2023-nji ýylyň 9-njy noýabrynda Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy Dünýägözel Gulmanowa Filippinler Respublikasynyň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi Roberto Manalodan ynanç hatyny kabul etdi.

Milli parlamentiň ýolbaşçysy Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň adyndan Ilçini jogapkärli wezipä bellenilmegi bilen gutlap, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda üstünlikli ösdürilýän dostlukly gatnaşyklaryň hem-de netijeli döwletara dialogyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen işinde üstünlikleri arzuw etdi.

Ilçi Türkmenistan bilen Filippinler Respublikasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň geljegi barada aýtmak bilen, öz ýurdunyň ähli ugurlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmaga uly gyzyklanma bildirýändigini belledi.

Taraplar döwletara hyzmatdaşlygy parlament diplomatiýasynyň üsti bilen goldamaga, bu gatnaşyklaryň hukuk esaslaryny berkitmäge hem-de parlament we kanunçykaryjylyk işinde tejribe alyşmaga hemişe taýýardyklaryny beýan etdiler.

Özbegistan Respublikasyna iş sapary amala aşyrýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Daşkentde öz işine başlan Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 16-njy mejlisine gatnaşýar.

Döwlet Baştutanymyz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäklerinde dürli ugurlarda özara peýdaly hyzmatdaşlygy ösdürmek baradaky Türkmenistanyň garaýşyny beýan eder.

Abraýly halkara we sebit guramalary, şol sanda YHG bilen köpugurly hyzmatdaşlyk etmek Türkmenistanyň parahatçylyksöýüjilik, oňyn Bitaraplyk we netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýasynyň esasy ugyrlarynyň biridir. Bu Gurama döredilen pursatyndan bäri onuň meýdançasy agza ýurtlaryň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak we ösdürmek üçin netijeli gurala öwrüldi.

Türkmenistan 1992-nji ýyldan bäri bu Guramanyň agzasy bolmak bilen, köptaraplaýyn görnüşdäki hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna mynasyp goşant goşýar hem-de YHG gatnaşyjy döwletler bilen dostlukly we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny işjeň ösdürýär. Bu düzümiň çäklerindäki bilelikdäki işiň dowamynda uzakmöhletleýin geljegi nazara almak bilen, netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin berk binýat döredýän tejribe toplanyldy.

2021-nji ýyldan bäri Guramada başlyklyk etmeginiň dowamynda Türkmenistan ýörite işlenip taýýarlanylan Konsepsiýa laýyklykda, bu jogapkärli wezipäni ýerine ýetirmekde hemmetaraplaýyn oýlanyşykly, anyk netijeleri gazanmaga gönükdirilen çemeleşmäni görkezdi. Hususan-da, bu döwür üçin ýurdumyz syýasatda, söwdada, maýa goýum hyzmatdaşlygynda üýtgäp durýan ýagdaýlar bilen baglylykda, YHG-niň işiniň many-mazmun bilen baýlaşdyrylmagyny, ulag, energetika ulgamlarynda yzygiderli we anyk hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy, bu hyzmatdaşlygyň sanlylaşdyrylmagyny, ekologiýa ulgamynda tehnologiýalaryň paýlaşylmagyny hem-de tejribe alşylmagyny esasy wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Sebit, yklym we dünýä hojalyk gatnaşyklaryna täsir eden ählumumy pandemiýa ýagdaýynda munuň özi has-da uly ähmiýete eýe boldy.

Şeýle hem türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň 2021-nji ýylyň 28-nji noýabrynda YHG-niň gününde     Aşgabatda guralandygyny bellemek gerek. Onuň netijesinde jemleýji resminama – Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygy kabul edildi.

YHG-niň ýokary derejedäki duşuşyklary meseleleriniň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşmak, şeýle hem YHG-niň giňişligindäki ykdysady sebit hyzmatdaşlygynyň möhüm we ileri tutulýan ugurlary boýunça çözgütleri kabul etmek üçin oňat mümkinçilik bolup hyzmat edýär.

Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 16-njy mejlisine gatnaşmak üçin Daşkende iş sapary bilen bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşdy.

Taraplar syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda özara peýdaly türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň ösüşini ara alyp maslahatlaşdylar. Goňşy döwletleriň Baştutanlary Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäklerinde ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge aýratyn üns berdiler.

Şeýle hem taraplar halkara we sebitara gyzyklanma bildirilýän meseleler boýunça pikir alyşdylar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) 16-njy mejlisine gatnaşmak üçin Daşkende bardy.

Döwlet Baştutanymyzy Özbegistanyň paýtagtyndaky Yslam Karimow adyndaky halkara howa menzilinde Özbegistanyň resmi adamlary we Türkmenistanyň hökümet wekiliýetiniň agzalary garşyladylar.

Iş saparynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz özbek kärdeşi Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşar, şeýle hem Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 16-njy mejlisinde çykyş edip, Aşgabadyň guramanyň çäklerinde ykdysady täsirini ösdürmek baradaky garaýşyny beýan eder.

Häzirki wagtda Türkmenistan YHG başlyklyk edýär. Bu guramanyň geçen, 15-nji sammiti 2021-nji ýylyň 28-nji noýabrynda Aşgabatda geçirildi. Ýurdumyzyň gurama başlyklyk eden döwründe söwda, ykdysady, maýa goýum, ulag-logistika, energiýa pudaklarynda, şeýle hem medeni-ynsanperwer ugurda YHG-niň çäklerinde özara peýdaly hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen degişli konsepsiýa işlenip düzüldi. Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň netijesinde jemleýji resminama – Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygy kabul edildi.

Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Mejlisiň gün tertibine ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň şu ýylyň on aýynda alyp baran işleriniň jemleri, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzda howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak, olaryň işini kämilleşdirmek boýunça gaýragoýulmasyz wezipeler girizildi.

Ilki bilen, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew çykyş edip, Ýaragly Güýçleri ösdürmegiň maksatnamasyny durmuşa geçirmek, sanly ulgamy ornaşdyrmak, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak maksady bilen, degişli döwürde görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem çagyryş boýunça harby gullugy geçýän harby gullukçylary harby gullukdan boşatmagyň we Türkmenistanyň raýatlarynyň harby gulluga nobatdaky çagyrylyşynyň barşy barada habar berildi. Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň we beýleki goşunlarynyň şu ýylyň oktýabr aýynda geçirilen bilelikdäki harby okuw türgenleşigi barada hem hasabat berildi. Bu okuw türgenleşigi goşunlaryň ähli kysymlarynyň, «Türkmen edermen» ýörite maksatly güýçleriniň düzüm birlikleriniň harby gullukçylarynyň ýokary hünär derejesini görkezdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň diňe goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrinasynda kesgitlenen wezipeleriň talabalaýyk ýerine ýetirilmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi. Milli goşunyň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy harby okuw türgenleşiginiň üstünlikli geçendigini belläp, Milli goşunymyz üçin ýokary hünär derejeli harby gullukçylary taýýarlamagy, harby gullukçylaryň nazaryýet we söweşjeň taýýarlygynyň derejesiniň ýokarlandyrylmagyny möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Mähriban halkymyzyň harby däpleri esasynda ýaş esgerleriň we harby talyplaryň arasynda terbiýeçilik işleriniň geçirilmegi, olaryň watançylyk ruhunda terbiýelenmegi bilen bagly meseleler hemişe üns merkezinde bolmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministrine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Baş prokuror S.Mälikgulyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda ähli ulgamlarda kanunylygyň berk berjaý edilişine gözegçilik etmek boýunça amala aşyrylan toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça degişli kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň düzgünleriniň ýerine ýetirilişine geçirilen barlaglaryň netijeleri barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bu edarany ösdürmegiň maksatnamasyny üstünlikli ýerine ýetirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen birlikde, kanun bozulmalaryny ýüze çykarmak, aradan aýyrmak we olaryň öňüni almak boýunça işleriň döwrebap usullarynyň işjeň ulanylmagyny üpjün etmek zerurdyr diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Baş prokurora degişli görkezmeler berildi.

Içeri işler ministri M.Hydyrow şu ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler, hususan-da, ýolbaşçylyk edýän düzümlerine sanly ulgamy ornaşdyrmagyň barşy, ýurdumyzda jemgyýetçilik tertibini saklamak, ýangyn howpsuzlygynyň kadalaryny berjaý etmek, paýtagtymyzda we welaýatlarda ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem içeri işler edaralarynyň işgärleriniň netijeli gulluk etmegi, göwnejaý ýaşamagy üçin döredilýän şertler, on aýyň dowamynda ulanmaga berlen degişli desgalar barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, kanunylygy we hukuk tertibini üpjün etmek, ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak, ähli ýerlerde ýangyn howpsuzlygynyň kadalaryny berjaý etmek bilen baglanyşykly meseleleri hemişe gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow bu edaranyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça wezipeleri çözmek üçin degişli çäreleri görmegiň wajypdygyny belläp, içeri işler ministrine birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ýokary kazyýetiň başlygy B.Hojamgulyýew hasabat döwründe ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şeýle-de ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada aýdyldy. Ýokary kazyýetiň ýolbaşçysy işgärler düzümini pugtalandyrmak bilen bagly mesele boýunça hasabat berip, hormatly Prezidentimiziň garamagyna kazylary wezipä bellemek we wezipeden boşatmak, olara hünär derejelerini bermek hakynda resminamanyň taslamasyny hödürledi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, döwrüň talaplaryny hem-de bu ulgamda dünýäniň öňdebaryjy tejribesini nazara almak bilen, kazyýet-hukuk ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Bu ugurda görlen çäreler şu edaranyň üstüne ýüklenen wezipeleriň ýerine ýetirilmeginiň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam eder diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Mejlisiň dowamynda ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy «Türkmenistanyň kazyýetleriniň kazylaryny wezipä bellemek we wezipeden boşatmak hem-de olara hünär derejelerini bermek hakynda» Permana gol çekdi we Ýokary kazyýetiň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra milli howpsuzlyk ministri N.Atagaraýew hasabat döwründe ýerine ýetirilen işler, degişli ösüş maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi barada hasabat berdi. Ýurdumyzda abadançylygy üpjün etmek, ýolbaşçylyk edýän edaralarynda öňdebaryjy tehniki serişdeleri ulanmak boýunça görülýän çäreler barada-da aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Milli howpsuzlyk ministrliginiň işiniň ileri tutulýan ugurlaryna ünsi çekdi. Şolaryň hatarynda türkmenistanlylaryň we jemgyýetiň howpsuzlygyny üpjün etmek, özygtyýarlylygy, konstitusion gurluşy, çäk bitewüligini pugtalandyrmak wezipelerine aýratyn orun degişlidir. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek üçin beýleki hukuk goraýjy edaralar bilen utgaşykly işlemegiň wajypdygyny belläp, ministrligiň ýolbaşçysyna degişli görkezmeleri berdi.

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew şu ýylyň on aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, eziz Watanymyzyň döwlet serhetleriniň ygtybarly goralmagyny üpjün etmek, serhet galalaryny döwrebaplaşdyrmak, harby gullukçylaryň netijeli gulluk etmegi we ýaşaýyş-durmuşy üçin amatly şertleri döretmek boýunça toplumlaýyn çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz bu düzümiň ýerine ýetirýän wezipesiniň örän wajypdygyna ünsi çekip, Watanymyzyň mukaddes serhetleriniň eldegrilmesizligini üpjün etmek meselesiniň ileri tutulýandygyny belledi. Ýurdumyzyň serhetleri ähli goňşy döwletler bilen dost-doganlygyň serhedi bolup durýar. Döwlet Baştutanymyz gözegçilik edýän düzümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadynyň pugtalandyrylmagyny, ýokary hünärli işgärleri taýýarlamakda döwrebap usullaryň ulanylmagyny işiň möhüm ugurlarynyň hatarynda kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda, gullugyň ýolbaşçysyna degişli görkezmeler berildi.

Adalat ministri M.Taganow 2023-nji ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda amala aşyrylan işleriň netijeleri, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, milli kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça teklipleriň işlenip taýýarlanylyşy barada hasabat berdi. Sanly ulgamyň ornaşdyrylyşy, raýatlarymyza hukuk kömegini bermek üçin çäreleriň guralyşy barada-da aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, hereket edýän kanunçylyk namalaryny yzygiderli seljermegiň hem-de häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda olara üýtgetmeleri girizmegiň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz türkmenistanlylaryň hukuk ulgamynda düşünjelerini ýokarlandyrmak babatda möhüm çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekip, ministrligiň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew şu ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, yzygiderli artýan ýük daşamalary kadalaşdyrmak boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de bu edarany ösdürmegiň maksatnamasynyň amala aşyrylyşy, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän ýörite okuwlar barada habar berildi.

Soňky ýyllarda Ýewraziýa yklymynda halkara üstaşyr ulag geçelgeleriniň möhüm merkezi hökmünde Türkmenistanyň geostrategik orny barha artýar diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, gümrük serhedi arkaly ýükleriň we ulag serişdeleriniň geçirilişine bildirilýän talaplaryň berjaý edilişini, şol sanda hereket edýän halkara kadalara we milli kanunçylygyň degişli düzgünlerine laýyklykda, amallaryň ýerine ýetirilişini berk gözegçilikde saklamak wajypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady we gullugyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy A.Sazakow ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, bu düzümi ösdürmegiň maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi, işgärleri taýýarlamak boýunça görülýän çäreler, gündelik işde sanly ulgamyň ulanylyşy hem-de bu ulgama öňdebaryjy tejribäniň ornaşdyrylyşy barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, migrasiýa çäreleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen, döwrebap tehnologiýalaryň we ýörite maksatnamalaryň has işjeň ulanylmagynyň zerurdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz gullugyň ýolbaşçysyna işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak, olaryň öz öňlerinde goýlan wezipeleri takyk ýerine ýetirmeklerini üpjün etmek meselelerini hemişe üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisiň jemini jemläp, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna ygrarly bolan, dünýäniň ýurtlary we halklary bilen dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny saklaýandygyny nygtady. Watanymyzyň diňe goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrinasy şol ýörelgelere esaslanýar. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, harby we hukuk goraýjy edaralaryň düzümlerini, işini mundan beýläk-de yzygiderli kämilleşdirmek, Watanymyzyň goranyş ukybyny pugtalandyrmak, harby gullukçylaryň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş, gulluk, iş şertlerini gowulandyrmak babatda mundan beýläk-de toplumlaýyn çäreler görler.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, rowaçlyk, halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrunda alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri arzuw etdi.

2023-nji ýylyň 6-8-nji noýabrynda Türkmenistanyň Mejlisiniň wekiliýeti Saud Arabystany Patyşalygyna iş saparyny amala aşyrdy.  

Meýilnama laýyklykda Mejlisiň wekilleri Saud Arabystany Patyşalygynyň paýtagty Er-Riýad şäherinde Saud Arabystany Patyşalygynyň Şura Geňeşiniň binasynda geçirilen parlamentara dostluk toparynyň mejlisine gatnaşdylar. 

Taraplar ikitaraplaýyn esasda döredilen parlamentara dostluk toparlarynyň işiniň kanunçykaryjylyk we parlament işini kämilleşdirmekde tejribe alyşmaga mümkinçilikleri artdyrýandygyny aýratyn bellediler.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda hem-de welaýatlarynda alnyp barylýan işleriň barşy bilen bagly meselelere garaldy.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýewe söz berildi. Ol welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatda ýetişdirilen pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, ýygnalan hasyly pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlemek, daýhanlar bilen hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şeýle hem bugdaý ekilen meýdanlarda gögeriş suwuny tutmak, ekini haşal otlardan arassalamak we beýleki ideg işleri geçirilýär.

Mundan başga-da, häkim welaýatda Hasyl toýuny dabaraly belläp geçmäge taýýarlyk görlüşi, şeýle hem Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky we binalardaky gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi we şunuň bilen baglylykda, häkime welaýatyň gowaça meýdanlaryndaky pagtany ýitgisiz, iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak boýunça işleriň depginlerini güýçlendirmegi, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Şeýle hem häkime ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky we binalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamak tabşyryldy.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradowa söz berildi. Häkim, ilki bilen, hormatly Prezidentimize Balkan welaýatynda döwrebap elektrik stansiýasynyň hem-de ýaşaýyş jaýlar we binalar toplumynyň gurluşygyna, elektrik energiýasyny öndürýän gazturbina desgasynyň işe girizilmegine ak pata berendigi, Balkan welaýat köpugurly hassahanasynyň durkunyň düýpli täzelenip, açylyp ulanyşa berlendigi üçin welaýatyň ähli ýaşaýjylarynyň adyndan hoşallyk bildirdi hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyza, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli işlerinde rowaçlyk arzuw etdi.

Häkim welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, welaýatda pagta hasylyny ýygnamak işleri alnyp barylýar. Ýygnalan hasyly pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlemek, tabşyrylan hasyl üçin önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça zerur çäreler görülýär. Bugdaý ekilen meýdanlarda kadaly gögeriş almak üçin degişli ideg işleri, hususan-da, gögeriş we ösüş suwuny tutmak, ekini mineral dökünler bilen iýmitlendirmek hem-de haşal otlardan arassalamak boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär.

Şeýle hem häkim ýurdumyzda giňden bellenilýän we halkymyzyň yhlas bilen zähmet çekip, sahawatly türkmen topragyndan öndüren hasylyna buýsanjynyň nyşany bolan Hasyl toýuna taýýarlyk görlüşi hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna» laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýokary guramaçylykly geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we häkime pagta hasylyny ýygnamagyň depginleriniň ýokarlandyrylmagyny hem-de onuň iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Mundan başga-da, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylmagy meýilleşdirilýän medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek babatda anyk görkezmeler berildi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradowyň oba hojalyk işleriniň barşy baradaky hasabaty bilen dowam etdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, welaýatda pagtaçy daýhanlar tarapyndan ýetişdirilen hasyly ýitgisiz ýygnap almak, döwlete tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek hem-de ýygnalan hasyly harmanhanalarda bökdençsiz kabul etmek we pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlemek boýunça zerur işler dowam etdirilýär. Welaýatyň ak ekin meýdanlarynda endigan gögeriş almak üçin ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar. Bu işler bilen bir hatarda, ýetişdirilen şaly hasylyny gysga möhletde we ýitgisiz ýygnap almak işleri guramaçylykly dowam etdirilýär.

Şeýle hem häkim welaýatda Hasyl toýuny giňden we guramaçylykly belläp geçmek boýunça görülýän taýýarlyk işleri hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda şu ýyl welaýatda açylyp ulanyşa girizilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly binalardaky we desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işlerini ýokary hilli we guramaçylykly geçirmek boýunça öňde goýlan wezipelere jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyna ünsi çekdi we şunuň bilen baglylykda, pagta ýygymynyň depginlerini ýokarlandyrmak, ýetişdirilen pagta hasylyny ýitgisiz, iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, welaýatyň bugdaý meýdanlaryndaky ideg işlerini, hususan-da, kadaly gögeriş almak boýunça degişli işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirmek, şaly oragyna gatnaşýan ähli düzümleriň sazlaşykly işini üpjün etmek babatda häkime anyk görkezmeleri berdi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda, Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň möhümdigini belledi we şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly binalardaky we desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatda ýetişdirilen pagta hasylyny ýygnamak işleri dowam edýär. Ýygym möwsüminde ulanylýan kombaýnlaryň we tehnikalaryň bökdençsiz işledilmegi üpjün edilýär. Önüm öndürijiler tarapyndan döwlete tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär, ýygnalan pagta hasyly pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlenilýär. Welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda kadaly gögeriş almak üçin degişli ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryny berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilýär. Gögeriş we ösüş suwuny tutmak, oba hojalyk tehnikalarynyň kömegi bilen, ekini mineral hem-de organiki dökünler bilen iýmitlendirmek işleri alnyp barylýar. Bu işler bilen bir hatarda, ýetişdirilen şaly hasylyny gysga wagtda we ýitgisiz ýygnap almak hem-de Watan harmanyna tabşyryp, talabalaýyk saklamak boýunça zerur çäreler görülýär.

Häkim ýurdumyzda dabaraly belleniljek Hasyl toýy mynasybetli çäreleri ýokary guramaçylykly geçirmek boýunça taýýarlyk görlüşi, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hem hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň talabalaýyk ýerine ýetirilmeginiň möhümdigini belledi hem-de häkime pagta ýygymynyň depginleriniň güýçlendirilmegini, ýetişdirilen hasylyň iň soňky hanasyna çenli ýygnalyp alynmagyny, bugdaý meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, şeýle-de şaly oragynyň guramaçylykly geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy. Mundan başga-da, häkime Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly binalardyr desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamak tabşyryldy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, welaýatda ýetişdirilen pagta hasylyny soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak boýunça zerur çäreler görülýär. Ýygnalan pagta hasyly harmanhanalarda gündelik kabul edilýär we pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlenilýär. Tabşyrylan hasyl üçin önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmak babatda öňde goýan wezipelerinden ugur alnyp, welaýatda geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri ýerine ýetirilýär. Hususan-da, gögeriş suwuny tutmak, meýdanlaryň zerur bolan ýerlerinde haşal otlardan arassalamak işleri geçirilýär. Bu işler bilen bir hatarda, gant şugundyrynyň ýetişdirilen hasylyny ýygnap almak, gündelik ýygnalan hasyly bökdençsiz kabul etmek we gaýtadan işlemek boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Häkim ýurdumyzda giňden bellenilýän Hasyl toýy mynasybetli welaýatda geçiriljek medeni-köpçülikleýin çärelere taýýarlyk görlüşi hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky we binalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada-da hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi we häkime ýetişdirilen pagta hasylynyň yrýasyz ýygnalyp alynmagyny, bugdaý meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, gant şugundyrynyň hasylynyň ýitgisiz hem gysga möhletde ýygnalyp alynmagyny üpjün etmegi tabşyrdy. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky hem-de binalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli alnyp barylmagyny gözegçilikde saklamak babatda birnäçe görkezmeler berildi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň welaýatlarynda pagtaçy daýhanlarymyz tarapyndan ýetişdirilen hasyly soňky hanasyna çenli ýygnap almak hem-de tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklary geçirmek, ýygnalýan hasyly pagta arassalaýjy kärhanalarda ýokary hilli gaýtadan işlemek boýunça degişli işler dowam etdirilýär. Welaýatlaryň bugdaý ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ideg işleri alnyp barylýar, gögeriş alnan ýerlerde haşal otlardan arassalamak boýunça çäreler geçirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, Daşoguz hem-de Lebap welaýatlarynda şaly oragy, Mary welaýatynyň ekerançylyk meýdanlarynda bolsa gant şugundyrynyň hasylyny ýygnap almak işleri dowam edýär.

Mundan başga-da, wise-premýer noýabr aýynyň ikinji ýekşenbesinde ýurdumyzda giňden bellenilip geçiljek Hasyl toýy mynasybetli baýramçylyk çärelerine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlarynda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň zerur talap bolup durýandygyny belledi we şunuň bilen baglylykda, wise-premýere ýetişdirilen pagta hasylynyň ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly alnyp barylmagyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, ýurdumyzyň oba hojalygyny toplumlaýyn ösdürmek, oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ýetişdirmek boýunça öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bu ugurda alnyp barylýan işler babatda anyk görkezmeleri berdi. Şeýle hem Garaşsyz, Bitarap Watanymyzda her ýylyň noýabr aýynyň ikinji ýekşenbesinde giňden bellenilýän Hasyl toýuny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek üçin ähli zerur çäreleriň görülmelidigi tabşyryldy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň hem-de mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tutuş ýurdumyzy gurşap alan ählihalk bag ekmek dabarasyna gatnaşdy, şeýle hem ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça alnyp barylýan işler bilen tanyşdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda durmuşa geçirilýän ählihalk bag ekmek maksatnamasynyň, ilkinji nobatda, ekologik nukdaýnazardan, şol sanda halkymyzyň amatly ýaşaýşy üçin zerur şertleriň döredilmegi babatda hem uly ähmiýetlidigini yzygiderli belleýär. Şunuň bilen baglylykda, ilatly ýerleriň töwereginde täze tokaý-seýilgäh zolaklarynyň döredilmegine aýratyn üns berilýär. Öz çäklerini barha giňeldýän şäherleriň eteklerinde kemala gelýän şeýle zolaklar adamlar üçin örän bähbitlidir.

Ir bilen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häzirki wagtda gurluşygy tamamlanan, Köpetdagyň eteginde ýerleşýän 600 baş ahalteke atyny saklamaga niýetlenen döwrebap athana bardy.

Halkymyzyň ýaşaýşynyň ähli döwürlerinde gamyşgulak bedewlerimiz şan-şöhratly taryhymyzy bezäp gelipdir. Dünýä atçylyk medeniýetiniň naýbaşysy hasaplanýan ahalteke bedewleri halkymyzyň genji-hazynasydyr, köňül buýsanjydyr we milli mirasydyr. Muňa türkmen halk döredijiliginde «At agynan ýerde toý bolar», «Irden tur-da, ataňy gör, ataňdan soň — atyňy», «Aty baryň ganaty bar» ýaly nakyllardyr atalar sözleri hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Bu ýerde Arkadagly Gahryman Serdarymyzy Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew, “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň baş direktory A.Berdiýew, Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň rektory P.Baýramdurdyýew, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň wise-prezidenti B.Rejepow mähirli garşyladylar.

Bu ýerde wise-premýer T.Atahallyýew gurluşygy tamamlanan 600 baş ahalteke atyny saklamaga niýetlenen athanada ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzyň milli buýsanjy we baýlygy hasaplanýan behişdi ahalteke bedewleriniň dünýädäki şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak, olaryň baş sanyny köpeltmek boýunça başyny başlan başlangyçlary Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýär. Häzirki wagtda gurluşygy tamamlanan bu döwrebap athana munuň aýdyň güwäsidir.

Häzirki zaman athananyň umumy eýeleýän meýdany 15,4 gektar bolup, onuň düzüminde dolandyryş, bedewleriň saglyk ýagdaýyna gözegçilik etmek üçin hemme zerur enjamlar we öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen weterinariýa binalary, höwür atlaryň 40-sy üçin niýetlenen bir sany, höwür atlaryň 60-sy üçin bir sany athana hem-de atlaryň 60-sy üçin niýetlenen athanalaryň 2-si, atlaryň 88-sine niýetlenen athanalaryň 5-si, iým üçin ýapyk ammar we beýleki degişli desgalar bina edildi. Desgalaryň binagärlik keşbinde öňdebaryjy inženerçilik-tehniki çözgütler, milli binagärligiň ýörelgeleri öz beýanyny tapdy.

Güýz günlerinde Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde jana ýakymly howa gurşawy emele geldi. Bu ýerleriň tebigy özboluşlylygy we dag howasy güýz günleriniň tenekarlygy bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirip, ynsan kalbyna ýakymly täsir edýär. Şunuň ýaly tebigy aýratynlyklar, dagyň özboluşly howa gurşawy, çeşme suwlaryndan gözbaş alyp, “Altyýap”, “Sekizýap” diýlip atlandyrylýan dury suwly akabalar ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmegiň esasy şertleriniň biri bolup durýar. Hut şu künjekde taryhyň dowamynda dünýä meşhur bolan, ady rowaýata öwrülen behişdi bedewler ösdürilip ýetişdirilipdir. Häzirki döwürde bu ýerde Halkara ahalteke atçylyk sport toplumyny, Aba Annaýew adyndaky atşynaslar üçin niýetlenen ýaşaýyş jaý toplumyny we döwrebap taslama bolan Arkadag şäherini öz içine alýan dünýä nusgalyk gurşaw emele geldi.

Soňra Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň wise-prezidenti B.Rejepow we “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň baş direktory A.Berdiýew gözegçilik edýän düzümleri tarapyndan alnyp barylýan işleri döwrüň talabyna laýyk getirmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdiler. Häzirki wagtda ahalteke atlarynyň tohum arassalygyny gorap saklamak, bedewleri ösdürip ýetişdirmek, seýislemek, olary çapyşyklara taýýarlamak boýunça zerur işler alnyp barylýar.

Soňra Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň rektory P.Baýramdurdyýew bu ýokary okuw mekdebinde ýurdumyzyň atçylyk pudagy üçin hünärmenleri taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, ady rowaýata öwrülen behişdi bedewleriň ähli döwürlerde-de halkymyzyň wepaly syrdaşy, şöhratly taryhynyň bezegi bolup gelendigini belledi hem-de täze taryhy eýýamda milli atşynaslyk däplerini saklamak we dowam etdirmek, bu gadymy sungaty has-da ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn işleriň alnyp barylýandygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyz bu ugurdaky işleriň mundan beýläk-de netijeli häsiýete eýe bolmalydygyna ünsi çekdi we degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň talyplarynyň okuwlaryny täze athananyň işi bilen utgaşykly alyp barmaklary, ýaşlaryň bedewleriň arasynda ýygy-ýygydan bolup, atşynaslygyň milli hem-de häzirki zaman tejribelerini özleşdirmekleri bilen baglanyşykly meselelere üns bermelidigini belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew bu döwrebap athanany gurduryp berendigi üçin hormatly Prezidentimize, Gahryman Arkadagymyza ýurdumyzyň ähli atşynaslarynyň adyndan tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi hem-de berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan il-ýurt bähbitli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Şeýle hem wise-premýer Arkadagly Gahryman Serdarymyza gurluşygy tamamlanan 600 baş bedewe niýetlenen athananyň açylyş dabarasyna ak pata bermegi baradaky haýyş bilen ýüzlendi.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýeriň haýyşyny kanagatlandyryp, täze athana toplumynyň açylyş dabarasynyň ýurdumyzda giňden bellenilýän Hasyl toýy bilen bilelikde guralmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy. Munuň özi atçylygyň nesil dowamyny ösdürmäge hem-de bu düzümiň döwrebap derejede kämilleşdirilmegine özboluşly goşant bolar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi we täze binalar toplumynyň açylyş dabarasynyň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegini tabşyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz ählihalk bag ekmek dabarasynyň geçirilýän ýerine — Arkadag şäherine ugrady. Halkymyz gadymy döwürlerden bäri bag ekmeklige aýratyn hormata mynasyp asylly iş hökmünde garapdyr.

Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy Hökümet agzalary, Mejlisiň deputatlary, Halk Maslahatynyň agzalary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, şäher häkimliginiň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary, Arkadag şäheriniň köp sanly ýaşaýjylary mübärekleýärler. Ekologik çärä gatnaşyjylaryň hatarynda Aşgabatdaky diplomatik wekilhanalaryň we halkara guramalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri hem bar.

Ýurdumyzyň bu ajaýyp künjeginde Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzy, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüni wasp edýän aýdymlar ýaňlanyp, tans toparlary özleriniň ussatlyklaryny görkezdiler.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dabara ýygnananlar bilen mähirli salamlaşyp, bag nahalyny oturtmak üçin ýörite taýýarlanan ýere barýar. Bu ýerde ýurdumyzyň ýaş nesliniň wekili döwlet Baştutanymyzy mähirli mübärekläp, bag ekmek dabarasyna ak pata bermegini haýyş edýär. Oglanjygyň haýyşy boýunça Arkadagly Serdarymyz ählihalk bag ekmek dabarasyna badalga berýär hem-de ilkinji nahaly oturdýar.

Ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek boýunça maksatnamanyň durmuşa geçirilmegine köpçülikleýin gatnaşmagyň ýokary ähmiýetini belläp, döwlet Baştutanymyz ýaş nahallara yzygiderli ideg etmek meselelerine jogapkärçilikli çemeleşmegiň wajypdygyny hemişe nygtaýar.

Hormatly Prezidentimiziň göreldesine eýerip, bag ekmek dabarasyna gatnaşyjylaryň ählisi bag nahallaryny oturdýarlar. Bu ýeriň toprak-howa şertleriniň aýratynlyklaryna ukyply we has durnukly dürli görnüşli bag nahallary saýlanyp alnypdyr. Oturdylan bag nahallary ajaýyp dag jülgesinde tokaý zolaklarynyň emele gelmegini şertlendirer.

Iň gadymy döwürlerde-de adamlar dogduk ülkesini gülläp ösýän bagy-bossanlyga öwürmek üçin suwaryş ulgamlaryny döredip, dürli görnüşli baglary ýetişdiripdirler. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döredilýän mümkinçilikleriň we öňdebaryjy usullaryň netijesinde bu işler netijeli häsiýetde ýerine ýetirilýär. Bagy-bossanlyga büremek maksatnamasynyň möçberini nazarda tutup hem-de ýokary hilli nahallara barha artýan islegi kanagatlandyrmak maksady bilen, ýurdumyzda olary ýetişdirmegiň öňdebaryjy täze usullary ornaşdyrylýar. Ýaşyl tokaý zolaklarynyň kemala getirilmeginiň öňdebaryjy suw tygşytlaýjy oba hojalyk tehnologiýalarynyň işjeň ornaşdyrylmagy bilen utgaşyklylykda alnyp barylmagy hem möhüm ähmiýete eýedir.

2022-nji ýylyň oktýabr aýynda Arkadag şäheriniň golaýynda geçirilen “Organiki bakjalyk we onuň ekologiýa goşýan goşandy” atly okuw sapagy açyk asmanyň astyndaky uly möçberli ekologik çäre boldy. Bu çäräniň Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilmegi ýurdumyzda ekologik abadançylygyň pugtalandyrylmagynyň halkara derejede ykrar edilýändiginiň nobatdaky beýany boldy. Türkmen halky ähli döwürlerde-de tebigata aýawly çemeleşip, ony gözüniň göreji ýaly gorap gelipdir. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda hem ekologik abadançylyga möhüm ähmiýet berilýär. Ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek boýunça maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ählihalk bag ekmek dabarasynyň dowamynda bu wajyp ekologik çäräniň ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylyşy bilen gyzyklandy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary şu gün köpçülikleýin bag ekmek dabaralarynyň Aşgabat şäherinde we ýurdumyzyň ähli sebitlerinde ýokary ruhubelentlik ýagdaýynda dowam edýändigini aýtdy. Munuň özi Gahryman Arkadagymyz tarapyndan ýurdumyzyň ekologik abadançylygyny üpjün etmek boýunça başy başlanan işleri Arkadagly Serdarymyzyň üstünlikli durmuşa geçirýändiginiň aýdyň beýanydyr. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek işlerine, Milli tokaý maksatnamasyndan gelip çykýan wezipelere ünsi çekdi hem-de bu ugurdaky alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de güýçli depginlerde dowam etdirilmegi babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ata-babalarymyzdan miras galan daşky gurşawa aýawly garamak ýaly milli däplerimiz häzirki günde aýratyn uly ähmiýete eýe bolýar. Her ýyl ýurdumyzda ählihalk bag ekmek çäreleri geçirilip, dürli görnüşli bag nahallarynyň ýüz müňlerçesi ekilýär. Olaryň ösüp ulalmagy bilen, jana şypaly, arassa howaly türkmen topragy bagy-bossanlyga bürenip, halkymyzyň tebigata bolan söýgüsini has-da artdyrýar. Ýurdumyz ekologik abadançylygy üpjün etmek, Howanyň üýtgemegi barada Milli strategiýada we Milli tokaý maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça yzygiderli işleri amala aşyrýar.

28-nji oktýabrda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyz daşky gurşawy goramak bilen bagly meseleleriň Türkmenistanyň syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýandygyny, ýurdumyzyň bu ugurda halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda anyk başlangyçlar bilen çykyş edýändigini nygtady. Hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň 78-nji sessiýasynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan ýöriteleşdirilen düzümi — Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek barada teklip öňe sürüldi. Bu merkez howa meselesi boýunça anyk we yzygiderli işleri alyp barar. Şunuň bilen baglylykda, merkeziň işlemegi üçin Türkmenistanyň paýtagty Aşgabatda guramaçylyk we tehniki şertleri döretmäge ýurdumyzyň taýýardygy beýan edildi. Şeýle hem Hazar deňziniň gurşawyny, biologik serişdelerini gorap saklamak, emele gelen ekologik meseleleri çözmek bilen bagly wezipeleriň giň toplumy boýunça jikme-jik we ýokary derejede hyzmatdaşlyk etmek üçin halkara platforma bolmaga niýetlenen «Hazar ekologik başlangyjyny» döretmek baradaky teklip öňe sürüldi.

BMG-niň biologik köpdürlülik, çölleşmä garşy göreşmek, howanyň üýtgemegi, ozon gatlagyny goramak, serhetüsti suw akymlaryny we halkara kölleri goramak hem-de peýdalanmak hakynda resminamalarynyň ýurdumyz tarapyndan tassyklanylmagy Türkmenistanyň häzirki döwrüň ählumumy ekologik meseleleri çözmekde işjeň orny eýeleýändiginiň aýdyň beýanydyr. Bu ugurda Türkmenistan köp sanly halkara we sebit guramalary, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy, Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy, Azyk we oba hojalyk guramasy, Ählumumy ekologiýa gaznasy, Araly halas etmegiň halkara gaznasy, Merkezi Aziýanyň sebitleýin ekologiýa merkezi, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýeti bilen yzygiderli we netijeli hyzmatdaşlygy alyp barýar.

Berkarar Watanymyzda daşky gurşawy goramak ulgamynyň kanunçylyk-hukuk binýadyny has-da berkitmek we kämilleşdirmek boýunça hem netijeli işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu ulgamda hereket edýän kanunçylygyň kämilleşdirilmegi, ýurdumyzda ekologiýa we daşky gurşawy goramak boýunça halkara maslahatlaryň yzygiderli geçirilmegi döwletimiziň ekologiýa syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň aýdyň güwäsidir. Hususan-da, şu ýylyň 3-nji iýulynda «Arkadag şäheri — ekologiýa abadançylykly tebigatyň gözel ýeri» atly halkara maslahat geçirilip, onuň dowamynda tebigaty goramagyň, täze, ekologiýa taýdan arassa tehnologiýalary, “ýaşyl” ykdysadyýeti, sanly ulgamy ornaşdyrmagyň, ýurt we sebit derejesinde ekologik howpsuzlygy üpjün etmegiň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigi nygtaldy. Şunda Arkadag şäheriniň diňe bir durmuş, ykdysady ulgamlarda däl, eýsem, daşky gurşawy goramak ulgamynda-da innowasion çemeleşmeleri synag etmek üçin geljegi uly giňişlik bolup biljekdigine üns çekildi.

Şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda, aýratyn-da, senagat toplumynyň önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygynda ähli işleriň ekologik talaplara doly laýyk gelmegi wajypdyr. Bu işleriň ählisi Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ösüş maksatlarynyň wezipelerine laýyk gelýär. Geçen ýylyň noýabrynda agzybirlik we jebislik ýagdaýynda geçirilen köpçülikleýin bag ekmek çäresinde Arkadag şäheriniň çäginde dürli bag nahallarynyň 5 müňden gowrak düýbi oturdyldy. Bu asylly çäräniň şäheriň ekologik ýagdaýyny gowulandyrmakda we amatly daşky gurşaw şertlerini döretmekde aýratyn ähmiýeti bar. Arkadag şäheriniň “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde durnukly, “ýaşyl”, howa üçin oňaýly we innowasion çözgütli şäherleri ösdürmek” taslamasyna goşulmagy hem-de onuň açylyş dabarasynda dürli ugurlarda ýeten üstünliklerini tassyklaýan halkara güwänamalaryň gowşurylmagy şäheriň halkara derejede ykrar edilýändiginiň aýdyň nyşany boldy.

Mälim bolşy ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherine yzygiderli iş saparlaryny amala aşyrýar. Bu ýerde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň barşy, şäheriň abadanlaşdyrylyşy Gahryman Arkadagymyzyň hemişelik üns merkezinde durýar.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, ekologiýa maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň ähli ýerlerinde amatly howa gurşawy emele geldi. Tokaý zolaklarynyň döredilmegi howa ýagdaýyny gowulandyryp, bioköpdürlüligi gorap saklamaga we köpeltmäge ýardam berýär. Şonuň üçin-de, ýerleriň tebigy aýratynlyklary göz öňünde tutulyp, bag nahallarynyň oturdylmagyna ylmy esasda çemeleşmek zerurdyr.

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, bu ýerleriň bagy-bossanlyga bürelmegi ekologik abadançylygyň üpjün edilmegi bilen bir hatarda, adamlaryň amatly ýaşaýşy, göwnejaý dynç alşy üçin zerur şertleriň döredilmeginde hem aýratyn ähmiýetlidir.

Şu gezekki bag ekmek çäresine gatnaşyjylaryň tutanýerli zähmeti halkymyzyň synmaz bitewüliginiň we jebisliginiň, asylly işlere pugta ygrarlydygynyň, ata-babalarymyzyň köpasyrlyk däpleriniň häzirki döwürde üstünlikli ösdürilýändiginiň aýdyň beýany boldy. Ýurdumyzyň ähli ýerinde bag nahallaryny ekmek bilen bir hatarda, ozal ekilen hem-de boý alan baglara ideg etmek işleri hem geçirildi.

Häzirki wagtda Türkmenistanda bu köpýyllyk işiň aýdyň netijeleri görünýär — ýurdumyzyň dürli künjeklerinde, giň meýdanlarda ynsan eli bilen döredilen tokaýlyklar ýaýylyp gidýär. Şol ýerdäki agaçlaryň sany onlarça milliona ýetýär. Giň tokaý zolaklary her bir şäheriň, ilatly ýeriň töwereginde peýda bolýar, ak mermerli paýtagtymyzyň töwereginde, Köpetdagyň eteginde bagy-bossanlyklar döredilýär.

Şu güýz gününde ähli ildeşlerimiz mähriban topragymyzyň “ýaşyl baýlygyny” joşgunly zähmet bilen has-da artdyrmak üçin bag ekmek çäresine çykdylar. Onuň çäklerinde diňe bir günüň içinde saýaly, pürli we miweli bag nahallarynyň 472 müň 71 düýbi ekilip, 1 million 868 müň 935 düýp baga ideg edildi.

Şeýlelikde, döwletimiziň bagçylyk pudagyna berýän aýratyn ünsi we goldawy türkmen jemgyýetinde ýokary ekologik medeniýeti kemala getirýär. Her ýyl bag ekmegiň täze tapgyryna badalga berlip, halkymyzyň mähriban topragymyzy gülläp ösýän bagy-bossanlyga öwürmek baradaky köpasyrlyk arzuwy durmuşa geçirilýär.

Soňra Arkadag şäherinde hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ählihalk bag ekmek dabarasy mynasybetli toý sadakasy berildi.

Toý sadakasynyň dowamynda ýurdumyzyň meşhur sungat ussatlarynyň mähriban Watanymyzy we häzirki döwrüň ägirt uly özgertmelerini wasp edýän joşgunly aýdym-sazly çykyşlary boldy.

Çäre tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow oňa gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

(Balkan welaýaty, 2023-nji ýylyň 3-nji noýabry)

Hormatly adamlar!

Gadyrly myhmanlar!

Şu gün biz Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde täze, döwrebap elektrik stansiýasynyň, şeýle hem etrabyň Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly binalaryň düýbüni tutýarys. Şonuň ýaly-da, Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisini hem-de Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda iki sany gaz turbina desgasyny dabaraly açyp ulanmaga bereris.

Hormatly adamlar!

Siziň bilşiňiz ýaly, elektrik energetika pudagy milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýar. Pudagy ösdürmek üçin ýurdumyzda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Uly möçberli maýa goýumlar goýlup, iri taslamalar amala aşyrylýar. Önümçilige döwrebap tehnologiýalar ornaşdyrylyp, elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberi yzygiderli artdyrylýar. Şonuň netijesinde, sarp edijiler elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün edilýär. Häzirki döwürde ýurdumyzda jemi kuwwaty 7000 megawata deň bolan 12 sany elektrik stansiýasy işleýär. Şolaryň 8-si Garaşsyzlyk ýyllarynda, has takygy, 2013 — 2021-nji ýyllarda gurlup ulanmaga berildi. Şeýle hem müňlerçe kilometre uzaýan dürli güýjenmeli asma elektrik geçirijileri, durky täzelenen we täze gurlan paýlaýjy ulgamlar işe girizildi. Bularyň ählisi pudakda gazanylan uly üstünliklerdir.

Hormatly adamlar!

Garaşsyz Türkmenistan gurýan, döredýän we iri taslamalary üstünlikli amala aşyrýan, kuwwatly döwlet hökmünde tanalýar. Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän iri taslamalar, ulanmaga berilýän, gurluşygy alnyp barylýan desgalar milli ykdysadyýetimizi pugtalandyrmaga, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Şol taslamalar durmuşa geçirilende, biz, ilkinji nobatda, ekologik talaplaryň berjaý edilmegine, ösen tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýäris. Ýurdumyzda amala aşyrýan iri senagat taslamalarymyz abraýly halkara guramalaryň ýokary hil derejesine, ekologik talaplara doly laýyk gelýändigi baradaky oňyn bahalaryna mynasyp bolýar.

Şu gün düýbi tutulýan, gaz we bug dolanyşygynda işlejek döwrebap elektrik stansiýasynyň 4 sany gaz we 2 sany bug turbinalary bolar. Olaryň jemi öndürijilik kuwwaty 1574 megawata deňdir. Bu ýerde ökde hünärli işgärleriň 150-den gowragy zähmet çeker. Hünärmenleriň işlemegi we dynç almagy üçin ähli zerur şertler dörediler. Bu iri desga ýurdumyzda gurulýan kuwwatly elektrik stansiýalarynyň ikinjisidir. Ol senagat taýdan barha ösýän Balkan welaýatynyň sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün eder. Stansiýanyň öndürýän elektrik energiýasynyň artykmaç bölegini ýurdumyzyň bitewi halkalaýyn energoulgamyna, şeýle hem goňşy ýurtlara ibermäge mümkinçilik dörär. Garaşsyz Diýarymyzyň sebitlerinde şular ýaly iri taslamalaryň amala aşyrylmagy elektrik energetika pudagyny ösdürmäge uly ähmiýet berilýändigine, berkarar Watanymyzyň ykdysady taýdan kuwwatly döwletdigine şaýatlyk edýär.

Hormatly adamlar!

Gadyrly myhmanlar!

Biz şu gün «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň sebitde ýerleşýän kärhanalarynda işleýän hünärmenleriň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak üçin Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly binalar toplumynyň hem düýbüni tutýarys. Ýakyn wagtda bu ýerde 472 hojalyga niýetlenen, ähli amatlyklary bolan 4 gatly döwrebap ýaşaýyş jaýlary gurlar. Şeýle hem 320 orunlyk orta mekdep, 120 orunlyk çagalar bagy, söwda-dynç alyş merkezi bina ediler. Bu bolsa ýurdumyzda adam hakyndaky aladanyň ýene-de bir aýdyň mysalydyr.

Men türkmen gurluşykçylarynyň we daşary ýurtly hyzmatdaşlarymyzyň bu taslamalary üstünlikli durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşyp, öňde duran wezipeleri abraý bilen ýerine ýetirjekdiklerine berk ynanýaryn.

Hormatly adamlar!

Siziň bilşiňiz ýaly, ýurdumyzda hereket edýän energiýa ulgamyny halkalaýyn birleşdirmek boýunça işler alnyp barylýar. Halkalaýyn energoulgamy döretmek taslamasynyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisi 2021-nji ýylda işe girizildi. Ine, bu gün biz türkmen energogurluşykçylarynyň ýadawsyz we yhlasly zähmet çekmegi netijesinde halkalaýyn energoulgamyň Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň üstünlikli amala aşyrylandygynyň şaýady bolýarys.

Balkan — Daşoguz ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň gurluşygyny 2024-nji ýylda tamamlamak meýilleşdirilýär. Balkan — Daşoguz we Mary — Ahal ugurlarynyň ulanmaga berilmegi bilen, ýurdumyzda halkalaýyn energoulgam emele geler. Içerki sarp edijilerimiziň elektrik üpjünçiliginiň hili gowulanar. Eziz Watanymyzyň dürli künjeklerinden daşary ýurtlara elektrik energiýasyny ibermek üçin amatly şertler dörär. Bu taslamalaryň durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň energetika pudagy üçin taryhy ähmiýete eýedir. Çünki Garaşsyzlyk ýyllarynda pudakda geçirilen özgertmeleriň netijesinde gutarnykly dolanyşyga eýe bolan döwrebap elektroenergetika pudagy kemala geldi. Pursatdan peýdalanyp, türkmen energogurluşykçylarymyza, daşary ýurtly hyzmatdaşlarymyza taslamany üstünlikli durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşandyklary üçin minnetdarlyk bildirýärin.

Hormatly adamlar!

Şu gün Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda hem döwrüň ösen talaplaryna laýyk gelýän iki sany gaz turbina desgasy işe girizilýär. Kuwwaty 70 megawat bolan bu täze desgalar toplumy elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün eder.

Hormatly adamlar!

Gadyrly myhmanlar!

Siziň ähliňizi Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde utgaşykly dolanyşykda işlejek elektrik stansiýasynyň, Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly binalar toplumynyň düýbüniň tutulmagy, şeýle hem Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň, zawodlar toplumynda iki sany gaz turbina desgasynyň dabaraly açylyp ulanmaga berilmegi bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Siziň ähliňize berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin. Goý, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu möhüm desgalar we binalar mähriban halkymyza uzak ýyllaryň dowamynda hyzmat etsin!

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Balkan welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde täze energetika we durmuş maksatly desgalaryň düýbüniň tutulmagy hem-de ulanmaga berilmegi mynasybetli dabaralara gatnaşdy.

Bu wakalar milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmaga we ösüşini üpjün etmäge, eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga, ýurdumyzy senagatlaşdyrmaga, sebitleri okgunly ösdürmäge gönükdirilen giň gerimli maksatnamalary durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy. Bu işde öňdebaryjy tehnologiýalaryň, innowasion işläp taýýarlamalaryň işjeň durmuşa ornaşdyrylmagy, Watanymyzyň yzygiderli we hemmetaraplaýyn ösüşi üçin amatly şertleriň döredilmegi esasy ugurlar hökmünde çykyş edýär. Şunda halkara ülňülere laýyk gelýän häzirki zaman inženerçilik-tehniki infrastrukturanyň döredilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Döwrebap elektrik üpjünçilik ulgamlary munuň aýrylmaz düzüm bölegi bolup durýar.

Ýurdumyzda energetika toplumynyň, şol sanda elektroenergetika pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak we düýpli döwrebaplaşdyrmak, hususan-da, bu pudak üçin ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamak boýunça maksatnamalaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Bu, öz gezeginde, uzak möhletleýin geljegi hasaba alyp, ýurdumyzyň elektrik energiýasyna bolan zerurlyklaryny doly üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, onuň daşary ýurtlara iberilýän çäklerini giňeltmäge-de şert döredýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň energiýa serişdeleriniň baý gorlaryna eýedigi, elektrik energiýasyny öndürmegiň bolsa dünýäde iň girdejili önümçilikleriň biri hasaplanýandygy bellärliklidir. Şunuň bilen birlikde, Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan we häzirki wagtda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän özgertmeler halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmagy maksat edinýär. Bu bolsa Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr.

Ir bilen döwlet Baştutanymyz täze energetika desgasynyň — Türkmenbaşy etrabynda kuwwaty 1574 megawata deň bolan, utgaşykly dolanyşykda işlejek elektrik stansiýasynyň düýbüniň tutulýan ýerine geldi.

Mälim bolşy ýaly, 28-nji oktýabrda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hormatly Prezidentimiziň gol çeken Kararyna laýyklykda, degişli taslamany durmuşa geçirmek «Çalik Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş.» türk kompaniýasyna ynanyldy.

Dabaranyň geçirilýän ýerine Mejlisiň Başlygy, Hökümet agzalary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Balkan welaýat häkimliginiň, ýurdumyzdaky diplomatik wekilhanalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri ýygnandylar. Dabara gatnaşyjylaryň hatarynda ýokary okuw mekdepleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary, hormatly ýaşulular, jemgyýetçilik wekilleri hem bar.

Hemmeler uly ruhubelentlik bilen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy mübärekleýärler. Sungat ussatlarynyň ýerine ýetirmegindäki aýdym-sazly kompozisiýa baýramçylyk şowhunyny has-da artdyrýar.

Döwlet Baştutanymyz dabara üçin taýýarlanylan ýörite zala barýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlaryň öňünde çykyş edip, şu gün Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde täze, döwrebap elektrik stansiýasynyň, şeýle hem etrabyň Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly binalaryň düýbüni tutýarys diýip belledi. Şonuň ýaly-da, Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisi, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda iki sany gaz turbina desgasy dabaraly açylyp ulanmaga berler.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, elektrik energetika pudagy milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýar. Pudagy ösdürmek üçin ýurdumyzda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Uly möçberli maýa goýumlar goýlup, iri taslamalar amala aşyrylýar. Önümçilige döwrebap tehnologiýalar ornaşdyrylyp, elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberi yzygiderli artdyrylýar. Şonuň netijesinde, sarp edijiler elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün edilýär. Häzirki döwürde ýurdumyzda jemi kuwwaty 7000 megawata deň bolan 12 sany elektrik stansiýasy işleýär. Şolaryň 8-si Garaşsyzlyk ýyllarynda, has takygy, 2013 — 2021-nji ýyllarda gurlup ulanmaga berildi. Şeýle hem müňlerçe kilometre uzaýan dürli güýjenmeli asma elektrik geçirijileri, durky täzelenen we täze gurlan paýlaýjy ulgamlar işe girizildi. Bularyň ählisi pudakda gazanylan uly üstünliklerdir.

Garaşsyz Türkmenistan gurýan, döredýän we iri taslamalary üstünlikli amala aşyrýan, kuwwatly döwlet hökmünde tanalýar. Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän iri taslamalar, ulanmaga berilýän, gurluşygy alnyp barylýan desgalar milli ykdysadyýetimizi pugtalandyrmaga, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmäge gönükdirilendir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Şol taslamalar durmuşa geçirilende, ilkinji nobatda, ekologik talaplaryň berjaý edilmegine, ösen tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Ýurdumyzda amala aşyrylýan iri senagat taslamalary abraýly halkara guramalaryň ýokary hil derejesine, ekologik talaplara doly laýyk gelýändigi baradaky oňyn bahalaryna mynasyp bolýar.

Şu gün düýbi tutulýan, gaz we bug dolanyşygynda işlejek döwrebap elektrik stansiýasynyň 4 sany gaz hem-de 2 sany bug turbinalary bolar diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Olaryň jemi öndürijilik kuwwaty 1574 megawata deňdir. Bu ýerde ökde hünärli işgärleriň 150-den gowragy zähmet çeker. Olaryň işlemegi we dynç almagy üçin ähli zerur şertler dörediler. Bu iri desga ýurdumyzda gurulýan kuwwatly elektrik stansiýalarynyň ikinjisidir. Ol senagat taýdan barha ösýän Balkan welaýatynyň sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün eder. Stansiýanyň öndürýän elektrik energiýasynyň artykmaç bölegini ýurdumyzyň bitewi halkalaýyn energoulgamyna, şeýle hem goňşy ýurtlara ibermäge mümkinçilik dörär. Garaşsyz Diýarymyzyň sebitlerinde şular ýaly iri taslamalaryň amala aşyrylmagy elektrik energetika pudagyny ösdürmäge uly ähmiýet berilýändigine, berkarar Watanymyzyň ykdysady taýdan kuwwatly döwletdigine şaýatlyk edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, şu gün «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň bu sebitde ýerleşýän kärhanalarynda işleýän hünärmenleriň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak üçin Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly binalar toplumynyň hem düýbi tutulýar. Ýakyn wagtda bu ýerde 472 hojalyga niýetlenen, ähli amatlyklary bolan 4 gatly döwrebap ýaşaýyş jaýlary gurlar. Şeýle hem 320 orunlyk orta mekdep, 120 orunlyk çagalar bagy, söwda-dynç alyş merkezi bina ediler. Bu bolsa ýurdumyzda adam hakyndaky aladanyň ýene-de bir aýdyň mysalydyr.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň gurluşykçylarynyň we daşary ýurtly hyzmatdaşlarymyzyň bu taslamalary üstünlikli durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşyp, öňde duran wezipeleri abraý bilen ýerine ýetirjekdiklerine berk ynam bildirdi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ýurdumyzda hereket edýän energiýa ulgamyny halkalaýyn birleşdirmek boýunça işler alnyp barylýar. Halkalaýyn energoulgamy döretmek taslamasynyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisi 2021-nji ýylda işe girizildi. Ine, bu gün bolsa türkmen energogurluşykçylarynyň ýadawsyz, yhlasly zähmet çekmegi netijesinde halkalaýyn energoulgamyň Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň nobatdaky tapgyry üstünlikli durmuşa geçirildi.

Balkan — Daşoguz ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň gurluşygyny 2024-nji ýylda tamamlamak meýilleşdirilýär.

Balkan — Daşoguz we Mary — Ahal energiýa ugurlarynyň ulanmaga berilmegi bilen, ýurdumyzda bitewi halkalaýyn energoulgam emele geler. Içerki sarp edijilerimiziň elektrik üpjünçiliginiň hili gowulanar. Eziz Watanymyzyň dürli künjeklerinden daşary ýurtlara elektrik energiýasyny ibermek üçin amatly şertler dörär. Bu taslamalaryň durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň energetika pudagy üçin taryhy ähmiýete eýedir. Çünki Garaşsyzlyk ýyllarynda pudakda geçirilen özgertmeleriň netijesinde gutarnykly dolanyşyga eýe bolan döwrebap elektroenergetika pudagy kemala geldi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow pursatdan peýdalanyp, türkmen energogurluşykçylaryna we daşary ýurtly hyzmatdaşlara taslamany üstünlikli durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşandyklary üçin minnetdarlyk bildirip, şeýle hem şu gün Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda-da döwrüň ösen talaplaryna laýyk gelýän iki sany gaz turbina desgasynyň işe giriziljekdigini belledi we kuwwaty 70 megawat bolan bu täze desgalaryň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyny elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etjekdigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz dabara gatnaşyjylary Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde utgaşykly dolanyşykda işlejek elektrik stansiýasynyň, Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly binalar toplumynyň düýbüniň tutulmagy, şeýle hem Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda iki sany gaz turbina desgasynyň dabaraly açylyp ulanmaga berilmegi bilen tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. “Goý, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu möhüm desgalar we binalar mähriban halkymyza uzak ýyllaryň dowamynda hyzmat etsin!” diýip, hormatly Prezidentimiz çykyşyny jemledi.

Soňra «Çalik Holding A.Ş» kompaniýalar toparynyň dolandyryjylar geňeşiniň başlygy Ahmet Çalyga söz berildi. Işewür Balkan welaýatyndaky täze, möhüm energetika desgalarynyň düýbüniň tutulmagy we ulanmaga berilmegi mynasybetli şu günki geçirilýän dabaralara hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşýandygyna türk hyzmatdaşlaryň buýsanýandygyny belläp, döwlet Baştutanymyzy bu şanly wakalar bilen tüýs ýürekden gutlady.

Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan döredijilikli döwlet syýasaty häzirki wagtda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda yzygiderli durmuşa geçirilýär. Şonuň netijesinde, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda, şol sanda energetika ulgamynda durnukly ösüş üpjün edilýär.

Türk holdinginiň ýolbaşçysynyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan içerki sarp edijileriň talaplaryny ýeterlik derejede kanagatlandyrmaga we elektrik energiýasyny eksport etmäge mümkinçilik berýän ägirt uly energetika kuwwatyna eýedir. Kuwwaty 1574 megawata deň bolan täze elektrik stansiýasynyň düýbüniň tutulmagy, Mary — Ahal asma elektrik geçirijisiniň we Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda iki sany gaz turbina desgalarynyň ulanmaga berilmegi munuň aýdyň mysalydyr.

Häzirki günde Türkmenistan durnukly ykdysady ösüşiň we halkyň rowaçlygynyň kepili bolup durýan häsiýetlere eýe bolan, gülläp ösýän, parahat, abadan ýurduň nusgasydyr diýip, Ahmet Çalyk aýtdy.

“Çalik Holding” köp ýyllaryň dowamynda Türkmenistanda işläp gelýär hem-de onuň okgunly ösmegine goşant goşýandygyna, bilelikdäki iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegine gatnaşmak mümkinçiligine eýedigine tüýs ýürekden buýsanýar diýip işewür nygtady we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa, ähli türkmen halkyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Soňra Mary we Ahal welaýatlary sanly ulgam arkaly aragatnaşyga çykýar. Bu ýerde ýurdumyzda bitewi halkalaýyn energetika ulgamyny döretmek boýunça iri taslamany durmuşa geçirmegiň çäklerinde gurlan Mary — Ahal ýokary woltly asma elektrik geçirijisi ulanmaga berilmäge doly taýýar edilipdir.

Dabarada çykyş eden Mary we Ahal döwlet elektrik stansiýalarynyň hünärmenleri ýurdumyzyň elektroenergetika pudagyny ösdürmäge berýän hemişelik ünsi, netijeli zähmet çekmäge döredýän mümkinçilikleri üçin pudagyň ähli işgärleriniň adyndan döwlet Baştutanymyza hoşallyklaryny beýan etdiler.

Nygtalyşy ýaly, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan iri durmuş-ykdysady maksatnamalaryň durmuşa geçirilmeginde ýaşlaryň tutýan orny barha artýar. Watanymyzyň okgunly ösüşine mynasyp goşant goşmaga çalyşýan ýaş türkmenistanlylar iri desgalaryň taslamalarynyň ýerine ýetirilmegine işjeň gatnaşýarlar.

Çykyş edenler Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda geçirilýän şu günki çäräniň pudagyň taryhyna altyn harplar bilen ýazyljakdygyny belläp, Mary — Ahal asma elektrik geçirijisini Türkmenistanyň energetika ulgamyna birikdirmäge ak pata bermegini haýyş edip, döwlet Baştutanymyza ýüzlendiler.

Dabara gatnaşyjylaryň el çarpyşmalary astynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýokary woltly asma elektrik geçirijisini ulanmaga bermäge we ýurdumyzyň bitewi elektrik ulgamyna birikdirmäge ak pata berýär.

Mary, Ahal döwlet elektrik stansiýalarynyň hünärmenleri düwmäni basmak bilen, täze asma elektrik geçirijisini ulanmaga berýärler.

Ýygnananlara Mary — Ahal täze elektrik geçirijisiniň tehniki işlerini beýan edýän wideoşekiller görkezilýär. Ol asma elektrik geçirijisiniň esasy aýratynlyklary bilen ýakyndan tanyşmaga hem mümkinçilik berýär. Onuň gurluşygynda ýokary hilli serişdeler, dünýä belli kompaniýalaryň enjamlary ulanyldy. Mary — Ahal asma elektrik geçirijisi sanly ulgam arkaly pudagyň ygtybarly dolandyryşyny üpjün edýän merkezi dispetçere birikdirilýär.

Umuman, Türkmenistanda bitewi energiýa halkasynyň döredilmegi Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň energetika ulgamlarynyň arasyndaky özara ätiýaçlandyryşa mümkinçilik berer. Bu ýurdumyzyň energiýa ulgamynyň ygtybarlylygyny berkidip, onuň kuwwatlylygynyň ätiýaçlyk gorlaryny yzygiderli artdyrmaga, zerur bolan wagtynda elektrik energiýasyny degişli ugurlara paýlamaga şert döreder. Durmuşa geçirilen bu taslama paýtagtymyzydyr welaýatlary elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek bilen, onuň beýleki döwletlere eksportynyň möçberini artdyrmaga hem ýardam eder.

Elektroenergetika pudagynyň ösdürilmegi, Watanymyzyň we halkymyzyň rowaçlygynyň maksatlaryna laýyk gelýän halkara ähmiýetli taslamanyň durmuşa geçirilmegi babatda ýakyndan goldawy, tagallalary üçin Arkadagly Gahryman Serdarymyza we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş sözleri, iň gowy arzuwlar beýan edildi.

Dabaranyň dowamynda sanly ulgam arkaly göni aragatnaşyga Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy (TNGIZT) çykýar. Bu ýerde elektrik energiýasyny öndürýän iki sany täze gaz turbina desgasy ulanmaga bermek üçin doly taýýar edilipdir.

Soňra TNGIZT-niň hünärmeni hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ýüzlendi.

Ol Arkadagly Serdarymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň depginli ösdürilýändigini, düzümleriniň yzygiderli döwrebaplaşdyrylýandygyny, Watanymyzyň senagatlaşdyrylmagyna, ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna ýardam berýän täze taslamalaryň durmuşa geçirilýändigini nygtady. Bellenilişi ýaly, 2020-nji ýylyň sentýabrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda iki sany täze gaz turbinaly energiýa bloklarynyň gurluşygyna hem-de hereket edýän elektrik stansiýasynyň döwrebaplaşdyrylmagyna badalga berildi. Bu işler «Çalik Enerji» türk kompaniýasy tarapyndan ýerine ýetirildi. Bu ýerde oturdylan elektrik generatorlary we turbinalar ABŞ-nyň dünýä belli «General Electric» kompaniýasy tarapyndan öndürildi.

TNGIZT-niň hünärmeni nebitgaz toplumynyň işgärleriniň adyndan pudagyň ösdürilmegi babatda berýän ünsi, zähmetkeşler barada edýän çäksiz aladalary üçin Arkadagly Gahryman Serdarymyza we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, täze gaz turbina desgasyny işe girizmäge ak pata bermek haýyşy bilen döwlet Baştutanymyza ýüzlendi.

Asylly däbe görä, dabara gatnaşyjylaryň el çarpyşmalary astynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gaz turbina desgalarynyň işe girizilmegine ak pata berýär.

Hünärmen düwmäni basmak bilen, täze gaz turbina desgalaryny işe girizýär.

Görkezilen wideoşekilli ýazgyda umumy taslama kuwwaty 70 megawat sagada deň bolan gaz turbina desgalaryny işe girizmegiň tehnologik ýagdaýy görkezilýär. Olaryň ulanyşa berilmegi TNGIZT-niň önümçilik görkezijilerini artdyrmaga mümkinçilik berer. Bu toplumda ekologik talaplara laýyk gelýän ýokary hilli nebit önümleriniň dürli görnüşleri öndürilýär. Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň elektrik energiýasyna bolan talaplaryny doly kanagatlandyrmak bilen, täze desgalar artykmaç energiýany ýurdumyzyň bitewi energiýa ulgamyna geçirmäge hem mümkinçilik berer.

Soňra Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda täze gaz turbinalaryny gurmak we elektrik bekediniň durkuny täzelemek taslamasyna halkara şahadatnamalary gowşurmak dabarasy geçirildi.

Ilki bilen, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Frauhofer adyndaky Energiýa ykdysadyýeti we energiýa ulgamy tehnologiýasy institutynyň geňeşçisi, doktor Harald Apele söz berildi.

Myhman halkara standartlara laýyk gelýän täze energetika desgasyny işe girizmek dabarasyna gatnaşmaga çakylyk üçin döwlet Baştutanymyza çuňňur hoşallyk bildirip, Germaniýanyň Frauhofer adyndaky Energiýa ykdysadyýeti we energiýa ulgamy tehnologiýasy institutynyň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda durmuşa geçirilen taslama beren Hil şahadatnamasyny gowşurdy.

Soňra Duisburg-Essen döwlet uniwersitetiniň professory, GFR-iň Binagärleriniň federal palatasynyň geňeşçisi Bernd Reinhold Rosin çykyş etdi. Şu günki dabara gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirip, myhman ýokarda ady agzalan palatanyň Iň ýokary inženerçilik taslamasy baradaky şahadatnamasyny gowşurdy.

Soňra çykyş etmek nobaty GFR-iň Magdeburg şäheriniň Otto Won Gueriсke adyndaky uniwersitetiniň gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri we durnukly energiýa taslamalary boýunça uly geňeşçisi Ýuriý Şikowa berildi. Şu gezekki dabara çagyrylandygy üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, myhman agzalan uniwersitetiň Ekologik taýdan arassalygy we durnukly taslamadygy baradaky şahadatnamasyny gowşurdy.

Soňra dabaralar Türkmenbaşy etrabynyň Guwlymaýak şäherçesinde dowam etdi. Bu ýerde “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň kärhanalarynyň işgärleri üçin niýetlenen degişli durmuş maksatly desgalary özünde jemleýän iri ýaşaýyş jaý we binalar toplumynyň düýbi tutuldy.

Täze toplumyň düýbi tutuljak meýdanyň çäginde umumy ruhubelentlik ýagdaýy emele geldi.

Soňky ýyllarda tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, günbatar sebitde hem halk hojalygy toplumyny senagatlaşdyrmak bilen baglanyşykly düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Türkmenistanyň himiýa senagatyny ösdürmegiň strategiýasy ýerli serişdelerden mümkin bolan iň ýokary derejede peýdalanmaga, pudagyň eksport mümkinçiliklerini giňeltmäge we obasenagat toplumyny durnukly ösdürmäge gönükdirilendir. Mineral dökünleriň önümçiligini ýokarlandyrmaga aýratyn üns berilýär. Munuň özi ýurdumyzyň çig mal serişdelerine baý bolmagy we oba hojalygy pudagynyň önümçiliginiň netijeliligini artdyrmak bilen baglanyşyklydyr. Türkmenistan bu önümleriň dürli görnüşlerini ýurduň içerki zerurlyklaryny doly kanagatlandyrýan, mineral dökünleriň eksportyny has-da artdyrmaga mümkinçilik berýän mukdarda öndürmäge ukyplydyr. Balkan welaýatynyň uly mümkinçiliklerini göz öňünde tutsak, himiýa senagatynyň ösdürilmeginiň, importyň ornuny tutýan himiýa önümleriniň täze görnüşleriniň önümçiliginiň toplumlaýyn özleşdirilmeginiň uly geljegi bardyr.

Ýurdumyzyň günbatar sebitinde bolup geçýän özgertmeleriň ösüş depgini alnyp barylýan gurluşyklaryň geriminde-de öz beýanyny tapýar. Şunda durmuş maksatly desgalary, şol sanda ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlaryny gurmak möhüm ugurlaryň biridir. Şonuň netijesinde bolsa adamlaryň ýaşaýyş-durmuşynyň derejesi we hili ýokarlanýar.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 31-nji awgustynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň Guwlymaýak şäherçesinde 472 hojalyga niýetlenen 4 gatly ýaşaýyş jaýlaryny, 320 orunlyk umumybilim berýän orta mekdebi, 120 orunlyk çagalar bagyny, söwda-dynç alyş merkezini öz içine alýan Gyýanly ýaşaýyş jaýlar we binalar toplumynyň gurluşygy barada Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, bu desgalaryň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyryp gurmak, degişli inženerçilik-tehniki ulgamlary çekmek «Dürli-ýaz» hususy kärhanasyna ynanyldy.

Şeýle taslamalar işlenip düzülende, diňe bir ýaşaýyş toplumlarynyň ýerleşýän ýerini däl, eýsem, ekologiýa, durmuş we dynç alyş aýratynlyklary, şol sanda abadanlaşdyryş, çagalar we sport meýdançalary bilen üpjün etmek hem göz öňünde tutulýar. Bu günki gün ýokary amatlylyk talaplaryna doly laýyk gelýän giň öýleriň gurluşygy adaty ýagdaýa öwrüldi.

Asylly däbe görä, döwlet Baştutanymyz ýaşaýyş toplumlarynyň açylyş dabaralaryna gatnaşyp, täze göçüp gelenleriň şatlygyny paýlaşýar, şeýle hem täze binalaryň düýbüni tutmak dabaralarynda bolup, gurluşyk taslamalary bilen ýakyndan tanyşýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Guwlymaýak şäherçesinde ýaşaýyş jaýlar we binalar toplumynyň düýbüni tutmak mynasybetli dabaralara sanly ulgam arkaly gatnaşmagy munuň aýdyň mysalydyr. Munuň özi halkyň abadançylygy baradaky aladanyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny ýene bir gezek tassyklaýar.

Balkan welaýatyndan wekilçilik edýän il sylagly ýaşuly dabarada çykyş edip, şu gün ýaşaýyş toplumynyň gurluşygyna badalga berilmeginiň ýurdumyzyň sebitlerini mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilip amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň üstünliklere beslenýändiginiň nobatdaky beýanydygyny belledi. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyçlarynyň Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan yzygiderli dowam etdirilmeginiň netijesidir.

Bellenilişi ýaly, şäherleriň we obalaryň keşbiniň özgerdilmeginde döwlet Baştutanymyzyň alyp barýan durmuş ugurly syýasaty aýdyň beýanyny tapýar. Bu syýasatyň özeninde bolsa “Döwlet adam üçindir!” diýen baş ýörelgämiz durandyr. Çykyş eden il sylagly ýaşuly dabara gatnaşyjylaryň adyndan Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, halkyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça edýän tagallalary üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi we berk jan saglyk, Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan ähli işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly il ýaşulusynyň haýyşy boýunça döwlet Baştutanymyz ýaşaýyş jaýlar we binalar toplumynyň gurluşygy boýunça işleriň başlanmagyna ak pata berýär. Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda geljekki toplumyň binýadyna pil bilen ilkinji beton garyndysy guýulýar.

Mähriban Watanymyzy we täze taryhy döwrüň ägirt uly özgertmelerini, onuň ýokary döredijilik ruhuny wasp edýän aýdym-sazlar ýaňlanýar.

Guwlymaýak şäherçesinde medeni-durmuş maksatly desgalar toplumynyň düýbüni tutmak dabarasy tamamlanandan soňra, dabaralar geljekde guruljak beýleki binanyň — kuwwaty 1574 megawata deň bolan, utgaşykly dolanyşykda işlejek täze elektrik stansiýasynyň ýerleşjek ýerinde dowam etdi. Täze toplumda dünýä belli öndürijileriň biri hökmünde tanalýan ABŞ-nyň «General Electric» kompaniýasynyň tebigy «mawy ýangyçda» işlejek 4 sany gaz, 2 sany hem bug turbinasy oturdylar.

Utgaşykly işleýän gaz-bug aýlanyşygy ýokary peýdaly iş koeffisienti bilen tapawutlanýan elektrik energiýasynyň önümçiliginiň täze görnüşidir. Onuň binýatlaýyn esasy gaz turbinasynda ýakylýan ýangyjyň täsirinde ýokary temperaturada döreýän galyndyny bug turbinasynda netijeli ulanmagyň hasabyna goşmaça elektrik energiýasyny öndürmekde jemlenýär. Bu döwrebap tehnologiýanyň ornaşdyrylmagy ýurdumyzda galyndysyz önümçiligi ösdürmek nukdaýnazaryndan wajyp bolup, elektrik energiýasy öndürilende sarp edilýän tebigy gazy tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Täze elektrik stansiýasynda ähli önümçilik işi sanly ulgam arkaly awtomatlaşdyrylyp, dolandyryş merkezine birikdiriler. Bu önümçilik işiniň ýokary netijeliligini üpjün eder. Bu desganyň işe girizilmegi ýurdumyzyň günbatar sebitini elektrik energiýasy bilen üpjün etmek bilen bir hatarda, Watanymyzyň energetika howpsuzlygynyň pugtalandyrylmagyna, goňşy döwletlere elektrik energiýasynyň iberilýän möçberini artdyrmaga, täze eksport ugurlarynyň açylmagyna hem ýardam berer.

Gaz we bug dolanyşygynda işleýän elektrik stansiýalarynyň ekologik taýdan bähbitlidigi bellärliklidir. Energetika toplumynda sebit we halkara ähmiýetli iri taslamalary durmuşa geçirmek bilen, Türkmenistan ekologiýa we daşky gurşawy goramak meselelerine jogapkärçilikli, ylmy esasda çemeleşýändigini görkezýär. Şundan ugur alyp, degişli ugurdaky talaplara doly laýyk gelýän innowasion, ekologik taýdan arassa, serişde tygşytlaýjy tehnologiýalary we ýokary netijeli önümçilikleri işe girizmek esasy wezipeleriň biri hökmünde kesgitlenendir. Şeýle möhüm innowasion taslamalary durmuşa geçirmek Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň we Gahryman Arkadagymyzyň hemişe üns merkezinde bolup, bu ugurda alnyp barylýan ägirt uly işler eziz Watanymyzyň gülläp ösmegine, halkymyzyň bagtyýar şu gününiň, röwşen geljeginiň üpjün edilmegine gönükdirilendir.

Dabaraly pursat ýetip gelýär: şanly waka mynasybetli döwlet Baştutanymyz ýadygärlik ýazgy galdyrýar. Ýazgy ýörite gutujyga ýerleşdirilýär.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedowa söz berilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa şu günki dabaralara gatnaşýandygy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, wise-premýer her ýylyň 3-nji noýabrynda Türkmenistanyň gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününi bellemek baradaky haýyş bilen döwlet Baştutanymyza ýüzlendi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu teklibi goldap, gurluşyk-senagat toplumynyň işgärlerini hünär baýramy bilen gutlady.

Soňra döwlet Baştutanymyz täze energetika desgasynyň düýbüniň tutulýan ýerine geldi. Ýagşy işlere we başlangyçlara ak pata bermek ýaly halkymyzyň nesilden-nesle geçirip, dowamat tapan asylly däp-dessurlaryna laýyklykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow täze desganyň binýadyna ýadygärlik ýazgyly gutujygy oklaýar we hormatly ýaşulular bilen bilelikde elektrik stansiýasynyň binýadyna ilkinji beton garyndysyny guýup, onuň gurluşygyna badalga berýär.

Dabara tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow oňa gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşdy we bu ýerden ugrady. Şol gün döwlet Baştutanymyz paýtagtymyza gaýdyp geldi.

Şeýlelikde, şu günki wakalar Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň senenamasyna ýene-de bir ajaýyp sahypa bolup ýazylyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän ösüş strategiýasynyň, Garaşsyz, Bitarap ýurdumyzyň parahatçylyk we döredijilik ýoluna üýtgewsiz ygrarlydygynyň, halkymyzyň täze belent sepgitlere ýetmek ugrundaky maksada okgunlylygynyň aýdyň nyşany boldy.

Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň 10-njy sammitine gatnaşmak üçin Gazagystan Respublikasyna iş sapary boldy.

Astana şäherine ugramagynyň öňüsyrasynda, Aşgabadyň Halkara howa menzilinde Gahryman Arkadagymyz Gazagystan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Askar Tažibaýew bilen söhbetdeş boldy. Söhbetdeşligiň barşynda döwletara gatnaşyklaryň däp bolan dostlukly häsiýete eýedigi bellenildi. Şol gatnaşyklar giň ugurlar boýunça yzygiderli ösdürilýär. Bellenilişi ýaly, biziň ýurtlarymyz ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn görnüşde netijeli hyzmatdaşlyk edýärler. Şunuň bilen baglylykda, diplomat Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyna saparynyň hem-de Türki Döwletleriň Guramasynyň sammitine gatnaşmagynyň üstünlikli bolmagyny arzuw etdi.

Ýurdumyz oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik we netijelilik ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyny durmuşa geçirip, gyzyklanma bildirýän taraplaryň ählisi, abraýly sebit we halkara guramalar bilen dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk, özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny yzygiderli ösdürýär. Türki Döwletleriň Guramasy bilen netijeli gatnaşyklar munuň aýdyň mysallarynyň biridir. Türkmen halkyny Türki Döwletleriň Guramasyna agza ýurtlaryň halklary bilen taryhy kökleriň, medeni-ruhy däpleriň umumylygy baglanyşdyrýar. Häzirki döwürde bu düzüme agza döwletleriň arasyndaky gatnaşyklar hil taýdan täze many-mazmun bilen tapawutlanýar. Munuň özi köpugurly netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de işjeňleşdirmek üçin amatly mümkinçilikleri döredýär.

2009-njy ýylda döredilen Türki geňeşiň işi parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, hyzmatdaşlygy, özara gatnaşyklary giňeltmäge, şeýle hem gurama agza ýurtlaryň mümkinçiliklerini ösdürmäge gönükdirilendir. 2021-nji ýylyň noýabrynda Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Stambulda geçirilen VIII sammitinde bu düzümiň ady “Türki Döwletleriň Guramasy” diýlip üýtgedildi. Azerbaýjan Respublikasy, Gazagystan Respublikasy, Gyrgyz Respublikasy, Türkiýe Respublikasy we Özbegistan Respublikasy onuň agzalary bolup durýar. Wengriýa Türki Döwletleriň Guramasynda synçy derejesine eýedir. 2021-nji ýylda bu derejäniň biziň ýurdumyza-da berlendigini bellemek gerek. Munuň özi däp bolan dostlukly döwletara gatnaşyklaryň täze tapgyrynyň başlanýandygyny alamatlandyrdy.

Türkmenistan Türki Döwletleriň Baştutanlarynyň duşuşyklaryna yzygiderli gatnaşýar we uzak möhletleýin esasda guralýan hem-de umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän özara bähbitli hyzmatdaşlyga ylalaşykly çemeleşmeleri işläp taýýarlamaga gönükdirilen oňyn başlangyçlary öňe sürýär.

“Türki döwür” şygary astynda geçen şu gezekki sammit guramanyň giň gerimli gün tertibini ýokary derejede ara alyp maslahatlaşmak üçin möhüm meýdança öwrüldi. Onuň esasy maksady türki dilli ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakdan, umumy taryhy-medeni mirasyň hem-de umumy diliň esasynda sebitde parahatçylyga, durnuklylyga ýardam bermekden ybarat boldy.

...Astananyň Nursultan Nazarbaýew adyndaky Halkara howa menziline gelende, Gahryman Arkadagymyzy Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministri Alihan Smailow we doganlyk ýurduň beýleki resmi adamlary, Türkmenistanyň wekiliýetiniň agzalary garşyladylar. Bu ýerde duşuşyga gatnaşýan ýurtlaryň Döwlet baýdaklary galdyryldy hem-de Hormat garawuly nyzama düzüldi.

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy “Akorda” köşgüne ugrady. Köşgüň eýwanynda Gahryman Arkadagymyzy Prezident Kasym-Žomart Tokaýew mähirli garşylady.

Ýokary derejedäki duşuşygyň öňüsyrasynda däp bolan bilelikdäki resmi surata düşmek dabarasy boldy. Soňra “Gündogar” otagda türkmen halkynyň Milli Lideriniň we Gazagystan Respublikasynyň Baştutanynyň arasynda ikitaraplaýyn gepleşikler geçirildi.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew belent mertebeli myhmany ýene-de bir gezek mähirli mübärekläp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyna Gazagystana gelmek baradaky çakylygy kabul edendigi üçin hoşallyk bildirdi we şu gezekki sapara döwletara gatnaşyklary ösdürmekde möhüm waka hökmünde garalýandygyny, onuň doganlyk ýurtlaryň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam etjekdigini belledi.

Doganlyk ýurduň Baştutanynyň nygtaýşy ýaly, gazak-türkmen gatnaşyklary üstünlikli ösdürilýär we strategik hyzmatdaşlygyň derejesine doly laýyk gelýär. Ýurtlarymyzyň arasyndaky ilkibaşdan deňhukuklylyk, özara hormat goýmak, ynanyşmak esasynda guralýan hyzmatdaşlyk häzirki wagtda okgunly häsiýeti bilen tapawutlanýar.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew türkmen halkynyň Milli Lideriniň ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmäge şahsy goşandyny aýratyn belläp, Gazagystanda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy Türkmenistanyň hakyky Lideri, häzirki döwrüň ajaýyp döwlet işgärleriniň biri hökmünde tanaýandyklaryny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, şu günki duşuşygyň syýasy ähmiýeti bellenildi. Bu duşuşyk häzirki döwrüň ýagdaýlaryndan we geljek üçin meýilnamalardan ugur almak bilen, ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny anyklaşdyrmak üçin amatly mümkinçilikleri döredýär diýip, dostlukly döwletiň Lideri aýtdy.

Gazagystan we Türkmenistan doganlyk, goňşy ýurtlardyr diýip, Prezident Kasym-Žomart Tokaýew nygtady we umumy bähbitlere laýyk gelýän döwletara dialogy çuňlaşdyrmaga taýýardygyny tassyklady.

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri Gazagystanyň Baştutanyna çakylygy, mähirli kabul edendigi, myhmansöýerligi hem-de Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň 10-njy ýubileý sammitiniň çäklerinde duşuşmaga döredilen mümkinçilik üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, ýokary derejedäki nobatdaky duşuşygyň, onuň çäklerinde kabul ediljek çözgütleriň gurama gatnaşyjy ýurtlaryň arasynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge ýardam berjekdigine ynam bildirildi.

Türkmenistanda Gazagystan Respublikasynyň Karagandy oblastynda şahtada bolup geçen, köp sanly adam pidalaryna we şikes ýetmelere getiren hadysa baradaky habar gynanç bilen kabul edildi. Mümkinçilikden peýdalanyp, Halk Maslahatynyň Başlygy öz adyndan we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan ýene-de bir gezek ýürekden gynanjyny bildirdi hem-de şu hasratly pursatda gurban bolanlaryň dogan-garyndaşlaryna, ýakynlaryna gynanjyny, medet beriji sözlerini, ejir çekenlere bolsa tiz wagtda sagalmak baradaky arzuwlaryny ýetirmegini haýyş etdi.

Türkmen-gazak dialogynyň häzirki ýagdaýy we geljegi barada pikir alyşmalaryň çäklerinde söhbetdeşler Garaşsyzlyk ýyllarynda iki döwletiň arasynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda netijeli hyzmatdaşlygyň ýola goýlandygyny kanagatlanma bilen aýtdylar. Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde bu gatnaşyklar hil taýdan täze derejä çykyp, strategik hyzmatdaşlyk häsiýetine eýe boldy. Şunuň bilen baglylykda, şu günki duşuşygyň iki ýurduň özara gatnaşyklaryny ösdürmek üçin täze itergi bolup hyzmat etjekdigi nygtaldy. Şunda ýokary derejedäki duşuşyklaryň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde aýgytly orny bellenildi. Iki döwletiň ýolbaşçylarynyň arasyndaky hoşniýetli, ynanyşykly gatnaşyklar özara bähbitli hyzmatdaşlyga yzygiderli häsiýet berýär.

Abraýly halkara we sebit düzümleriniň çäklerinde hyzmatdaşlyk etmek türkmen-gazak syýasy gatnaşyklarynda ileri tutulýan ugurlaryň biridir. Biziň ýurtlarymyz halkara guramalaryň çäklerinde ysnyşykly hyzmatdaşlyk edýärler. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri we Gazagystanyň Prezidenti iki ýurduň halkara, sebit gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça garaýyşlarynyň, köplenç, golaý ýa-da gabat gelýändigini aýratyn bellediler. Biziň döwletlerimiz birek-biregiň halkara başlangyçlaryna we tekliplerine uly hormat bilen özara goldaw berýär, halkara derejede gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin şeýle ugry dowam etdirmegi maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, söhbetdeşler aýtdylar.

Söwda-ykdysady gatnaşyklar türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmek babatda degişli çäreler görülýär. Şunuň bilen birlikde, söwda gatnaşyklarynda ep-esli ulanylmaýan mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. Haryt dolanyşygyny 1 milliard amerikan dollaryna ýetirmek üçin bu mümkinçilikleri ulanmak zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça teklip eden anyk çäreleri içgin ara alnyp maslahatlaşyldy. Hususan-da, Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasynda haryt dolanyşygyny artdyrmak, iberilýän harytlaryň sanawyny giňeltmek boýunça iş toparynyň işini güýçlendirmek, Türkmen-gazak işewürler geňeşiniň birinji mejlisini geçirmek barada gürrüň edildi.

Şeýle hem iki döwletiň paýtagtlarynda Türkmenistanyň we Gazagystanyň söwda öýlerini açmak mümkinçiligine seretmek, Türkmenistanyň Balkan welaýatynyň we Gazagystanyň Mangistau oblastynyň serhedinde serhetýaka söwda merkezini döretmek meselesini öwrenmäge girişmek teklip edildi.

Ulag ulgamy duşuşygyň esasy meseleleriniň biri boldy. Bu ulgam döwletara hyzmatdaşlygyň strategik tarapy boldy we şeýle bolmagynda-da galýar. Bellenilişi ýaly, umumy tagallalar arkaly ýurtlaryň arasynda, şeýle hem Ýewraziýa yklymynyň beýleki sebitleri bilen ýük we ýolagçy gatnawlary üçin amatly şertler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, Gazagystan — Türkmenistan — Eýran transkontinental demir ýol gatnawynyň mümkinçiliklerini hemmetaraplaýyn peýdalanmak boýunça utgaşdyrylan çäreleri dowam etdirmegiň örän möhüm bolup durýandygy bellenildi. Şunuň bilen birlikde, gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň ugry boýunça Pars aýlagynyň portlaryna çykmak bilen, Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran ulag geçelgesini döretmegiň netijelidigi nygtaldy. Söhbetdeşler Türkmenbaşy we Aktau portlarynyň arasynda gatnawlary işjeňleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny-da nygtadylar.

Energetika ulgamy döwletara hyzmatdaşlygyň strategik ähmiýetli ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu ulgamda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň mümkinçilikleri barada pikir alyşmalaryň çäklerinde Türkmenistanyň Gazagystana türkmen tebigy gazyny ibermek boýunça ikitaraplaýyn gepleşikleri işjeňleşdirmäge taýýardygy tassyklanyldy. Şu maksat bilen, ýakyn wagtda iki ýurduň ugurdaş ministrlikleriniň, kompaniýalarynyň arasynda duşuşyklary guramagyň maksadalaýyk boljakdygy bellenildi.

Duşuşygyň dowamynda söhbetdeşler elektroenergetika babatda hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin hem gowy mümkinçilikleriň bardygyny aýtdylar. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe şu gün Türkmenistanyň Baştutanynyň Balkan welaýatynda kuwwaty 1574 megawat bolan täze elektrik stansiýasynyň gurluşygyna badalga berendigini habar berdi. Täze desga Hazar deňziniň kenarynda, türkmen-gazagystan serhedinden, takmynan, 250 kilometrlikde gurlar we ol Gazagystana türkmen elektrik energiýasyny ibermek üçin goşmaça mümkinçilik berer diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn gatnaşyklarda aýratyn orun eýeleýär. Taryhymyzyň, däp-dessurlarymyzyň, dilimiziň we ruhy gymmatlyklarymyzyň umumylygy bu gatnaşyklaryň berk binýadyny döredýär. Bellenilişi ýaly, medeniýet we sungat ulgamynyň wekilleri Türkmenistanda hem-de Gazagystanda geçirilýän halkara çärelere yzygiderli gatnaşýarlar, Medeniýet we kino günleri, bilelikdäki konsertler, maslahatlar, sergiler, festiwallar geçirilýär. Bularyň ählisi iki dostlukly halkyň ýakynlaşmagyna, köptaraply medeni gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam edýär.

Gahryman Arkadagymyz geçen gezekki Medeniýet günlerinden bäri köp wagtyň geçendigini belläp, 2024-nji ýylda Gazagystanda Türkmenistanyň Medeniýet günlerini geçirmegi teklip etdi. Mümkinçilikden peýdalanyp, türkmen halkynyň Milli Lideri Astana şäherinde türkmeniň beýik akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň heýkelini oturtmak baradaky başlangyjy üçin goňşy döwletiň Baştutanyna minnetdarlyk bildirdi. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe täze gurulýan Magtymguly Pyragy medeni-seýilgäh toplumynda gazak halkynyň pelsepeçi alymy we beýik akyldar şahyry Abaý Kunanbaý oglunyň heýkeliniň oturdyljakdygyny habar berdi. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň görnükli şahsyýetlerine bagyşlanan bilelikdäki çäreleri geçirmek teklip edildi.

Milli Liderimiz bu baradaky gürrüňi dowam edip, geljek ýyl beýik türkmen şahyry, Gündogaryň akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllyk ýubileýiniň baýram ediljekdigini belledi. Türki medeniýetiň halkara guramasy bolan TÜRKSOÝ-nyň çäklerinde 2024-nji ýyl «Türki dünýäniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýlip yglan edildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda we daşary döwletlerde duşuşyklar, forumlar, şol sanda bu guramanyň gatnaşmagynda çäreler geçiriler diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we gazagystanly dostlarymyzy bu çärelere işjeň gatnaşmaga çagyrdy.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe döwletara gatnaşyklary ösdürmäge goşýan şahsy goşandy üçin minnetdarlyk bildirdi we oňa berk jan saglyk, bagtyýarlyk, döwlet işinde üstünlikleri, Gazagystanyň doganlyk halkyna bolsa parahatçylyk, gülläp ösüş arzuw etdi. Şeýle hem Gahryman Arkadagymyz däbe öwrülen doganlyk gatnaşyklarynyň taraplaryň bilelikdäki tagallalary arkaly iki ýurduň we olaryň halklarynyň bähbidine özara bähbitli hyzmatdaşlyk ruhunda geljekde-de depginli ösdüriljekdigine ynam bildirdi.

Duşuşygyň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow we Prezident Kasym-Žomart Tokaýew Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň sammitiniň çäklerindäki şu duşuşygyň Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmegiň ýolunda ýene-de bir möhüm tapgyr boljakdygyna, sebit we ählumumy derejede ynanyşmagy, özara düşünişmegi pugtalandyrmak işine saldamly goşant goşjakdygyna ynam bildirdiler.

Soňra Gahryman Arkadagymyz Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň 10-njy ýubileý sammitine gatnaşdy.

Ýokary derejeli duşuşygyň öňüsyrasynda Türki Döwletleriň Guramasyna gatnaşyjy ýurtlaryň wekiliýetleriniň ýolbaşçylary bilelikde resmi surata düşdüler.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew belent mertebeli myhmanlary ýene-de bir gezek tüýs ýürekden mübärekledi we olara şu sammite gatnaşýandyklary üçin hoşallyk bildirdi. Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşi häzirki wagtda doly derejeli halkara gurama öwrüldi diýip, Gazagystanyň Baştutany aýtdy we gatnaşyjy döwletleriň tutuş türki dünýäniň umumy gymmatlyklaryna ygrarlydyklaryny görkezendiklerine aýratyn ünsi çekdi. Şunuň bilen birlikde, häzirki döwürde esasy maksadyň özara ynanyşmaga we doganlyga esaslanýan jebisligi saklamakdan hem-de ony geljek nesillere ýetirmekden ybaratdygy nygtaldy. Türki dünýä dünýäniň iri döwletleri bilen deňhukukly esasda gatnaşyk saklaýar. Beýleki döwletler indi guramanyň esasy düzgünleri bilen ylalaşýarlar. Şunuň bilen baglylykda, türki halklaryň arasyndaky gatnaşyklary giňeltmegiň wajypdygy barada aýdyldy.

Türkmen halkynyň Milli Lideri sammite gatnaşyjylaryň öňünde çykyş edip, ilki bilen, Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe Türki Döwletleriň Guramasynyň şu günki ýokary derejeli duşuşygyna gatnaşmaga çakylyk hem-de çäräniň ýokary derejede guralmagy babatda döredilen amatly şertler we myhmansöýerlik üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Gahryman Arkadagymyz şu sammitiň ýurtlarymyzyň arasyndaky syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň has-da ösmegine we bu ugurda täze wezipeleri kesgitlemäge ýardam berjekdigine ynam bildirdi.

Bu gün syýasy gatnaşyklar Türki Döwletleriň Guramasyna gatnaşýan ýurtlaryň arasynda ýokary derejede alnyp barylýar. Biziň döwletlerimiz birek-birege özara goldaw berip, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn formatlarda, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynda we beýleki abraýly halkara düzümlerde netijeli özara hereketleri amala aşyrýarlar. Şeýle ysnyşykly gatnaşyklar häzirki özboluşly zamanda möhüm ähmiýete eýe bolýar diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.

Mälim bolşy ýaly, soňky döwürde halkara gatnaşyklar ulgamy öz ösüşiniň kyn döwrüni başdan geçirýär. Dürli künjeklerde, şol sanda biziň ýurtlarymyza ýakyn sebitlerde syýasy-strategik ýagdaýlar ýüze çykýar. Şunuň netijesinde, dünýä jemgyýetçiligi dürli ählumumy wehimlerdir howplar bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Ählumumy parahatçylyk we howpsuzlyk ulgamyna oňaýsyz täsir edýän bu çylşyrymly hadysalardan baş alyp çykmak üçin döwletleriň tagallalaryny birleşdirmekleri, emele gelen syýasy ýagdaýlara oýlanyşykly baha bermekleri hem-de zerur bolan çözgütleri kabul etmekleri wajyp hasaplanýar. Şu babatda türkmen halkynyň Milli Lideri halkara hukuk kadalaryna, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasyna esaslanyp, ýüze çykýan howplara garşy göreşmegiň netijeli gurallaryny döretmegiň, bilelikdäki hereketleri ýola goýmagyň, anyk çemeleşmeleridir meýilnamalary işläp taýýarlamagyň zerurdygyny nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan howpsuzlygyň bölünmezligi we bitewüligi baradaky garaýyşlardan ugur almak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky başlangyç bilen çykyş etdi. Türkmen tarapy bu başlangyjyň iş ýüzünde durmuşa geçirilmegi üçin üç ýörelgäni peýdalanmagy maksadalaýyk hasaplaýar diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Hususan-da, olar öňüni alyş diplomatiýasyny ulanmak, Bitaraplyk guralynyň mümkinçiliklerinden doly peýdalanmak, ynanyşmaga esaslanýan dialog medeniýetini dikeltmek bilen baglanyşyklydyr.

Biz agzalan strategiýanyň özara düşünişmäge we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga, dünýä jemgyýetçiliginiň öňünde duran gaýragoýulmasyz meseleleriň çözülmegine, galyberse-de, Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmaga ýardam berjekdigine ynanýarys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Türki Döwletleriň Guramasyna gatnaşýan ýurtlaryň Türkmenistanyň Milletler Bileleşiginde öňe süren bu wajyp başlangyjyny iş ýüzünde amala aşyrmakda goldaw berjekdiklerine ynam bildirildi.

Gatnaşyklaryň halkara ölçegleri barada aýtmak bilen, Gahryman Arkadagymyz, Prezident Rejep Taýyp Ärdoganyň belleýşi ýaly, adamzadyň taryhy urşuň utan ýeriniň ýokdugyny tassyklaýar diýip nygtady. Atylan ok yza gaýtmaýar, ol çagamy ýa esgermi, saýgaryp durmaýar. Şunuň bilen baglylykda, Bitarap Türkmenistanyň türk Lideriniň ynsanperwer başlangyjyny goldamaga taýýardygy tassyklanyldy.

Şunuň bilen birlikde, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow halkara guramalaryň çäklerinde özara hereketleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak üçin Türki Döwletleriň Guramasynyň ýurtlarynyň 2024-2025-nji ýyllar üçin Hyzmatdaşlyk maksatnamasyny kabul etmegi teklip etdi.

Söwda-ykdysady ugur babatda Türkmenistan Türki Döwletleriň Guramasynyň çäklerinde özara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmegi maksadalaýyk hasaplaýar. Bu babatda döwletlerimizi birleşdirýän ykdysady ugurlary görkezmek zerurdyr. Olar ulag, energetika, söwda, önümçilik kooperasiýasy we beýleki pudaklary öz içine alýar. Umuman, türki döwletleriň eýe bolan ykdysady mümkinçiliklerini döwrüň talaplaryna laýyklykda doly derejede we netijeli işe girizmegi, dünýä ösüşiniň esasy ugurlary bilen sazlaşykly alyp barmagy zerur hasaplaýarys diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.

Ulag we logistika ulgamy döwletara gatnaşyklarda wajyp orun eýeleýär.

Häzirki ählumumy durnuksyzlyk ýagdaýynda döwletlerimiziň arasynda we olaryň çäklerinden daşarda giňden ýaýran hem-de döwrebap üstaşyr ulag, logistika ulgamyny döretmek wezipesi esasy meseleleriň biri bolup durýar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi. Bu ugurda Türkmenistan soňky ýyllarda Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän birnäçe iri üpjünçilik ulgamynyň taslamalaryny öňe sürdi. Olara Türki Döwletleriň Guramasyna girýän ýurtlar hem işjeň gatnaşýarlar.

Hususan-da, 2017-nji ýylda Aşgabatda gol çekilen degişli ylalaşyga laýyklykda, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça ulag geçelgesiniň döredilendigi bellenildi. Häzirki wagtda bu ulag ýoluny doly güýjünde işe girizmek babatda tagalla edilýär. Şeýle hem 2019-njy ýylyň mart aýynda Türkmenistanyň başlangyjy bilen Hazar deňzi — Gara deňiz ulag geçelgesi döredildi we degişli köptaraplaýyn resminama gol çekildi. Mundan başga-da, Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan ugry boýunça Hazar deňzine çykjak, soňra bolsa Azerbaýjana we Türkiýä uzajak ulag geçelgesini döretmek babatda hem işler alnyp barylýar.

Diňe ýokarda görkezilen käbir mysallar türki döwletleriň gatnaşmagynda döredilýän Hazarüsti ulag geçelgeleriniň zerurlygyny we netijeliligini aýdyň görkezýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de üstaşyr ulag gatnawlaryny işjeňleşdirmek üçin Türkmenistanyň logistika hem-de üpjünçilik ulgamynyň mümkinçiliklerini ulanmagy teklip etdi.

Ýene bir möhüm ugur hökmünde energetika ulgamy görkezildi. Nygtalyşy ýaly, Türkmenistan baý nebit-gaz gorlaryna eýe bolmak bilen, energiýa serişdeleriniň dünýä bazaryna ygtybarly we howpsuz ýagdaýda iberilmegi baradaky syýasaty alyp barýar. Ylaýta-da, türkmen tebigy gazynyň we elektrik energiýasynyň goňşy ýurtlara, sebitiň döwletlerine iberilmegi babatda işler amala aşyrylýar. Bu ugurda Türki Döwletleriň Guramasynyň düzümine girýän ýurtlar bilen ysnyşykly gatnaşyklar alnyp barylýar. Häzirki wagtda Türkmenistan goňşy we doganlyk ýurtlar bolan Özbegistana, Azerbaýjana öz tebigy gazyny iberýär diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri türkmen tebigy gazyny Hazar deňziniň üsti bilen Azerbaýjana, Türkiýä we geljekde dünýä bazarlaryna çykarmak üçin mümkinçilikleriň bardygyny aýdyp, bu babatda ýakyn wagtda doganlyk ýurtlar bilen ähli zerur bolan meseleleriň çözülip, degişli işleriň amala aşyryljakdygyna ynam bildirdi.

Gahryman Arkadagymyz elektrik energetikasy barada durup geçip, bu gün Türkmenistanyň goňşy doganlyk ýurtlar bolan Özbegistana we Gyrgyzystana öz elektrik energiýasyny iberýändigini belledi. Biz öňümizdäki döwürde elektrik energiýasyny Hazar deňziniň üsti bilen doganlyk Azerbaýjana, Türkiýä hem iberip bileris. Hut şu günüň özünde Hazar deňziniň türkmen kenarynda, Türkmenbaşy şäheriniň ýanynda kuwwaty 1574 megawat bolan täze, döwrebap elektrik stansiýasynyň düýbi tutuldy diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy.

Durmuşa geçirilýän bilelikdäki işleri güýçlendirmek we hukuk taýdan berkitmek maksady bilen, Türki Döwletleriň Guramasynyň düzümine gatnaşýan ýurtlar tarapyndan energetika pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça “Ýol kartasynyň” taýýarlanylmagyny maksadalaýyk hasaplaýaryn diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady.

Medeni-ynsanperwer gatnaşyklar meselesine aýratyn üns berildi. Taryhy, medeniýeti, dili we däp-dessurlary birmeňzeş bolan türki döwletleriň arasyndaky medeni-ynsanperwer gatnaşyklar köpugurly hyzmatdaşlygyň gün tertibinde möhüm orun eýeleýär. Bu ulgamda amala aşyrylýan özara ysnyşykly hereketler dost-doganlygyň, birek-birege hormat goýmagyň, özara ynanyşmagyň, goldaw bermegiň esasynda ulgamlaýyn ösdürilýär. Medeniýet, sungat, ylym-bilim we sport babatda hyzmatdaşlygyň berkidilmegi netijesinde ýurtlarymyzyňdyr halklarymyzyň özara ýakynlaşmagyna oňyn şertler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn medeni çäreleri ýygy-ýygydan geçirmegi, hususan-da, Türki döwletleriň bilelikdäki Medeniýet gününi guramagy teklip etdi.

Şol bir wagtda, Türki halklaryň medeniýetiň halkara guramasy bolan TÜRKSOÝ-nyň çäklerinde gatnaşyklarymyz ýokary derejede dowam etdirilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz kanagatlanma bilen belledi we TÜRKSOÝ-nyň medeni-ynsanperwer ugurda möhüm işleri alyp barýandygyny nygtamak bilen, onuň çäklerinde bilelikde geçirilýän çäreleriň giňeldilmegini maksadalaýyk hasaplaýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, 2024-nji ýylda belleniljek meşhur türkmen nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýi hem-de Türkmenistanyň gadymy Änew şäheriniň «Türki dünýäniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi mynasybetli halkara derejede birnäçe çäreleri geçirmegi meýilleşdirýäris. Biz bu ugurda halkara hyzmatdaşlyga, hususan-da, türki halklar bilen bilelikdäki işleriň durmuşa geçirilmegine uly ähmiýet berýäris diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Mümkinçilikden peýdalanyp, türkmen halkynyň Milli Lideri ýokary derejedäki duşuşyga gatnaşýanlary öňümizdäki ýyl geçiriljek dabaralara gatnaşmaga çagyrdy.

Şunuň bilen birlikde, ylym-bilim, saglygy goraýyş, sport we beýleki ugurlarda amala aşyrylýan işleri has-da berkitmegiň maksadalaýykdygy nygtaldy. Hususan-da, ylmy-barlag institutlarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, öňdebaryjy ylmy merkezleriň arasyndaky gatnaşyklary işjeňleşdirmek teklip edildi.

Çykyşynyň ahyrynda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow şu günki sammitiň örän ähmiýetli waka bolmak bilen, türki dilli döwletleriň özara gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmäge itergi berjekdigine berk ynam bildirdi we hemmelere ýokary jogapkärli döwlet işlerinde uly üstünlikleri, doganlyk halklara bolsa abadançylyk, gülläp ösüş arzuw etdi.

Şeýle hem sammitde guramanyň häzirki başlygy Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Azerbaýjanyň Prezidenti Ilham Aliýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Türkiýäniň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan, Wengriýanyň Premýer-ministri Wiktor Orban, Türki Döwletleriň Guramasynyň Baş sekretary Kubanyçbek Omuraliýew çykyş etdiler.

Ýokary derejeli duşuşyga gatnaşyjylar ähli ulgamlarda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň hem-de guramanyň abraýyny ýokarlandyrmak üçin tagalla etmegiň zerurdygyny bellediler. Türki Döwletleriň Guramasyna gatnaşyjy ýurtlarda telekeçileri goldamaga gönükdirilen Türki maýa goýum gaznasyny döretmegi öňe sürlen esasy başlangyçlaryň hatarynda görkezmek bolar. Şeýle hem logistikany we ulag gatnawlaryny ösdürmäge, täze ugurlary giňeltmäge uly üns berler.

Sammitiň barşynda bu düzümde başlyklyk etmek Gazagystana geçirildi.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew jemleýji sözünde Gazagystan Respublikasynyň guramada başlyklyk etmeginiň “Türki döwür” ýa-da “Turktime” şygary astynda geçjekdigini belledi. Munuň özi ileri tutulýan ugurlaryň sekizisini: däpler (Traditions), unifikasiýa (Unification), reformalar (Reforms), bilim (Knowledge), ynam (Trust), maýa goýumlar (Investments), mediasiýa (Mediation) we energiýa (Energy) ýaly ugurlary şöhlelendirýär. Goňşy döwletiň Baştutany öz çykyşynda şol ugurlaryň her biri barada jikme-jik durup geçdi. Sammitiň netijeleri boýunça guramanyň öňünde täze maksatlar we wezipeler goýuldy.

Gazagystan Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasy tamamlanandan soňra, Gahryman Arkadagymyz Astananyň Nursultan Nazarbaýew adyndaky Halkara howa menziline ugrady. Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Liderini Gazagystanyň Premýer-ministri Alihan Smailow we doganlyk ýurduň beýleki resmi adamlary ugratdylar.

Aşgabadyň Halkara howa menziline gelende, Gahryman Arkadagymyzy resmi adamlar garşyladylar.

Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri Gazagystan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi bilen söhbetdeş boldy. Diplomat Gahryman Arkadagymyzy iş saparynyň üstünlikli geçmegi bilen tüýs ýürekden gutlady. Bellenilişi ýaly, Milli Liderimiziň bu gezekki sapary iki doganlyk ýurtlaryň arasyndaky dürli ugurlar boýunça yzygiderli ösdürilýän hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynda täze tapgyr boldy.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň 10-njy sammitiniň türki dünýäniň ýurtlarynyň dost-doganlyk gatnaşyklarynyň berkidilmeginde nobatdaky ädime öwrülendigini belledi. Gahryman Arkadagymyz sammitiň dowamynda öňe sürlen başlangyçlary iş ýüzünde amala aşyrmakda Türkmenistanyň mundan beýläk-de goldaw berjekdigini nygtady. Bellenilişi ýaly, sammitde kabul edilen çözgütler türki döwletleriň ykdysady mümkinçiliklerini doly derejede peýdalanmak babatda uly ähmiýete eýedir.

Söhbetdeşligiň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de giňeldiljekdigine ynam bildirdi.

(Astana şäheri, 2023-nji ýylyň 3-nji noýabry)

Hormatly döwlet Baştutanlary!

Hormatly maslahata gatnaşyjylar!

Ilki bilen, Türki Döwletleriň Guramasynyň şu günki ýokary derejeli duşuşygyna gatnaşmaga çakylyk hem-de çäräniň ýokary derejede guralmagy babatda döredilen amatly şertler we myhmansöýerligi üçin Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti hormatly Kasym-Žomart Kemelewiç Tokaýewe çuňňur minnetdarlyk bildirýärin. Şu ýokary derejeli duşuşygyň ýurtlarymyzyň arasyndaky syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň has-da ösmegine we bu ugurda täze wezipeleri kesgitlemäge ýardam berjekdigine ynanýaryn.

Hormatly maslahata gatnaşyjylar!

Bu gün syýasy gatnaşyklar Türki Döwletleriň Guramasyna gatnaşýan ýurtlaryň arasynda ýokary derejede alnyp barylýar. Biziň döwletlerimiz birek-birege özara goldaw berip, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn formatlarda, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynda we beýleki abraýly halkara düzümlerde netijeli özara hereketleri amala aşyrýarlar. Şeýle ysnyşykly gatnaşyklar häzirki özboluşly zamanda möhüm ähmiýete eýe bolýar.

Mälim bolşy ýaly, soňky döwürde halkara gatnaşyklar ulgamy öz ösüşiniň kyn döwrüni başdan geçirýär. Dürli künjeklerde, şol sanda biziň ýurtlarymyza ýakyn sebitlerde syýasy-strategik ýagdaýlar ýüze çykýar. Şunuň netijesinde, dünýä jemgyýetçiligi dürli ählumumy wehimlerdir howplar bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Ählumumy parahatçylyk we howpsuzlyk ulgamyna oňaýsyz täsir edýän bu çylşyrymly hadysalardan baş alyp çykmak üçin döwletleriň tagallalaryny birleşdirmekleri, emele gelen syýasy ýagdaýlara oýlanyşykly baha bermekleri hem-de zerur bolan çözgütleri kabul etmekleri wajyp hasaplanýar. Şol sebäpli, halkara hukuk kadalaryna, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasyna esaslanyp, ýüze çykýan howplara garşy göreşmegiň netijeli gurallaryny döretmek, bilelikdäki hereketleri ýola goýmak, anyk çemeleşmeleridir meýilnamalary işläp taýýarlamak zerur bolup durýar.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan howpsuzlygyň bölünmezligi we bitewüligi baradaky garaýyşlardan ugur almak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky başlangyç bilen çykyş etdi. Türkmen tarapy bu başlangyjyň iş ýüzünde durmuşa geçirilmegi üçin şu aşakdaky üç ýörelgäni peýdalanmagy maksadalaýyk hasaplaýar:

birinjiden, dawaly ýagdaýlara, hususan-da, ýüze çykyp başlan tapgyrynda, olara ýol bermezlik üçin öňüni alyş diplomatiýasyny ulanmak;

ikinjiden, Bitaraplyk guralynyň mümkinçiliklerinden doly peýdalanmak;

üçünjiden, ynanyşmaga esaslanýan dialog medeniýetini dikeltmek.

Biz agzalan strategiýanyň özara düşünişmäge we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga, dünýä jemgyýetçiliginiň öňünde duran gaýragoýulmasyz meseleleriň çözülmegine, galyberse-de, Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmaga ýardam berjekdigine ynanýarys. Şol sebäpli, Türki Döwletleriň Guramasyna gatnaşýan ýurtlaryň Türkmenistanyň Milletler Bileleşiginde öňe süren bu wajyp başlangyjyny iş ýüzünde amala aşyrmakda goldaw berjekdiklerine berk ynanýaryn.

Hormatly Rejep Taýyp Ärdoganyň belläp geçişi ýaly, adamzadyň taryhy urşuň utan ýeriniň ýokdugyny tassyklaýar. Atylan ok yzyna gaýtmaýar, ol çagamy ýa esgermi, saýgaryp durmaýar. Şunuň bilen baglylykda, doganlyk Bitarap Türkmenistan Rejep Taýyp Ärdoganyň ynsanperwer başlangyjyny goldamaga taýýardyr.

Gatnaşyklarymyzyň halkara ölçegleri barada aýtmak bilen, halkara guramalaryň çäklerinde özara hereketleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak üçin Türki Döwletleriň Guramasynyň ýurtlarynyň 2024-2025-nji ýyllar üçin Hyzmatdaşlyk maksatnamasyny kabul etmek baradaky teklibi öňe sürýäris.

Söwda-ykdysady ugur babatda Türkmenistan Türki Döwletleriň Guramasynyň çäklerinde özara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmegi maksadalaýyk hasaplaýar. Şunda, ilkinji nobatda, döwletlerimizi birleşdirýän ykdysady ugurlary görkezmek zerurdyr. Olar ulag, energetika, söwda, önümçilik kooperasiýasy we beýleki pudaklary öz içine alýar. Umuman, türki döwletleriň eýe bolan ykdysady mümkinçiliklerini döwrüň talaplaryna laýyklykda doly derejede, netijeli işe girizmegi, dünýä ösüşiniň esasy ugurlary bilen sazlaşykly alyp barmagy zerur hasaplaýarys.

Ulag we logistika ulgamy biziň ýurtlarymyzyň gatnaşyklarynda wajyp orun eýeleýär.

Bilşiňiz ýaly, häzirki ählumumy durnuksyzlyk ýagdaýynda döwletlerimiziň arasynda we olaryň çäklerinden daşarda giňden ýaýran hem-de döwrebap üstaşyr ulag, logistika ulgamyny döretmek wezipesi esasy meseleleriň biri bolup durýar. Bu ugurda Türkmenistan soňky ýyllarda Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän birnäçe iri üpjünçilik ulgamynyň taslamalaryny öňe sürdi. Olara Türki Döwletleriň Guramasyna girýän ýurtlar hem işjeň gatnaşýarlar.

Has takyk bellesek, 2017-nji ýylda Aşgabatda gol çekilen degişli ylalaşyga laýyklykda, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça ulag geçelgesi döredildi. Häzirki wagtda bu ulag ýoluny doly güýjünde işe girizmek babatda tagalla edilýär. Şeýle hem 2019-njy ýylyň mart aýynda Türkmenistanyň başlangyjy bilen Hazar deňzi — Gara deňiz ulag geçelgesi döredildi we degişli köptaraplaýyn resminama gol çekildi. Mundan başga-da, häzirki döwürde Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan ugry boýunça Hazar deňzine çykjak, soňra bolsa Azerbaýjana we Türkiýä uzajak ulag geçelgesini döretmek babatda hem işler alnyp barylýar.

Diňe ýokarda görkezilen käbir mysallar türki döwletleriň gatnaşmagynda döredilýän Hazarüsti ulag geçelgeleriniň zerurlygyny we netijeliligini aýdyň görkezýär. Şunuň bilen baglylykda, üstaşyr ulag gatnawlaryny işjeňleşdirmek üçin Türkmenistanyň logistika hem-de üpjünçilik ulgamynyň mümkinçiliklerini ulanmagy teklip edýärin.

Ýene bir möhüm ugur hökmünde energetika ulgamyny görkezmek bolar.

Türkmenistan baý nebitgaz gorlaryna eýe bolmak bilen, energiýa göterijileriniň dünýä bazaryna ygtybarly we howpsuz ýagdaýda iberilmegi baradaky syýasaty alyp barýar. Ylaýta-da, türkmen tebigy gazynyň we elektrik energiýasynyň goňşy ýurtlara, sebitiň döwletlerine iberilmegi babatda işler amala aşyrylýar. Bu ugurda Türki Döwletleriň Guramasynyň düzümine girýän ýurtlar bilen ysnyşykly gatnaşyklar alnyp barylýar. Mysal hökmünde aýtsak, häzirki wagtda Türkmenistan goňşy we doganlyk ýurtlar bolan Özbegistana, Azerbaýjana öz tebigy gazyny iberýär. Şol bir wagtyň özünde, türkmen tebigy gazyny Hazar deňziniň üsti bilen Azerbaýjana, Türkiýä we geljekde dünýä bazarlaryna çykarmak üçin mümkinçiliklerimiz bar. Bu babatda ýakyn wagtda biziň doganlyk ýurtlarymyz bilen ähli zerur bolan meseleleri çözüp, degişli işleri amala aşyrjakdygymyza berk ynanýaryn.

Şeýle hem elektrik energetikasy barada aýdylanda, bu gün Türkmenistan goňşy doganlyk ýurtlar bolan Özbegistana we Gyrgyzystana öz elektrik energiýasyny iberýär. Bu pudak boýunça biz öňümizdäki döwürde elektrik energiýasyny Hazar deňziniň üsti bilen doganlyk Azerbaýjana, Türkiýä hem iberip bileris. Ýeri gelende aýtsam, hut şu günüň özünde Hazar deňziniň türkmen kenarynda, Türkmenbaşy şäheriniň ýanynda kuwwatlylygy 1574 megawat bolan täze, döwrebap elektrik stansiýasynyň düýbi tutuldy.

Umuman, durmuşa geçirilýän bilelikdäki işleri güýçlendirmek we hukuk taýdan berkitmek maksady bilen, Türki Döwletleriň Guramasynyň düzümine gatnaşýan ýurtlar tarapyndan energetika pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça “Ýol kartasynyň” taýýarlanylmagyny maksadalaýyk hasaplaýaryn.

Taryhy, medeniýeti, dili we däp-dessurlary birmeňzeş bolan türki döwletleriň arasyndaky medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň köpugurly hyzmatdaşlygymyzyň gün tertibinde möhüm orun eýeleýändigini bellemek isleýärin. Bu ulgamda amala aşyrylýan özara ysnyşykly hereketler dost-doganlygyň, birek-birege hormat goýmagyň, özara ynanyşmagyň, goldaw bermegiň esasynda ulgamlaýyn ösdürilýär. Medeniýet, sungat, ylym-bilim we sport babatda hyzmatdaşlygyň berkidilmegi netijesinde ýurtlarymyzyňdyr halklarymyzyň özara ýakynlaşmagyna oňyn şertler döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn medeni çäreleri ýygy-ýygydan geçirmegi, hususan-da, Türki döwletleriň bilelikdäki Medeniýet gününi guramagy teklip edýärin.

Şol bir wagtda, Türki medeniýetiň halkara guramasy bolan TÜRKSOÝ-nyň çäklerinde gatnaşyklarymyz ýokary derejede dowam etdirilýär. TÜRKSOÝ-nyň medeni-ynsanperwer ugurda möhüm işleri alyp barýandygyny nygtamak bilen, onuň çäklerinde bilelikde geçirilýän çäreleriň giňeldilmegini maksadalaýyk hasaplaýaryn. Şunuň bilen baglylykda, 2024-nji ýylda belleniljek meşhur türkmen nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýi hem-de Türkmenistanyň gadymy Änew şäheriniň «Türki dünýäniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi mynasybetli halkara derejede birnäçe çäreleri geçirmegi meýilleşdirýäris. Biz bu ugurda halkara hyzmatdaşlyga, hususan-da, türki halklar bilen bilelikdäki işleriň durmuşa geçirilmegine uly ähmiýet berýäris. Mümkinçilikden peýdalanyp, Sizi öňümizdäki ýylda ýurdumyzda geçiriljek dabaralara gatnaşmaga uly hormat bilen çagyrýaryn.

Şeýle hem biz ylym-bilim, saglygy goraýyş, sport we beýleki ugurlarda amala aşyrylýan işleri has-da berkitmegi maksadalaýyk hasaplaýarys. Hususan-da, ylmy-barlag institutlarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, öňdebaryjy ylmy merkezleriň arasyndaky gatnaşyklary depginli ösdürmegi teklip edýärin.

Şu günki sammitiň örän ähmiýetli waka bolmak bilen, türki dilli döwletleriň özara gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmäge itergi berjekdigine berk ynanýaryn. Sözümiň ahyrynda siziň ähliňize jogapkärli döwlet işiňizde uly üstünlikleri, doganlyk halklarymyza bolsa abadançylyk we gülläp ösüş arzuw edýärin.