2024-nji ýylyň 15-nji iýulynda Türkmenistanyň Mejlisinde  ABŞ-nyň Halkara ösüş agentliginiň (USAID) ýurdumyzda amala aşyrýan «Türkmenistanda dolandyryş işi» (GAT) atly taslamasynyň çäklerinde USAID-yň Türkmenistandaky wekili Jeffri Skarin bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň wekilleriniň arasynda duşuşyk geçirildi. 

Duşuşygyň barşynda taraplar Türkmenistanyň Mejlisi bilen ABŞ-nyň Halkara ösüş agentliginiň arasynda hyzmatdaşlygy giňeltmegiň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşdylar. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň esasy kanun çykaryjy häkimiýetini amala aşyrýan edaranyň işiniň sanlylaşdyrylmagyna işjeň goldaw bermek, kanun çykaryjylyk işinde tejribe alyşmak, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň işini kämilleşdirmek bilen bagly meseleler babatda bilelikdäki tagallalary birleşdirmek boýunça pikir alşyldy.

2024-nji ýylyň 14-nji iýulynda Türkmenistanyň Mejlisiniň Ýaş parlamentariler toparynyň mejlisi geçirilip,  täze taryhy döwrümizde hormatly Prezidentimiz, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda alnyp barylýan döwletiň ýaşlar syýasatyny täze döwrüň ruhuna laýyklykda durmuşa geçirmek, ýurdumyzyň ýaş raýatlarynyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak, olaryň durmuş goraglylygyny üpjün etmek we Türkmenistanda ýaşlar parlamentarizmi ösdürmek hem-de ýaşlaryň döwlet dolandyryş ulgamyndaky tutýan orny bilen bagly beýleki möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Halkymyzyň baý durmuş tejribesine daýanyp, Hormatly Prezidentimiz ýaşlarymyzyň ruhy­ahlak, medeni aň­bilim, beden taýdan ösüşine, watançy nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek işine, döwrebap bilim­terbiýesine hem­de jemgyýetçilik durmuşyna işjeň gatnaşmagy üçin ähli şertleri döretmäge, şahsy başarnygyny ösdürmäge, sagdyn durmuş kadalaryny kemala getirmäge aýratyn ähmiýet berilýändigi hakynda Türkmenistanyň Mejlisiniň Ýaş parlamentariler toparynyň mejlisinde çykyş edenler uly buýsanç bilen bellediler.

Ýurdumyzyň ýaşlar baradaky döwlet syýasaty Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň ýaş raýatlarynyň hukuklarynyň, erkinliginiň we goldanylmagynyň amala aşyrylmagyna gönükdirilen durmuş-ykdysady, syýasy, guramaçylyk hem-de hukuk çäreleriniň ulgamy bolup, ol hukuk, ykdysady, durmuş we guramaçylyk babatynda zerur şertleriň hem-de ýaşlaryň jemgyýetde özlerini ykrar etmekleri ugrunda möhüm döwlet kepillikleriniň döredilmegine, ýaşlaryň jemgyýetçilik birleşikleriniň ösüşine hem-de olary goldamaga gönükdirilýär.

Berkarar döwletimizde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen ýaşlaryň hukuk we durmuş üpjünçiligini kepillendirýän milli kanunçylyk ulgamy döredildi. Türkmenistanyň Zähmet, Maşgala, Ilaty durmuş taýdan goramak hakyndaky kodekslerinde, «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda», «Bilim hakynda», «Medeniýet hakynda», «Döwlet ylmy-tehniki syýasaty hakynda», «Ylmy-tehnologiýa parklary hakynda», «Bedenterbiýe we sport hakynda», «Raýatlaryň saglygynyň goralmagy hakynda» başga-da kabul edilen onlarça Türkmenistanyň kanunlarynda bu meseleler öz beýanyny tapýar, diýip çykyş edenler belledi.

Mejlise gatnaşyjylar Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyza, Gahryman Arkadagymyza ýaş parlamentarileriň arasynda özara tejribe alyşmak babatda hyzmatdaşlygyň täzeçe iş usullaryny ýola goýmak barada edýän tagallalary üçin öz hoşallyklaryny beýan etdiler.

 Olar Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň, Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli syýasaty netijesinde ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleri kanunçylyk taýdan üpjün etmekde, milli kanunçylygy kämilleşdirmekde, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda alnyp barylýan içeri we daşary syýasaty ýurdumyzda we  halkara derejesinde giňden wagyz etmekde mundan beýläk hem ak ýürekden zähmet çekjekdiklerine ynandyrdylar we Hormatly Prezidentimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň janlarynyň sag, işleriniň rowaçlyklara beslenmegini tüýs ýürekden arzuw etdiler.

Türkmenistanyň Mejlisinde geçirilen maslahatda «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň alty aýynda Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň, Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň ösüşiniň häzirki tapgyrynda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň  we halkara hukugynyň kadalaryny nazara almak bilen, täze kanun taslamalaryny taýýarlamagy dowam etdirmek barada öňde goýýan wezipelerinden ugur  alyp, ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen işleriň yzygiderli durmuşa geçirilýändigi bellenilip geçildi.

2024-nji ýylyň alty aýynda ýurdumyzyň durmuşynyň dürli ugurlaryna degişli jemgyýetçilik gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän kanunlaryň 10-sy, şeýle hem Mejlisiň kararlarynyň 11-si kabul edildi.

Mejlisde döredilen iş toparlarynda raýatlaryň hukuklaryny we kanuny bähbitlerini goramak, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak, ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda, şol sanda oba hojalyk, daşky gurşawy goramak, ylym, saglyk, bedenterbiýe we sport ulgamlarynda hem-de daşary syýasat işi babatynda hereket edýän birnäçe kanunlary döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça alnyp barlandygy barada çykyşlar diňlenildi hem-de kanunçylygy kämilleşdirmek barada ileri tutulýan wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Maslahatda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzda şahyryň  medeni mirasyny gorap saklamak boýunça geçirilýän çäreleriň ähmiýeti bellenildi. Şeýle hem maslahatda edilen çykyşlarda halkara guramalar bilen ýola goýlan netijeli gatnaşyklary ösdürmek we parlamentara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça  durmuşa geçirilen  çäreler barada  durlup geçildi.  

Maslahatyň dowamynda Mejlisiň deputatlarynyň döwletimiziň içeri we daşary syýasatyny, kabul edilen kanunlaryň many-mazmunyny halk köpçüligine düşündirmek, «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň taryhy syýasy-jemgyýetçilik ähmiýetini wagyz etmek boýunça   deputatlaryň saýlaw okruglarynda alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de netijeli  dowam etdirmekde öňde durýan wezipeleri kesgitlenildi.

Maslahata gatnaşyjylar milli kanunçylygy döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirmek hem-de döwrebaplaşdyrmak ugrunda ähli tagallalary etjekdiklerine Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzy, Gahryman Arkadagymyzy ynandyrdylar.

2024-nji ýylyň 13-nji iýulynda Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň altynjy maslahaty geçirildi. Maslahatda deputatlar   hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna we ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda işlenip taýýarlanylan kanunlaryň taslamalaryny ara alyp maslahatlaşdylar hem-de kabul etdiler.

Maslahatda Türkmenistanyň Mejlisiniň möhletinden öň çykyp giden deputatlarynyň saýlaw okruglarynda şu ýylyň 7-nji iýulynda geçirilen saýlawlar bilen bagly «Türkmenistanyň Mejlisiniň aýry-aýry saýlaw okruglary boýunça saýlanylan deputatlarynyň ygtyýarlyklaryny ykrar etmek hakynda» Türkmenistanyň Mejlisiniň karary kabul edildi. Şeýle hem Mejlisiň düzümi bilen baglanyşykly käbir guramaçylyk meselelerine seredildi.   

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň pugtalandyrylmagy we hemmetaraplaýyn giňeldilmegi Türkmenistanyň daşary syýasatynyň strategik ugry bolup durýar. Munuň özi ýurdumyzyň we Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň barha täze mazmun bile baýlaşýandygyny, Türkmenistanyň halkara başlangyçlarynyň milletler bileleşiginde giň goldaw tapýandygyny  ýene-de bir gezek görkezýär.

Şunuň bilen baglylykda, maslahatda ýurdumyzyň halkara konwensiýalaryny we ylalaşyklaryny tassyklamak we olara goşulyşmak baradaky daşary syýasat başlangyçlaryny kanunçylyk taýdan goldamak boýunça Türkmenistanyň  birnäçe   kanunlarynyň taslamalaryna garaldy we kabul edildi. Bu kanunlar Türkmenistanyň  dürli ugurlarda dünýä döwletleri we halkara guramalary bilen    hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny  hukuk taýdan düzgünleşdirmäge ýardam eder.

Mejlisiň dowamynda «Adalatçy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Adalatçynyň diwanynyň alyp baran işleri we ýurtda adam hukuklary babatdaky ýagdaý hakynda  Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil – Adalatçy deputatlaryň öňünde çykyş etdi.

Şeýle hem Türkmenistanyň Býujet, Sanitariýa, Ilaty durmuş taýdan goramak kodekslerine, «Bedenterbiýe we sport hakynda», «Döwlet ylmy-tehniki syýasaty hakynda», «Ylmy edaralar hakynda», «Sportda dopinge garşy göreşmek hakynda», «Tohumçylyk hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» hem-de «Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna  goşmaçalar we üýtgetmeler girizmek hakynda» Türkmenistanyň  Kanunlary kabul edildi. Bu kanunlar dürli ulgamlarda işleriň döwrüň talabyna laýyklykda alnyp barylmagy üçin hukuk esaslaryny döretmäge, ýagny Döwletiň býujet ulgamynyň işini we dolandyrylyşyny, Döwlet arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň işini kämilleşdirmek, Türkmenistanyň Pensiýa gaznasynyň işine sanly ulgamy ornaşdyrmak, ylym ulgamyndaky gatnaşyklary, bedenterbiýe we sport hyzmatlaryny ösdürmek, sportda dopinge garşy göreşmek, adwokatura we adwokatlyk işine guramaçylyk-usuly taýdan berilýän kömegiň talaplaryna gözegçiligi berkitmek, raýat ýagdaýynyň namalarynyň ýazgysyny döwlet belligine almaga hukugy bolan edaralaryň işini döwrebaplaşdyrmak, tohumçylyk işini döwrüň talabyna laýyk getirmek bilen baglanyşykly  gatnaşyklary düzgünleşdirmäge ýardam eder. 

Maslahatda deputatlar Türkmenistanyň kanunçylygyny kämilleşdirmek barada döredýän giň mümkinçilikleri üçin Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyklaryny beýan etdiler.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ykdysadyýetiň pudaklarynda şu ýylyň geçen alty aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalaryň ýerine ýetirilişi ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem ýolbaşçylary wezipä bellemek we wezipeden boşatmak bilen bagly meselelere seredilip, şu ýylyň ikinji ýarymynda öňde duran wezipeler kesgitlenildi. Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, käbir ýolbaşçylaryň, welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Hökümet mejlisine Türkmenistanyň Mejlisiniň wekilleri, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, welaýatlaryň, Aşgabat, Arkadag şäherleriniň häkimleri, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary, gazet-žurnallaryň redaktorlary hem-de beýleki ýolbaşçylar çagyryldy.

Ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradowa söz berildi. Ol 2024-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda görlen çäreleriň netijesinde, jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edildi. Bu görkeziji senagat pudagynda 3,6 göterime, gurluşykda 9,3 göterime, ulag we aragatnaşyk pudagynda 7,3 göterime, söwdada 7,8 göterime, oba hojalygynda 5,8 göterime, hyzmatlar ulgamynda 7,9 göterime deň boldy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 11,5 göterim artdy. Şu ýylyň birinji ýarymy boýunça bölek satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 11,1 göterim köpeldi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2023-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim ýokarlandy. Hasabat döwründe aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary öz wagtynda we doly maliýeleşdirildi. Şeýle hem “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.

Maliýe we ykdysadyýet ministri S.Joraýew hasabat döwründe Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi, özleşdirilen maýa goýumlar hem-de Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, 2024-nji ýylyň 1-nji iýuly ýagdaýyna görä, baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 102,1 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,7 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe ýerli býujetleriň girdeji bölegi 101,4 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,2 göterim berjaý edildi. Şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda balans toparlarynyň jemi 44, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň 38 mejlisi geçirildi. Bu mejlisleriň barşynda ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, olaryň garamagyndaky edara-kärhanalaryň maliýe-hojalyk işleriniň netijelerine seredildi. 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň birinji ýarymynyň jemleri boýunça maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi 20,8 göterim artdy we jemi içerki önümiň 17,3 göterimine deň boldy. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 48,5 göterimi önümçilik, 51,5 göterimi durmuş we medeni maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. Şeýle hem şu ýylyň 1-nji iýuly ýagdaýyna görä, Oba milli maksatnamasynyň ýerine ýetirilişiniň görkezijileri barada aýdyldy.

Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy D.Amanmuhammedow şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ministrlikler hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan meýilnamalaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, şu ýylyň birinji ýarymynda senagat ulgamynda durnukly ösüş gazanyldy. Hususan-da, 40230,1 million kub metr tebigy gaz, 4163,7 müň tonna nebit çykaryldy. 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nebit bitumynyň öndürilişi 13,2 göterim, mazut boýunça 31,7 göterim, aýna listi boýunça 7,9 göterim, sement boýunça 6,8 göterim, tutulan balyklar boýunça 34,2 göterim, gaýtadan işlenen hem-de gaplanan balyk we balyk önümleri boýunça 16,5 göterim, süýt önümleri boýunça 14,1 göterim, mesge ýagy boýunça 10,8 göterim, süýji-köke önümleri boýunça 5,6 göterim ösüş gazanyldy. Ulag-kommunikasiýa pudagynda-da öňegidişlikler gazanyldy. Ýük daşamagyň we ýolagçy gatnatmagyň möçberiniň artmagy hem muňa şaýatlyk edýär. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 12,7 göterim artdy. Oba hojalygynda şu ýylyň alty aýynda, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, öndürilen gök önümler 7,4 göterim, ýeralma 11,4 göterim, miwe we ir-iýmişler 1,2 göterim, süýt 0,5 göterim, diri agramdaky etiň öndürilişi 0,6 göterim ýokarlandy.

Ýanwar — iýun aýlarynda ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz böleginde hem oňyn netijeler gazanyldy. Şunda ýüpek matalar 1,4 göterim, süýji-köke önümleri 5,9 göterim, mesge ýagy 15,3 göterim, süýt önümleri 14,5 göterim, unaş önümleri 64,1 göterim, çörek we çörek önümleri 7 göterim, gök önümler 9,3 göterim, ýeralma 5,8 göterim, süýt 0,5 göterim artdy.

Statistika baradaky döwlet komitetiniň ýolbaşçysy statistika ulgamynyň işini döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmek we ulgama döwrebap usullary girizmek bilen, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada-da hasabat berdi.

Soňra Merkezi bankyň başlygy T.Mälikow 2024-nji ýylyň geçen alty aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe bank ulgamy tarapyndan ykdysadyýete karzlaryň gönükdirilmegi dowam etdirildi. 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň birinji ýarymynda ýurdumyzyň banklary tarapyndan hususy ulgama berlen karzlaryň umumy möçberi artdy. Şunuň bilen birlikde, kiçi we orta telekeçiligi goldamak üçin ýeňillikli karzlaryň, hususy oba hojalyk önümlerini öndürijilere gönükdirilen karz serişdeleriniň görkezijisi ýokarlandy. Şu ýylyň 1-nji iýuly ýagdaýyna görä, Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Kararyna laýyklykda, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde, ýurdumyzyň welaýatlarynda raýatlara gozgalmaýan emlägi satyn almak üçin berlen ipoteka karzlarynyň galyndysy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 12,4 göterim artdy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, ministrlikler we pudak edaralary tarapyndan şu ýylyň alty aýynyň önümçilik meýilnamalarynyň, kabul edilen maksatnamalarda göz öňünde tutulan çäreleriň, öňde goýlan wezipeleriň ýerine ýetirilişini seljermegi dowam etdirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen birlikde, salgytlaryň doly hem-de wagtynda tölenmegine, býujet serişdeleriniň rejeli, maksadalaýyk sarp edilişine gözegçiligi güýçlendirmek babatda görkezme berildi. Şu ýylyň ahyryna çenli Döwlet býujetiniň girdejiler we çykdajylar bölegini üpjün etmek üçin zerur çäreleri görmegiň möhümdigine aýratyn üns çekildi. Geljek ýylyň býujetini oýlanyşykly hem-de öz wagtynda düzmegi üpjün etmek zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Halkara tejribeden ugur alyp, býujet-salgyt ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, kärhanalaryň önümçilik kuwwatynyň ulanylyşyny gözegçilikde saklamak, ykdysadyýetde puluň kadaly dolanyşygyny gazanmak, milli maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmegiň çeşmelerini yzygiderli öwrenmek möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Bellenilişi ýaly, ykdysadyýetiň önümçilik pudaklaryny karzlaşdyrmak boýunça banklaryň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, karzlaryň maksadalaýyk peýdalanylyşyny üpjün edip, onuň netijeliligini artdyrmak zerurdyr. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz milli puluň hümmetini durnukly saklamak boýunça hemişe degişli işleri geçirmegi, halkara maliýe guramalary bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin netijeli işleri alyp barmagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz biziň alyp barýan syýasatymyz bagtyýar raýatlarymyzyň hal-ýagdaýyny yzygiderli gowulandyrmaga gönükdirilendir diýip belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz 2025-nji ýylyň ýanwaryndan başlap, zähmet haklaryny, pensiýalary, döwlet kömek pullaryny we talyp haklaryny 10 göterim ýokarlandyrmak hakynda Permana gol çekdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow ýurdumyzda nebitiň we gazyň çykarylyşyny artdyrmak hem-de olary dünýä bazaryna çykarmagyň ugurlaryny köpeltmek boýunça 2024-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Wise-premýer nebit we gaz kondensatyny çykarmak ulgamynda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada hasabat berip, hususan-da, “Türkmennebit” döwlet konserni tarapyndan meýilnamanyň 102,9 göterim ýerine ýetirilendigini aýtdy. Döwlet konserniniň nebiti gaýtadan işleýän zawodlary tarapyndan nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 102,9 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe benzin öndürmegiň meýilnamasy 106,3 göterim, dizel ýangyjynyň meýilnamasy 100,1 göterim, polipropileni öndürmegiň meýilnamasy 107,9 göterim, çalgy ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasy 116,7 göterim berjaý edildi. Şeýle-de suwuklandyrylan gazy öndürmek, tebigy we ugurdaş gazy çykarmak, mawy ýangyjy daşary ýurtlara ibermek babatda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, nebitgaz senagatynyň milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýandygyny belledi. Şoňa görä-de, topluma degişli kärhanalaryň önümçilik kuwwatyny artdyrmak üçin döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmagy we toplumlaýyn çäreleri görmegi dowam etdirmek, Hazar deňziniň sebitinde uglewodorod serişdelerini gözlemek we özleşdirmek üçin daşary ýurt kompaniýalaryny çekmek, türkmen geologlary tarapyndan uglewodorod serişdeleriniň geljegi uly bolan gatlaklaryny gözlemek, barlamak işlerini netijeli dowam etdirmek, ýurdumyzda uglewodorod serişdelerini gözlemek, ýüze çykarmak, özleşdirmek boýunça alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de güýçlendirmek we bu işlere halkara tejribäni giňden ornaşdyrmak zerur bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere bu işlere berk gözegçiligi amala aşyrmagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow gurluşyk we senagat toplumynyň şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda alyp baran işleriniň jemleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe toplum tarapyndan öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 112,7 göterim boldy.

Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň birinji ýarymynda önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 107,8 göterim berjaý edildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň möçberi 880 million manada deň boldy. Energetika ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň, işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 108,4 göterim, «Türkmenhimiýa» döwlet konserni tarapyndan 132,6 göterim berjaý edildi. Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentligi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 106,3 göterime, Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça 112,7 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, gurluşyk we senagat toplumynyň kärhanalarynyň bökdençsiz işledilmegini gazanmak üçin zerur çäreleri görmegiň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen birlikde, himiýa kärhanalaryny doly kuwwatynda işletmek, täze önümçilikleri döretmek boýunça alnyp barylýan işleri güýçlendirmegiň möhümdigi nygtaldy. Ylmyň hem-de tehnologiýalaryň iň täze gazananlary esasynda senagat, gurluşyk önümçiliginiň täze, döwrebap bilelikdäki kärhanalaryny döretmek zerurdyr.

Şeýle-de wise-premýere elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrmak, utgaşykly dolanyşykda işleýän täze elektrik stansiýalaryny gurmak, paýlaýjy ulgamlaryň tehniki ýagdaýlaryny gowulandyrmak boýunça işleri netijeli dowam etdirmek tabşyryldy. Şunuň bilen birlikde, döwlet ähmiýetli awtomobil ýollarynyň gurluşygyny alyp barmak, awtomobil ýollaryny döwrebaplaşdyrmak, olaryň dünýä standartlaryna gabat gelmegi üçin pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny yzygiderli berkitmek möhümdir. Şu ýylyň ahyryna çenli açylmagy meýilleşdirilýän binalaryň we desgalaryň bellenen möhletlerde, ýokary hilli ulanmaga tabşyrylmagyny berk gözegçilikde saklamak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we wise-premýere birnäçe tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew söwda we dokma toplumynyň ministrliklerinde, telekeçilik ulgamynda şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,1 göterime, önüm öndürmegiň ösüşi bolsa 104,5 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynda taýýarlanan önümleriň, şol sanda nah ýüplügiň, matalaryň önümçiliginiň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, degişlilikde, 133,5 we 122 göterime deň boldy. Tikin, trikotaž önümleriniň ösüşi 104,4 göterime, gön önümçiliginiň ösüşi bolsa 118 göterime barabar boldy. “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň kärhanalarynda haly önümçiliginiň meýilnamasy 101,3 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasynda hasabat döwründe söwda geleşikleriniň 147-si geçirilip, şolarda 14 müň 40 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 111,4 göterime deň boldy. Hasabat döwründe 12 sergi we 65 maslahat geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň önümçiliginiň ösüşi şu ýylyň geçen alty aýynda 112,1 göterime, senagat önümçiligi bolsa 103,2 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, başga işe geçmegi sebäpli, R.Rejepowy Türkmenistanyň dokma senagaty ministri wezipesinden boşatdy we bu wezipä N.Orazgeldiýewi belledi.

N.Orazgeldiýew bildirilen uly ynam üçin hoşallyk bildirip, täze wezipede mundan beýläk-de tutanýerli zähmet çekjekdigine ynandyrdy hem-de hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, döwlet ähmiýetli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz O.Işangulyýewany, pensiýa gitmegi sebäpli, «Türkmenhaly» döwlet birleşiginiň başlygy wezipesinden boşatdy we bu wezipä Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň hem-de Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň başlygy wezipesinde işleýän A.Durdyýewany belledi.

A.Durdyýewa bildirilen ynam üçin hoşallyk bildirip, täze wezipede netijeli işlemek üçin ähli bilimini, güýç-gaýratyny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýere ýüzlenip, içerki bazaryň azyk we beýleki zerur harytlar bilen üpjünçiligini gowulandyrmak üçin söwda toplumynyň önümçilik kuwwatyny doly peýdalanmagyň zerurdygyny nygtady. Dokma önümleriniň hilini, möçberini, daşarky bazarda bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak babatda toplumlaýyn çäreleri görmek, dokma, haly we haly önümleriniň elektron söwdalaryny guramak üçin bu işe sanly ulgamy ornaşdyrmak möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda hususy bölegiň işini giňeltmek boýunça netijeli işleri dowam etdirmek, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň, Söwda-senagat edarasynyň işini has netijeli guramak zerurdyr. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda öndürilýän önümleri mahabatlandyrmak bilen, daşary döwletlerde söwda öýlerini açmak boýunça meseleleriň üstünde işlemegiň wajypdygyna ünsi çekip, wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamynda şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýylyň birinji ýarymynda Aşgabat we Arkadag şäherlerinde, ýurdumyzyň welaýatlarynda milli senenamamyzda göz öňünde tutulan baýramçylyklar, Gündogaryň beýik akyldary, türkmen nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy, medeni-durmuş maksatly desgalaryň ulanmaga berilmegi mynasybetli dürli dabaralar, forumlar, konsertler guraldy. Şunuň bilen birlikde, ozal yglan edilen döredijilik bäsleşikleriniň jemleri jemlenip, ýeňijileri sylaglamak dabaralary geçirildi. Hasabat döwründe Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen, Döwlet sirkine, aýry-aýry professional sirk döredijilik toparlaryna “Milli” hukuk derejesini bermegiň tertibi we şertleri tassyklanyldy. Şunuň bilen bir hatarda, döwlet Baştutanymyzyň “Ýaşlar — Watanyň daýanjy”, “Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet” atly kitaplarynyň, akyldar şahyrymyzyň umumadamzat gymmatlygyna öwrülen goşgulary ýerleşdirilen “Magtymguly” atly täze kitabyň tanyşdyrylyş dabaralary guraldy.

Ýylyň başyndan bäri Medeniýet ministrligi tarapyndan “Türkmen keçesi” we “Arkadag hem Pyragy — köňüller şamçyragy” atly kitaplar, “Arkadag pähiminden dörän seýilgäh” atly kitapça we “Türkmenistanyň milli taryhy-medeni mirasynyň obýektleriniň döwlet reýestri” çapa taýýarlanyldy we neşir edildi. Änew şäheriniň 2024-nji ýylda “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli çärelere badalga bermek dabarasy geçirildi. Oňa birnäçe abraýly guramalaryň ýolbaşçylary we resmi wekiliýetleri gatnaşdylar. Şol döwürde daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň gatnaşmagynda metbugat maslahaty geçirildi.

Hasabat döwründe türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy bilen gurlan Arkadag şäheriniň açylyşynyň bir ýyllygy mynasybetli aýdym-sazly dabara, Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Medeniýet ýylynyň ýapylyş dabarasy, «Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary we mümkinçilikleri» atly halkara maslahat, «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynyň hem-de Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň açylyş dabarasy, “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” atly bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy, bagşy-sazandalaryň arasynda yglan edilen «Çalsana, bagşy!» atly bäsleşigiň welaýatlar we Arkadag şäheri boýunça jemleýji tapgyrlary geçirildi. Şunuň bilen birlikde, Arkadag şäherinde Medeniýet hepdeliginiň we onuň çäklerinde dürli çäreleriň üstünlikli geçirilendigi barada aýdyldy. Hasabat döwründe türkmen hünärmenleri daşary ýurtlarda iş saparlarynda bolup, şol ýerlerde geçirilen halkara medeni çärelere gatnaşdylar. Täjigistan Respublikasynda, Ýaponiýada, Gazagystan Respublikasynda Türkmenistanyň Medeniýet günleri üstünlikli geçirildi.

Şeýle-de şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ýurdumyzyň teatrlarynyň, Döwlet sirkiniň we Arkadag şäheriniň Görogly adyndaky döwlet atçylyk sirkiniň, kinoteatrlaryň, kinokonsert merkezleriniň, kitaphanalaryň, muzeýleriň, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň, Oguz han adyndaky “Türkmenfilm” birleşiginiň, Döwlet habarlar agentliginiň ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, saglyk ýagdaýy sebäpli, A.Aşyrowy Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň başlygy wezipesinden boşatdy. Bu wezipä «Aşgabat» teleýaýlymynyň başlygy wezipesinde işlän M.Rejepow bellenildi.

Hormatly Prezidentimize bildiren uly ynamy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, M.Rejepow Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň öňünde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek babatda ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy. Ol döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, Watanymyzyň gülläp ösmeginiň, halkymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

«Aşgabat» teleýaýlymynyň başlygy wezipesine S.Begenjow bellenildi. Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ş.Purmämmedowy «Ýaşlyk» teleradioýaýlymynyň başlygy wezipesinden boşatdy. Bu teleradioýaýlymyň başlygy wezipesine Ý.Kasymow bellenildi. Döwlet Baştutanymyz wezipä täze bellenen ýolbaşçylara üstünlikleri arzuw edip, degişli resminamalara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýere ýüzlenip, türkmen medeniýetini, sungatyny, edebiýatyny ösdürmek boýunça, şeýle hem halkymyzyň gadymy mirasyny, şan-şöhratly taryhyny ylmy taýdan düýpli öwrenmek, gorap saklamak, dünýä ýaýmak boýunça maksatnamalaýyn işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny nygtady. Şunuň bilen birlikde, çagalar sungat we çeperçilik mekdepleriniň işini talabalaýyk guramagyň hem-de kämilleşdirip durmagyň möhümdigine üns çekildi. Döwlet Baştutanymyz döwrebap, many-mazmunly täze filmleri surata düşürmegi dowam etdirmegiň wajypdygyny belledi. Taryhy we medeni ýadygärlikleri rejelemek, dikeltmek, gorap saklamak üçin netijeli işleri ýola goýmak, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň önümçilik kuwwatyny netijeli ulanmak hem ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezildi. Wise-premýere ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 33 ýyllyk baýramyna gowy taýýarlyk görmek tabşyryldy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow şu ýylyň birinji ýarymynda bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe ylymly-bilimli nesli terbiýelemäge, bilim işini döwrebaplaşdyrmaga, bilim edaralaryny neşir önümleri bilen üpjün etmäge gönükdirilen çäreler dowam etdirildi. Geçen döwürde halkara ders bäsleşikleriniň, olimpiadalaryň geçirilýän merkezi hökmünde eziz Watanymyzyň abraýy has-da pugtalandy. Okuwçylar we talyp ýaşlar halkara ders, internet bäsleşiklerinde jemi 156 altyn, 242 kümüş, 339 bürünç medal gazandylar. Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen, “Bilim işiniň döwlet akkreditasiýasy hakynda Düzgünnama” hem-de “Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň 2028-nji ýyla çenli Konsepsiýasy” tassyklanyldy. 1-nji synpa kabul ediljek çagalara sowgat beriljek noutbuk kompýuterleri bilen bagly degişli işler häzirki wagtda tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar.

2-nji iýunda tomusky dynç alyş möwsümine badalga berlip, Gökderedäki, Awazadaky, welaýatlardaky çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezlerinde jemi 11 müňe golaý çaga dynç aldy. Ylym ulgamy yzygiderli kämilleşdirilýär, ylmy barlaglaryň netijeliligi ýokarlandyrylýar, ileri tutulýan ugurlar boýunça alymlary we ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak işi dowam etdirilýär. “Türkmenistanda biotehnologiýany toplumlaýyn ösdürmegiň 2024 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy”, Ylmy iş hakynda ylmy maksatnamalary (taslamalary), meýilnamalary we hasabatlary döwlet tarapyndan hasaba almagy guramagyň we geçirmegiň Tertibi tassyklanyldy. Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň “Oguz han” ylmy-tehnologiýalar merkezi döredildi, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezine halkara ylmy-tehnologiýa parkynyň hukuk derejesi berildi.

Şu ýylyň birinji ýarymynda halkara ylmy forumlaryň birnäçesi geçirildi. Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar, sergiler, tanyşdyrylyş dabaralary guraldy.

Hasabat döwründe öňüni alyş-bejeriş işleriniň öňdebaryjy usullary amaly lukmançylyga ornaşdyryldy. Ýurdumyzyň raýatlarynyň derman we sarp ediş serişdeleri bilen elýeterliligi halkara talaplara laýyklykda üpjün edildi. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna näsag çagalara operasiýalar we bejergiler geçirildi. Gazna tarapyndan ýurdumyzyň saglygy goraýyş edaralaryna gemodializ enjamlary sowgat berildi. Täze ylmy-kliniki merkezleriň gurluşyk işleri güýçli depginde alnyp baryldy. Mary welaýat Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezi ulanmaga berildi.

Wise-premýer sport ulgamynda alnyp barylýan işler barada hasabat berip, bedenterbiýäni we sporty ösdürmek, ussat türgenleri taýýarlamak boýunça çäreleriň dowam etdirilýändigini aýtdy. Hokkeý boýunça geçirilen halkara ýaryş, Aşgabat şäheriniň “Arkalaşygyň täze sport mümkinçilikleriniň şäheri” diýlip yglan edilmegi ýurdumyzyň sport abraýyny has-da pugtalandyrdy. Bütindünýä saglyk güni, Bütindünýä welosiped güni mynasybetli köpçülikleýin welosipedli ýörişler geçirildi. Hasabat döwründe türgenlerimiz 122 altyn, 103 kümüş, 136 bürünç medal gazandylar. Aziýanyň tennis federasiýasy tarapyndan Aşgabat şäherindäki Olimpiýa şäherçesiniň Tennis toplumy «Tennis boýunça Aziýa sebitiniň okuw-türgenleşik merkezi» diýlip yglan edildi hem-de degişli güwänama gowşuryldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, N.Amannepesowy, başga has jogapkärli işe geçmegi sebäpli, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary wezipesinden boşatdy. Bellenilişi ýaly, N.Amannepesow saglygy goraýyş ulgamynda köp ýyllaryň dowamynda toplan tejribesini täze gurulýan halkara merkezlerde netijeli ulanar.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport, ýaşlar we jemgyýetçilik meseleleri boýunça orunbasary wezipesine B.Orazdurdyýewany belläp, ony bilim ministri wezipesinden boşatdy.

B.Orazdurdyýewa hormatly Prezidentimize bildiren uly ynamy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, bu ulgamlaryň öňünde durýan möhüm wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin ähli çäreleri görjekdigine ynandyrdy. Ol Arkadagly Gahryman Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür, eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi, türkmenistanlylaryň abadançylygy ugrunda alyp barýan giň gerimli işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Bilim ministri wezipesine Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory wezipesinde işlän J.Gurbangeldiýew bellenildi.

Bilim ministrliginiň täze ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyza bildiren uly ynamy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, bu ulgamyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek üçin ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy. J.Gurbangeldiýew hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, eziz Watanymyzyň, halkymyzyň rowaçlygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory wezipesine G.Ýusupowany belläp, ony şu ýokary okuw mekdebiniň okuw işleri boýunça prorektory wezipesinden boşatdy. Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň rektory wezipesine O.Öwezsähedow bellenildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow, işde goýberen düýpli kemçilikleri üçin, P.Orazowy Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň rektory wezipesinden boşatdy. Şu institutyň rektory wezipesine Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň prorektory wezipesinde işleýän B.Mämmedow bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz täze bellenen ýolbaşçylara üstünlikleri arzuw edip, degişli resminamalara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň dowamynda 2024-nji ýylda ýokary we orta hünär okuw mekdeplerine okuwa kabul etmegiň meýilnamasyny tassyklamak hakynda; ýokary we orta hünär okuw mekdeplerine okuwa kabul etmek boýunça döwlet toparynyň düzümini tassyklamak hakynda; 2024-2025-nji okuw ýylynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň okuwlaryna kabul etmegiň meýilnamalaryny tassyklamak hakynda Buýruklara gol çekip, okuwa girmäge isleg bildirýän ýaşlara uly üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra wise-premýeriň we bu ulgamyň edaralarynyň ýolbaşçylarynyň öňünde durýan möhüm wezipeler kesgitlenildi. Täze okuw ýylyna gowy taýýarlyk görmek, orta we ýokary okuw mekdeplerinde abatlaýyş işlerini geçirmek, ýokary okuw mekdeplerine zehinli, mynasyp ýaşlary kabul etmek, giriş synaglaryny guramaçylykly we adalatly geçirip, jemgyýetçilik gözegçiligini ýola goýmak esasy wezipeleriň hatarynda görkezildi. Şeýle hem bilim maksatnamalarynydyr meýilnamalary kämilleşdirilmelidir, mekdepler okuw kitaplary, gollanmalar bilen ýeterlik möçberde üpjün edilmelidir.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň saglygy goraýyş edaralarynda hyzmatlary ýokary hilli ýola goýmagyň, lukmanlaryň tejribesini artdyrmak üçin amaly-tejribe saparlaryny guramagyň zerurdygyny belledi. Şeýle hem derman senagatyny has-da ösdürmek, ilaty ýokary hilli derman we saglygy goraýyş serişdeleri bilen doly üpjün etmek üçin zerur çäreleri görmegiň wajypdygy nygtaldy. Hormatly Prezidentimiz sport desgalaryny netijeli dolandyrmak, ýaşlary bedenterbiýe, köpçülikleýin sport bilen meşgullanmaga giňden çekmek boýunça netijeli işleri geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy ylym babatda ösen döwlete öwürmek üçin ylmy-barlag işlerini dowam etdirmegi tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek möhümdir.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän düzümlerinde şu ýylyň geçen alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe bu toplum boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 116,8 göterime deň boldy. Şu ýylyň birinji ýarymynda awtomobil, demir ýol, howa, deňiz we derýa ulaglary boýunça ýük daşamagyň ösüş depgini 105 göterim, ýolagçy gatnatmagyň ösüş depgini 103,4 göterim berjaý edildi.

Ýanwar — iýun aýlarynda “Türkmendemirýollary” agentligi boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüşi 105,1 göterime, “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça 110 göterime, “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça 149,4 göterime, “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça 109,7 göterime, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça 112,7 göterime deň boldy.

“Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan” gelip çykýan wezipeleri çözmek boýunça durmuşa geçirilýän işler barada-da aýdyldy. BMG-niň Ösüş maksatnamasy bilen bilelikde pudagara elektron maglumat alşygy ulgamyny ornaşdyrmak babatda degişli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ulag-kommunikasiýa toplumyna degişli önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy dowam etdirilýär. Hasabat döwründe halkara forumlaryň we bilelikdäki iş toparlarynyň mejlisleriniň birnäçesi geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ulag we kommunikasiýalar toplumynyň öňünde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek bilen, ýolagçylary gatnatmagyň we ýükleri daşamagyň möçberini artdyrmak, hilini gowulandyrmak boýunça işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen birlikde, howa menzilleriniň durkuny täzelemek, uçarlaryň düzümini yzygiderli döwrebaplaşdyrmak boýunça netijeli işleri geçirmek, demir ýol ulgamynyň geçirijilik ukybyny artdyrmak, maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek babatda degişli çäreleri görmek tabşyryldy. Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň mümkinçiliklerini, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynyň kuwwatyny doly güýjünde ulanmak möhümdir. Hormatly Prezidentimiz aragatnaşyk ulgamyny hem döwrüň talabyna görä döwrebaplaşdyryp durmagyň wajypdygyny belläp, agentligiň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleri hasabatlar bilen çykyş etdiler.

Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýew 2024-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda welaýatda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň yzygiderli goldawlaryndan ruhlanan welaýatyň babadaýhanlary şu ýyl Watan harmanyna 400 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylyny tabşyryp, şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirdiler. Häzirki wagtda ýygnalan hasyly galla kärhanalaryna daşamak, bugdaý oragyndan boşan meýdanlarda sürüm işleri alnyp barylýar. Welaýatyň gowaça ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri geçirilýär. Sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnamak, şol önümler bilen içerki bazarlarymyzy üpjün etmek, bu ekinleriň güýzki ekişine taýýarlyk işleri dowam edýär.

Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow şu ýylyň birinji ýarymynda welaýatda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda azyk bolçulygyny has-da pugtalandyrmak babatda öňde goýan wezipelerinden ugur alnyp, welaýatyň zähmetsöýer daýhanlary 80 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylyny öndürip, şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli berjaý etdiler. Şu günler ýygnalan bugdaý hasylyny elewatorlara we ammarlara daşamak, galla oragyndan boşan meýdanlary sürmek we indiki ekiş möwsümine taýýarlamak boýunça degişli işler geçirilýär. Welaýatyň “ak altyn” meýdanlarynda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri alnyp barylýar. Ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ýetişdirilen hasylyny ýitgisiz ýygnap almak, bu ekinleriň güýzki möwsümde ekiljek ýerlerini taýýarlamak boýunça işler dowam etdirilýär.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradow ýurdumyzyň demirgazyk sebitinde 2024-nji ýylyň birinji ýarymynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, şu ýyl welaýatyň edermen gallaçylary tarapyndan Watan harmanyna 270 müň tonnadan gowrak bugdaý hasyly tabşyryldy. Häzirki wagtda orakdan boşan ýerleri geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişine taýýarlamak üçin sürüm geçirmek, tohum taýýarlamak işleri alnyp barylýar. Gowaça ekilen meýdanlarda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilýär. Welaýatyň şaly ekilen meýdanlarynda ideg etmek işleri dowam edýär. Ilaty ýurdumyzda öndürilýän ýeralma we beýleki gök-bakja önümleri bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek boýunça öňde goýlan wezipelerden ugur alnyp, welaýatda bu ekinleriň hasylyny ýygnap almak işleri dowam edýär.

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitde 2024-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda alnyp barlan işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak babatda üstünlikli durmuşa geçirýän işlerinden ruhlanan welaýatyň gallaçy babadaýhanlary şu ýyl 310 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylyny ýygnap, bu babatdaky şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli berjaý etdiler. Häzirki wagtda welaýatda ýygnalan bugdaý hasylyny elewatorlara we ammarlara daşamak, ýerleşdirmek, galla kärhanalarynda talabalaýyk saklamak boýunça zerur işler geçirilýär. Bugdaý oragyndan boşan meýdanlary ekiş möwsümine taýýarlamak üçin sürüm işleri dowam edýär. Gowaça ekilen meýdanlarda ideg işleri ýerine ýetirilýär. Şunda oba hojalyk tehnikalary doly güýjünde işledilýär. Sebitde ýetişdirilen ýeralmanyň, gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnap almak boýunça hem degişli işler alnyp barylýar. Şaly ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri dowam edýär.

Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda welaýatda alnyp barlan işler barada hasabat berdi.

Hasabatda nygtalyşy ýaly, şu ýyl welaýatyň gallaçy daýhanlary 345 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylyny ýetişdirip, şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirdiler. Häzirki wagtda ýygnalan hasyly galla kabul ediş nokatlaryndan elewatorlara we ammarlara ýitgisiz daşamak, tabşyrylan hasyl üçin bugdaý öndürijiler bilen hasaplaşyklary geçirmek boýunça zerur işler alnyp barylýar. 2025-nji ýylyň bugdaý hasylynyň düýbüni tutmak, meýdanlary, ýokary hilli bugdaý tohumlaryny ekiş möwsümine taýýarlamak boýunça degişli işler geçirilýär. Gowaça ekilen meýdanlarda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri ýerine ýetirilýär. Welaýatda ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnap almak, bu önümleri içerki bazarlarymyzda ilata ýetirmek, güýzki möwsümde oba hojalyk ekinleriniň ekiljek meýdanlaryny taýýarlamak boýunça degişli işler geçirilýär. Sebitde gant şugundyrynyň ekişini talabalaýyk geçirmek, ekiş geçirilen meýdanlarda gögeriş suwuny tutmak boýunça hem zerur işler alnyp barylýar.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýewe söz berildi. Ol hasabatyny ýurdumyzyň gallaçylary tarapyndan 1 million 400 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylynyň öndürilip, bu ugurda bellenen şertnamalaýyn borçnamanyň üstünlikli berjaý edilendigi baradaky hoş habardan başlady. Wise-premýer oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmek babatda berýän uly goldawy üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, halkymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra wise-premýer gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň birinji ýarymynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, obasenagat toplumynda amala aşyrylýan özgertmeler, ýurdumyzyň welaýatlarynda oba hojalyk işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi.

Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 124 göterime barabar boldy. Bu görkeziji Oba hojalyk ministrligi boýunça 100,7 göterime, Daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 105,2 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 138,8 göterime, “Türkmenpagta” döwlet konserni boýunça 100,7 göterime, “Türkmengallaönümleri” döwlet birleşigi boýunça 221,9 göterime, “Türkmenobahyzmat” döwlet birleşigi boýunça 108,4 göterime, Azyk senagaty döwlet birleşigi boýunça 104,1 göterime, Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşigi boýunça 110,3 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 101,3 göterime barabar boldy. Maýa goýum serişdelerini özleşdirmegiň meýilnamasy 475,7 göterim ýerine ýetirildi.

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýygnalan bugdaý hasylyny galla kabul ediş nokatlaryndan ammarlara we elewatorlara daşamak, olary talabalaýyk ýerleşdirmek boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. Möwsümleýin oba hojalyk işleriniň çäklerinde gowaça ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda hatarara bejergi geçirmek, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwlaryny tutmak işleri dowam etdirilýär. Daşoguz, Lebap welaýatlarynyň şaly ekilen meýdanlarynda ideg etmek hem-de welaýatlarymyzyň maldarçylyk hojalyklarynda mallar üçin ot-iýmleriň ätiýaçlyk gorlaryny döretmek boýunça degişli işler geçirilýär. Ekerançylyk meýdanlarynyň suw üpjünçiligini, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak, suw serişdelerini tygşytly we rejeli peýdalanmak maksady bilen, suw howdanlaryna suw toplamak, derýalaryň kenarlaryny berkitmek işleri alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýer T.Atahallyýewe, oba hojalyk pudagynyň ýolbaşçylaryna, welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimlerine ýüzlenip, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny”, şeýle hem Oba milli maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň möhümdigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz welaýatlarda, şäherlerde ýaşaýyş jaýlarynyň, hassahanalaryň we beýleki durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna berk gözegçilik etmegiň, şäherleriň binagärlik-şähergurluşyk keşbini mundan beýläk-de abadanlaşdyrmagyň, ilatyň ýaşamagy, zähmet çekmegi, dynç almagy üçin oňaýly şertleri döretmek üçin ähli amatlyklary bolan binalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, seýilgähleriň gurluşygyny dowam etdirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Ilaty arassa agyz suwy, elektrik energiýasy, tebigy gaz bilen üpjün etmek üçin degişli işleri alyp barmak möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we arassaçylyk düzgünlerini berjaý etmek, abatlaýyş işlerini wagtynda geçirmek üçin ähli çäreleri görmegi tabşyrdy. Hormatly Prezidentimiz ýerli býujetiň doly we talabalaýyk ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň wajypdygyna ünsi çekip, salgytlaryň, ýerli ýygymlaryň gelip gowuşmagyny gazanmak babatda görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz welaýatlarda oba hojalyk ekinleriniň ýokary hasylyny ýetişdirmek üçin ideg işlerini agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirmegiň zerurdygyny nygtap, oba hojalyk önümleriniň, hususan-da, gallanyň, gowaçanyň hasylyny artdyrmak babatda guramaçylyk we usuly işleri güýçlendirmegi tabşyrdy. Şeýle-de çörek we çörek önümleriniň, beýleki galla önümleriniň üpjünçiligini yzygiderli gowulandyrmagyň, ilaty azyk önümleri bilen doly üpjün etmegiň, azyk bolçulygyny döretmegiň, azyk senagatyna degişli kärhanalary döwrebaplaşdyrmak boýunça degişli işleri geçirmegiň zerurdygy nygtaldy. Hormatly Prezidentimiz ýokary hilli, ekologik taýdan arassa azyk we beýleki oba hojalyk önümleriniň önümçiligini artdyrmagyň möhümdigine ünsi çekip, maldarçylyk, guşçulyk pudagyny ösdürmek üçin öňdebaryjy usullary ulanmak, innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça işleri dowam etdirmegi, oba hojalyk pudagyna önümçilik-tehniki taýdan hyzmat etmek, oba hojalyk tehnikalaryny netijeli ulanmak babatda alnyp barylýan işleri döwrebap ýola goýmagy tabşyrdy. Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz pagta we ýüpek, olary gaýtadan işlemekden alynýan önümler babatda geçirilýän işleri kämilleşdirmegiň wajypdygyny belledi.

Oba hojalyk meýdanlaryny suwarmagyň hilini gowulandyrmak maksady bilen, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary giňden ornaşdyrmagy dowam etdirmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we şu ýyl gowaçanyň bol hasylyny öndürmek üçin zerur işleri geçirmegiň, kärendeçilere, beýleki oba hojalyk önüm öndürijilere hemmetaraplaýyn ýardam bermegiň möhümdigini nygtady we bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, ýurdumyzda gallanyň bol hasylynyň ýygnalandygyny, gallaçy daýhanlarymyzyň Watan harmanyna ýokary hilli bugdaý tabşyryp, guwandyryjy netijeleri gazanandygyny kanagatlanma bilen belledi. Ýygnalan bol galla hasyly mähriban halkymyzyň, berkarar Watanymyzyň baýlygydyr, saçaklarymyzyň rysgal-berekedidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz galla hasylyny ýetişdirmekde we ýitgisiz ýygnap almakda uly işleri bitiren, Watan öňündäki şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetiren ussat gallaçy babadaýhanlarymyzy tüýs ýürekden gutlap, olara täze üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow şu ýylyň birinji ýarymynda Daşary işler ministrligi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasyny durmuşa geçirmek, döwlet Baştutanymyzyň daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek, halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek maksady bilen, degişli işler geçirildi.

Halkara gatnaşyklary pugtalandyrmakda we giňeltmekde ýokary derejedäki saparlardyr gepleşiklere aýratyn orun degişlidir. Şunuň bilen baglylykda, hasabat döwründe hormatly Prezidentimiziň Russiýa Federasiýasyna iş saparyny amala aşyrandygy bellenildi. Döwlet Baştutanymyz 9-njy maýda Beýik Watançylyk urşunda gazanylan Ýeňşiň 79 ýyllygy mynasybetli guralan dabaraly çärelere hormatly myhman hökmünde gatnaşdy. Ýylyň başyndan bäri türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirliklerinde, Türkiýe Respublikasynda, Täjigistan Respublikasynda, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynda, Eýran Yslam Respublikasynda, Gazagystan Respublikasynda saparlarda boldy. Hasabat döwründe Koreýa Respublikasynyň Prezidenti Türkmenistana döwlet saparyny amala aşyrdy.

Bellenilişi ýaly, 24-nji maýda paýtagtymyzda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Hökümet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisi geçirildi. Oňa gatnaşmak maksady bilen, Russiýa Federasiýasynyň, Belarus Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň we Täjigistan Respublikasynyň Hökümetleriniň ýolbaşçylary Aşgabada iş sapary bilen geldiler. Abraýly halkara guramalar bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ösdürmek Türkmenistanyň daşary syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Şu ýyl BMG-niň, ÝHHG-niň, Halkara Syýahatçylyk Guramasynyň, Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ), Türki Döwletleriň Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Baş sekretarlary ýurdumyzda saparda boldular.

Daşary ýurt wekiliýetleriniň Türkmenistana hem-de ýurdumyzyň wekiliýetleriniň daşary ýurtlara amala aşyran saparlary, halkara derejedäki gepleşikler we duşuşyklar dürli ulgamlarda netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirildi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadynyň üsti 98 resminama bilen ýetirildi.

Daşary syýasat edaralarynyň ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklar yzygiderli häsiýete eýe bolýar. Hasabat döwründe Ýewropa Bileleşiginiň daşary syýasat we howpsuzlyk boýunça ýokary wekili bilen gepleşikler geçirildi. Ilçihanalar arkaly diplomatik gatnaşyklary pugtalandyrmaga uly ähmiýet berlip, bu ugurda degişli çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp we Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk, deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasaty alyp barýandygyny belläp, bu ugurda netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça işleri dowam etdirmegiň wajypdygyny nygtady. Milli ulag-logistika, ýangyç-energetika, suw we ekologiýa diplomatiýamyzy nazara alyp, dünýä döwletleri, halkara guramalar bilen netijeli işleri dowam etdirmek möhümdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2025-nji ýyl BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edildi. Şunuň bilen baglylykda, geljek ýylda ýurdumyzda geçirilmeli halkara çärelere gowy taýýarlyk görmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we wise-premýer, daşary işler ministrine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa şu ýylyň birinji ýarymynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada maglumat berdi.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Kanunlarynyň 10-sy, şol sanda “Türkmenistanyň “Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna” atly ýubileý medalyny döretmek hakynda”, “Magtymguly Pyragynyň medeni mirasy hakynda”, “Energiýany tygşytlamak we energiýadan netijeli peýdalanmak hakynda”, “Gidrometeorologiýa işi hakynda”, “Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda halkara awtomobil gatnawlary hakynda Ylalaşygy tassyklamak hakynda” Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi. Şunuň bilen birlikde, dürli ulgamlarda gatnaşyklary kadalaşdyrmaga gönükdirilen kanunlaryň birnäçesi döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirildi, Mejlisiň kararlarynyň 11-si kabul edildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjileri üçin Mejlisiň deputatlarynyň gatnaşmagynda kanun çykaryjylyk işiniň döwrebap usullary we ýörelgeleri barada okuw sapaklary guraldy. Häzirki wagtda iş toparlarynda halkara tejribeden ugur alyp, Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň täze beýanynyň taslamasyny taýýarlamak, Türkmenistanyň Býujet, Ilaty durmuş taýdan goramak, Sanitariýa kodekslerine hem-de bedenterbiýe we sport, sportda dopinge garşy göreşmek, döwlet ylmy-tehniki syýasaty, ylmy edaralar, tohumçylyk işi bilen baglanyşykly birnäçe kanunlara degişli üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek boýunça işler dowam etdirilýär.

13-nji iýulda Mejlisiň ýedinji çagyrylyşynyň altynjy maslahatyny geçirmek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen birlikde, şu ýylyň 7-nji iýulynda Aşgabat şäheriniň 1-nji “Garaşsyzlyk”, 2-nji “Bitaraplyk”, 6-njy “Köpetdag” saýlaw okruglarynda Mejlisiň möhletinden öň çykyp giden deputatlarynyň saýlaw okruglary boýunça saýlawlaryň geçirilendigi barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça şu ýylyň birinji ýarymynda daşary ýurtlaryň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileriniň 9-syndan ynanç hatlary kabul edildi. Ýylyň başyndan bäri Mejlisde daşary ýurtlaryň we halkara guramalaryň wekilleri bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meselelerini ara alyp maslahatlaşmak boýunça duşuşyklaryň 26-sy geçirildi. Mejlisiň deputatlarydyr hünärmenleri kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek, döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça halkara guramalar bilen bilelikde guralan maslahatlaryň 64-sine gatnaşdylar. Kanun çykaryjylyk işinde tejribe alyşmak maksady bilen, deputatlaryň daşary ýurtlara iş saparlarynyň 23-si guraldy. Şeýle hem deputatlaryň döwlet syýasatyny, “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň taryhy, syýasy-jemgyýetçilik ähmiýetini, kabul edilen kanunlaryň many-mazmunyny halk köpçüligine düşündirmek, wagyz etmek boýunça degişli işleri alyp barýandyklary barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow kanunçylyk-hukuk binýadyny berkitmek boýunça işlenip taýýarlanan Türkmenistanyň Kanunlarynyň 10-synyň kabul edilendigini, birnäçe kanunlara üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwletimiziň hukuk binýadyny berkitmek we döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de netijeli dowam etdirmegiň möhümdigi nygtaldy.

Soňra döwlet Baştutanymyz giňişleýin mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Garaşsyz ýurdumyzda şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň kabul eden maksatnamalarymyzyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini görkezýändigini belledi. Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,3 göterime deň boldy. Bu görkeziji senagat pudagynda 3,6 göterime, oba hojalyk pudagynda 5,8 göterime, ulag we aragatnaşykda 7,3 göterime, hyzmatlar ulgamynda 7,9 göterime, söwda ulgamynda 7,8 göterime, gurluşykda bolsa 9,3 göterime deň boldy.

“Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyna” laýyklykda, hasabat döwründe ýurdumyzda 15 milliard 420 million manatlyk düýpli maýa goýumlar özleşdirildi. Bu bolsa, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 21 göterim köpdür diýip, hormatly Prezidentimiz kanagatlanma bilen belledi. Diýarymyzyň welaýatlarynda, şäherlerinde we etraplarynda meýdany 454 müň inedördül metre barabar bolan ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berildi. Şeýle hem senagat desgalarynyň, çagalar baglarynyň, mekdepleriň, beýleki desgalaryň gurluşyklary meýilnama esasynda alnyp barylýar.

Nygtalyşy ýaly, geçen ýarym ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýeti durnukly ösdürildi. Bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli dürli harytlary öndürýän täze kärhanalary döretmek boýunça zerur işler alnyp baryldy, köp sanly täze senagat desgalary gurlup ulanmaga berildi. Şunuň bilen birlikde, ykdysady we maliýe durnuklylygyny gazanmak, iş bilen üpjünçiligi ýokarlandyrmak boýunça zerur işleriň geçirilýändigi nygtaldy. Ýurdumyzyň eksport mümkinçiligi artdyrylyp, pudaklara sanly tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz geljekki meýilnamalara ünsi çekip, şu ýylyň ikinji ýarymynda köp sanly möhüm halkara hem-de milli derejedäki çäreleriň meýilleşdirilýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwletimiziň Garaşsyzlyk we Bitaraplyk baýramlaryny, akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan çäreleri ýokary derejede geçirmegiň zerurdygyna üns çekildi.

Garaşsyzlyk baýramynyň bellenilýän günlerinde paýtagtymyz Aşgabatda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisi hem geçiriler. Mejlisde berkarar döwletimiziň ösüşinde gazanylan üstünlikleriň, ýetilen sepgitleriň jemleri jemleniler, öňde duran möhüm wezipeler ara alnyp maslahatlaşylar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň we Mejlisiň Ministrler Kabineti, häkimlikler, degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde Halk Maslahatynyň mejlisini geçirmäge häzirden düýpli taýýarlyk görüp başlamagynyň zerurdygy nygtaldy. Türkmenistanyň Halk Maslahaty bu ýokary wekilçilikli edaranyň nobatdaky mejlisini çagyrmak, geçiriljek senesini kesgitlemek we ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk toparyny döretmek hem-de onuň düzümini tassyklamak barada Karar kabul etse, maksadalaýyk bolar diýip hasap edýärin diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, medeni ulgamlarynda uly üstünlikleri gazanan, il içinde uly abraýdan peýdalanýan raýatlarymyzy döwlet sylaglary bilen sylaglamak we olara hormatly atlary dakmak üçin hödürlemek hem-de resmileşdirmek boýunça işler degişli guramaçylyk topary tarapyndan alnyp barylmalydyr. Geçiriljek bu işler Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň, soňra bolsa Türkmenistanyň Mejlisiniň karary esasynda ýerine ýetirilmeli diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz çykyşyny jemläp, ýurdumyz boýunça geçen ýarym ýylyň görkezijileriniň umuman gowy bolandygyny aýtdy we ähli ministrlikleriň, pudak edaralarynyň ýolbaşçylaryna geçen alty aýda edilen işleriň netijeleri boýunça ýakyn günlerde maslahatlary geçirmegi tabşyrdy.

Oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryndan hem-de welaýat häkimlerinden beýleki ýolbaşçylara 1-nji awgustdan 1-nji sentýabra çenli dynç almaga rugsat berildi. Olaryň, hemişe bolşy ýaly, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, “Arçmanda” we “Ýyly suwda” ýa-da ýurdumyzyň beýleki şypahanalarynda dynç alyp biljekdigi aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň oba hojalyk toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryndan hem-de welaýatlaryň häkimlerinden ýurdumyzyň edermen gallaçy daýhanlarynyň bugdaý hasylyny ýetişdirmek boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirendikleri baradaky hasabatlary kabul etdi. “Oguz han” köşkler toplumynda geçirilen dabarada Diýarymyzyň welaýatlaryna wekilçilik edýän bagtyýar çagalaryň buýsançnamalary aýratyn joşgun bilen ýaňlandy.

Dabarada milli ykdysadyýetimiziň sazlaşykly ösüş ýoluna düşen oba hojalyk pudagynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi bilen baglanyşykly meselelere uly üns berýändigi, oba zähmetkeşleriniň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagy, ýokary derejeli ýaşaýşy we öndürijilikli zähmeti ugrunda zerur şertleriň döredilýändigi üçin Arkadagly Gahryman Serdarymyza hoşallyk sözleri beýan edildi. Bellenilişi ýaly, obasenagat toplumynda gazanylýan üstünlikler Gahryman Arkadagymyzyň bu ugurda başyny başlan beýik özgertmeleriniň hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmegine, dürli görnüşli oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberiniň artdyrylmagyna gönükdirilen özgertmeler netijeli häsiýete eýe bolýar. Döwletimiz tarapyndan daýhanlara hemmetaraplaýyn goldaw berilýär, olar ýokary hilli tohumlar we mineral dökünler bilen üpjün edilýär.

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleriň yzygiderli durmuşa geçirilmegi netijesinde, obalar, şol sanda ýurdumyzyň iň çetki sebitleri hem tanalmaz derejede özgerdi. Diýarymyzyň dürli künjeklerinde durmuş, önümçilik maksatly desgalar gurlup ulanmaga berilýär. Şol bir wagtyň özünde, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagynda möhüm orny eýeleýän senagat toplumlary, medeni-durmuş maksatly desgalar, saglygy goraýyş edaralary, stadionlar, döwrebap sport toplumlary, täze tehnologiýalar bilen üpjün edilen mekdepler, çagalar baglary, ähli amatlyklary özünde jemleýän ýaşaýyş jaýlary yzygiderli bina edilýär. Bu bolsa zähmetsöýer halkymyzy täze ýeňişlere, belent sepgitlere ruhlandyrýar. Oba zähmetkeşleri döredilýän ýokary derejeli mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, ajaýyp zähmet ýeňişlerini gazanýarlar. Bu bolsa Watanymyzyň ykdysady taýdan kuwwatlanmagyna goşulýan mynasyp goşantdyr.

“Oguz han” köşkler toplumynda ýurdumyzyň welaýatlarynyň elleri bugdaý desseli hem-de däneden doly horjunly ýaşajyk wekilleri Arkadagly Gahryman Serdarymyza şanly waka mynasybetli gutlag sözlerini beýan etdiler.

Çagalar hormatly Prezidentimizi bereketli türkmen topragynda bol galla hasylyny ösdürip ýetişdiren daýhanlaryň öndürijilikli zähmetini, ýurdumyzda amala aşyrylýan asylly işleri wasp edýän goşgulary okadylar. Şahyrana setirlerde Watanymyzyň sahawaty, “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň şatlykly wakalary, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda amala aşyrylýan beýik işler öz beýanyny tapýar.

Ähli welaýatlaryň ýaşajyk wekilleri hormatly Prezidentimize ak bugdaýdan taýýarlanan sowgatlary gowşurdylar. Soňra döwlet Baştutanymyz çagalar bilen ýadygärlik surata düşdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew hormatly Prezidentimize ýurdumyzda bugdaý hasylyny ýygnamak boýunça Watan öňündäki şertnamalaýyn borçnamanyň üstünlikli berjaý edilendigi baradaky hoş habary ýetirdi. Wise-premýer döwletimiziň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan bu şanly waka mynasybetli hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ýurdumyzyň ähli oba zähmetkeşleriniň adyndan ýörite dokalan halyny sowgat hökmünde gowşurdy we Arkadagly Gahryman Serdarymyzy gazanylan ajaýyp üstünlik bilen ýene-de bir gezek gutlady.

Bu ýerde guralan dabara gatnaşýan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary, welaýatlaryň häkimleri hem daýhanlarymyzyň bu zähmet ýeňşi bilen hormatly Prezidentimizi gutladylar.

Arkadagly Gahryman Serdarymyz gutlaglar üçin minnetdarlyk bildirip, ussat gallaçy babadaýhanlarymyzyň Watan harmanyna 1 million 400 müň tonnadan gowrak ýokary hilli bugdaý hasylyny tabşyryp, şertnamalaýyn borçnamalaryny abraý bilen berjaý edendiklerini belledi. Döwlet Baştutanymyz edermen gallaçylary, oba hojalyk işgärlerini gazanan bu üstünlikleri bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de olara täze üstünlikleri arzuw etdi.

Dabaranyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz hemmelere berk jan saglyk, Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan möwsümleýin işleriň barşy bilen bagly meselelere garaldy.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýewe söz berildi.

Ol welaýatda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýygnalan hasyly galla kabul ediş nokatlaryndan elewatorlara, ammarlara daşamak, orakdan boşan meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek we ýerleri indiki ekiş möwsümine taýýarlamak, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý tohumlaryny taýýar etmek boýunça işler dowam edýär. Döwlete tabşyrylan bugdaý üçin önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Welaýatyň gowaça ekilen meýdanlarynda ösüş suwuny tutmak, hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleri ýerine ýetirilýär. Ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ýetişdirilen hasylyny ýygnap almak we ilata ýetirmek, bu ekinleriň güýzki ekişine taýýarlyk görmek işleri utgaşykly alnyp barylýar. Mundan başga-da, häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, galla oragynyň talabalaýyk geçirilmeginiň, gowaça meýdanlaryndaky agrotehniki çäreleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmeginiň möhümdigini belledi we bu babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamalara laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi.

Häkim hormatly Prezidentimiziň oba zähmetkeşleri üçin döredýän amatly şertlerinden ruhlanan welaýatyň daýhanlarynyň Watan harmanyna bugdaýyň bereketli hasylyny tabşyryp, şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirendikleri baradaky hoş habary aýtdy hem-de döwlet Baştutanymyza we türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza oba hojalyk pudagynyň ösdürilmegine berýän yzygiderli ünsi üçin sebitiň ýaşaýjylarynyň adyndan hoşallyk bildirdi.

Soňra häkim welaýatyň ekerançylyk meýdanlaryndaky işleriň ýagdaýy baradaky hasabatyny dowam etdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýygnalan hasyly elewatorlara we ammarlara daşamak, ýerleşdirmek, önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklaryň öz wagtynda geçirilmegini üpjün etmek boýunça degişli işler dowam edýär. Bugdaý oragyndan boşan meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek, geljek ýylyň hasyly üçin ýokary hilli tohum taýýarlamak boýunça işler ýerine ýetirilýär. Şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekilen meýdanlarda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri alnyp barylýar. Welaýatda ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnap almak hem-de ilata ýetirmek boýunça işler dowam edýär. Mundan başga-da, häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly binalardaky hem-de desgalardaky gurluşyk işleriniň alnyp barlyşy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Balkan welaýatynyň gallaçylarynyň Watan öňündäki şertnamalaýyn borçnamalaryny abraý bilen ýerine ýetirendiklerini, munuň bolsa ýurdumyzda azyk bolçulygyny has-da berkitmekde möhüm ädimleriň biridigini belledi. Döwlet Baştutanymyz gazanan bu zähmet ýeňşi bilen Balkan welaýatynyň edermen gallaçylaryny tüýs ýürekden gutlap, täze üstünlikleri arzuw etdi, şeýle-de welaýatyň ekerançylarynyň beýleki oba hojalyk ekinlerinden hem bol hasyl alyp, gowy netijeleri görkezjekdiklerine berk ynam bildirdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradowyň welaýatda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy baradaky hasabaty bilen dowam etdi.

Ilki bilen, häkim hormatly Prezidentimiziň oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmek boýunça edýän taýsyz tagallalaryndan, yzygiderli goldawlaryndan ruhlanyp, tutanýerli zähmet çekýän welaýatyň gallaçy daýhanlarynyň Watan harmanyna 270 müň tonnadan gowrak bugdaý hasylyny tabşyryp, şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli berjaý edendikleri baradaky hoş habary aýtdy hem-de bagtyýar ýaşaýjylaryň adyndan Arkadagly Gahryman Serdarymyza, Gahryman Arkadagymyza hoşallyk sözlerini beýan etdi.

Soňra häkim welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, ýygnalan bugdaý hasylyny galla kabul ediş nokatlaryndan ammarlara we elewatorlara ýitgisiz daşamak, bugdaý oragyndan boşan meýdanlary sürmek, indiki ekiş üçin tohum taýýarlamak işleri bellenen talaplara laýyklykda alnyp barylýar. Bugdaý öndürijiler bilen döwlete tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Welaýatyň gowaça ekilen meýdanlarynda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilýär. Şunuň bilen birlikde, ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ýetişdirilen hasylyny ýygnamak, bu önümler bilen içerki bazarlarymyzy üpjün etmek, bu ekinleriň güýz möwsüminde ekilmeli ýerlerini taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar. Şaly ekilen meýdanlarda ideg etmek we mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleri dowam edýär.

Şeýle hem häkim welaýatda «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna» laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Daşoguz welaýatynyň edermen gallaçylarynyň Watan öňündäki şertnamalaýyn borçnamalaryny abraý bilen ýerine ýetirip, döwlet harmanyna 270 müň tonnadan gowrak bugdaý tabşyrandyklaryny belledi. Döwlet Baştutanymyz Daşoguz welaýatynyň edermen gallaçylaryny bu gazanan üstünlikleri bilen tüýs ýürekden gutlap, welaýatyň ähli zähmetkeşlerine täze üstünlikleri arzuw etdi hem-de sebitde beýleki oba hojalyk ekinlerinden hem bol hasyl almakda gowy netijeleriň gazanyljakdygyna berk ynam bildirdi.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew welaýatda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, ýygnalan bugdaý hasylyny galla kabul ediş nokatlaryndan elewatorlara we ammarlara ýitgisiz daşamak, ýerleşdirmek, bugdaý oragyndan boşan meýdanlarda geljek ýylyň hasylynyň düýbüni tutmak üçin sürüm işlerini geçirmek, tohum taýýarlamak boýunça degişli çäreler görülýär. Önüm öndürijiler bilen tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Welaýatyň gowaça ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda hatarara bejergi, otag etmek, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri ýerine ýetirilýär. Sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda ýetişdirilen gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnap almak, talabalaýyk saklamak hem-de içerki bazarlarymyzy üpjün etmek, şu ýylyň güýz möwsüminde bu ekinleriň ekiljek meýdanlaryny, tohumlaryny taýýarlamak boýunça zerur işler geçirilýär. Welaýatyň şaly ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ösüş suwuny tutmak işleri dowam edýär. Şeýle-de häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bugdaý hasylynyň soňky dänesine çenli ýygnalyp alynmagyny, gowaça we şaly ekilen meýdanlardaky ideg işleriniň talabalaýyk geçirilmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli bolmagyny hem gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow welaýatda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatda ýygnalan hasyly galla kabul ediş nokatlaryndan elewatorlara we ammarlara daşamak, galla oragyndan boşan meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý tohumyny taýýarlamak, tabşyrylan hasyl üçin önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça zerur işler ýerine ýetirilýär. Welaýatyň gowaça ekilen meýdanlarynda hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri dowam edýär.

Ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ýetişdirilen hasylyny ýygnap almak, bu ekinleriň güýzki ekiljek ýerlerini möwsüme taýýarlamak boýunça degişli işler geçirilýär. Şeýle hem häkim “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna” laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bugdaý hasylynyň soňky dänesine çenli ýitgisiz ýygnalyp alynmagynyň, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we bu babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalara laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň bellenen möhletlerde we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň hemaýat-goldawlary netijesinde, ýurdumyzyň gallaçy daýhanlary tarapyndan Watan harmanyna 1 million 200 müň tonnadan gowrak bugdaý hasyly tabşyryldy. Ýurdumyzda häzirki wagtda galla oragy dowam edip, ýygnalan hasyly galla kabul ediş nokatlaryndan ammarlara, elewatorlara daşamak hem-de olary talabalaýyk ýerleşdirmek, önüm öndürijiler bilen döwlete tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek, indiki ekiş möwsüminde ulanyljak bugdaý tohumyny taýýarlamak boýunça degişli çäreler görülýär. Gowaça ekilen meýdanlarda pagtaçy daýhanlar tarapyndan hatarara bejergi, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak işleri ýerine ýetirilýär.

Welaýatlaryň ekerançylyk meýdanlarynda ösdürilip ýetişdirilen ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnap almak, bu önümler bilen bazarlarymyzy bolelin üpjün etmek, önümleri sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek, şu ýylyň güýz paslynda bu ekinleriň ekiljek ýerlerini ekiş möwsümine taýýarlamak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Daşoguz we Lebap welaýatlarynyň şaly ekilen meýdanlarynda ideg işleri, Mary welaýatynda bolsa güýzlük gant şugundyryny ekmek, ekiş geçirilen ýerlerde gögeriş suwuny tutmak işleri alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ussat gallaçylarymyzyň tutanýerli zähmeti netijesinde ösdürilip ýetişdirilen bugdaý hasylynyň soňky dänesine çenli ýygnalyp alynmagyny, ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlaryndaky agrotehniki çäreleriň talabalaýyk geçirilmegini gözegçilikde saklamagy wise-premýere tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, oba hojalyk işgärleriniň yhlasly zähmeti bilen ýurdumyzda azyk bolçulygynyň döredilýändigini, bu ugurda gallaçy daýhanlarymyzyň alyp barýan işleriniň aýratyn bellenilmäge mynasypdygyny aýtdy. Arkadagly Gahryman Serdarymyz häzirki wagtda jogapkärli möwsüm bolan galla oragynyň tamamlanyp barýandygyna ünsi çekip, edermen gallaçylaryň bugdaýyň her bir dänesini yrýa etmän ýygnap aljakdyklaryna berk ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Şu gün günüň ikinji ýarymynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş türkmen paýtagtyna sapar bilen geldi.

Mälim bolşy ýaly, BMG bilen netijeli hyzmatdaşlyk hem-de ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça çözgütleri işläp taýýarlamak Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu ugruň binýady türkmen halkynyň Milli Lideri tarapyndan goýlup, häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen birlikde, döwletimiziň “Açyk gapylar” syýasatynyň esasy ugurlaryny bellemelidiris. Olar ähli ýurtlaryň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösmegini, dünýäniň halklarynyň abadançylygyny üpjün etmegiň bähbidine parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmakdan, giň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekden ybaratdyr.

Türkmenistan 1992-nji ýyldan bäri Birleşen Milletler Guramasynyň doly ygtyýarly agzasy bolmak bilen, bu iri düzümiň abraýyny artdyrmak ugrunda çykyş edýär. Guramanyň işiniň esasy maksatlary dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, döwletleriň arasynda dostlukly gatnaşyklary ösdürmek, halkara meseleleri çözmek, adam hukuklaryna hormat goýulmagyny üpjün etmekde hyzmatdaşlyk etmek bilen baglydyr. Hut biziň ýurdumyzyň açyklygy, onuň Milletler Bileleşiginiň binýadynda goýlan belent ýörelgelere ygrarlylygy 1995-nji ýylda Türkmenistana dünýäniň 185 döwletiniň biragyzdan ses bermeginde BMG tarapyndan özboluşly Bitaraplyk derejesiniň berilmegini şertlendirdi. 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 69-njy sessiýasynda 193 döwletiň goldamagynda “Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy” atly Kararnama ikinji gezek kabul edildi.

Özara gatnaşyklaryň baý tejribesine daýanmak bilen, Türkmenistanyň we Milletler Bileleşiginiň hyzmatdaşlygy ýyl-ýyldan hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Ýurdumyzyň guramanyň esasy halkara konwensiýalaryna goşulmagy munuň aýdyň güwäsidir. Olar bilelikdäki taslamalaryň we maksatnamalaryň çäklerinde strategik hyzmatdaşlyk üçin ygtybarly binýada öwrüldi. Bilelikdäki hyzmatdaşlyk ýyllarynda döwletimiz gyzyklanma bildirýän taraplaryň ählisi bilen özara ynanyşmak ýagdaýyndaky gatnaşyklary ýola goýup, öz üstüne alan borçnamalaryna berk eýerýändigini görkezdi. Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň wise-başlyklygyna hem-de bu abraýly guramanyň ýöriteleşdirilen edaralarynyň agzalygyna ençeme gezek saýlanylmagy, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy ýurdumyzyň halkara giňişlikdäki abraýynyň barha artýandygyna şaýatlyk edýär.

Türkmenistanyň Baş Assambleýanyň sessiýalarynda öňe sürýän döredijilikli başlangyçlarynyň BMG tarapyndan uly goldawa eýe bolýandygyny bellemek gerek. Şol başlangyçlar bu düzüm tarapyndan yglan edilen 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamyndaky Gün tertibiniň çäklerinde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga gönükdirilendir. Türkmen tarapynyň energetika howpsuzlygyny we turba geçiriji infrastrukturanyň ygtybarlylygyny üpjün etmek, üstaşyr ulag geçelgeleriniň halkara ulgamyny döretmek boýunça gyzyklanma bildirilýän hyzmatdaşlygy ýola goýmak boýunça başlangyçlarynyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalary bilen berkidilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Bularyň ählisi Milletler Bileleşiginiň derejesinde hemmetaraplaýyn dialoga kuwwatly itergi berdi.

...BMG-niň we Türkmenistanyň baýdaklary bilen bezelen Aşgabadyň Halkara howa menzilinde abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysyny türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow garşylady.

Uçaryň öňünde milli lybasly çagalar belent mertebeli myhmana duz-çörek hödürlediler we gül desselerini gowşurdylar. Iki tarapynda Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzülen haly ýodajygyndan ýöräp, Antoniu Guterriş resmi wekiliýetler zalyna barýar. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň BMG-niň Baş sekretary bilen söhbetdeşligi boldy.

Milli Liderimiz belent mertebeli myhman bilen salamlaşyp, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynyň we hemmetaraplaýyn giňeldilmeginiň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň strategik ugry bolup durýandygyny nygtady. Bellenilişi ýaly, ýurdumyz dünýä bileleşiginiň işlerine işjeň gatnaşyp, mundan beýläk-de oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk ugruna berk eýerer. 2021 — 2025-nji ýyllar üçin durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigi nygtaldy. Ol bilelikde işlemek üçin esasy resminama bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň göz öňünde tutulan maksatnamalary we meýilnamalary durmuşa geçirmek üçin mundan beýläk-de ähli çäreleri görjekdigi tassyklanyldy.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow halkara guramalar hem-de BMG-niň düzümleýin edaralary bilen gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigini belläp, Antoniu Guterrişe türkmen tarapynyň dünýäde özara düşünişmek, ynanyşmak ýagdaýyny berkarar etmäge gönükdirilen döredijilikli başlangyçlaryny goldaýandygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Öz nobatynda, BMG-niň Baş sekretary Aşgabada nobatdaky gezek sapar bilen gelýändigine şatdygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, Birleşen Milletler Guramasy Türkmenistany ygtybarly we jogapkärli hyzmatdaş hasaplaýar hem-de ýola goýlan, ählumumy abadançylygyň, ösüşiň maksatlaryna laýyk gelýän netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gyzyklanma bildirýär. Şunda türkmen döwletiniň hemişelik Bitaraplyk halkara hukuk derejesiniň ähmiýeti nygtaldy. Türkmenistan hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak, deňhukuklylyk, dünýäniň ähli döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyna berk eýerýär.

Myhman Gahryman Arkadagymyza ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmaga goşýan uly şahsy goşandy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Şol gatnaşyklar soňky ýyllarda hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyryldy. Şunda Antoniu Guterriş türkmen halkynyň Milli Lideriniň raýatsyzlygy azaltmak we aradan aýyrmak meselelerini çözmekdäki tagallalaryna ýokary baha berdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy we BMG-niň Baş sekretary köp ugurlary — durmuş-ykdysady, hukuk ulgamyny, ynsanperwer, bilim, saglygy goraýyş, ekologiýa we beýleki birnäçe ugurlary öz içine alýan däp bolan hyzmatdaşlygyň berkidilýändigini kanagatlanma bilen belläp, netijeli gatnaşyklary yzygiderli ösdürmäge taýýardyklaryny tassykladylar. Soňky ýyllarda toplanan hyzmatdaşlygyň baý tejribesi hem-de onuň köpugurly mümkinçilikleri bu işde ygtybarly binýat bolup hyzmat edýär. Şunuň bilen birlikde, netijeli tekliplere, olary durmuşa geçirmek babatda tagallalara esaslanýan gatnaşyklaryň mundan beýläk-de üstünlikli ösdüriljekdigine ynam bildirildi.

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideriniň we BMG-niň Baş sekretarynyň awtoulag kerweni paýtagtymyzyň howa menzilinden “Oguzkent” myhmanhanasyna tarap ugrady.

Iri halkara düzümiň ýolbaşçysynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen ertir günüň birinji ýarymynda geçirjek resmi duşuşygy belent mertebeli myhmanyň Türkmenistanda bolmagynyň maksatnamasynyň esasy wakalarynyň biri bolar. Ikiçäk we giňeldilen düzümde guraljak gepleşikleriň gün tertibine ikitaraplaýyn hem halkara hyzmatdaşlygyň özara gyzyklanma bildirilýän meseleleriniň ençemesi giriziler.

Şeýle hem BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen gepleşikleri göz öňünde tutulýar. Garaşylyşy ýaly, onuň dowamynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň geljegi, sebit we ählumumy gün tertibiniň wajyp meseleleri boýunça pikir alşylar.

Aşgabada saparynyň barşynda jenap Guterriş BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezine we BMG-niň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň edarasyna baryp görer. Abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysy “Mirap” binasynyň açylyşy mynasybetli geçiriljek dabaralara hem gatnaşar. Bu bina BMG-niň Türkmenistandaky wekilhanasyna berler.

Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň şu gezekki sapary hem-de geçiriljek gepleşikler netijeli köpýyllyk gatnaşyklary giňeltmegiň, ony ählumumy bähbitlere laýyk gelýän täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmagyň ýolunda möhüm ädim bolar. Duşuşyklaryň netijeleri boýunça gazanyljak ylalaşyklar 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamyndaky Gün tertibiniň maksatlary we wezipeleri bilen baglylykda, täze taslamalaryňdyr maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine kuwwatly itergi berer.

(Aşgabat şäheri, 2024-nji ýylyň 6-njy iýuly)

Hormatly Birleşen Milletler 

Guramasynyň Baş sekretary 

jenap Antoniu Guterriş!

Hormatly wekiliýetleriň agzalary!

Ilki bilen, size «Türkmenistanda hoş gördük!» diýip ýüzlenýärin. Siziň saparyňyza Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen ugurlaryň giň toplumy boýunça hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gatnaşyklarymyzda täze tapgyr hökmünde garaýarys.

Hormatly jenap Baş sekretar!

Şu günki duşuşyk Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň toplumlaýyn strategik dialogynyň dowam etdirilýändigine şaýatlyk edýär. Onuň esasy kesgitleýji häsiýeti bu guramanyň maksatlarynyň hem-de wezipeleriniň Türkmenistanyň milli bähbitlerine laýyk gelýändiginden ybaratdyr. Bu maksatlar bolsa parahatçylygy, durnuklylygy, howpsuzlygy gazanmaga, Durnukly ösüş maksatlaryny ýerine ýetirmäge çalyşmakda öz beýanyny tapýar. Dünýä syýasatynda ykrar edilen halkara hukugyň we Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynda berkidilen kadalary tassyklamagy öz içine alýar.

Hormatly wekiliýetleriň agzalary!

Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň strategik hyzmatdaşlygy uzak möhletli häsiýete eýedir. Ol ýurdumyzyň oýlanyşykly saýlap alan ýoludyr. Munuň özi Bitarap döwlet hökmünde biziň dünýä bileleşiginiň öňündäki borçnamalarymyzdan, gapma-garşylykly ýagdaýlary parahatçylykly ýollar bilen çözmegi öňe sürýändigimizden gelip çykýar. Türkmenistan Milletler Bileleşigi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňden ýola goýdy. Häzirki wagtda ýurdumyzda guramanyň dürli edaralary işleýär. Olar BMG-niň Ösüş maksatnamasy, Çagalar gaznasy, Ilat gaznasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Neşe we jenaýatçylyk boýunça müdirligidir. Sebitiň ähli döwletleriniň goldamagynda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň çözgüdi bilen 2007-nji ýylyň dekabrynda Aşgabatda bu guramanyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi açyldy. Şeýle hem ýurdumyzda BMG-niň ulgamyna girýän düzüm hökmünde Bütindünýä bankynyň we Halkara Migrasiýa Guramasynyň wekilhanalary işleýär. Olaryň ählisi biziň Hökümetimiz bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär hem-de Türkmenistany ösdürmäge uly goşant goşýar. Pursatdan peýdalanyp, men Birleşen Milletler Guramasynyň ýurdumyzda işleýän işgärlerine hyzmatdaşlyk etmäge çalyşýandyklary üçin minnetdarlyk bildirýärin.

Hormatly jenap Baş sekretar!

Biziň strategik dialogymyzyň ileri tutulýan ugurlary barada aýdanymyzda, ählumumy howpsuzlyga; sebit ýagdaýlaryna; durnukly ösüşe; ynsanperwer meselelere üns bermeli diýip hasap edýärin. Häzirki şertlerde dartgynly ýagdaýlaryň öňüni almaga we dialog üçin mümkinçilikleri üpjün etmäge gönükdirilen anyk çäreleriň görülmegi zerurdyr. Bu ugurda gatnaşyklaryň yzygiderli usullaryny ýola goýmak möhümdir. Şeýle gatnaşygyň esasyny halkara hukugyň hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň kadalary düzmelidir.

Türkmenistan jogapkär döwlet hökmünde geçen ýylyň sentýabrynda Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak başlangyjy bilen çykyş etdi. Biziň döwletimiz öňüni alyş diplomatiýasyny ulanmagy, gapma-garşylykly ýagdaýlary duýdurmagy we olara ýol bermezligi bu resminamanyň esasy düzgünleriniň biri hökmünde görýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan ähli gyzyklanýan döwletler, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň degişli bölümleri, edaralary we institutlary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk etmäge taýýardyr.

Biz sebit ugry boýunça hyzmatdaşlykda hem uly mümkinçilikleriň bardygyny görýäris. Häzirki döwürde Merkezi Aziýa dünýä geosyýasatynyň we energetikasynyň has ähmiýetli merkezine, ulag çatrygyna öwrülýär. Türkmenistan sebitde pugta parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek üçin öz wezipelerini aýdyň görýär. Merkezi Aziýada döwletara hyzmatdaşlygyň dürli gurallary ýola goýuldy. Şolaryň esasylarynyň biri hem Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň birnäçe ýyl mundan ozal döredilen konsultatiw duşuşyklary bolup durýar.

Sebit howpsuzlygy nukdaýnazaryndan, Türkmenistan Owganystandaky ýagdaýa aýratyn üns berýär. Owganystan biziň iň ýakyn goňşymyz, doganlyk ýurdumyzdyr. Döwletimiz Owganystan bilen ykdysady hyzmatdaşlygy dowam etdirer, owgan halkyna geljekde-de ynsanperwerlik kömegini berer.

Biziň ýurdumyzyň öňe süren Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň we beýleki ençeme iri halkara energetika, ulag taslamalarynyň Owganystanda ykdysady, durmuş ýagdaýyny düýpli gowulandyrjakdygyna ynanýaryn. Biz geljekde hem bu taslamalaryň üstünde işlemegi dowam etdireris. Biz Owganystan meselesinde merkezi utgaşdyryjy orun Birleşen Milletler Guramasyna degişli bolmalydyr diýip hasap edýäris. Bu işde Türkmenistan gurama ähli zerur kömegi bermäge taýýardyr.

Hormatly jenap Baş sekretar!

Durnukly ösüş Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk etmekde möhüm we ileri tutulýan meseledir. Biziň ýurdumyz Durnukly ösüş maksatlarynyň ileri tutulýan milli ugurlaryny gazanmak boýunça yzygiderli iş alyp barýar. Bu bolsa “Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ulgamynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynda” beýan edildi. Şu ýylyň maýynda «Türkmenistan — BMG» strategik maslahat beriş geňeşiniň täzelenen düzüminiň birinji mejlisi geçirildi. Mejlisde “Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlyk etmegiň 2026 — 2030-njy ýyllar üçin Çarçuwaly maksatnamasyny” işläp taýýarlamak boýunça “Ýol kartasy” kabul edildi.

Türkmenistanyň «Gün tertibi — 2030-a» milli derejede hem, halkara tagallalar babatda hem işjeň gatnaşýandygyny aýratyn bellemek zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, hormatly jenap Baş sekretar, çalşykly dolanyşykdaky ykdysadyýete geçmegiň Ählumumy çarçuwaly maksatnamasyny işläp taýýarlamak hakynda Türkmenistanyň teklibine siziň ünsüňizi çekmek isleýärin. Mälim bolşy ýaly, biziň ýurdumyz bu başlangyjy şu ýylyň fewralynda Dubaý şäherinde geçirilen Bütindünýä hökümet sammitinde öňe sürdi. Bu maksatnamany durmuşa geçirmekde biz Birleşen Milletler Guramasynyň goldawyna bil baglaýarys.

Durnukly ösüş maksatlaryny maliýeleşdirmek hem ileri tutulýan meseledir. Ol anyk çözgütleri talap edýär. Şoňa görä-de, Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryny maliýeleşdirmek boýunça ministrler derejesindäki maslahaty çagyrmagy teklip edýär. Maslahata halkara maliýe institutlary bolan Bütindünýä banky, Halkara pul gaznasy we beýleki edaralar çekilse, maksadalaýyk bolar diýip hasaplaýarys.

Biziň ýurdumyz howanyň üýtgemegi we daşky gurşawy goramak meselelerinde hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn üns berýär. 2016-njy ýylda howanyň üýtgemegi boýunça Pariž ylalaşygyna goşulan döwletimiz ählumumy howa gün tertibini durmuşa geçirmäge doly derejede gatnaşmaga girişdi. Merkezi Aziýada howa meselesi boýunça netijeli hyzmatdaşlyk etmäge Türkmenistanyň aýratyn üns bermegi kanunalaýykdyr. Biziň ýurdumyz anyk ädim hökmünde Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk etmekde ýöriteleşdirilen düzümi, ýagny Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmegiň üstünde işleýär. Eýýäm bu ugurda käbir işler ýerine ýetirildi. Biz ýakyn wagtda ylalaşyk gazanmak hem-de Türkmenistanda bu merkezi döretmegiň guramaçylyk meselelerine başlamak üçin BMG-niň degişli düzümleriniň ýardam bermegine bil baglaýarys.

Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlykda Merkezi Aziýada suw hem-de Aral deňzini halas etmek meselesini aýratyn tapawutlandyrýaryn. Türkmenistan bu meselede, ilkinji nobatda, üç ýagdaýa eýermegiň zerurdygyndan ugur alýar. Anyk aýdylanda, ähli meseleler:

— halkara hukugyň kadalary esasynda;

— sebitiň ähli ýurtlarynyň bähbitlerini berjaý etmek bilen;

— Birleşen Milletler Guramasynyň we beýleki halkara guramalaryň gatnaşmagynda seredilmelidir hem-de çözülmelidir.

Aral meselesi boýunça Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň konsepsiýasyny işläp taýýarlady. Bu resminama resmi taýdan Merkezi Aziýa ýurtlaryna iberildi. Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy 2023-nji ýylyň maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmegiň şertlerine seretmek bilen bagly Kararnamany kabul etdi. Biz bu maksatnama köptaraplaýyn hyzmatdaşlyk etmek üçin hem-de içerki suw howdanlary boýunça ýurtlaryň geljekdäki başlangyçlaryna esas bolar diýip hasap edýäris.

Ulag we energetika biziň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygymyzyň strategik ugurlarydyr. Türkmenistanyň başlangyjy esasynda ulag meselesi boýunça Baş Assambleýanyň 8 sany Kararnamasy, energetika pudagynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça hem 3 Kararnamasy kabul edildi. BMG-niň howandarlygynda 2016-njy ýylda Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirildi. Biziň Durnukly ulag arabaglanyşygynyň ählumumy atlasyny we Ählumumy energetika howpsuzlygy we durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlygyň bileleşigini döretmek barada hem täze, möhüm başlangyçlarymyz bar.

Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň wajyp ugurlarynyň ýene biri Adam hukuklarynyň ählumumy Jarnamasyny durmuşa geçirmekdir, şeýle hem bosgunlaryň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň meselelerini çözmekde, ençeme beýleki ugurlarda BMG-niň jogapkär edaralary we guramalary bilen ynsanperwer hyzmatdaşlykdyr.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda ynsanperwer ugurly birnäçe iri halkara forumlar geçirildi. Şolaryň netijeleri milli derejede möhüm çözgütleri kabul etmek üçin esas boldy. Mysal üçin, soňky ýyllarda bosgunlaryň we raýatlygy bolmadyk adamlaryň 30 müňe golaýy Türkmenistanyň raýatlygyna kabul edildi. 2024-nji ýylda Türkmenistanda raýatsyzlygy ýok etmek boýunça sebit maslahatyny geçirmek meýilleşdirildi.

Hormatly jenap Baş sekretar!

Pursatdan peýdalanyp, men raýatlyk meselelerini çözmekde siziň uly şahsy goşant goşýandygyňyzy bellemek isleýärin. Munuň üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirýäris.

Azyk howpsuzlygyny üpjün etmek we iýmiti gowulandyrmak hem möhüm meseleleriň biridir. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan ýokary derejede halkara azyk forumyny çagyrmagy teklip edýär. Biziň bu başlangyjymyzy goldajakdygyňyza ynanýarys.

Hormatly jenap Baş sekretar!

Sözümiň ahyrynda Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen strategik dialogy ösdürmäge we giňeltmäge berk eýerýändigini hem-de taýýardygyny tassyklamak isleýärin. Biziň ýurdumyza berýän goldawyňyz üçin size tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirýärin. Siziň Türkmenistana saparyňyzyň möhüm waka öwrüljekdigine ynanýaryn.

Şu gün paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we düýn günüň ikinji ýarymynda ýurdumyza sapar bilen gelen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda gepleşikler geçirildi.

Mälim bolşy ýaly, BMG bilen köpugurly hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn ösdürmek we pugtalandyrmak açyklyk, parahatçylyk söýüjilik, giň halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine berk eýerýän Garaşsyz Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Ýurdumyz 1992-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň doly hukukly agzasy bolmak bilen, geçen ýyllaryň dowamynda ähli halklaryň deňligi we birek-birege hormat goýmak ýörelgelerinde halkara gatnaşyklary utgaşdyrýan edara hökmünde bu iri guramanyň abraýyny pugtalandyrmak ugrunda çykyş edýär.

Türkmenistan BMG-ä we onuň ýöriteleşdirilen düzümlerine ählumumy gatnaşyklar ulgamynyň sütüni, bütin dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmegiň kepili hökmünde garaýar. Ýurdumyzyň bu düzümiň halkara konwensiýalarynyň 90-dan gowragyna goşulmagy munuň aýdyň güwäsidir. Bu bolsa bilelikdäki taslamalaryň we maksatnamalaryň çäklerinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk üçin ygtybarly esas bolup hyzmat edýär. Türkmenistan häzirki döwrüň wajyp meseleleri boýunça sazlaşykly çözgütleri işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşmak bilen, parahatçylyk, özara hormat goýmak diplomatiýasyny ilerletmek, ählumumy howpsuzlygy, durnuklylygy pugtalandyrmak, 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça umumy tagallalara saldamly goşant goşýar.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň wise-başlyklygyna hem-de birnäçe komissiýalarynyň, komitetleriniň, geňeşleriniň agzalygyna ençeme gezek saýlanylmagy ýurdumyzyň halkara abraýynyň barha artýandygynyň aýdyň mysalydyr.

Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan resmi taýdan ykrar edilen ilkinji Bitarap döwlet bolmak bilen, Garaşsyzlyk ýyllarynda parahatçylyk döredijiligiň uly tejribesini toplady hem-de häzirki wagtda BMG-niň Merkezi Aziýa sebitindäki ygtybarly, uzak möhletleýin hyzmatdaşy hökmünde çykyş edýär. Baş Assambleýanyň degişli Kararnamalary bilen iki gezek berkidilen ýurdumyzyň Bitaraplyk halkara hukuk ýagdaýy durmuşa geçirilýän daşary syýasatyň ugurlaryny we mazmunyny kesgitledi, sebit howpsuzlygyny üpjün etmäge, içerki ösüşi höweslendirmäge, milli ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça giň möçberli döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagyna oňyn täsirini ýetirdi. Bitaraplyk syýasatynyň sebit we ählumumy derejede parahatçylygy, durnuklylygy üpjün etmäge gönüden-göni ýardam edýändigini iş ýüzünde tassyklan türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça 12-nji dekabryň Halkara Bitaraplyk güni diýlip yglan edilmegi hem tötänden däldir. Ol BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen berkidildi. Biziň ýurdumyz häzirki döwrüň wajyp meseleleri boýunça beýleki köp sanly Kararnamalaryň, şol sanda 2022-nji ýylda kabul edilen “Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy”, “2023-nji ýyl — Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly” atly Kararnamalaryň öňbaşçysy boldy.

Mälim bolşy ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe süren “Dialog — parahatçylygyň kepili” atly ählumumy başlangyjyna häzirki döwürde halkara gatnaşyklaryň täze filosofiýasy hökmünde garalýar. Bu başlangyç BMG-niň Baş sekretarynyň parahat dünýäni gurmak üçin Täze gün tertibini kemala getirmek baradaky başlangyjy bilen sazlaşýar. Ýola goýlan netijeli dialog bilelikdäki işiň köpýyllyk oňyn tejribesine daýanyp, ýylsaýyn çägini barha giňeldýär we täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň geçen ýylyň sentýabrynda geçirilen 78-nji sessiýasynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň täze başlangyçlaryny beýan etdi. Şol başlangyçlar dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmäge, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge gönükdirilendir.

Biziň ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasy bilen dürli ugurlar boýunça, şol sanda parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, durnukly energetika, ulag, ykdysady, durmuş, ynsanperwer we ekologiýa meselelerini çözmek ýaly möhüm ulgamlarda ysnyşykly hyzmatdaşlyk edýär. BMG bilen uzak möhletli, netijeli häsiýete eýe bolan gatnaşyklar işjeň ösdürilýär. “Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ulgamynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň” üstünlikli durmuşa geçirilmegi hem munuň aýdyň güwäsidir. Bu resminama ýurdumyzyň milli bähbitlerini we durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryny nazara almak bilen, Türkmenistanyň Hökümetiniň Birleşen Milletler Guramasynyň ýurdumyzda işleýän edaralary bilen özara gatnaşyklarynyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitleýär.

...Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň taryhynda täze sahypany açan duşuşygy irden paýtagtymyzdaky “Oguzkent” myhmanhanasynda geçirildi. Döwlet Baştutanymyz we iri halkara guramanyň ýolbaşçysy salamlaşyp, Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Baýdagynyň öňünde surata düşdüler.

Soňra hormatly Prezidentimiz bilen BMG-niň Baş sekretarynyň arasynda ikiçäk gepleşikler geçirildi.

Döwlet Baştutanymyz belent mertebeli myhmany myhmansöýer türkmen topragynda tüýs ýürekden mübärekläp hem-de ýurdumyza sapar bilen gelmek baradaky çakylygy kabul edendigi üçin minnetdarlyk bildirip, BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişe Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy has-da berkitmekdäki şahsy tagallalary üçin hoşallygyny beýan etdi.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň alyp barýan daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri BMG bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ösdürmekden ybarat bolup durýar. Häzirki wagtda ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasy we onuň düzüm birlikleri bilen dürli ugurlarda işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Türkmenistan syýasy, ykdysady, daşky gurşaw, medeni-ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygy ilerletmek üçin Milletler Bileleşigi hem-de onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen alnyp barylýan gatnaşyklary has-da berkitmegi maksat edinýär diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz 2025-nji ýylyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilendigine ünsi çekdi. Şeýle hem 2025-nji ýylda şanly wakalaryň birnäçesini, ýagny Birleşen Milletler Guramasynyň döredilmeginiň 80 ýyllygyny, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllygyny belläp geçeris. Bu şanly seneleriň biri-biri bilen berk baglanyşyklydygyny bellemek isleýärin diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady we türkmen tarapynyň Birleşen Milletler Guramasynyň belent maksatlaryny durmuşa geçirmekde bilelikde tagalla etmäge taýýardygyny tassyklady.

BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş türkmen topragynda mähirli kabul edilendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýene-de Türkmenistanda bolýandygyna örän şatdygyny aýtdy. Belent mertebeli myhmanyň belleýşi ýaly, ol BMG-niň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissary bolan döwründe hem ýurdumyz bilen ysnyşykly işleşdi.

Myhman türkmen tarapynyň häzirki döwrüň möhüm meselelerini çözmäge we uzak möhletleýinlik, özara hormat goýmak esasynda köpugurly hyzmatdaşlygy ýola goýmaga işjeň çemeleşýändigine ýokary baha berip, Garaşsyzlyk ýyllarynda parahatçylyk döredijiligiň uly tejribesini toplan Türkmenistanyň ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek işinde BMG-niň möhüm we strategik hyzmatdaşy hökmünde çykyş edýändigini nygtady.

Ýurdumyzyň raýatsyzlygyň öňüni almaga hem-de azaltmaga degişli meseleleri çözmekdäki uly tagallalary üçin aýratyn hoşallyk bildirildi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Merkezi Aziýa sebitinde bu ählumumy ynsanperwer ugurly meseläni çözmekde möhüm orny eýelemegini dowam etdirip, bu babatda nusgalyk görelde bolup biler. Mälim bolşy ýaly, biziň ýurdumyz BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri, şol sanda Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissarynyň müdirligi bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Ýola goýlan netijeli gatnaşyklaryň çäklerinde XXI asyryň ählumumy wehimlerini — migrasiýa we raýatsyzlyk bilen baglanyşykly meseleleri çözmäge gönükdirilen bilelikdäki maksatnamalardyr taslamalaryň ençemesi durmuşa geçirildi.

Aşgabat şäheri birnäçe gezek iri forumlaryň, şol sanda türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen geçirilen “Musulman dünýäsinde bosgunlar” atly halkara maslahatyň geçirilen ýerine öwrüldi. Bu maslahata abraýly halkara we sebit guramalarynyň 40-dan gowragynyň wekilleri gatnaşdylar.

Baş sekretar Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň BMG-niň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekdäki uly üstünliklerini kanagatlanma bilen nygtap, tutuş adamzadyň abadançylygynyň bähbidine öz parahatçylyk döredijilik mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmaga çalyşýan türkmen tarapynyň möhüm halkara başlangyçlarynyň we köpugurly işiniň ähmiýetini aýratyn belledi.

Soňra gepleşikler uly mejlisler zalynda iki tarapyň wekiliýet agzalarynyň gatnaşmagynda giňeldilen düzümde dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişi we wekiliýetiň agzalaryny Türkmenistanda ýene-de bir gezek mähirli mübärekläp, şu sapara Türkmenistanyň BMG bilen ugurlaryň giň toplumy boýunça hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gatnaşyklarda täze tapgyr hökmünde garalýandygyny belledi.

Şu günki duşuşyk Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň toplumlaýyn strategik dialogynyň dowam etdirilýändigine şaýatlyk edýär. Onuň esasy kesgitleýji häsiýeti bu guramanyň maksatlarynyň hem-de wezipeleriniň Türkmenistanyň milli bähbitlerine laýyk gelýändiginden ybaratdyr. Bu maksatlar bolsa parahatçylygy, durnuklylygy, howpsuzlygy gazanmaga, Durnukly ösüş maksatlaryny ýerine ýetirmäge çalyşmakda öz beýanyny tapýar. Dünýä syýasatynda ykrar edilen halkara hukugyň we Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynda berkidilen kadalary tassyklamagy öz içine alýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň strategik hyzmatdaşlygy uzak möhletli häsiýete eýedir. Ol ýurdumyzyň oýlanyşykly saýlap alan ýoludyr. Munuň özi Bitarap döwlet hökmünde biziň dünýä bileleşiginiň öňündäki borçnamalarymyzdan, gapma-garşylykly ýagdaýlary parahatçylykly ýollar bilen çözmegi öňe sürýändigimizden gelip çykýar. Türkmenistan Milletler Bileleşigi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňden ýola goýdy. Häzirki wagtda ýurdumyzda guramanyň dürli edaralary işleýär. Olar BMG-niň Ösüş maksatnamasy, Çagalar gaznasy, Ilat gaznasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Neşe we jenaýatçylyk boýunça müdirligidir. Sebitiň ähli döwletleriniň goldamagynda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň çözgüdi bilen 2007-nji ýylyň dekabrynda Aşgabatda bu guramanyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi açyldy. Şeýle hem ýurdumyzda BMG-niň ulgamyna girýän düzüm hökmünde Bütindünýä bankynyň we Halkara Migrasiýa Guramasynyň wekilhanalary işleýär. Olaryň ählisi biziň Hökümetimiz bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär hem-de Türkmenistany ösdürmäge uly goşant goşýar diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we pursatdan peýdalanyp, Birleşen Milletler Guramasynyň ýurdumyzda işleýän işgärlerine hyzmatdaşlyk etmäge çalyşýandyklary üçin minnetdarlyk bildirdi.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan — BMG strategik dialogynyň ileri tutulýan ugurlary barada aýdyp, ählumumy howpsuzlyga, sebit ýagdaýlaryna, durnukly ösüşe, ynsanperwer meselelere üns berilmelidigini nygtady. Häzirki şertlerde dartgynly ýagdaýlaryň öňüni almaga we dialog üçin mümkinçilikleri üpjün etmäge gönükdirilen anyk çäreleriň görülmegi zerurdyr. Bu ugurda gatnaşyklaryň yzygiderli usullaryny ýola goýmak möhümdir. Şeýle gatnaşygyň esasyny halkara hukugyň hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň kadalary düzmelidir.

Türkmenistan jogapkär döwlet hökmünde geçen ýylyň sentýabrynda Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak başlangyjy bilen çykyş etdi. Biziň döwletimiz öňüni alyş diplomatiýasyny ulanmagy, gapma-garşylykly ýagdaýlary duýdurmagy we olara ýol bermezligi bu resminamanyň esasy düzgünleriniň biri hökmünde görýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de Türkmenistanyň ähli gyzyklanma bildirýän döwletler, Birleşen Milletler Guramasynyň degişli bölümleri, edaralary we institutlary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygyny tassyklady.

Biz sebit ugry boýunça hyzmatdaşlykda hem uly mümkinçilikleriň bardygyny görýäris. Häzirki döwürde Merkezi Aziýa dünýä geosyýasatynyň we energetikasynyň has ähmiýetli merkezine, ulag çatrygyna öwrülýär diýip, Arkadagly Gahryman Serdarymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan sebitde pugta parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek üçin öz wezipelerini aýdyň görýär. Merkezi Aziýada döwletara hyzmatdaşlygyň dürli gurallary ýola goýuldy. Şolaryň esasylarynyň biri hem Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň birnäçe ýyl mundan ozal döredilen konsultatiw duşuşyklary bolup durýar.

Sebit howpsuzlygy nukdaýnazaryndan, Türkmenistan Owganystandaky ýagdaýa aýratyn üns berýär. Owganystan biziň iň ýakyn goňşymyz, doganlyk ýurdumyzdyr. Döwletimiz Owganystan bilen ykdysady hyzmatdaşlygy dowam etdirer, owgan halkyna geljekde-de ynsanperwerlik kömegini berer diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň öňe süren Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň we beýleki ençeme iri halkara energetika, ulag taslamalarynyň Owganystanda ykdysady, durmuş ýagdaýyny düýpli gowulandyrjakdygyna ynam bildirip, biz bu taslamalaryň üstünde işlemegi geljekde hem dowam ederis. Biz Owganystan meselesinde merkezi utgaşdyryjy orun Birleşen Milletler Guramasyna degişli bolmalydyr diýip hasap edýäris. Bu işde Türkmenistan oňa ähli zerur kömegi bermäge taýýardyr diýip belledi.

Durnukly ösüş Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk etmekde möhüm we ileri tutulýan meseledir. Biziň ýurdumyz Durnukly ösüş maksatlarynyň ileri tutulýan milli ugurlaryny gazanmak boýunça yzygiderli iş alyp barýar. Bu bolsa “Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ulgamynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynda” beýan edildi. Şu ýylyň maýynda «Türkmenistan — BMG» strategik maslahat beriş geňeşiniň täzelenen düzüminiň birinji mejlisi geçirildi. Mejlisde “Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ulgamynda hyzmatdaşlyk etmegiň 2026 — 2030-njy ýyllar üçin Çarçuwaly maksatnamasyny” işläp taýýarlamak boýunça “Ýol kartasy” kabul edildi.

Türkmenistanyň «Gün tertibi — 2030-a» milli derejede hem, halkara tagallalar babatda hem işjeň gatnaşýandygyny aýratyn bellemek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi we çalşykly dolanyşykdaky ykdysadyýete geçmegiň Ählumumy çarçuwaly maksatnamasyny işläp taýýarlamak hakynda Türkmenistanyň teklibine BMG-niň Baş sekretarynyň ünsüni çekdi. Mälim bolşy ýaly, biziň ýurdumyz bu başlangyjy şu ýylyň fewralynda Dubaý şäherinde geçirilen Bütindünýä hökümet sammitinde öňe sürdi diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we bu maksatnamany durmuşa geçirmekde BMG-niň goldaw berjekdigine ynam bildirdi.

Durnukly ösüş maksatlaryny maliýeleşdirmek hem ileri tutulýan meseledir. Ol anyk çözgütleri talap edýär. Şoňa görä-de, Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryny maliýeleşdirmek boýunça ministrler derejesindäki maslahaty çagyrmagy teklip edýär. Maslahata halkara maliýe institutlary bolan Bütindünýä banky, Halkara pul gaznasy we beýleki edaralar çekilse, maksadalaýyk bolar.

Bellenilişi ýaly, biziň ýurdumyz howanyň üýtgemegi we daşky gurşawy goramak meselelerinde hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn üns berýär. 2016-njy ýylda howanyň üýtgemegi boýunça Pariž ylalaşygyna goşulan döwletimiz ählumumy howa gün tertibini durmuşa geçirmäge doly derejede gatnaşmaga girişdi. Merkezi Aziýada howa meselesi boýunça netijeli hyzmatdaşlyk etmäge Türkmenistanyň aýratyn üns bermegi kanunalaýykdyr. Biziň ýurdumyz anyk ädim hökmünde Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk etmekde ýöriteleşdirilen düzümi, ýagny Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmegiň üstünde işleýär. Eýýäm bu ugurda käbir işler ýerine ýetirildi. Biz ýakyn wagtda ylalaşyk gazanmak hem-de Türkmenistanda bu merkezi döretmegiň guramaçylyk meselelerine başlamak üçin BMG-niň degişli düzümleriniň ýardam bermegine bil baglaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlykda Merkezi Aziýada suw hem-de Aral deňzini halas etmek meselesini aýratyn tapawutlandyrýarys. Türkmenistan bu meselede, ilkinji nobatda, üç ýagdaýa eýermegiň zerurdygyndan ugur alýar. Anyk aýdylanda, ähli meseleler halkara hukugyň kadalary esasynda, ýagny sebitiň ähli ýurtlarynyň bähbitlerini berjaý etmek bilen, BMG-niň hem-de beýleki halkara guramalaryň gatnaşmagynda seredilmelidir we çözülmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Aral meselesi boýunça Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň konsepsiýasyny işläp taýýarlady. Bu resminama resmi taýdan Merkezi Aziýa ýurtlaryna iberildi. Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy 2023-nji ýylyň maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmegiň şertlerine seretmek bilen bagly Kararnamany kabul etdi. Biz bu maksatnama köptaraplaýyn hyzmatdaşlyk etmek üçin hem-de içerki suw howdanlary boýunça ýurtlaryň geljekdäki başlangyçlaryna esas bolar diýip hasap edýäris diýip, Arkadagly Gahryman Serdarymyz sözüni dowam etdi.

Nygtalyşy ýaly, ulag we energetika biziň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygymyzyň strategik ugurlarydyr. Türkmenistanyň başlangyjy esasynda ulag meselesi boýunça Baş Assambleýanyň 8 sany Kararnamasy, energetika pudagynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça hem 3 Kararnamasy kabul edildi. BMG-niň howandarlygynda 2016-njy ýylda Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirildi. Biziň Durnukly ulag arabaglanyşygynyň ählumumy atlasyny we Ählumumy energetika howpsuzlygy we durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlygyň bileleşigini döretmek barada hem täze, möhüm başlangyçlarymyz bar. Döwlet Baştutanymyz şular barada aýdyp, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň wajyp ugurlarynyň ýene biri Adam hukuklarynyň ählumumy Jarnamasyny durmuşa geçirmek, şeýle hem bosgunlaryň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň meselelerini çözmekde, ençeme beýleki ugurlarda BMG-niň jogapkär edaralary we guramalary bilen ynsanperwer hyzmatdaşlyk bilen baglydygyna ünsi çekdi.

Bellenilişi ýaly, soňky ýyllarda ýurdumyzda ynsanperwer ugurly birnäçe iri halkara forumlar geçirildi. Şolaryň netijeleri milli derejede möhüm çözgütleri kabul etmek üçin esas boldy. Mysal üçin, soňky ýyllarda bosgunlaryň we raýatlygy bolmadyk adamlaryň 30 müňe golaýy Türkmenistanyň raýatlygyna kabul edildi. 2024-nji ýylda Türkmenistanda raýatsyzlygy ýok etmek boýunça sebit maslahatyny geçirmek meýilleşdirildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz raýatlyk meselelerini çözmekde Antoniu Guterrişiň uly şahsy goşant goşýandygyny belledi we munuň üçin oňa tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Azyk howpsuzlygyny üpjün etmek we iýmiti gowulandyrmak hem möhüm meseleleriň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan ýokary derejede halkara azyk forumyny çagyrmagy teklip edýär diýip, Arkadagly Gahryman Serdarymyz aýtdy we bu başlangyjyň goldanyljakdygyna ynam bildirdi.

Çykyşynyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen strategik dialogy ösdürmäge we giňeltmäge berk eýerýändigini hem-de taýýardygyny tassyklady. Döwlet Baştutanymyz biziň ýurdumyza berýän goldawy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, BMG-niň Baş sekretarynyň Türkmenistana saparynyň möhüm waka öwrüljekdigine ynam bildirdi.

Soňra belent mertebeli myhmana söz berildi. BMG-niň Baş sekretary Aşgabatda mähirli kabul edilendigi we myhmansöýerlik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýolbaşçylyk edýän iri halkara guramasynyň Türkmenistan bilen ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirýändigini nygtady. Türkmenistan BMG-niň Merkezi Aziýada strategik hyzmatdaşy bolup durýar.

Antoniu Guterriş hormatly Prezidentimize Türkmenistanyň Milletler Bileleşigi bilen ählumumy Gün tertibiniň wajyp meseleleri boýunça özara gatnaşyklaryny işjeňleşdirmäge goldaw berýändigi üçin aýratyn hoşallyk bildirip, ýurdumyzyň  ulag, energetika, daşky gurşawy goramak we beýleki köp ulgamlarda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak babatda öňe sürýän başlangyçlarynyň we teklipleriniň möhüm ähmiýetini nygtady.

Ýokary tehnologiýalar asyrynda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça taslamalar aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy esasynda Köpetdagyň eteginde Arkadag şäheriniň gurulmagy munuň aýdyň güwäsidir. Bu şäher Türkmenistanyň ösüşiň belentliklerine tarap ynamly öňe barýandygynyň aýdyň nyşanyna öwrüldi.

BMG-niň Baş sekretary ähli esasy ugurlarda ýola goýlan netijeli gatnaşyklaryň üstünlige eýe bolýandygy barada aýdyp, ýurduň uly syýasy ýeňşi bolup durýan, onuň sebitdäki liderlik ornuny şertlendirýän Türkmenistanyň Bitaraplygynyň ähmiýetini aýratyn belledi. Häzirki wagtda hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyndan gelip çykýan esasy ýörelgeler, has takygy, ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak, ähli gyzyklanma bildirýän ýurtlardyr hyzmatdaşlar bilen dost-doganlyk gatnaşyklaryny giňeltmek, dünýäde durnukly ösüşi üpjün etmek, beýleki halklara, olaryň medeniýetine, däp-dessurlaryna hormat goýmak ýaly ýörelgeler Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasaty hem-de öňüni alyş diplomatiýasy bilen baglylykda iş ýüzünde amala aşyrylýar.

Aşgabatda iri halkara forumlaryň we duşuşyklaryň yzygiderli geçirilmegi Türkmenistanyň parahatçylyk medeniýetini, özara ynanyşmagy pugtalandyrmaga gönükdirilen döredijilikli daşary syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň nyşanydyr. Häzirki zaman şertlerinde Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýy diňe bir Merkezi Aziýada däl, eýsem, bütin dünýäde howpsuzlygyň we durnuklylygyň esaslaryny berkitmegiň täsirli guraly hökmünde aýratyn ähmiýete eýedir. Şunuň bilen baglylykda, Antoniu Guterriş Birleşen Milletler Guramasynyň türkmen tarapynyň goňşy Owganystanda ykdysady taýdan durnuklylygy üpjün etmäge, parahatçylygy dikeltmäge ýardam bermek babatdaky  döredijilikli başlangyçlaryny doly goldaýandygyny nygtady.

Guramanyň ýolbaşçysy BMG-niň Aşgabatda ýerleşýän Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň möhüm ornuny belläp, ýurdumyzyň Hökümetine bu düzümiň işine, onuň syýasy diplomatik dialogy ilerletmek, gapma-garşylyklaryň öňüni almak we sebitde ynanyşmak ýagdaýyny berkarar etmek boýunça tagallalaryna hemmetaraplaýyn goldaw berýändigi üçin hoşallyk bildirdi. Belent mertebeli myhman Türkmenistanyň suw meselesine, howanyň üýtgemegine, umuman, ekologiýa ulgamynda özara gatnaşyklary pugtalandyrmaga degişli tekliplerini goldaýandygyny aýtdy.

BMG-niň Baş sekretary türkmen tarapynyň Aşgabatda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini açmak başlangyjyny goldady. Bu merkez sebitiň ýurtlarynyň degişli düzümleriniň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmaga we howanyň üýtgemeginiň täsirine bilelikde uýgunlaşmaga ýardam eder.

Antoniu Guterriş adamzadyň umumy ösüşiniň barşyna täsirini ýetiren Merkezi Aziýanyň ägirt uly mümkinçilikleri barada aýdyp, sebitiň ähli ýurtlary bilen hyzmatdaşlyga möhüm ähmiýet berilýändigini nygtady hem-de BMG-niň mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn goldaw bermäge taýýardygyny tassyklady.

Biz Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasatyna we onuň halkara bileleşigiň häzirki döwrüň wehimlerine garşy durmak boýunça ählumumy tagallalaryna işjeň gatnaşýandygyna ýokary baha berýäris diýip, belent mertebeli myhman nygtady hem-de BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatynda (СOP28) Türkmenistanyň metan zyňyndylaryny azaltmaga ygrarlydygyny beýan edendigini hem-de bu ulgamda dünýä bileleşigi bilen tagallalaryny birleşdirmäge taýýardygyny subut edendigini ýatlatdy.

Baş sekretar BMG-niň strategiýasyny goldaýandygy, şeýle hem myhmansöýerlik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza we Türkmenistanyň ähli halkyna parahatçylyk, rowaçlyk arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Baş sekretaryna çuň manyly çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, onuň köp ýyllaryň dowamynda Birleşen Milletler Guramasynda uly işleri alyp barýandygyna, dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek bilen, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmäge mynasyp goşant goşýandygyna ýokary baha berdi. Döwlet Baştutanymyz Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzda «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda beýik söz ussadynyň hormatyna Türkmenistanyň «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» atly ýubileý medalynyň döredilendigini aýdyp, bu medal bilen ilkinji gezek Antoniu Guterrişi sylaglamak barada karara gelendigini hem-de degişli Permana gol çekendigini we şu gün bu medaly uly höwes bilen gowşurjakdygyny aýtdy.

Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda bu medal BMG-niň Baş sekretaryna dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Antoniu Guterrişe Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýi mynasybetli döredilen sowgatlyk nyşany we “Magtymguly” kitabyny sowgat berdi.

Abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysy hormat-sarpa üçin hoşallyk bildirip, türkmen halkynyň beýik ogly, Gündogaryň ajaýyp şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň filosofik pikirleriniň ähmiýetini nygtady. Nusgawy şahyr öz goşgulary arkaly tutuş dünýäde agzybirlige, dostluga, ynsanperwerlige, parahatçylygyň dabaralanmagyna çagyrypdyr. Munuň özi BMG-niň maksatlaryna we wezipelerine doly laýyk gelýär. Ajaýyp söz ussadynyň baý döredijiligi, filosofik mirasy diňe bir türkmen halkynyň milli baýlygy bolmak bilen çäklenmän, eýsem, dünýä edebiýatynyň hem aýrylmaz bölegi bolup durýar. Magtymguly Pyragynyň golýazmalar toplumynyň BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) “Dünýäniň hakydasy” maksatnamasynyň halkara sanawyna girizilmegi hem munuň aýdyň güwäsidir.

Antoniu Guterriş Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak we giňeltmek işinde işjeň orny eýeleýändigi üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň möhüm halkara başlangyçlaryny ilerletmekde mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn goldaw bermäge taýýardygyny tassyklady we pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy şu ýylyň sentýabrynda geçiriljek Geljegiň sammitine gatnaşmaga çagyrdy.

Döwlet Baştutanymyz çakylyk üçin minnetdarlyk bildirip, BMG-niň ýolbaşçylaryna hem-de işgärlerine ýola goýlan netijeli dialog üçin sagbolsun aýtdy we dünýäde parahatçylygyň, abadançylygyň, rowaçlygyň bähbidine däp bolan köpugurly hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de üstünlikli dowam etdiriljekdigine ynam bildirdi.

Şeýlelikde, şu günki duşuşyk Türkmenistan — BMG görnüşindäki strategik hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy. Aşgabatda geçirilen gepleşikleriň netijeleri boýunça gazanylan ylalaşyklaryň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamyndaky Gün tertibiniň maksatlary we wezipeleri babatda täze bilelikdäki taslamalarydyr maksatnamalary işläp taýýarlamaga hem-de durmuşa geçirmäge kuwwatly itergi berjekdigi şübhesizdir.

* * *

Günüň ikinji ýarymynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezine baryp gördi.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň çözgüdine laýyklykda, goňşy ýurtlaryň we Howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň goldamagynda 2007-nji ýylda Aşgabatda açylan BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi häzirki döwrüň wehimlerine garşy durmak babatda netijeli çözgütleri gözlemekde BMG-niň ulgamynyň sebit ýurtlary bilen ysnyşykly gatnaşyklary üçin netijeli meýdança hökmünde özüni görkezdi. Türkmenistan merkeziň işini we başlangyçlaryny, hususan-da, Merkezi Aziýa döwletleriniň, oňa golaýdaky ýurtlaryň arasyndaky syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ilerletmekdäki tagallalaryny işjeň goldaýar.

Häzirki wagtda bu merkez sebitde ynanyşmak, özara düşünişmek ýagdaýyny pugtalandyrmakda, onuň giňişliginde durnuklylygy, netijeli gatnaşyklary berkitmekde möhüm orun eýeleýär. Onuň işiniň esasy ugurlarynyň hatarynda suw-energetika, ählumumy ýaragsyzlanmak, Owganystandaky ýagdaýy parahatçylykly ýol arkaly kadalaşdyrmak, halkara terrorçylyga, beýleki howplara hem-de wehimlere garşy göreşmek, durmuş-ykdysady, ekologik meseleleri görkezmek bolar. Merkezi Aziýa döwletleri, abraýly halkara guramalar bilen üstünlikli hyzmatdaşlyk edýän BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň binýadynda özara gatnaşyklaryň täze formatlary, şol sanda Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy we beýlekiler döredildi hem-de üstünlikli hereket edýär.

Türkmenistanyň başlangyjy esasynda «Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny» atly Kararnamalaryň ikisiniň kabul edilmegi merkeziň mümkinçilikleriniň, onuň giň gerimli işiniň halkara hukuk esaslarynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna ýardam etdi. Munuň özi Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artýandygynyň, durmuşa geçirýän daşary syýasy ugrunyň netijeli häsiýete eýediginiň, öňüni alyş diplomatiýasynyň möhüm ähmiýetiniň we derwaýysdygynyň, BMG-niň ýörite syýasy missiýalarynyň parahatçylygy üpjün etmek ulgamyndaky wajyp ornunyň nobatdaky ykrarnamasydyr.

Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş merkeze baryp görende, onuň işine ýokary baha berdi, şeýle hem Bitarap Türkmenistanyň öňe sürýän döredijilikli başlangyçlarynyň we teklipleriniň ähmiýetini aýratyn belledi. Şol başlangyçlar sebit hem ählumumy derejede parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmäge, islendik gapma-garşylykly ýagdaýlary diňe syýasy-diplomatik serişdeler arkaly kadalaşdyrmaga gönükdirilendir.

Dünýäniň iň iri halkara guramasynyň ýolbaşçysy BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezine baryp görmeginiň çäklerinde ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň diplomatiýa ugry boýunça bilim alýan talyplary bilen duşuşdy.

Belent mertebeli myhman saparynyň maksatnamasynyň çäklerinde Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanasyna baryp gördi we şol ýerde guramanyň ýurdumyzda işleýän wekilhanalarynyň işgärleri bilen duşuşdy, şeýle hem BMG-niň Aşgabatdaky wekilhanasynyň edarasynyň täze binasynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy.

Şanly waka mynasybetli bu ýere Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň ýolbaşçylary, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, BMG-niň ýurdumyzda işleýän agentlikleriniň ýolbaşçylarydyr işgärleri ýygnandylar.

Harby orkestriň ýerine ýetirmeginde dabaraly sazyň astynda Türkmenistanyň Döwlet baýdagy we Birleşen Milletler Guramasynyň baýdagy belende galdyrylýar.

BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş ýygnananlara gutlag sözi bilen ýüzlenip, Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň hyzmatdaşlygynyň nusgalyk häsiýete eýedigini belledi. Çykyşda nygtalyşy ýaly, Bitaraplygy öz syýasatynyň binýatlaýyn strategiýasy hökmünde kabul eden Türkmenistan BMG-niň alyp barýan işinde möhüm orun eýeleýär. Türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça 2025-nji ýyl “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edildi. Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge gönükdirilen birnäçe möhüm başlangyçlary hem ony BMG-niň işinde has ähmiýetli ýurtlaryň birine öwürýär.

Birleşen Milletler Guramasy bu ýerde işleýändigine hem-de Türkmenistanyň durmuşa geçirýän ösüş syýasatyny goldaýandygyna buýsanýar diýip, iri halkara guramanyň ýolbaşçysy nygtady. Antoniu Guterriş berilýän hemmetaraplaýyn kömek we goldaw, netijeli işlemek babatda  döredilýän şertler, hususan-da, ýene-de bir edara binasynyň berilmegi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, onuň BMG-niň ýurdumyzdaky wekilhanasyna türkmen Hökümeti bilen parahatçylygyň, durnukly ösüşiň, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň bähbidine ähli ileri tutulýan ugurlarda el-ele berip işlemäge mümkinçilik berjekdigini belledi.

Biz bu ýerde türkmen halkyna hyzmat etmek üçin iş alyp barýarys diýip, Baş sekretar nygtady we Birleşen Milletler Guramasynyň röwşen geljegiň ýolunda Türkmenistany, onuň Hökümetini hem-de halkyny goldamak üçin ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy.

Dabara gatnaşyjylaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda belent mertebeli myhman toý bagyny kesýär we BMG-niň täze edara binasynyň içine girýär. Abraýly halkara guramanyň ýolbaşçysy türkmen paýtagtynyň günorta böleginiň binagärlik keşbi bilen aýratyn sazlaşyk döredýän binany synlap, Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýazgy galdyrdy.

Soňra Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş bu ýerden ugrady.

Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow düýn ýurdumyza sapar bilen gelen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen duşuşdy.

Gahryman Arkadagymyz we iri halkara guramanyň ýolbaşçysy dostlarça salamlaşyp, “Arkadag” myhmanhanasynyň eýwanyna bardylar. Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň hem-de BMG-niň baýdagynyň öňünde resmi surata düşmek dabarasyndan soňra, Milli Liderimiz bilen BMG-niň Baş sekretarynyň arasynda duşuşyk geçirildi.

Halk Maslahatynyň Başlygy, ilki bilen, Antoniu Guterrişi “Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna” atly Türkmenistanyň ýubileý medalynyň gowşurylmagy mynasybetli gutlady. Bellenilişi ýaly, beýik şahyryň we akyldaryň diňe bir türkmen edebiýatynyň däl, eýsem, dünýäniň nusgawy edebiýatynyň hem ösüşine ýetiren täsiri köpugurly bolup, onuň döredijiligi ençeme ýyllaryň dowamynda köp ýurtlarda düýpli öwrenilýär.

Gahryman Arkadagymyz hormatly Prezidentimiz bilen BMG-niň Baş sekretarynyň arasynda üstünlikli geçirilen gepleşikler barada aýdyp, olarda üçünji müňýyllygyň ählumumy maksatlaryna ýetmek, tutuş adamzat üçin durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda hyzmatdaşlyk etmäge özara gyzyklanma bildirilendigini belledi hem-de häzirki döwrüň möhüm meseleleri boýunça, hususan-da, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek meselesinde garaýyşlaryň doly gabat gelýändigini nygtady.

Milli Liderimiz halkara guramalar we BMG-niň düzüm birlikleri bilen hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýetini belläp, Türkmenistanyň dünýäde özara düşünişmegi, ynanyşmagy berkarar etmäge gönükdirilen halkara başlangyçlaryny goldaýandygy üçin jenap Antoniu Guterrişe tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, ählumumy howpsuzlygyň bitewi ulgamyny döretmek boýunça halkara bileleşigiň tagallalaryny goldamakda Türkmenistanyň başlangyçly ornuna ýokary baha berildi. BMG-niň Baş sekretary beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň şygyrlarynyň dünýäde uly gyzyklanma döredýändigini we içgin öwrenilýändigini belledi.

Belent mertebeli myhman ýurdumyzyň Merkezi Aziýa sebitinde alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli syýasaty barada aýdyp, onuň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan goldanylýandygyny belledi. Şeýle hem myhman türkmen halkynyň ynsanperwer ýörelgeleriniň taryhyň jümmüşinden gözbaş alyp gaýdýandygyny we Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasatynyň dünýäde barha dabaralanýandygyny nygtady.

Soňra duşuşyk wekiliýetleriň gatnaşmagynda giňeldilen düzümde dowam etdi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow belent mertebeli myhmany we onuň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň agzalaryny mübärekläp, Türkmenistana gelmäge çakylygy kabul edendikleri üçin minnetdarlyk bildirdi hem-de BMG-niň Baş sekretary bilen ozalky duşuşyklaryny ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny aýtdy. Olaryň dowamynda möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle gatnaşyklaryň hemişe netijeli, birek-birege hormat goýmak häsiýetine eýe bolandygy bellenildi. Bu dialogyň dowamynda Türkmenistanyň we BMG-niň uzak möhletleýin hyzmatdaşlyk strategiýasynyň esasy ugurlary kesgitlenildi, ony durmuşa geçirmegiň görnüşleridir gurallary işlenip taýýarlanyldy hem-de kämilleşdirildi.

Gahryman Arkadagymyz BMG-niň ýolbaşçysynyň şahsy goldawyny we düşünişmegini duýýandygyny aýratyn belläp, belent mertebeli myhmany ýurdumyzyň dosty, häzirki zaman ählumumy Gün tertibiniň möhüm meselelerini çözmekde pikirdeşi hasaplaýandygyny aýtdy. Häzirki ýönekeý bolmadyk şertlerde Antoniu Gutterişiň Baş sekretaryň jogapkärli wezipesinde özüni Birleşen Milletler Guramasynyň beýik taglymlaryna we gymmatlyklaryna gulluk etmäge bagyşlan ynsan, öz işiniň ussady hökmünde görkezýändigi nygtaldy.

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň belleýşi ýaly, BMG-niň Baş sekretarynyň başlangyjy bilen hem-de ýolbaşçylyk etmeginde BMG-niň işiniň netijeliligini artdyrmaga, häzirki döwrüň derwaýys meselelerini çözmekde onuň ornuny ýokarlandyrmaga ýardam berýän wajyp ädimler ädildi. Gahryman Arkadagymyz BMG-niň işine ýokary baha berýändigini belläp, saýlanyp alnan ugruň häzirki günüň hakyky ýagdaýlaryna we guramanyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň talaplaryna laýyk gelýändigini belledi hem-de BMG-niň hemişe Türkmenistanyň ýardamyna we goldawyna bil baglap biljekdigini aýtdy.

Milli Liderimiz BMG-niň Baş sekretarynyň şu gezekki saparynyň aýratyn ähmiýetini belläp, oňa Türkmenistan bilen BMG-niň gatnaşyklarynyň taryhyndaky uly ähmiýetli waka hökmünde garalýandygyny nygtady we saparyň netijeleriniň hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga, oňa täze itergi bermäge, häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmäge mümkinçilik berjekdigine ynam bildirdi.

Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam edip, Türkmenistan bilen BMG-niň hyzmatdaşlygynyň soňky wagtda aýratyn işjeň we netijeli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen nygtady. Häzirki wagtda ol uzak möhletleýin durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, durmuş-ykdysady ösüş, demokratik institutlary kämilleşdirmek, daşky gurşawy goramak ýaly möhüm ugurlary öz içine alýar. BMG-niň Türkmenistanda işleýän we dürli ulgamlarda wajyp taslamalary hem-de maksatnamalary durmuşa geçirýän ýöriteleşdirilen düzümleridir institutlary bilen gatnaşyklar hem üstünlikli ösdürilýär. Türkmenistanyň şeýle hyzmatdaşlygy makullaýandygy we BMG-niň berýän goldawyny minnetdarlyk bilen kabul edýändigi nygtaldy.

Hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýe bolmagy köp babatda Türkmenistanyň hem-de BMG-niň strategik maksatlarynyň gabat gelmegine özara düşünilmegi, parahatçylyga, adalatlylyga, ösüşe, halkara gatnaşyklaryň binýady hökmünde döwletleriň we halklaryň hukuklaryna hormat goýmaga esaslanýan garaýyşlaryň ýakynlygy bilen şertlendirilendir. Şoňa görä-de, Birleşen Milletler Guramasy bilen ýakyndan köpugurly hyzmatdaşlyk Türkmenistanyň ileri tutýan strategik ugry bolmagynda galýar.

BMG biziň üçin ählumumy goldawa eýe bolan we resmi taýdan ykrar edilen ýeke-täk guramadyr. Biz bu düzüme ählumumy özara gatnaşyklaryň sütüni, dünýäde parahatçylygy, bähbitleriň deňeçerligini, howpsuzlygy gorap saklamagyň kepili hökmünde garaýarys. Biz häzirki günde, dünýäniň dürli sebitlerinde dartgynlylygyň bolup geçýän ýagdaýlarynda BMG-niň Tertipnamasynyň ýörelgeleriniň halkara gatnaşyklaryň hukuk we ahlak daýanjy bolmagynda galmalydygyna berk ynanýarys diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. Bu şertlerde ählumumy, ygtybarly we uzak möhletleýin howpsuzlygy üpjün etmek meselesi örän möhüm bolup durýar. Durnukly dünýä gurluşynyň binýatlaryny gorap saklamakda Birleşen Milletler Guramasyna esasy orun degişlidir. Milli Liderimiz şular barada aýtmak bilen, Türkmenistanyň umumy hem durnukly howpsuzlygyň üpjün edilmeginde BMG-niň ornunyň pugtalandyrylmagy ugrunda çykyş edýändigini we bu babatda anyk işleri amala aşyrýandygyny belledi.

Halk Maslahatynyň Başlygy bu meselede ýurdumyzyň düýpli garaýyşlary barada aýtmak bilen, bir tarapdan, häzirki döwrüň ýagdaýlaryna laýyk gelýän, beýleki tarapdan bolsa BMG-niň Tertipnamasyndaky we esasy halkara hukuk namalaryndaky ýörelgeleri gorap saklaýan täze halkara hukuk mehanizminiň döredilmeginiň munuň üçin sütün esaslarynyň biri bolup durýandygyny nygtady. Şunda geçen ýylyň sentýabrynda Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak barada öňe süren başlangyjyna üns çekildi. Bu teklip tutuş dünýä üçin möhüm bolan çäreleriň toplumy hökmünde howpsuzlyk meselesinde ylalaşykly çemeleşmeleri işläp taýýarlamak zerurlygyndan gelip çykýar. Bellenilişi ýaly, şeýle mehanizm syýasy, ykdysady, durmuş, energetika, ulag, ekologiýa we ynsanperwer ugurlary, parahatçylyk döredijiligiň, öňüni alyş diplomatiýasynyň gurallaryny, gapma-garşylyklary çözmekde bitaraplyk tejribesiniň ulanylmagyny özünde jemlemelidir. Netijeli, deňhukukly, birek-birege hormat goýmaga esaslanýan dialoga taýýar we ukyply bolmak, häzirki zaman syýasatynda strategik medeniýetiň gaýtadan dikeldilmegi ýokarda agzalan strategiýanyň dünýägaraýyş esasyny düzýär. Hormatly Arkadagymyz şeýle dialogyň ýeke-täk dogry dialogdygyna berk ynam bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny döretmek baradaky ýurdumyzyň başlangyjynyň goldanyljakdygyna, Howpsuzlyk geňeşi we Baş Assambleýa tarapyndan makullanyljakdygyna bil baglaýandygy bellenildi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy çykyşynyň dowamynda BMG-niň Baş sekretarynyň şu gezekki saparynyň durnukly ösüş babatda Gün tertibiniň durmuşa geçirilişiniň barşy barada pikir alyşmaga mümkinçilik döretjekdigine üns çekdi. Şunda Türkmenistanyň bu Gün tertibini doly goldap, Durnukly ösüş maksatlaryny milli derejede durmuşa geçirmek boýunça yzygiderli we anyk çäreleri amala aşyrmaga haýal etmän girişendigi nygtaldy.

Häzirki wagtda DÖM-niň esasy ugurlary, şeýle hem olaryň degişli wezipeleridir görkezijileri Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna, beýleki konseptual resminamalara sazlaşykly ornaşdyryldy. Maksatnamanyň ykdysady bölegine Durnukly ösüş maksatlarynyň ornaşdyrylmagy ilaty elýeterli, ygtybarly we döwrebap usulda energiýa bilen üpjün etmäge, durnukly ykdysady ösüşe, raýatlary iş orunlary bilen doly üpjün etmäge, köpugurly infrastrukturany döretmäge, milli ykdysadyýeti senagatlaşdyrmaga, innowasiýalary goldamaga gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlarynyň amala aşyrylmagynyň durmuş ugurly häsiýete eýedigi nygtaldy. Gürrüň azyk howpsuzlygynyň üpjün edilmegi we ilatyň azyk önümleriniň hiliniň ýokarlandyrylmagy, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegi, ähli zenanlar üçin hukuklaryň we mümkinçilikleriň kepillendirilmegi arkaly gender deňliginiň üpjün edilmegi, hemmeleriň ýokary hilli bilim almagy üçin şertleriň döredilmegi ýaly möhüm ugurlar barada barýar.

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistan ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda milli meýilnamalary ýerine ýetirmäge girişmek bilen, olaryň Durnukly ösüş maksatlarynyň ekologik ugurlaryna laýyk gelmegine jogapkärçilikli çemeleşýär. Şunda önümçilikde, senagat, durmuş infrastrukturasynyň gurluşygynda daşky gurşawa ýetirilýän ýaramaz täsirleri peseltmäge mümkinçilik berýän döwrebap usullaryň netijeli ornaşdyrylmagy biziň üçin ileri tutulýan wezipe bolup durýar. Türkmenistan halkara bileleşigiň parnik gazlarynyň daşky gurşawa zyňyndylaryny azaltmak boýunça tagallalaryny goldap, şol zyňyndylaryň aglaba bölegini döredýän senagatda, nebitgaz, energetika we ulag pudaklarynda ekologik taýdan arassa hem-de serişde tygşytlaýjy tehnologiýalary ulanmaga geçýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri çykyşynyň dowamynda Durnukly ösüş ulgamynda ählumumy maksatnamalaryň we strategiýalaryň talabalaýyk maliýeleşdirilmeginiň üpjün edilmegini möhüm hasaplaýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin serişdeleri utgaşdyrmagy we herekete getirmegi maliýeleşdirmek boýunça Hereketleriň Addis-Abeba maksatnamasynyň çözgütleriniň durmuşa geçirilmegini tizleşdirmek maksady bilen, ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahaty guramagyň maksadalaýykdygyna üns çekildi. Türkmenistanyň 2030-njy ýyla çenli Gün tertibiniň amala aşyrylyşyna syn bermek işinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň hem-de Ykdysady we Durmuş geňeşiniň, utgaşdyryjy ornunyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyny, durnukly ösüş boýunça ýokary derejeli syýasy forumlaryň yzygiderli geçirilmegini goldaýandygy nygtaldy.

Birleşen Milletler Guramasy bilen strategik dialogyň çäklerinde ÝUNESKO bilen netijeli gatnaşyklara aýratyn ähmiýet berilýär. Türkmenistan bu gurama bilen bilelikde ylym-bilim, ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärliklerini goramak babatda maksatnamalaryň we taslamalaryň tutuş toplumyny durmuşa geçirýär.

Hormatly Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistanyň taryhy-binagärlik ýadygärlikleriniň — Gadymy Merwiň, Köneürgenjiň we Parfiýanyň Nusaý galalarynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň, türkmen halkynyň «Görogly» dessançylyk sungatynyň, «Küştdepdi» aýdym we tans dessurynyň, türkmen milli halyçylyk sungatynyň, dutar ýasamak senetçiligi, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungatynyň bu guramanyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawlaryna girizilmegi köpýyllyk bilelikdäki işiň möhüm netijeleridir. Umuman, Türkmenistanyň hödürnamasy esasynda maddy däl medeni gymmatlyklaryň 9-sy ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi. Şolaryň hatarynda türkmen keşdeçilik sungaty, ýüpekçilik we dokmaçylykda ýüpek önümçiliginiň däpleri, molla Ependiniň şorta sözlerini gürrüň berijilik däbi, ahalteke atçylyk sungaty we atlary bezemek däpleri hem bar. Häzirki wagtda Türkmenistanyň çäginde 1500-den gowrak taryhy-medeni ýadygärlik ýüze çykaryldy we hasaba alyndy.

Şu ýyl bellenilip geçilýän beýik türkmen şahyry, Gündogaryň akyldary we filosofy Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy bütindünýä ähmiýetli waka öwrüldi. Şahyryň golýazmalar toplumy ÝUNESKO-nyň «Dünýäniň hakydasy» atly maksatnamasynyň halkara sanawyna girizildi, Magtymgulynyň doglan gününiň 300 ýyllygy bolsa 2024-2025-nji ýyllarda ÝUNESKO-nyň gatnaşmagynda bellenilýän şanly seneleriň sanawynda orun aldy. Şeýle hem Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) hemişelik geňeşiniň mejlisinde şu ýyl «Türki dünýäsiniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýlip yglan edildi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow geljek ýylyň şanly wakalary barada aýtmak bilen, Türkmenistanyň başlangyjy esasynda 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilendigine üns çekdi. Baş Assambleýa tarapyndan biragyzdan goldanylan bu möhüm ähmiýetli çözgüt degişli Kararnama bilen berkidildi. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň bu başlangyjy dünýäniň ähli döwletlerine adamzadyň ykbaly babatda öz jogapkärçiligini duýmaga, artýan gapma-garşylyklary, ylalaşyksyzlygy aradan aýyrmaga, häzirki döwrüň ýagdaýlaryny seljermäge, oňa taryhy we geljegiň nukdaýnazaryndan garamaga gönüden-göni çagyryş bolup durýar.

Biziň çagyryşymyz eşidilmelidir! Çünki parahatçylyk we ynanyşmak filosofiýasy, ilkinji nobatda, ählumumy ähmiýete eýedir. Oňa hemişe isleg bildirilýär, ol oňyn häsiýetdedir. Ol ählumumy ösüşiň we abadançylygyň gysga möhletleýin däl-de, hakyky talaplaryna laýyk gelýär. Şu nukdaýnazardan, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly onuň düýp mazmunyny emele getirýän giň dünýägaraýşy, ynsanperwer ýörelgeleri şöhlelendirýär hem-de olaryň esasy maksatlaryny durmuşa geçirýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny hyzmatdaşlygy, özara düşünişmegi pugtalandyrmaga, garaýyşlary ýakynlaşdyrmaga, parahatçylyk gün tertibini tassyklamaga, uzak möhletleýin geljege gönükdirilen oňyn meýilleri kemala getirmäge ýardam berýän kuwwatly döredijilik guralyna öwürmegiň ählumumy wezipe hasaplanýandygy nygtaldy.

Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Baş Assambleýanyň degişli Kararnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleri durmuşa geçirmek üçin ähli tagallalary etjekdigine ynandyryp, BMG-niň Baş sekretarynyň şu gezekki saparyna Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň çäklerinde meýilleşdirilýän bilelikdäki işiň başlangyjy hökmünde garamagy teklip etdi. Bu saparyň netijeli häsiýete eýe boljakdygyna, bütin dünýäniň halklarynyň, abadançylygyň we ösüşiň bähbidine oňyn netijeleriň gazanyljakdygyna ynam bildirildi. Milli Liderimiz bu baradaky gürrüňi dowam edip, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň halkara bileleşik tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň ykrar edilmeginiň 30 ýyllygy bilen gabat gelmeginde çuňňur syýasy many bar diýip hasaplaýandygyny aýtdy.

Biz Bitarap döwlet bolmak ugrundaky maksadymyzyň hut Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde durmuş hakykatyna öwrülendigine we dünýä jemgyýetçiliginiň ähli agzalary tarapyndan ykrar edilendigine buýsanýarys diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Şunda Türkmenistanyň öz Bitaraplygyna giň, netijeli halkara hyzmatdaşlygyň, bar bolan meseleleri, gapma-garşylyklary parahatçylyk, syýasy-diplomatik gurallar bilen gepleşikler geçirmek arkaly kadalaşdyrmagyň hem-de çözmegiň şerti hökmünde garaýandygy aýratyn bellenildi. Şeýle-de ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň ählumumy ösüşe we abadançylyga, BMG-niň strategik görkezmelerini, maksatnamalaýyn wezipelerini ýerine ýetirmäge gönükdirilendigi kanagatlanma bilen nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan üçin iki sene — Bitaraplygynyň 30 ýyllygy we BMG-niň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygy aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bitaraplygyň binýatlaýyn ýörelgeleri bolan parahatçylyga, hoşniýetli goňşuçylyga, hyzmatdaşlyga, özara düşünişmäge ygrarlylyk, halkara hukuga hormat goýmak BMG-niň Tertipnamasynyň ruhunyň we mazmunynyň beýanydyr. Bu ýörelgeler, biziň pikirimizçe, dünýäniň häzirki gurluşynyň möhüm talabyna, onuň yzygiderli, döredijilikli ösüşiniň, asuda geljeginiň üýtgewsiz hem-de esasy şertine öwrülýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri sözüniň ahyrynda BMG-niň Baş sekretaryny uly hormat bilen Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geljek ýylyň dekabrynda Aşgabatda geçiriljek baýramçylyk dabaralaryna gatnaşmaga çagyrdy. Türkmenistanyň bu baýramy tutuş halkara bileleşik, ýurdumyzyň köp sanly dostlary, hyzmatdaşlary we pikirdeşleri bilen bilelikde bellejekdigini aýdyp, Gahryman Arkadagymyz oňa Antoniu Gutterişiň gatnaşmagynyň ýurdumyz we türkmen halky üçin uly hormat boljakdygyny nygtady.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşyny jemläp, belent mertebeli myhmana şu gezekki sapary hem-de ýurdumyz bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine goşýan şahsy goşandy üçin ýene bir gezek çuňňur minnetdarlyk bildirip, şeýle çemeleşmä ýokary baha berýändigini, umumy maksatlary we wezipeleri durmuşa geçirmek ugrunda bilelikde işleşmäge hemişe taýýardygyny aýtdy.

Soňra belent mertebeli myhmana söz berildi. BMG-niň Baş sekretary çykyşynyň başynda Aşgabatda mähirli kabul edilendigi we bildirilen myhmansöýerlik üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi. Myhman Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, Türkmenistanyň “Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna” atly ýubileý medalynyň gowşurylmagynyň özi üçin uly hormatdygyny nygtap, bu ýokary sylag üçin hoşallyk bildirdi.

Iri halkara guramanyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk syýasatynyň BMG tarapyndan hemmetaraplaýyn goldanylýandygyny hem-de hormatly Prezidentimiz bilen geçirilen duşuşygyň netijeli häsiýete eýe bolandygyny nygtady. Belent mertebeli myhman Türkmenistanyň alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli syýasatynyň, hususan-da, 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky başlangyjynyň möhüm ähmiýetini belläp, bu ýylyň uly wakalara beslenjekdigine ynam bildirdi.

Söhbetdeşligiň dowamynda ulag ulgamy boýunça öňe sürlen, halkara jemgyýetçiligiň giň goldawyna eýe bolan başlangyçlaryň we teklipleriň aýratyn ähmiýeti bellenildi. Bu teklipler deňze çykalgasy bolmadyk ýurtlar üçin örän möhümdir. Ýurduň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin öňe süren başlangyçlary hem wajyp ähmiýete eýedir. Türkmenistan bu ugurda netijeli işleri alyp barýar.

Şeýle hem BMG-niň Baş sekretary Gahryman Arkadagymyzyň öz çykyşynda ählumumy wehimlere, hususan-da, parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak boýunça meselä aýratyn üns çekendigini aýtdy. BMG-niň ýolbaşçysy her bir ýurduň özboluşly medeniýete, däp-dessurlara we taryha eýedigini aýdyp, Türkmenistanyň milli medeni mirasyny gorap saklamakda, giňden wagyz etmekde uly işleri durmuşa geçirýändigini hem-de türkmen halkynyň Milli Lideriniň bu ugurda amala aşyrýan işleriniň hormata mynasypdygyny belledi.

Iri halkara guramanyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň öňe sürýän ähli başlangyçlarynyň BMG tarapyndan hemişe uly goldawa eýe boljakdygyna ynam bildirdi hem-de pursatdan peýdalanyp, Aşgabatda mähirli kabul edilendigi üçin ýene-de bir gezek hoşallygyny beýan etdi.

* * *

Aşgabat, 7-nji iýul (TDH). Şu gün Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň ýurdumyza sapary tamamlandy. Belent mertebeli myhmany paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ugratdy.

Häzirki wagtda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň halkara guramalar hem-de BMG-niň düzüm birlikleri bilen ýola goýlan hyzmatdaşlygy netijeli häsiýete eýedir. Ýurdumyzyň dünýäde özara düşünişmegi, ynanyşmagy pugtalandyrmaga gönükdirilen döredijilikli başlangyçlary halkara jemgyýetçilik tarapyndan giň goldawa eýe bolýar.

BMG-niň Baş sekretary bildirilen myhmansöýerlik hem-de geçirilen duşuşyklaryň we gepleşikleriň netijeliligi üçin hoşallyk bildirdi hem-de ak mermerli paýtagtymyzyň gözel keşbiniň, ýurdumyzyň ähli ugurlarda gazanýan üstünlikleriniň özünde uly täsir galdyrandygyny aýtdy. Belent mertebeli myhman Bitarap Türkmenistanyň halkara gün tertibiniň möhüm meselelerini çözmekde işjeň orun eýeleýändigini belledi.

Gahryman Arkadagymyz döwletimiziň BMG-niň ygtybarly hyzmatdaşlarynyň hatarynda öz ornuny pugtalandyrýandygyny aýdyp, netijeli gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi we BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişe ak ýol arzuw etdi.

Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň düzüminde ýurdumyza sapar bilen gelen BMG-niň Baş sekretarynyň Ýewropa, Merkezi Aziýa, Demirgazyk we Günorta Amerika işleri boýunça kömekçisi Miroslaw Ýença bilen duşuşdy.

Diplomat wagt tapyp kabul edendigi we bildirilen myhmansöýerlik üçin hoşallygyny beýan edip, türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen binýady goýlan Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasatynyň möhüm ähmiýetini belledi.

Gahryman Arkadagymyz myhmany mähirli mübärekläp, onuň şu gezekki saparynyň Türkmenistanyň BMG bilen hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdi.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletler tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna eýe bolup, halkara durmuşa işjeň gatnaşýar we netijeli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýär.

Ýurdumyz tarapyndan öňe sürlen başlangyçlar esasynda kabul edilen Kararnamalar, şol sanda «Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny», “BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny” atly Kararnamalar Türkmenistanyň başlangyçlarynyň halkara bileleşigiň ykrarnamasyna eýe bolýandygynyň aýdyň güwäsidir. Ýurdumyz BMG bilen dürli ugurlar boýunça, şol sanda ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, durnukly energetika, ulag, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek, ykdysady, durmuş, ynsanperwer, ekologiýa meseleleri ýaly möhüm ugurlarda hyzmatdaşlyk edýär diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.

BMG-niň Baş sekretarynyň kömekçisi gurama bilen netijeli hyzmatdaşlygyň Türkmenistanyň öňe sürýän sebit we ählumumy häsiýetli başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmeginde, dürli ulgamlarda bilelikdäki iri taslamalaryň, maksatnamalaryň amala aşyrylmagynda öz beýanyny tapýandygyny aýdyp, şu ýylyň sentýabrynda geçiriljek Geljegiň sammitinde-de Türkmenistanyň wajyp başlangyçlary öňe sürmegine garaşýandygyny nygtady.

Duşuşygyň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de BMG-niň Baş sekretarynyň Ýewropa, Merkezi Aziýa, Demirgazyk we Günorta Amerika işleri boýunça kömekçisi Miroslaw Ýença birek-birege berk jan saglyk, abadançylyk, işlerinde üstünlikleri arzuw etdiler.