. Halkyň ynamy döwletiň goldawy bilen has-da berkeýär, her bir adamy täze üstünliklere iterýän güýç hökmünde çykyş edýär. Türkmenistanyň çagalarynyň ýüzlerindäki bagtyýar ýylgyryşlar mähriban Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň ýaş raýatlaryň arzuwlarynyň hasyl bolmagyna, bagtyýar geljeginiň hemmetaraplaýyn üpjün edilmegine, olaryň saglygyna we abadançylygyna gönükdirip durmuşa geçirýän tagallalarynyň ýerine düşýändiginiň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan, hakykatdan-da, bagtly çagalygyň, iň arzyly islegleriň hasyl bolýan ýurdudyr! Bu derejäni gazanmak, bu sepgide ýetmek aňsat iş däl. Bu diňe halkyň uzak geljekde bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmegi maksat edinen, Watanyny jandan söýýän, döwlet derejesinde beýik işleri amal edýän şahsyýetlere başardýar. 

Ýurdumyzyň körpe raýatlary üçin ähli mümkinçilikleri döredip beren Gahryman Arkadagymyza hem-de olaryň sagdyn, berk bedenli, kämil dünýägaraýyşly, döwrebap bilimli nesiller bolup ýetişmegi baradaky aladany döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde üns merkezinde saklaýan hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, giň gerimli işlerinde mundan beýläk-de rowaçlyk arzuw edýäris. 

Kasymguly BABAÝEW, 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň 

iş dolandyryjysy, Mejlisiň deputaty

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň 14-nji noýabrynda hormatly Prezidentimiz dikuçarda paýtagtymyzda we onuň töwereklerinde ýaýbaňlandyrylan işleriň barşy bilen tanşyp, häzirki döwürde hereket edýän Çagalar we ýetginjekler köşgüniň «Güneşli» ady bilen bina ediljek täze merkeziniň ýerleşjek ýerini kesgitläp, bu bina barada gymmatly maslahatlaryny berdi. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň: «...ýerine ýetirilýän giň möçberli işlerde Watanymyzyň geljegi hasaplanýan ýaşlaryň döwrebap bilimli we kämil hünärli bolmaklaryna möhüm ähmiýet berilmelidir» diýip, aýratyn belläp geçmegi ýurdumyzda ýaş nesliň geljegi hakynda döwlet tarapyndan düýpli aladalaryň edilýändiginiň ýene bir aýdyň güwäsi boldy.

Häzirki nesliň bagtyýar durmuşyny üpjün edip, geljegiň aladasy bilen ýaşaýan döwlet beýikdir, gurpludyr, mümkinçilikleri uludyr. Milli we ählumumy derejede adamzadyň gazananlaryna hormat goýýan ýurdumyzyň ösüş ýolunda geçmişde gazanylanlary geljek bilen sazlaşykly ösdürmekde adam gymmatlyklarynyň iň belent derejede hormatlanmagy, ylaýta-da, çaganyň ykbalyna jogapkärçilikli garaýşyň her bir işde ileri tutulmagy bilen, döwletimiziň öz ösüş ýoluny ynamly dowam etdirýändigini aýratyn bellemek gerek. Hiç bir millet, jemgyýet, döwlet diňe şu günki gazanylanlar bilen çäklenmeýär. Olar nesilleriň ýagty geljegini, bagtyýar, bolelin durmuşyny nazarlap iş tutýarlar. Şunda çagalar üçin ähli mümkinçilikleri döretmegiň maksada ýetmegiň esasy wezipesi hökmünde öňe çykmagy kanunalaýyk ýagdaýdyr. Hut şu nukdaýnazardan hem, Milli Liderimiziň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň bu ugurda alyp barýan işleri sagdyn, işjeň, açyk, hemmeler üçin elýeterli we ýokary üpjünçilikli gurşawy döretmegi göz öňünde tutýar. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde: «Ýaşlaryň ýurdumyzyň ykdysady, syýasy, medeni durmuşyna işjeň gatnaşmaklary, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly nesiller bolup kemala gelmekleri döwlet derejesinde hemişe aýratyn ähmiýet berilýän sorag bolmagynda galýar» diýip bellemek bilen, türkmen döwletiniň röwşen geljeginiň gurulmagynda ýaş nesilleriň uly ornuna ünsi çekdi. Gahryman Arkadagymyz: «Her bir adam öz nesline, onuň ertirki ykbalyna biparh garap bilmez. Öz perzendiniň geljegi hakda aladalanmak ynsana mahsus häsiýetleriň biridir. Türkmenistany bagtly çagalygyň, iň arzyly islegleriň hasyl bolan ýurdy diýip atlandyrmak bolar» diýip belledi. Ýurdumyzda çagalar hakyndaky aladalar bir pursat hem ünsden düşürilmeýär. Çagalaryň hem-de ýaşlaryň saglygyny goramak, hemmetaraplaýyn ösmegini gazanmak, özbaşdak durmuşa, zähmete taýýarlamak bilen bir hatarda, olaryň ýurduň durmuşyna işjeň gatnaşmaklary üçin maddy we durmuş ýeňillikleri, artykmaçlyklary ileri tutulýar.

Arkadagly Gahryman Serdarymyz: «Ruhy taýdan kämil, berk bedenli, giň dünýägaraýyşly ýaş nesilleri terbiýelemäge örän uly ähmiýet berýäris. Dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden ugur alyp, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy, ylym, sport we döredijilik bilen meşgullanmagy üçin giň mümkinçilikleri döredýäris» diýip bellemek bilen, geljegiň ösüş maksatlaryna, ýurduň, halkyň bähbitlerine doly hyzmat edip biljek ýaşlaryň möhüm ornuna ünsi çekýär. Şeýlelikde, Milli Liderimiziň kämil döwlet taglymatynda hem-de hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän parasatly içeri we daşary syýasatynda ynsanperwer gatnaşyklara esaslanýan çagalar, ýaşlar, geljek baradaky aladalar jemgyýeti jebisleşdirmegiň, döwlet berkararlygyny üpjün etmegiň möhüm wezipesi, depginli ösüşiň wajyp şertleriniň biri bolup çykyş edýär. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda gurlan, gurulýan, düýbi tutulan, durky täzelenýän saglyk maksatly binalaryň sany barmak büküp sanardan juda köp. Hassahanalarda ornaşdyrylan döwrebap enjamlaryň ählisi halkymyz üçin döredilen giň şertleriň hataryndadyr. Ýurdumyzda çagalaryň sagdyn we ruhubelent ösüşi döwletimiz tarapyndan hemmetaraplaýyn üns merkezinde saklanýar. Döwletimiz çaga dünýä inen gününden başlap, ony üns-alada bilen gurşap alýar. Çaga doglanda berilýän döwlet kömek pullary, çagalary eneleriň mähir bilen gurşap almagy, terbiýe bermegi üçin ýola goýlan ýeňillikler ýurdumyzyň ýaşajyk raýatlarynyň sagdyn kemala gelmegi, ösmegi we bagtyýar durmuşda ýaşamagy baradaky aladalaryň anyk mysallarydyr. Täze gurlan çagalar baglary, ak mermere beslenen mekdepler terbiýelenýän, bilim alýan her bir çaganyň hiç bir zatdan kynçylyk çekmezligini, beden we ruhy taýdan sazlaşykly, sagdyn kemala gelmegini maksat edinýän möhüm talaplara doly laýyk gelýär. Çagalykdan başlap, ýaş nesillerde sagdyn durmuş ýörelgelerine we sporta söýgi ösdürilýär. Ýurdumyzda geçirilýän köpçülikleýin welosipedli ýörişler bu ugurda alnyp barylýan işleriň has rowaçlandyrylmagyna gönükdirilendir. 

Türkmenistanda çagalaryň goraglylygy, bagtyýarlygy we amatly şertlerde ösmegi üçin kämil hukuk binýady döredildi. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen, 2019-njy ýylyň 6-njy dekabrynda kabul edilen «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşi boýunça 2020 – 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa» hem bellenilen döwürde çagalaryň irki ösüşi bilen bagly meseleleri öz içine alýan hukuk resminamasy bolmak bilen, onda ýurdumyzyň çagalarynyň bähbitlerini kepillendirýän durmuş syýasatynyň esasy maksatlary öz beýanyny tapýar. Häzirki wagtda ýurdumyzyň mekdebe çenli çagalar edaralarynyň ählisinde körpeleriň aň-paýhas taýdan ösmegi, amatly dynç almagy we wagtyny gyzykly geçirmegi, kämilleşmegi, döredijilik bilen meşgullanmagy üçin ähli zerur şertler döredilendir. Çagalar baglarynda döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen döredijilik merkezleri, sport zallary, başlangyç kompýuter sowatlylygy we daşary ýurt dillerini öwrenmek üçin okuw otaglary bar. Bedenterbiýäniň we sportuň ösdürilmegine, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň ornaşdyrylmagyna uly üns berýän Arkadagly Gahryman Serdarymyz bu çärelere körpe türkmenistanlylaryň çekilmegini aýratyn wezipe hökmünde öňde goýýar. 

Türkmenistan çagalaryň hukuklaryny goramak boýunça bir näçe halkara resminamalara goşulyşdy. Çagalary goramak we olaryň hukuklaryny kepillendirmek boýunça öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýän hem-de özüniň kiçi ýaşly raýatlary üçin has oňaýly durmuş şertlerini üpjün etmek meselelerine jogapkärçilikli çemeleşýän Türkmenistan 1994-nji ýylyň sentýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasyna goşuldy. Şol ýylda hem BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) Aşgabatda öz wekilhanasyny açdy. 

«Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 – 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy» hem tassyklanyldy. Bu resminama Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň, «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakyndaky konwensiýasynyň we Türkmenistanyň agza bolup durýan, çagalaryň bähbitlerini nazarda tutýan beýleki ylalaşyklarynyň ýörelgeleridir düzgünlerine esaslanýar. Çagalaryň hukuklary boýunça Milli meýilnama olaryň ýagdaýlaryny mundan beýläk hem gowulandyrmaga, hukuklarynyň we abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryny öz içine alýar. 

Gahryman Arkadagymyz döwletimize baştutanlyk eden ýyllarynyň ilkinji günlerinden başlap, bilim ulgamyny üýtgedip gurmak, ony döwrebap kämilleşdirmek boýunça düýpli tagallalary durmuşa geçirdi. Şeýlelik bilen, ýurdumyzyň bilim ulgamynda taryhy özgertmeler amala aşyryldy. Ösüp barýan ýaş nesilleri okatmak, terbiýelemek bilen bir hatarda, mekdep okuwçylarynyň has zehinlilerini ýüze çykarmak meselelerine-de jogapkärçilikli çemeleşilýär. Munuň üçin ýurdumyzyň ähli künjeginde sungat mekdepleri, sport merkezleri gurlup ulanmaga berilýär we başga-da ýetginjekleriň ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmegi üçin döredijilik gurnaklary döredilýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda guruljak «Güneşli» merkezi hem zehinli ýaşlary ýüze çykarmaga ýardam berer. Hormatly Prezidentimiziň: «Bu merkez Aşgabadyň gözel ýerleriniň birinde, tämiz howaly ajaýyp künjeginde, arassa ekologik gurşawyň jümmüşinde gurlar we çagalaryň durmuşyna şatlyk bagyşlar» diýen jümlelerinden ugur alsak, bu merkezde ýaş nesillere döredijilik, sungat bilen meşgullanmak üçin örän amatly şertleriň dörediljekdigi eýýämden mälimdir. 

Bagtyýar çagalaryň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda ösüp gelýän ýaş nesilleriň ýokary derejeli bilimli bolmaklary, ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmekleri we dünýä ylmyna çuňňur aralaşmaklary bilen bir hatarda, olaryň zähmete höwesini artdyrmak meselelerine-de möhüm ähmiýet berilýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň täze merkezde dürli hünärlere ugrukdyrýan gurnaklaryň netijeli işlemegi üçin ähli zerur şertleriň döredilmelidigini, merkeziň taslamalary taýýarlananda we onuň gurluşygynda häzirki zaman talaplarynyň göz öňünde tutulmalydygyny aýratyn bellemegi ýaşlaryň geljegi hakyndaky aladanyň aýdyň güwäsidir. Munuň özi ýurdumyzyň nurana geljegini gurujylar bolan ýaşlaryň hemmetaraplaýyn bilimli-terbiýeli, zähmetsöýer nesiller bolup ýetişmeklerinde aýratyn ähmiýete eýedir. Bu gurulýan we guruljak binalar, merkezler ýaşlaryň halal zähmete, netijeli işlere we çeper döredijilige bolan höwesiniň ýokarlanmagynda uly orna eýedir. 

Gahryman Arkadagymyz «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda: «...bilimleriň üsti bilen nesilleriň kalbynda, aňynda ruhy-ahlak gymmatlyklarynyòň watançylyk, ynsanperwerlik duýgy-düşünjeleriniň berk orun tutmagyny gazanmagyň bahasyna ýetme ýokdur» diýip belleýär. Ýaşlary watan söýüjilik ruhunda terbiýelemek täze taryhy eýýamda öňde durýan möhüm wezipeleriň biridir. Hut çagalyk, ýetginjeklik ýyllarynda şahsyýetiň düýpli häsiýetleri, ahlak ýörelgeleri, durmuşa ukyplylygy we maksada okgunlylygy binýat bolýar. Bu bolsa, ilkinji nobatda, maşgaladan başlanýar. Maşgala terbiýesi, Oguz han atamyzyň döwründen başlap, ýaş nesli terbiýelemegiň baş mekdebine öwrülipdir. Türkmen çaga akyl, ahlak, ruhy, zähmet terbiýesiniň ilkinji sapaklaryny maşgalada beripdir. Maşgala mukaddesdir. Şol mukaddes ojagy gorap saklamagy, onda sagdyn nesil daragtyny ösdürip kemala getirmegi her bir ata-ene özüne borç hasaplamalydyr. 

Hawa, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyz her bir adama hossarlyk, howandarlyk gözi bilen garaýan ýurtdur. Ene-atasyz galan çagalar hakdaky aladany döwletimiz öz üstüne aldy. Ol çagalaryň uly we agzybir maşgalada özlerini gerekli duýmaklary, mähir bilen gurşalmaklary üçin zerur şertleri üpjün edýär. Munuň özi diňe bir durmuş goldawy bolmak bilen çäklenmän, türkmen halkynyň möhüm ruhy-ahlak ýörelgeleriniň biridir. Şunda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň ähmiýeti uludyr. Gaznanyň işiniň döwrebap, anyk maksatlara gönükdirilip, netijeli alnyp barylmagyny üpjün etmek, çagalaryň türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary, hemaýatlary, goldawlary we howandarlygy bilen özlerini ýakyn hossarly duýmagy, bagtyýar ýaşamagy, sagdyn, ruhubelent ýaşlar bolup ýetişmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. 

Biziň dünýäde ynsanperwerligi, sahawatlylygy bilen tanalýan ýurdumyzda hossarsyz, howandarsyz adam ýok. Bu günki gün ýurdumyz boýunça çagalaryň ençemesine Gahryman Arkadagymyzyň ady dakyldy. Olar häzirki wagtda döwrümiziň beýik Şahsyýetiniň adyny Arkadag ogly, Arkadag gyzy ýaly atlarda buýsanç bilen göterýärler. Şu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň tutuş halkymyza howandarlyk, hossarlyk gözi bilen garaýandygyna aýdyň göz ýetirýäris. Nesip bolsa, bu nesiller ýurdumyzyň wepaly ogul-gyzlary, döwletimizi gülledýän, özgerdýän ýaşlar bolup ýetişerler. 

Bagtyýar çagalyk — bu biziň ertirki güne ynamymyzdyr, geljege bolan batyrgaý garaýşymyzdyr we buýsanjymyzdyr. Halkyň ynamy döwletiň goldawy bilen has-da berkeýär, her bir adamy täze üstünliklere iterýän güýç hökmünde çykyş edýär. Türkmenistanyň çagalarynyň ýüzlerindäki bagtyýar ýylgyryşlar mähriban Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň ýaş raýatlaryň arzuwlarynyň hasyl bolmagyna, bagtyýar geljeginiň hemmetaraplaýyn üpjün edilmegine, olaryň saglygyna we abadançylygyna gönükdirip durmuşa geçirýän tagallalarynyň ýerine düşýändiginiň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan, hakykatdan-da, bagtly çagalygyň, iň arzyly islegleriň hasyl bolýan ýurdudyr! Bu derejäni gazanmak, bu sepgide ýetmek aňsat iş däl. Bu diňe halkyň uzak geljekde bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmegi maksat edinen, Watanyny jandan söýýän, döwlet derejesinde beýik işleri amal edýän şahsyýetlere başardýar. 

Ýurdumyzyň körpe raýatlary üçin ähli mümkinçilikleri döredip beren Gahryman Arkadagymyza hem-de olaryň sagdyn, berk bedenli, kämil dünýägaraýyşly, döwrebap bilimli nesiller bolup ýetişmegi baradaky aladany döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde üns merkezinde saklaýan hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, giň gerimli işlerinde mundan beýläk-de rowaçlyk arzuw edýäris. 

Kasymguly BABAÝEW, 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň 

iş dolandyryjysy, Mejlisiň deputaty

Ösüş arkaly parahatçylygy berkitmek ugrunda öňe sürülýän başlangyçlardyr çagyryşlar halkyň ýaşaýyş-durmuşyny özgertmek bilen birlikde, sebitde we dünýäde durnuklylygy saklamagyň täsirli guraly, ählumumy parahatçylygyň rowaçlanmagynyň kepili bolup çykyş edýär. Şu ýylyò 19-njy sentýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda çykyş etmek bilen, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hemişelik Bitarap döwletimiziň sebit we ählumumy derejedäki möhüm meseleler boýunça abadançylygyň hem-de ösüşiň bähbitlerine netijeli halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge gönükdirilen täze başlangyçlaryny öňe sürdi.

Öňe sürlen başlangyçlaryň hatarynda BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada we ýanaşyk sebitlerde Howpsuzlyk boýunça maslahaty döretmek başlangyjy hem bar. Mundan başga-da, Merkezi Aziýadaky ekologik meselelere has düýpli ähmiýet bermek üçin bu ugurda ýöriteleşdirilen düzümi — Howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek teklip edildi. Bu merkeziň işlemegi üçin Aşgabatda guramaçylyk we tehniki şertleri döretmegiň mümkinçilikleri nygtaldy. Halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk esasynda azyk howpsuzlygy boýunça forumy çagyrmak başlangyjy-da öňe sürüldi. Şunuň ýaly strategik çemeleşme howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler boýunça anyk we ulgamlaýyn işleri alyp barmaga mümkinçilik berer. Şeýle başlangyçlar ekologik taýdan arassa, serişde tygşytlaýjy häzirki zaman tehnologiýalaryny, ilkinji nobatda, energetika, senagat we ulag pudaklarynda ornaşdyrmaga tapgyrlaýyn geçmäge hem-de ondan ýerlikli peýdalanmak babatdaky meseleleri sebit derejesinde öňden görüjilikli, oýlanyşykly çözmäge ýardam eder. Netijede, bu ugurda amal ediljek hukuk, ykdysady we guramaçylyk işleri sebitiň ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge, hojalyk hem-de beýleki işleriň tebigy ekologik ulgamlara zyýanly täsiriniň öňüni almaga, biologik dürlüligi gorap saklamaga, tebigy serişdelerden rejeli peýdalanmaga gönükdiriler. Has takygy, meýilleşdirilýän hojalyk ýa-da beýleki işleri amala aşyrmagyň mümkindigi ýa-da çäklendirmeleri hakynda degişli karary kabul etmek maksady bilen, olaryň daşky gurşawa ýetirýän täsiriniň göni, gytaklaýyn hem-de gaýry netijelerini ýüze çykarmak, seljermek we hasaba almak boýunça işler ulgamlaşdyrylar. 

Ekologiýa howpsuzlygyny berkitmekde umumadamzat bähbitli tagallalary birleşdirmegiň derwaýyslygyna meseläniň ýüze çykan wagtyndan häzirki döwre çenli bu ugurda gazanylan netijeleriň mysalynda-da göz ýetirmek mümkin. Geçen asyryň 80-nji ýyllarynyň ahyrlarynda antropogen täsirleriň netijesinde, howanyň üýtgemegi ekologiýa meselesiniň ählumumy derejede çözülmegini talap etdi. Alymlaryň pikirine görä, metanyň, esasan-da, kömür turşy gazynyň atmosfera goýberilişiniň göwrüminiň artmagy dünýäde ählumumy maýylganlygyň ýokarlanmagyna getirdi. Howanyň üýtgemegi boýunça BMG-niň Klimat meselesi boýunça merkezindäki hökümetara bilermenler topary onuň ýagdaýy babatdaky hasabatlary yzygiderli seljerip, aşakdaky netijä gelýär: ХХ asyryň dowamynda Ýer togalagynda gyzgynlyk ortaça 0,6 (+/-0,2) gradus ýokarlandy. Şunda soňky 50 ýylda howanyň maýlamagynyň esasy sebäbiniň adamyň hojalyk işleriniň netijesinde parnik gazlarynyň zyňyndylarynyň ýokarlanmagy bilen baglydygyna üns çekilýär. Bilermenleriň bahalandyrmalaryna görä, bu zyňyndylara, esasan, energiýa zyňyndylary (26%), önümçilikde (19%), ýerler ulanylanda we tokaý hojalygynda (17%), oba hojalygynda (14%), ulagyň ähli görnüşlerinde (13%), aýratyn-da, tokaýlar ýok edilende ýanýan ýangyjyň netijesinde, atmosferada ýygnanan kömür turşy gazynyň konsentrasiýalarynyň artmagy (35%) sebäp bolýar. 

Tebigaty hojalyk işleriniň zyýanly täsirlerinden goramak boýunça ýurdumyzda geçirilýän çäreler yzygiderli maliýeleşdirilýär. Tebigy serişdelerden peýdalanylanda, daşky gurşawy hapalaýjy maddalar zyňlanda we dökülende hem-de galyndylar ýerleşdirilende ýörite çäklendirilen möçberler bellenilýär. Bu möçberiň çäginde ykdysady baha bermek we ýetirilen zyýanyň öwezini dolmak çäreleri, şol sanda tebigaty goramak boýunça işi ykdysady taýdan höweslendirmek milli kanunçylyga laýyklykda amala aşyrylýar. 

«Tebigaty goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda galyndylary, şonuň ýaly-da arassalanmadyk hapa suwy ýerüsti we ýerasty suw desgalaryna, suw gorunyň ýerlerine, ýaşaýyş jaý toplumlarynyň, tokaý gorunyň, oba hojalyk meýdanlarynyň we beýleki tebigy obýektleriň çäklerine dökmek; gurluşyk galyndylaryny gönüden-göni gurulýan desganyň ýerinde we oňa ýanaşyk çäklerde gömmek; howply galyndylaryň eksporty we importy; howply galyndylary, şäherleriň hem-de beýleki ilatly nokatlaryň golaýyndaky çäklerde, suwarymly ýerlerde, suw desgalarynda, şol sanda Hazar deňziniň türkmen böleginiň akwatoriýasynda, suw gorunyň ýerlerinde, şypahana, bejeriş-sagaldyş we dynç alyş zolaklarynda, daşky gurşawyň ýagdaýyna, ilatyň saglygyna howp döredip biljek beýleki ýerlerde gömmek gadagan edilýär. Bu babatda ýuridik we fiziki şahslara önümçiligiň hem-de sarp edişiň galyndylarynyň emele gelmegini azaltmak, olary peýdalanmak, zyýansyzlandyrmak ýaly zerur çäreleri görmek borjy ýüklendi. Bu işler ygtyýarlandyrylan döwlet edaralary bilen ylalaşylyp, ýerli ýerine ýetiriji häkimiýetiň we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň kararlary bilen kesgitlenen ýerlerde amala aşyrylýar. Şeýlelikde, zyýanly himiki, biologik, radiasiýa, fiziki we beýleki täsirleriň, şeýle hem parnik gazlarynyň ýetirýän täsiriniň öòňüni almak, peseltmek we bes etmek arkaly atmosferany goramak üpjün edilýär. 

Ýeri gelende bellesek, ekologiýa meselesi 1980-nji ýylda halkara derejede giňişleýin ara alnyp maslahatlaşylyp başlanýar. Halkara tebigaty goraýyş guramalary tarapyndan howanyň üýtgemegi babatda aýratyn çemeleşmeleriň çäginde, Bütin dünýä meteorologiýa guramasynyň goldaw bermeginde, Klimat meselesi boýunça ilkinji bütin dünýä maslahaty 1979-njy ýylda geçirilýär. Şeýlelikde, Klimatyň Bütindünýä Maksatnamasy we Klimaty öwrenmegiň Bütindünýä Maksatnamasy döredilýär.

Geçen asyryň 80 -  90-njy ýyllarynyň sepgitlerinde howanyň ählumumy üýtgemegi meselesi dünýäniň gün tertibinde aýratyn orun eýeleýär. Ol halkara guramalar tarapyndan işjeň dowam etdirilip, bu mesele BMG-niň degişli Kararnamalarynda orun alýar. Netijede, «Ozon gatlagyny goramak hakynda» Wena konwensiýasy (1985 ý.), «Ozon gatlagyny dargadyjy maddalar boýunça» Monreal Teswirnamasy (1987 ý.), «Howply galyndylaryň serhetüsti geçmegine we olaryň aýrylmagyna gözegçilik etmek hakynda» Bazel konwensiýasy (1989 ý.) ýaly wajyp halkara hukuk resminamalary kabul edilýär. Bular bilen bir hatarda, klimat meselelerine garajak ýörite halkara düzümler döredilýär. 1988-nji ýylda Bütindünýä meteorologiýa guramasynyň we BMG-niň Daşky gurşaw boýunça Maksatnamasynyň (ÝUNEP) täsirleri bilen Howanyň üýtgemegi boýunça hökümetara bilermenler topary hereket edip ugraýar. Toparyň işine dünýä döwletlerinden 2,5 müň alym gatnaşýar.

Klimat meselesi boýunça 1990-njy ýylda geçirilen ikinji bütindünýä maslahatynda BMG-niň ýörite rezolýusiýasy kabul edilýär. Onda Howanyň üýtgemegi boýunça Çarçuwaly konwensiýany taýýarlamak babatda ylalaşyga gelinýär. Şeýlelikde, BMG-niň 1992-nji ýylda Rio-de-Žaneýroda geçirilen Daşky gurşaw we ösüş boýunça halkara maslahatynda Konwensiýa gol çekilýär. Ol 1994-nji ýylda güýje girmek bilen, birinjiden, howanyň üýtgemeginiň antropogen meselesi bolup durýandygyny mälim edip, ählumumy hereketleriň strategiýasyny taýýarlamagy öňe sürýän çynlakaý çagyryş hökmünde çykyş edýär. Ikinjiden, atmosferadaky parnik gazlarynyň goşundylarynyň derejesini durnuklylaşdyrmakda esasy görkeziji bolup durýar. Üçünjiden, parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak işinde ähli ýurtlaryň milli syýasaty ýöretmegine we hyzmatdaşlyk saklamagyna, zyňyndylaryň milli kadastryny (hasabatyny) girizmäge, bu çygyrda hasabatlylygy, özara maglumat we tejribe alyşmalary ýola goýmaga hyzmat edýär. Dördünjiden, döwletleriň howanyň üýtgemegine garşy göreşmeginde «umumy, ýöne deňagramly jogapkärçilik» ýörelgesini berkitdi. Çarçuwaly konwensiýa wagtyň synagyndan geçip, ol häzirki döwürde-de bu mesele boýunça esas düzüji halkara hukuk resminamasy bolmagynda galýar. 

Türkmenistan daşky gurşawy we atmosferany goramak boýunça halkara hyzmatdaşlyga goşulmak bilen, BMG-niň ekologiýa howpsuzlygy meseleleri babatdaky konwensiýalaryna işjeň gatnaşýar. Olaryň hatarynda Howanyň üýtgemegi boýunça BMG-niň Çarçuwaly konwensiýasyny, bu resminama degişli Kiota teswirnamasyny, Ozon gatlagyny goramak boýunça Wena konwensiýasyny, Çölleşmä garşy göreş boýunça BMG-niň konwensiýasyny, Howply galyndylaryň serhetüsti daşalmagyna we ýok edilmegine gözegçilik etmek boýunça Bazel konwensiýasyny, Biodürlülik baradaky konwensiýany, Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça Çarçuwaly konwensiýany, Merkezi Aziýanyň durnukly ösüşi üçin daşky gurşawy goramak boýunça Çarçuwaly konwensiýany görkezmek bolar. 

Tebigy gurşawy we onuň serişdelerini aýawly saklamaga hem-de yzygiderli dikeltmäge gönükdirilýän halkara ekologiýa hukugy boýunça hyzmatdaşlyk ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolmagynda galýar. Türkmenistan 2016-njy ýylyň güýzünde Pariž ylalaşygyna goşulmak bilen, onuň düzgünlerini işjeň amala aşyrmaga girişdi. Häzirki döwürde ýurdumyz bu ylalaşyga esaslanyp, BMG-niň goldaw bermeginde howanyň üýtgemegi we daşky gurşawy goramak bilen bagly meseleler boýunça halkara hukuk binýadyny berkitmegiň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmaga girişmegi teklip edýär. Şol bir wagtyň özünde-de, bu meseleler boýunça sebitde özara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň tarapdary bolup çykyş edýär. Hut şu maksatlar bilen baglylykda, BMG-niň howandarlygynda ýöriteleşdirilen edarany — Howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek işlerine aýratyn ähmiýet berýär. Umumadamzat bähbitli pikir-garaýyşlar bolsa dünýä jemgyýetçiliginde gyzgyn goldaw tapýar. 

Merjen BORJAKOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş syýasaty 

baradaky komitetiniň hünärmeni

Türkmenistanda alnyp barylýan ykdysadyýetiň önümçilik mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilen maýa goýum syýasaty önümçilik serişdeleriniň netijeliliginiň ösüşini, umumy islegiň we jemi içerki önümiň durnukly ösmegini üpjün edýär. 

Ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýulýan esasy maýa goýumlaryň möçberiniň ýylyň-ýylyna artmagy, onuň önümçilik ulgamyna gönükdirilýän paýy ykdysadyýetiň gurluşyny ep-esli üýtgetmäge, önümçilik pudagyny döwrebaplaşdyrmaga, senagatyň gaýtadan işleýän pudagynyň önümleriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga şertleri döredýär. 

Häzirki wagtda hojalygy ýöredýän subýektleriň umumy sanynyň 90 göterimden gowragyny hususy bölegiň kärhanalary emele getirýär. Telekeçilige goldaw bermek, işewürlik gurşawyny kämilleşdirmek, hususy eýeçilige bolan hukuklary goramagyň we kepillikleriň ygtybarly ulgamlaryny döretmek, ýeňillikli salgyt salmak boýunça ýurdumyzda amala aşyrylýan çäreler milli ykdysadyýetiň ösüşinde bu bölegiň paýyny hem-de ähmiýetini ýokarlandyrýar. 

Bilelikdäki we dürli görnüşli guramaçylyk hukuk formalarynyň döredilmegi, paýdarlary goşmak bilen, Türkmenistanyň dünýä ykdysady hojalygyna goşulyşmagyna mümkinçilik berýär hem-de bazar infrastrukturasyny döretmekde uly ähmiýete eýe bolýar. Olar göni daşary ýurt maýalaryny çekmekde hem uly orun tutýar. Halkara maliýe institutlary ýurdumyzda durmuşa geçirilýän maýa goýum maksatnamalaryna, iri taslamalara karz pul bermäge hem-de maliýeleşdirmäge işjeň gatnaşýarlar. 

Begençgeldi BAÝRAMMYRADOW, 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler 

partiýasynyň Ahal welaýat komitetiniň başlygynyň orunbasary, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baştutanly­gyn­da hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş derejesiniň ýo­kar­lan­ma­gy ug­run­da ýa­daw­syz ta­gal­la­lar edil­ýär. Äh­li ugur­lar­da il­-gü­nüň bäh­bi­di­ne gö­nük­di­ri­len öz­gert­me­ler ama­la aşy­ryl­ýar.­ Ar­ka­dag­ Ser­dar­ly ­bag­tyýar­ ýaş­lar­ ýy­ly­nyň­ 24-­nji­ sent­ýabryn­da paý­tag­ty­myz­da­ky Mas­la­hat köşgünde türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri,­Türk­me­nis­ta­nyň­ Halk Maslaha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş­lyk­lyk etme­gin­de ­ge­çi­ri­len ­Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň mej­li­sin­de biz bu ­aja­ýyp ­ha­ky­ka­ta­ ýe­ne ­bir ­ge­zek göz ­ýe­tir­dik. 

Hor­mat-­sar­pa­nyň, ag­zy­bir­li­giň hö­küm ­sür­ýän ­ýe­rin­de ­aba­dan­çy­lyk we gül­läp ösüş bol­ýar. Sy­lag-hor­matyň we ­ag­zy­bir­li­giň ­öze­nin­de ­bolsa bi­rek-­bi­rek ­bi­len ­dü­şü­niş­mek,­ ynanyş­mak ýö­rel­ge­le­ri dur­ýar. Pa­ra­sat­ly hal­ky­myz asyr­la­ryň do­wa­myn­da jem­gy­ýe­ti­ do­lan­dyr­ma­gyň ­hut­ şu­lar ýaly asyl­ly ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan gur­lu­şy­ny dö­re­dip, äh­li me­se­le­le­ri köp­çü­lik bi­len mas­la­hat­la­şyp çö­züpdir. Bu ­ýol-­ýö­rel­ge ­Ga­raş­syz­ Watanymyz­da my­na­syp do­wam et­di­ri­lip, döw­le­ti­mi­ziň kuwwatlanmagynyň we jem­gy­ýe­ti­mi­ziň je­bis­li­gi­niň esasla­ry­ny berkidýär. Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty bol­sa öň­de go­ýan be­lent mak­sat­la­ry­my­za ýet­mek üçin halk bi­len döw­le­tiň ara­bag­la­ny­şy­gyny ­üpjün ­ed­ýän ­mö­hüm­ hal­ka­dyr.­ 

Hor­mat­ly ­Pre­zi­den­ti­miziň­ Türkme­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň mej­li­sin­dä­ki çy­ky­şyn­da äh­li pudak­lar­da, şol san­da bi­lim, me­deni­ýet, sag­ly­gy go­ra­ýyş, ulag we beý­le­ki ul­gam­lar­da öň­de dur­ýan we­zi­pe­le­riň üs­tün­de bi­rin­-bi­rin du­rup­ geç­di.­ Arka­dag­ly ­Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň çuň­ňur maz­mun­ly çy­ky­şy hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş­-durmuş de­re­je­si­ni has­-da ýo­kar­landyr­ma­ga, Wa­ta­ny­my­zyň ok­gun­ly ös­me­gi­ni üp­jün et­mä­ge gönük­di­ri­len iş­le­re ­my­na­syp ­go­şant­ goş­ma­ga­ çagy­ryş hök­mün­de il­-ulsumy­zy tä­ze üs­tün­lik­le­re­ ruh­lan­dyr­dy.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň çy­kyşy­nyň do­wa­myn­da şan­ly baý­ra­myň da­ba­ra­ly bel­le­nil­ýän gün­le­rin­de ge­lip gow­şan şat­lyk­ly ha­bar, ýag­ny Türk­me­nis­ta­nyň Öz­be­gis­tan we Tä­jigis­tan Res­pub­li­ka­la­ry bi­len bilelikde hö­dür­län «Be­ýik Ýü­pek ýo­ly: Za­rawşan­ - Ga­ra­gum ge­çel­ge­si» hem-­de Türk­me­nis­ta­nyň Öz­be­gis­tan we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­la­ry bilen bile­lik­de hö­dür­län «Aram gu­şak­lyk­daky Tu­ran çöl­le­ri» at­ly köp ­tarap­la­ýyn hö­dür­na­ma­la­ry­ny ÝU­NES­KO-­nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sana­wy­na gi­riz­mek ha­kyn­da çöz­gü­diň ka­bul edi­len­di­gi ba­ra­da­ky aý­dan ha­ba­ry ba­şy­my­zy gö­ge ýe­tir­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýa­kyn onýyllyk­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň Ýew­ra­zi­ýa­da ulag we ener­ge­ti­ka ulgamla­ry­nyň geç­ýän esa­sy­ ýurt­la­ry­nyň­ bi­ri­ne­ öw­rül­jekdi­gi ba­ra­da­ky aý­dan­la­ry bol­sa Wata­ny­my­zyň röwşen geljegine bo­lan yna­my­my­zy artdyr­dy. Ta­ry­hy äh­miýet­li mej­li­siň do­wa­myn­da Ga­raş­syz Türkmenistanyň dur­muş-­yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dü­ril­me­gi­ne, hal­ka­ra abraýy­nyň be­len­de gö­te­ril­me­gi­ne uly go­şant go­şan il­deş­le­ri­mi­ziň döw­let sy­lag­la­ry bi­len sy­lag­lan­ma­gy hem­-de hor­mat­ly at­la­ra my­na­syp görülmegi eziz Di­ýa­ry­myz­da ada­myň tu­tanýer­li zäh­me­ti­ne go­ýul­ýan sar­pa­nyň ny­şa­ny­dyr. 

Äh­li­halk fo­ru­myn­da eden tary­hy çy­ky­şy Gahry­man Arkadagymyzyň no­bat­da­ky durmuş sa­pa­gy hök­mün­de her bir raýa­tyň göw­nü­ni gal­kyn­dyr­dy. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň: «Mil­li ag­zy­bir­li­gi­miz, kanunla­ryň hök­mü­ro­wan­ly­gy, hä­kimi­ýet eda­ra­la­ry­nyň we do­lan­dy­ryş ul­ga­my­nyň ne­ti­je­li bol­ma­gy, jem­gyýet­çi­lik pi­ki­ri­niň ile­ri tu­tul­ma­gy biziň saý­lap alan ýo­lu­my­zyň kes­git­leý­ji aý­ra­tyn­ly­gy­dyr» di­ýen sözlerinde hä­zir­ki za­man türk­men jem­gy­ýe­ti­niň ösüş ýo­lun­da­ky esa­sy aý­ra­tyn­lyk­lar şöh­le­len­ýär. Bu ýol şu gün­ki bag­tyýar dur­mu­şy­my­zyň dowa­mat-­do­wam bol­ma­gy­na hem­-de röw­şen gel­je­gimi­ziň ro­waç­ly­gy­na uza­ýar. 

Türk­me­nis­ta­nyň Halk Masla­ha­ty­nyň mej­li­sin­de Gah­ry­man Arkadagy­my­zyň hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ta­ry­hy çykyş­la­ryn­da­ky ­be­ýan ­eden ­pa­ra­sat­ly pikirle­ri be­lent mak­sat­la­ra uza­ýan röw­şen ýo­lu­my­za ýag­ty saç­ýar. Berka­rar­ döw­le­tiň­ tä­ze ­eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ga­za­nylýan ösüş­le­riň, dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän öz­gert­me­le­riň göz­ba­şyn­da du­ran hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň, Gah­ry­man­ Ar­ka­da­gy­my­zyň ­jan­la­ry sag, ömür­le­ri uzak bol­sun! Il-­ýurt we umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li iş­le­ri mundan­ beý­läk­de rowaç­lan­syn! 

Merdan ORAZMEREDOW, Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Ar­ka­dag Ser­dar­ly bag­ty­ýar ýaş­lar ýy­lyn­da dö­red­ýär­ler, taplan­ýar­lar, ata Wa­ta­ny­my­zyň ösüş­le­ri­ne my­na­syp 

go­şant goş­ýar­lar

Be­lent ynam! Be­ýik borç! Bu iki jüm­le bi­ri-bi­ri­ni şert­len­di­rip, «Arka­dag Ser­dar­ly bag­ty­ýar ýaş­lar ýy­ly» diý­lip yg­lan edi­len şu ýylymyzda ýaş nes­liň öňün­de uly we­zi­pe­le­riň dur­ýan­dygy­ny gör­kez­ýär. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň nyg­taý­şy ýa­ly, ýaş­lar mäh­ri­ban hal­ky­my­zyň, eziz Wa­ta­ny­my­zyň be­ýik gel­je­gi­ni gu­ru­jy­lar­dyr, jem­gy­ýe­ti­mi­ziň iş­jeň bö­le­gi­dir. Şo­ňa gö­rä-de, ýaş­lar me­se­le­si­ne hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Arkadag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da döw­let sy­ýa­sa­ty de­re­je­sin­de aý­ra­tyn üns be­ril­ýär.

Şu Watanyň, şu milletiň nesli biz!

         Watan söýgüsi ähli duýgularyň gözbaşynda bolup, iň ajap aýdymlar, iň beýik şygyrlar dogduk Diýar, ata mekan hakyndadyr. Topragyň enä, Watanyň ata de­ňe­lip, «Tow­şa­na dog­duk de­pe» diýilmegi, megerem, şonuň üçindir. Watançylyk duýgusy ösen nesle agzybirlik, birlik, jebislik ýoly mahsus bolup, gadymy oguz nesilleri watansöýüjiligiň, il-güne, maşgala, ata-enä ygrarlylygyň belent nusgasyny görkezipdirler. Şol ygrar Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň häzirki nesillerinede mahsus bolup, bu günki ýaşlar ata-babalarynyň beýik oguzlardygyna buýsanýar, Arkadagly Gahryman Serdarly, Gahryman Arkadagly berk binýatly berkarar döwletde ýaşaýandyklaryna, okaýandyklaryna, döredýändiklerine guwanýar. Çünki hormatly Prezidentimiz: «Türkmenistan ýaş nesillere aýratyn üns berilýän ýurtdur. Häzirki döwürde ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegi Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen ýaş ne­sil­ler­dir» diýmek bi­len, ýaş­la­ra ata Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde baha berýär. Muny 2023-nji ýylyň «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýy­ly» diý­lip yg­lan edil­me­gi hem aýdyňlygy bilen tassyklaýar. Şoňa görä-de, şu Watanyň, şu milletiň bagtyýar ýaşlary Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň daşyna mäkäm jebisleşip, belent maksatlara tarap ynamly öňe barýan eziz Diýarymyzda özlerine bildirilýän ýokary ynama mynasyp jogap bermäge çalyşýarlar.

 Golunda eýýamyň beýik işleri, türkmen ýaşlary! 

«Iki sany ulanaýmaly söz bar bolsa, şo­la­ryň iň go­wu­sy­ny saý­laň» di­ýil­ýär. Tüýs ýerine düşürilip öz wagtynda aýdylan her bir söz adamyň durmuşa, öňde goýan belent maksatlaryna bolan garaýşyna düýpli täsir edip, ony täze-täze gözleglere ruhlandyrýar. Hormatly Prezidentimiziň özleri hakdaky aladalaryny her pursatda duýýan bu günki türkmenistanly ýaşlar — Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Ýaş­lar guramasynyň 900 müňden gowrak işjeň agzalary döredijilik ukyplaryny ýüze çykarýarlar, iň oňat pikir-ideýalaryny jemgyýetimiziň ösüşine gönükdirmäge çalyşýarlar. Hut şonuň üçin-de, döredilenine 32 ýyl dolan Ýaşlar guramamyz döwlet ýaşlar syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde, zehinli ýaşlaryň jemgyýetçilik-syýasy işe işjeň çekilmeginde aýratyn orny eýeleýär diýip ynamly aýdyp bileris. Esasy nygtamaly zat, döw­rüň öz­ger­me­gi — maglu­mat işjeňliginiň geriminiň giňemegi, durmuşymyza innowasiýalaryň ornaşmagy häzirki nesillerden has işjeňligi talap edýär. Şoňa görä-de, biz alyp barýan işlerimizi has guramaçylykly we täzeçil usullarda ýola goýmaga çalyşýarys. 

Ylymly ýol — abadan geljege ýetirýän şuglaly ýol 

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz: «Ýaşlar guramasy Watana wepaly nesilleri terbiýelemekde we jebisleşdirmekde, olaryň güýç-kuwwatyny, aň-düşünjesini Garaşsyz ýurdumyzy ösdürmäge gönükdirmekde öz borjuny üstünlikli ýerine ýetirip gel­ýär» di­ýip belleýär. Bu ýo­ka­ry baha biziň öňümizde uly jogapkärçiligi goýup, şunuň bilen baglylykda, ýaş alymlary ýüze çykarmak, olaryň ylmy açyşlaryny höweslendirmek ilkinji nobatdaky wezipeleriň biridir. Çünki ylym ýoly çuňňur zehini, irginsiz yhlasy, dowamly gözlegi talap edýän inçe ýol hasaplanýar. Şoňa görä-de, ylym dünýäsiniň altyn gapysyny açmak üçin altyn açar gerek. Ol açar bilen arzuw wysal bolýar, maksat myradyna gowuşýar. Şundan ugur alsak, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň we Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň Türkmenistanda ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda ýaşlaryň arasynda ýylyň-ýylyna yglan edýän ylmy işler boýunça bäsleşigi ýaşlary ylym dünýäsine atarmakda gymmata eýedir. Şu jähetden, bu bäsleşik Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ylmyň hem-de tehnologiýalaryň ileri tutulýan 6 ugry boýunça geçirilip, oňa ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynyň, pudaklaýyn edaralarynyň we önümçilik birleşikleriniň işgärleriniň, ýokary we orta hünär okuw mekdepleriniň mugallymlarydyr talyplarynyň, ylmy işe höwesli dürli hünärdäki ýaşlaryň 1 müňden gowragy gatnaşdy, mynasyp işleriň 60-a golaýy baýrakly orunlara mynasyp boldy. 

Gahryman Arkadagymyzyň kitaplary — nusgalyk ýörelgämiz 

Ýurdumyzda döwlet ýaşlar syýasatyny ýaşlaryň arasynda giňden wagyz-nesihat etmekde we ony üstünlikli durmuşa geçirmekde bize görelde bolýan Gahryman Arkadagymyzyň çuň pähim-paýhasa, baý many-mazmuna ýugrulan ajaýyp kitaplary deňi-taýy bolmadyk gymmatly gollanmadyr, ylym-bilim, edep-terbiýe babatda görelde mekdebidir. Ol kitaplar watansöýüji nesillerimizi milli ruhda terbiýelemekde bahasyna ýetip bolmajak genji-hazynadyr, kämillige tarap barýan ýollarymyzda şamçyragdyr, ýol görkeziji nusgalyk taglymatdyr. Şoňa göräde, talyplara ömrüň bahar çagynyň uly joşgun, ýakymlylyk bilen ýatlanylýan ajaýyp pursatlaryny bagyşla­ýan «Ta­lyp joş­gu­ny», «Ber­ka­rar döwletiň täze eýýamynyň bagtyýar ger­çek­le­ri», «Ta­lyp gö­ze­li», «Ýy­lyň ta­ly­by», çe­per dö­re­di­ji­lik bi­len meşgullanýan ýaşlary ýüze çykarýan «Berkarar döwletiň ylham joşguny» ýa­ly bäsleşik­le­ri de­giş­li eda­ra-kärhanalar bilen guranymyzda, Milli Liderimiziň kämil eserlerini ýol-ýörelgämiz edinýäris. Şeýlelikde, bu bäsleşikleriň düýp mazmunyny ata Watana, ene topraga, il-güne, jemgyýete söýgi duýgulary eýeläp, ýaşlaryň watansöýüjilik ruhuny ösdürýär, döredijilik ukyp-başarnyklarynyň ýüze çykmagyna oňyn täsir edýär. Ýaşlar baýragy — geljekki üstünliklere badalga Ynsanda, onda-da ýaş nesilde hyjuw, höwes uly bolýar. Şol höwesi öz wagtynda dogry ýola gönükdirmek diňe bir şahsyýetiň özüni däl-de, eýsem, tutuş geljegi ýagty ýola, jemgyýeti kämillige ugrukdyrýar. Şundan ugur alnyp, ýylyň-ýylyna Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň döredilen güni mynasybetli içeri we daşary syýasatymyzy wagyz etmekde, edebiýatda, sungatda, medeniýetde, oba hojalygynda, sportda, saglygy goraýyşda, bilim we terbiýeçilik işlerinde gazanan üstünlikleri üçin, şeýle-de ýokary döredijilik başarnygyny hem-de işjeňligini görkezen ýaşlara «Türkmenistanyň Ýaşlar baýra­gy­nyň eýe­si» di­ýen hormat­ly at berilýär. Bu baýrak ýaşlar üçin geljekki uly üstünlikleriň badalgasy bolup, olara iň ezberler mynasyp bolýar. Şu jähetden, ýaşlarymyzyň 2020-nji ýylda 47-si, 2021-nji ýylda 62-si, 2022-nji ýylda 75-si bu hormatly adyň eýeleri bolan bolsa, Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda olaryň 140-synyň bu belent ada mynasyp bolmagy aýratyn guwandyryjy ýagdaýdyr. 

Arkadag şäheri — bilimler we ýaşlar şäheri 

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, «Watan diňe halky bilen Watan­dyr!» di­ýen ýö­rel­gä­mi­ze la­ýyk­lykda, ýaşlaryň eşretli, bagtyýar durmuşda ýaşamagy, döwrebap bilim almagy, ylymda uly üstünlikleri gazanmagy, zehin-başarnygyny döredijilikli işlere gönükdirmegi üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Munuň şeýledigini türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň mukaddes türkmen topragynda, gadymy Oguz ýurdunda binýat bolan kämil sungat ese­ri — Kö­pet­da­gyň ete­gin­de hä­zirki za­ma­nyň «akyl­ly» şä­her kon­sep­siýasynyň ýörelgeleri esasynda gurlan Arkadag şäheri aýdyňlygy bilen tassyklaýar. Çünki bu şäherde durmuş düzümleriniň sazlaşykly guralmagy bilen birlikde, ýaş nesli kämil ruhda bilimli-terbiýeli edip ýetişdirmek işlerine hem möhüm ähmiýet berilýär. Şoňa görä-de, altyn güýzüň ilkinji gününde Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasy, Berdimuhamet Annaýew adyndaky Arkadag şäher mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebi, Saçly Dursunowa adyndaky Arkadag şäher lukmançylyk orta hünär okuw mekdebi, okuw-terbiýeçilik toplumy, iňlis dili dersine ýöriteleşdirilen mekdepler, çagalar baglary talyp ýaşlardyr mekdep okuwçylary, bagtyýar körpeler üçin gapylaryny giňden açdylar. Döwletmämmet Azady adyndaky Arkadag şäher kitaphanasynyň, Arkadag şäheriniň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň, Sahy Jepbarow adyndaky Arkadag şäher ýörite sungat mekdebiniň, Şükür bagşy adyndaky Arkadag şäher çagalar sungat mekdebiniň gurulmagy ýaş nesillerimize kämil bilim bilen bir hatarda, milli terbiýäni bermekde, olary bilimler dünýäsine, sungat älemine çekmekde aýratyn ähmiýete eýedir. Bir söz bilen aýdanyňda, gaýtalanmajak keşbi arkaly dünýä jemgyýetçiligini özüne çeken Arkadag şäheri bilimler we ýaşlar şäheridir. 

Halkara ýaşlar hyzmatdaşlygy okgunly ösdürilýär 

Ýene-de bir üns çekmeli ýagdaý, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasy ýurdumyzda ýaşlaryň ukyp-başarnyklaryny, zehinlerini ýüze çykarmakda, olary durmuş-sosial taýdan goldamakda we beýleki möhüm wezipeleri guramakda özara tejribe alyşmak maksady bilen, halkara hyzmatdaşlygy alyp barýar. Halkara ýaşlar hyzmatdaşlygynyň çäklerinde Ýaşlar guramasynyň agzalary daşary döwletlerde saparlarda bolýarlar, dünýä ýaşlary bilen tejribe alyşýarlar, halkara forumlara gatnaşýarlar. Hususan-da, bu hyzmatdaşlykda Birleşen Milletler Guramasy ýaly abraýly halkara guramalar, şeýle-de dürli döwletler bilen özara gatnaşyklara üns berilýär. Şunda Ýaşlar guramamyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri bo­ýun­ça ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­sy­nyň — ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzalygyna kabul edilmegi aýratyn bellenmelidir. Şeýle hem üstümizdäki ýylda «Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygy­nyň 2023 — 2030-njy ýyl­lar üçin Stra­te­gi­ýa­sy» tassyklanyl­dy. Bi­lim we ylym ulgamy, şol sanda Türkmenistanyň hem-de daşary ýurtlaryň ugurdaş edaralarynyň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň binýadynda iri daşary ýurt ýokary okuw mekdepleriniň şahamçalaryny açmak mümkinçiliklerini öwrenmek Strategiýada esasy ugurlar hökmünde kesgitlenildi. Mundan başga-da, ýaşlaryň ylmy diplomatiýa gatnaşmaklaryny goldamak, halkara ylmy forumlary geçirmek, ýaş alymlaryň bilelikdäki işlerini ýola goýmak ýaly çäreler göz öňünde tutulypdyr. Munuň özi ylym-bilim ulgamynda, innowasion we sanly tehnologiýalardan peýdalanmagy başarýan ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça özara bähbitli gatnaşyklary işjeňleşdirmäge, tejribe alyşmaga giň mümkinçilikleri berer. 

Watançy raýatlary ýetişdirmek biziň baş borjumyzdyr 

Görnüşi ýaly, Ýaşlar guramamyz döwletimiziň içeri we daşary syýasatyny, taryhy özgertmelerini ýaşlaryň arasynda wagyz edip, olary beýik işlere çekmekde, XXI asyryň ösen şahsyýetini kemala getirmegiň esasy hökmünde halkymyzyň ruhy-ahlak gymmatlyklaryna, milli medeniýetine, däp-dessurlaryna daýanyp, ýaş nesillerde taryhy-medeni mirasymyza hormat goýmak we aýawly garamak endiklerini terbiýelemekde tutanýerlilik görkezýär. Şeýle-de ýaşlarymyzda döredijilik we öz hukugyny goramak başarnyklaryny, jemgyýetçilik birleşmelerine işjeň gatnaşmagyny ösdürmek, şahsyýetiň hukuklaryny we azatlyklaryny hormatlaýan, demokratik, hukuk we dünýewi döwletimiziň hakyky watançy raýatlaryny terbiýeläp ýetişdirmek biziň baş borjumyzdyr. Şoňa görä-de, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüni döredijilikli işler, zähmet üstünlikleri bilen şöhratlandyrmak ugrunda mundan beýläk-de tagallalarymyzy gaýgyrmarys. Goý, bizi eşretli zamanada ýaşadýan, ýaşlar hakda uly aladalary edýän Milli Liderimiz Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, alyp barýan döwletli işleri elmydama rowaç bolsun! 

Ýazpolat KERIÝEW, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty

Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baştutanly­gyn­da hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş derejesiniň ýo­kar­lan­ma­gy ug­run­da ýa­daw­syz ta­gal­la­lar edil­ýär. Äh­li ugur­lar­da il­-gü­nüň bäh­bi­di­ne gö­nük­di­ri­len öz­gert­me­ler ama­la aşy­ryl­ýar.­ Ar­ka­dag­ Ser­dar­ly ­bag­tyýar­ ýaş­lar­ ýy­ly­nyň­ 24-­nji­ sent­ýabryn­da paý­tag­ty­myz­da­ky Mas­la­hat köşgünde türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri,­Türk­me­nis­ta­nyň­ Halk Maslaha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş­lyk­lyk etme­gin­de ­ge­çi­ri­len ­Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň mej­li­sin­de biz bu ­aja­ýyp ­ha­ky­ka­ta­ ýe­ne ­bir ­ge­zek göz ­ýe­tir­dik. 

Hor­mat-­sar­pa­nyň, ag­zy­bir­li­giň hö­küm ­sür­ýän ­ýe­rin­de ­aba­dan­çy­lyk we gül­läp ösüş bol­ýar. Sy­lag-hor­matyň we ­ag­zy­bir­li­giň ­öze­nin­de ­bolsa bi­rek-­bi­rek ­bi­len ­dü­şü­niş­mek,­ ynanyş­mak ýö­rel­ge­le­ri dur­ýar. Pa­ra­sat­ly hal­ky­myz asyr­la­ryň do­wa­myn­da jem­gy­ýe­ti­ do­lan­dyr­ma­gyň ­hut­ şu­lar ýaly asyl­ly ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan gur­lu­şy­ny dö­re­dip, äh­li me­se­le­le­ri köp­çü­lik bi­len mas­la­hat­la­şyp çö­züpdir. Bu ­ýol-­ýö­rel­ge ­Ga­raş­syz­ Watanymyz­da my­na­syp do­wam et­di­ri­lip, döw­le­ti­mi­ziň kuwwatlanmagynyň we jem­gy­ýe­ti­mi­ziň je­bis­li­gi­niň esasla­ry­ny berkidýär. Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty bol­sa öň­de go­ýan be­lent mak­sat­la­ry­my­za ýet­mek üçin halk bi­len döw­le­tiň ara­bag­la­ny­şy­gyny ­üpjün ­ed­ýän ­mö­hüm­ hal­ka­dyr.­ 

Hor­mat­ly ­Pre­zi­den­ti­miziň­ Türkme­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň mej­li­sin­dä­ki çy­ky­şyn­da äh­li pudak­lar­da, şol san­da bi­lim, me­deni­ýet, sag­ly­gy go­ra­ýyş, ulag we beý­le­ki ul­gam­lar­da öň­de dur­ýan we­zi­pe­le­riň üs­tün­de bi­rin­-bi­rin du­rup­ geç­di.­ Arka­dag­ly ­Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň çuň­ňur maz­mun­ly çy­ky­şy hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş­-durmuş de­re­je­si­ni has­-da ýo­kar­landyr­ma­ga, Wa­ta­ny­my­zyň ok­gun­ly ös­me­gi­ni üp­jün et­mä­ge gönük­di­ri­len iş­le­re ­my­na­syp ­go­şant­ goş­ma­ga­ çagy­ryş hök­mün­de il­-ulsumy­zy tä­ze üs­tün­lik­le­re­ ruh­lan­dyr­dy.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň çy­kyşy­nyň do­wa­myn­da şan­ly baý­ra­myň da­ba­ra­ly bel­le­nil­ýän gün­le­rin­de ge­lip gow­şan şat­lyk­ly ha­bar, ýag­ny Türk­me­nis­ta­nyň Öz­be­gis­tan we Tä­jigis­tan Res­pub­li­ka­la­ry bi­len bilelikde hö­dür­län «Be­ýik Ýü­pek ýo­ly: Za­rawşan­ - Ga­ra­gum ge­çel­ge­si» hem-­de Türk­me­nis­ta­nyň Öz­be­gis­tan we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­la­ry bilen bile­lik­de hö­dür­län «Aram gu­şak­lyk­daky Tu­ran çöl­le­ri» at­ly köp ­tarap­la­ýyn hö­dür­na­ma­la­ry­ny ÝU­NES­KO-­nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sana­wy­na gi­riz­mek ha­kyn­da çöz­gü­diň ka­bul edi­len­di­gi ba­ra­da­ky aý­dan ha­ba­ry ba­şy­my­zy gö­ge ýe­tir­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýa­kyn onýyllyk­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň Ýew­ra­zi­ýa­da ulag we ener­ge­ti­ka ulgamla­ry­nyň geç­ýän esa­sy­ ýurt­la­ry­nyň­ bi­ri­ne­ öw­rül­jekdi­gi ba­ra­da­ky aý­dan­la­ry bol­sa Wata­ny­my­zyň röwşen geljegine bo­lan yna­my­my­zy artdyr­dy. Ta­ry­hy äh­miýet­li mej­li­siň do­wa­myn­da Ga­raş­syz Türkmenistanyň dur­muş-­yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dü­ril­me­gi­ne, hal­ka­ra abraýy­nyň be­len­de gö­te­ril­me­gi­ne uly go­şant go­şan il­deş­le­ri­mi­ziň döw­let sy­lag­la­ry bi­len sy­lag­lan­ma­gy hem­-de hor­mat­ly at­la­ra my­na­syp görülmegi eziz Di­ýa­ry­myz­da ada­myň tu­tanýer­li zäh­me­ti­ne go­ýul­ýan sar­pa­nyň ny­şa­ny­dyr. 

Äh­li­halk fo­ru­myn­da eden tary­hy çy­ky­şy Gahry­man Arkadagymyzyň no­bat­da­ky durmuş sa­pa­gy hök­mün­de her bir raýa­tyň göw­nü­ni gal­kyn­dyr­dy. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň: «Mil­li ag­zy­bir­li­gi­miz, kanunla­ryň hök­mü­ro­wan­ly­gy, hä­kimi­ýet eda­ra­la­ry­nyň we do­lan­dy­ryş ul­ga­my­nyň ne­ti­je­li bol­ma­gy, jem­gyýet­çi­lik pi­ki­ri­niň ile­ri tu­tul­ma­gy biziň saý­lap alan ýo­lu­my­zyň kes­git­leý­ji aý­ra­tyn­ly­gy­dyr» di­ýen sözlerinde hä­zir­ki za­man türk­men jem­gy­ýe­ti­niň ösüş ýo­lun­da­ky esa­sy aý­ra­tyn­lyk­lar şöh­le­len­ýär. Bu ýol şu gün­ki bag­tyýar dur­mu­şy­my­zyň dowa­mat-­do­wam bol­ma­gy­na hem­-de röw­şen gel­je­gimi­ziň ro­waç­ly­gy­na uza­ýar. 

Türk­me­nis­ta­nyň Halk Masla­ha­ty­nyň mej­li­sin­de Gah­ry­man Arkadagy­my­zyň hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ta­ry­hy çykyş­la­ryn­da­ky ­be­ýan ­eden ­pa­ra­sat­ly pikirle­ri be­lent mak­sat­la­ra uza­ýan röw­şen ýo­lu­my­za ýag­ty saç­ýar. Berka­rar­ döw­le­tiň­ tä­ze ­eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ga­za­nylýan ösüş­le­riň, dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän öz­gert­me­le­riň göz­ba­şyn­da du­ran hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň, Gah­ry­man­ Ar­ka­da­gy­my­zyň ­jan­la­ry sag, ömür­le­ri uzak bol­sun! Il-­ýurt we umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li iş­le­ri mundan­ beý­läk­de rowaç­lan­syn! 

Merdan ORAZMEREDOW, Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň daşary syýasatynda ýene bir möhüm waka hökmünde hormatly Prezidentimiziň Özbegistan Respublikasyna amala aşyran iş saparyny görkezmek bolar. Abraýly halkara we sebit guramalary, şol sanda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen köpugurly hyzmatdaşlyk etmek Türkmenistanyň parahatçylyk döredijilik, oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biridir. Bu gurama esaslandyrylan wagtyndan bäri onuň meýdançasy agza ýurtlaryň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak we ösdürmek üçin netijeli gurala öwrüldi. Türkmenistan 1992-nji ýyldan bäri bu guramanyň agzasy bolmak bilen, gurama gatnaşyjy döwletler bilen dostlukly we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny işjeň ösdürýär. 

2023-nji ýylyň 9-njy noýabrynda Daşkentde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 16-njy mejlisinde hormatly Prezidentimiziň sanly ykdysadyýet, ulag we logistika, energetika, ekologiýa babatda öňe süren başlangyçlary uly goldaw tapdy. Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygy bu guramanyň işine itergi bermekde möhüm orna eýedir. Hormatly Prezidentimiziň YHG agza ýurtlaryň arasynda söwda dolanşygyny ýokarlandyrmak, serhetüsti we sebitleýin söwdany ösdürmek barada öňe süren teklipleri sebitiň mümkinçiliklerini iş ýüzünde durmuşa geçirmäge ýardam berjek ýagdaýlar bolup durýar. Agza ýurtlaryň arasyndaky daşary söwda dolanyşygy 85 milliard amerikan dollary möçberinde bolup, bu görkeziji döwletleriň daşary söwdasynda 8% ýer tutýar. Bu ýagdaý daşary söwda mümkinçilikleriniň ýokarlandyrylmagyny talap edýär. YHG agza ýurtlaryň aglabasy deňze çykalgasy bolmadyk ýurtlaryň hatarynda durýar. Yklymara ulag geçelgelerini döretmekde 2023-nji ýylyň 2-nji noýabrynda Daşkent şäherinde gol çekilen ylalaşyk esasynda Özbegistan – Türkmenistan – Eýran – Türkiýe ulag geçelgesini döretmek we özara gümrük hem-de ýol töleglerini ýeňilleşdirmek teklip edilýär. Sebit ýurtlarynyň baý milli medeni mirasy sebitde syýahatçylygy we hyzmatlar ulgamyny ösdürmäge giň mümkinçilikleri açýar. 

Arkadagly Gahryman Serdarymyz YHG-nyň ýurtlaryna Bilelikdäki ulag-logistika merkezlerini döretmek teklibini öňe sürdi. Ýewraziýa ulag geçelgeleriniň tutuş yklymyň ösmegine itergi beriji güýç hökmünde ähmiýeti aýdyň görünýär we artýar. 

Türkmenistan iberilýän tebigy gazyň we elektroenergiýanyň möçberlerini artdyrmaga taýýardyr diýip, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň energetika diplomatiýasynyň gerimini giňeltmek boýunça ynamly teklipleri öňe sürdi. Bu teklipler bazar gatnaşyklarynda kiçi we orta telekeçiligi goldamak, senagat önümçiligi, infrastruktura desgalarynyň gurulmagy, bilelikde önümçilik taslamalaryna badalga berilmegi boýunça sebit ýurtlarynyň barha artýan energetika isleglerini kanagatlandyrmak üçin zerurdyr. Ýurdumyzyň günbatar sebitinde düýbi tutulan we ulanylmaga berlen energetika desgalary gurama agza döwletlere arassa we arzan energiýa serişdelerini ugratmakda aýratyn ähmiýetlidir. 

Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürýän, dünýä nusgalyk ynsanperwer başlangyçlary öňe sürýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny, il-ýurt, umumadamzat bähbitli döwletli tutumlarynyň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris. 

Kerimguly GELDIÝEW,

 Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň Halkara we parlamentara aragatnaşyklary baradaky komitetiniň agzasy