Türkmenistanyň Mejlisi (Parlamenti) kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan wekilçilikli edaradyr

TÜRKMENISTANYŇ MEJLISI

Türkmençe

TÜRKMENISTANYŇ MEJLISI

Türkmençe

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Täjigistan Respublikasyna iş sapary başlandy

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow «Merkezi Aziýa –Russiýa» ikinji Sammitine we Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň  döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine gatnaşmak üçin, iş sapary bilen Täjigistan Respublikasyna ugrady. 

Merkezi Aziýa döwletleri bilen Russiýa Federasiýasynyň arasyndaky hyzmatdaşlyk sebit syýasatynyň okgunly ösýän we strategik ähmiýetli ugurlarynyň biridir. Berk taryhy medeni we ykdysady gatnaşyklara esaslanýan bu hyzmatdaşlyk syýasat, ykdysadyýet, energetika, ulag, ylym-bilim we ynsanperwer ýaly ulgamlary öz içine alýar. 

Milli bähbitlere özara hormat goýmaga esaslanýan deňhukukly we ynanyşykly dialog bu hyzmatdaşlygyň durnuklylygyny üpjün edýän esasy şert bolup çykyş edýär. Hemişelik oňyn Bitaraplyk hukuk derejesine esaslanýan daşary syýasy strategiýany durmuşa geçirýän Türkmenistan bu formatda netijeli orun eýeleýär. 

«Merkezi Aziýa – Russiýa»  formaty alty döwletiň tagallalaryny üstünlikli birleşdirmeginiň aýdyň mysaly bolup durýar. 2022-nji ýylda Astanada geçirilen birinji sammit bu dialogyň netijeli häsiýetini hem-de dostlukly gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyny maksat edinýändigini tassyklady. 

Türkmenistan bu altytaraplaýyn formatyň ösüşine saldamly goşant goşýar. Ýurdumyz berk taryhy binýada we hyzmatdaşlygyň baý tejribesine esaslanýan özara gatnaşyklary pugtalandyrmaga işjeň gatnaşýar. Türkmenistanyň Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň parlamentara forumyny geçirmek boýunça başlangyjy munuň aýdyň mysallarynyň biridir. 

Paýtagtymyzdan ugur alan hormatly Prezidentimiziň uçary birnäçe wagtdan Duşenbe şäheriniň mejlise gatnaşýan ýurtlaryň Döwlet baýdaklary bilen bezelen halkara howa menziline gelip gondy. 

Döwlet Baştutanymyzy Täjigistanyň ýokary wezipeli resmi adamlary, şeýle hem ýurdumyzyň resmi wekiliýetiniň agzalary mähirli garşyladylar.

09.10.2025

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa ýurdumyzyň kanunçylygyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Bellenilişi ýaly, Mejlisde raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, kanuny bähbitlerini goramak, ýurdumyzy ykdysady, syýasy, medeni taýdan mundan beýläk-de ösdürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak, döwletimiziň halkara başlangyçlaryny hukuk taýdan goldamak bilen baglanyşykly kanun taslamalaryny taýýarlamak hem-de hereket edýän kanunlara döwrüň talabyna laýyklykda üýtgetmeleridir goşmaçalary girizmek boýunça işler dowam etdirilýär.

Şeýle hem milli parlamentiň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly ady dakmak hakynda Mejlisiň kararyny okady. Kararda bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen hem-de hut özüniň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny we bu ugurda kabul edilen milli maksatnamalary durmuşa geçirmek boýunça bimöçber işler alnyp barylýar. Bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde dünýä bileleşigi, aýratyn-da, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy tarapyndan ykrar edilen nusgalyk işler amala aşyryldy. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna ilatyň, hususan-da, eneleriň we çagalaryň saglygy bilen bagly meselelere uly ähmiýet berilýär.

Ynsan saglygyny goramakda, keselleriň öňüni almakda durmuşa geçirilýän işler, gazanylan üstünlikler ençeme halkara güwänamalar bilen ykrar edildi. Ýurdumyzyň paýtagtynda, sebitde ilkinji «akylly» şäher bolan Arkadag şäherinde we welaýatlarda saglygy goraýşy halkara ölçeglere laýyklykda ösdürmek hem-de innowasion tehnologiýalara, öňdebaryjy lukmançylyk ylmyna we tejribesine esaslanýan kämil, binagärlik taýdan tapawutlanýan döwrebap, nusgalyk saglygy goraýyş we bejeriş edaralarynyň, sport desgalarynyň uly toplumy gurlup ulanmaga berildi. Şolaryň hatarynda Aşgabat şäherinde Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezini we Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezini, Arkadag şäherinde Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezini we köpugurly hassahanany, Balkan welaýatynda iki sany köpugurly hassahanany, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherinde köpugurly hassahanany we onkologiýa hassahanasyny hem-de başga-da köp sanly saglygy goraýyş edaralaryny görkezmek bolar. Arkadag şäherinde gurulýan lukmançylyk klasteriniň önümçilik toplumlary bolsa ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamyny täze derejelere çykarar.

Häzirki wagtda gurluşygy ýokary depginlerde dowam etdirilýän Aşgabatdaky Halkara pediatriýa, Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezleri, Stomatologiýa merkezi, şeýle hem «Arçman» şypahanasyndaky täze goşmaça binalar toplumy milli saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň üstüni ýetirer. Şeýle-de Aşgabat şäherinde köpugurly hassahananyň, Ahal welaýatynyň Tejen şäherinde etrabara köpugurly hassahananyň, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherinde Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkeziniň gurluşygyna badalga berilmegi ýurdumyzda adam we onuň saglygy hakyndaky aladanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygynyň ýene-de bir subutnamasydyr.

Türkmenistanda gurulýan saglygy goraýyş edaralarynyň binagärlik babatda ýokary ölçeglere, milli äheňlere laýyk bolmagyny üpjün etmekde, şähergurluşyk işini ýokary derejelere ýetirmekde, saglygy goraýyş edaralarynyň binagärlik-gurluşyk taslamalary işlenip düzülende dünýäde gazanylan oňyn tejribeleri, innowasion tehnologiýalary, öňdebaryjy inženerçilik, binagärlik, bezeg işläp taýýarlamalaryny işjeň ulanmakda, taslama we binagärlik işleri boýunça ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda, ýaşlary bu işlere çekmekde, ylmy oý-pikiriň we tehniki ösüşiň gazananlaryny peýdalanmakda alyp barýan ägirt uly işlerini, şeýle hem saglygy goraýyş babatda jemgyýetiň we döwletiň öňünde bitiren aýratyn hyzmatlaryny göz öňünde tutup, halk wekillerinden, ýurdumyzyň iri jemgyýetçilik birleşiklerinden, zähmet toparlaryndan, raýatlarymyzdan gelip gowşan teklipleriň esasynda, Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli, Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 81-nji maddasyna laýyklykda, Mejlisiň karary bilen, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa “Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly at dakyldy.

Döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly adyň dakylmagyny uly sylag hökmünde kabul edýändigini aýtdy. Arkadagly Gahryman Serdarymyz özüne bu sylagyň gowşurylmagynyň ata Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda mundan beýläk-de yhlas bilen tutanýerli işlemäge borçly edýändigini belledi we pursatdan peýdalanyp, berlen şeýle ýokary baha üçin mähriban halkymyza tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça «Türkmenistanda 2030-njy ýyla çenli maliýe bazaryny ösdürmegiň Strategiýasyny» taýýarlamak boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, bu resminama türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň 2024-nji ýylyň 24-nji sentýabrynda geçirilen mejlisinde öňde goýan wezipelerine laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. Strategiýada ýurdumyzda maliýe bazaryny ösdürmegiň maksatlary, wezipeleri, esasy ugurlary we ony durmuşa geçirmekden garaşylýan netijeler beýan edilýär. Resminama laýyklykda, halkara standartlary, milli bähbitleri nazara almak bilen, dünýäniň ösen ýurtlarynyň tejribesini göz öňünde tutup, maliýe bazarynyň institusional gurluşyny hem-de Türkmenistanyň maliýe bazarynyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda maliýe serişdeleriniň netijeli dolanyşygyny üpjün etmek, maýa goýumlary artdyrmak, milli ätiýaçlandyryş bazarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek we bazar gatnaşyklaryna esaslanýan ykdysady gatnaşyklary giňeltmek boýunça çäreleri geçirmek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasyny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzda maliýe bazaryny ösdürmek we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz maliýe serişdeleriniň netijeli dolanyşygyny üpjün etmek bilen bagly taýýarlanylan Karara gol çekdi we wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow «Türkmennebit» döwlet konserniniň nebiti gaýtadan işleýän zawodlarynyň tehnologik ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Nygtalyşy ýaly, konserniň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň hem-de Seýdiniň nebiti gaýtadan işleýän zawodynyň önümçilik ulgamlary yzygiderli kämilleşdirilýär, olar öňdebaryjy enjamlar bilen enjamlaşdyrylýar. Munuň özi kärhanalaryň has-da netijeli işlemegini, öndürilýän önümleriň, hususan-da, benziniň, polipropileniň, çalgy ýaglarynyň hiliniň ýokarlandyrylmagyna mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli teklibi hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, «Türkmennebit» döwlet konserniniň garamagyndaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň önümçilik kuwwatyny netijeli peýdalanmak üçin degişli işleri alyp barmagyň zerurdygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň degişli desgasyny döwrebaplaşdyrmak boýunça taýýarlanylan teklibi goldady we wise-premýere bu ugurda zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew oba hojalyk pudagynda we welaýatlarda möwsümleýin işleriň alnyp barlyşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, oba hojalyk işleriniň çäklerinde geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişi dowam edýär. Ekişde oba hojalyk tehnikalary netijeli işledilýär, ekiş geçirilen ýerlerde gögeriş suwy tutulýar. Şunuň bilen bir hatarda, ýetişdirilen pagta hasylyny gysga wagtda ýygnap almak, hasyly pagta arassalaýjy kärhanalarda, pagta kabul ediş harmanhanalarynda kabul etmek, gaýtadan işlemek boýunça degişli işler geçirilýär. Welaýatlaryň maldarçylyk hojalyklarynda mallary talabalaýyk idetmek, olaryň baş sanyny artdyrmak maksady bilen, ot we iýmleriň ätiýaçlyk gorlaryny döretmek babatda degişli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmegiň we onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmegiň, bugdaý ekişi möwsümini talabalaýyk dowam etdirmegiň, bu işde oba hojalyk tehnikalaryny netijeli peýdalanmagyň möhümdigini belledi. Pagta ýygymy möwsümini guramaçylykly geçirmek, ýygnalan hasyly kabul etmek, gaýtadan işlemek boýunça hem degişli işleri netijeli alyp barmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we wise-premýere bu babatda tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününe görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Nygtalyşy ýaly, bu hünär baýramçylygy mynasybetli «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda «Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, himiýa, energetika pudaklarynyň ösüşi» atly halkara sergini we maslahaty geçirmek göz öňünde tutulýar. Şeýle hem şanly senä gabatlanyp, Balkan welaýatynyň Esenguly etrabynda kuwwatlylygy gije-gündizde 20 müň kub metr bolan agyz suw arassalaýjy desganyň, Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsiniň açylyş dabaralaryny, Türkmenbaşy etrabynda ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid öndürýän toplumyň, Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystan serhedi awtomobil ýolunyň Türkmenbaşy — Garabogaz böleginiň düýbüni tutmak dabaralaryny geçirmek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, toplumyň zähmetde tapawutlanan işgärlerine hormatly Prezidentimiziň adyndan gymmat bahaly sowgatlary gowşurmak dabarasy we beýleki medeni çäreler guralar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli teklipleri hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň güni mynasybetli geçiriljek halkara sergä we maslahata gowy taýýarlyk görmegiň hem-de olary ýokary derejede geçirmegiň möhümdigini belledi we wise-premýere Balkan welaýatynda geçiriljek dabaraly çärelere gowy taýýarlyk görmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Atagulyýew ýurdumyzda daşary söwda dolanyşygyny artdyrmak, eksport mümkinçiliklerini giňeltmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan bu ugurda edilýän işlerde eksport we import edilýän önümler boýunça dünýä bazarlarynyň ýagdaýy baradaky halkara maglumat ulgamlaryndan netijeli peýdalanylýar. Şunda dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalary bilen hyzmatdaşlyga möhüm ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer hormatly Prezidentimiziň garamagyna degişli teklibi hödürledi.

Arkadagly Gahryman Serdarymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzda daşary söwda dolanyşygyny artdyrmak, eksport mümkinçiliklerini giňeltmek boýunça netijeli işleriň amala aşyrylýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz eksport we import edilýän harytlaryň nyrhlaryna gözegçilik etmek boýunça taýýarlanylan teklibi goldap, wise-premýere degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Seýidowa «Türkmenistanyň medeni diplomatiýasyny ösdürmegiň 2026 — 2052-nji ýyllar üçin Strategiýasyny tassyklamak hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararynyň taslamasy barada hasabat berdi. Nygtalyşy ýaly, Strategiýanyň esasy maksady ýurdumyzyň medeni diplomatiýasyny ösdürmekden, milli medeni mirasymyzyň, ata-babalarymyzdan gözbaş alýan ajaýyp däp-dessurlarymyzyň halkara derejede ykrar edilmegini, millilige ýugrulan, kämillige gönükdirilen ýol-ýörelgelerimiziň mynasyp wagyz edilmegini, döwletleriň arasynda uzak möhletleýin gatnaşyklaryň ýola goýulmagyny gazanmakdan ybaratdyr. Strategiýa halklary jebisleşdirmekde we dostlaşdyrmakda medeniýetiň täsirini artdyryp, medeni diplomatiýanyň ornuny pugtalandyrmakda uly ähmiýete eýe bolar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasyny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, halkymyzyň milli medeni mirasynyň, gadymy däp-dessurlarymyzyň dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredýändigini, bu gymmatlyklarymyzyň halkara derejede giňden ykrar edilýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanyň medeni diplomatiýasyny ösdürmegiň 2026 — 2052-nji ýyllar üçin Strategiýasyny tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi we wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Orazdurdyýewa Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hünär baýramçylygy mynasybetli «Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe» atly halkara sergini we ylmy maslahaty ýokary derejede geçirmek, täze saglygy goraýyş desgalaryny dabaraly ýagdaýda ulanmaga bermek bilen baglanyşykly guramaçylyk işleri alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, Aşgabat şäheriniň Bagtyýarlyk etrabynda döwrebap saglyk öýüniň, 300 orunlyk Mary welaýat inçekesel hassahanasynyň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanmaga berilmeginiň meýilleşdirilýändigi aýdyldy. Wise-premýer Aşgabat şäherinde 500 orunlyk köpugurly hassahanany we Ahal welaýatynyň Tejen etrabynyň Tejen şäherinde 300 orunlyk etrabara köpugurly hassahanany, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherinde 400 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezini gurmak hakynda, şeýle hem saglygy goraýyş işgärlerini döwlet sylaglary bilen sylaglamak hakynda degişli resminamalaryň taslamalarynyň taýýarlanylandygy barada hasabat berdi we olary döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň yzygiderli ösdürilýändigini, halkara saglyk merkezleriniň, saglyk öýleriniň, hassahanalaryň yzygiderli gurlup ulanmaga berilýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny mundan beýläk-de üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Aşgabat şäherinde 500 orunlyk köpugurly hassahanany, Ahal welaýatynyň Tejen etrabynyň Tejen şäherinde 300 orunlyk etrabara köpugurly hassahanany, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherinde 400 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezini gurmak hakynda, şeýle-de aýratyn tapawutlanan saglygy goraýyş işgärlerini döwlet sylaglary bilen sylaglamak barada degişli resminamalara gol çekdi we wise-premýere tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň hukuk esaslaryny kämilleşdirmek, halkara hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna Halkara guramalaryň ýanyndaky Türkmenistanyň hemişelik wekilhanalary hakynda Düzgünnamanyň taslamasy hödürlenildi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň başlangyçlary esasynda ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy hem-de beýleki dünýä, yklym we sebit derejesinde hereket edýän halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Döwlet Baştutanymyzyň parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmaga, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge, tebigaty goramaga, ynsanperwer we beýleki ulgamlarda gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga gönükdirilen tekliplerini durmuşa geçirmekde bu abraýly düzümler bilen işjeň hyzmatdaşlyk alnyp barylýar. Ýurdumyzyň milli bähbitlerini ilerletmek we bu ulgamlarda netijeli işleri geçirmek bilen baglylykda, halkara guramalaryň ýanynda Türkmenistanyň hemişelik wekilhanalaryny döretmegiň möhümdigi bellenildi. Häzirki wagtda Türkmenistan halkara guramalaryň 54-siniň agzasy bolup durýar. Şolaryň 19-synda Türkmenistanyň hemişelik wekilleri resmi taýdan bellenildi.

Türkmenistanyň halkara guramalaryň ýanyndaky hemişelik wekilhanalarynyň işiniň şertnama-hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, ýokarda agzalan Düzgünnama işlenip taýýarlanyldy. Bu resminama Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň we ugurdaş kanunlaryň, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalarynyň esasynda taýýarlanylyp, halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy ösdürmäge we giňeltmäge ýardam bermäge, ýurdumyzyň olaryň çäklerindäki işlerini utgaşdyrmaga gönükdirilendir. Düzgünnama Türkmenistanyň hemişelik wekilhanalarynyň işini we ygtyýarlyklaryny, beýleki degişli meseleleri düzgünleşdirýär. Şeýle hem onda hemişelik wekilhanalaryň işiniň esaslarydyr maksatlary kesgitlenilýär. Şolaryň hatarynda degişli halkara guramalarda resmi döwletara gatnaşyklary saklamak, Türkmenistanyň we onuň raýatlarynyň hukuklaryny hem-de bähbitlerini goramak, ýurdumyzyň daşary syýasy ugruny durmuşa geçirmek, halkara guramalar bilen ulgamlaýyn esasda gatnaşyklary saklamak bilen baglanyşykly wezipeler bar. Mundan başga-da, resminamada hukuk we guramaçylyk meseleleri kesgitlenilýär, hemişelik wekiliň statusy, ileri tutulýan wezipeleridir ygtyýarlyklary bilen bagly kadalaşdyryjy düzgünler beýan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň halkara guramalar bilen alyp barýan hyzmatdaşlygyny ösdürmek we pugtalandyrmak işlerini dowam etdirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz «Halkara guramalaryň ýanyndaky Türkmenistanyň hemişelik wekilhanalary hakynda Düzgünnamany tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi we wise-premýer, daşary işler ministrine degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Çakyýew ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek, innowasion tehnologiýalary döwrüň talaplaryna laýyklykda önümçilige ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, «Türkmenistanda 2026 — 2028-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» taslamasy işlenip taýýarlanyldy. Konsepsiýanyň esasy maksady sanly infrastrukturany ösdürmekden, döwlet edaralarynyň, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň netijeli ösmegi üçin amatly şertleri döretmekden, öňdebaryjy önümçilik tehnologiýalaryny dolanyşyga we kanunçylyga ornaşdyrmak arkaly ýurdumyzyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Konsepsiýada halkara standartlara, milli bähbitlere laýyklykda, sanly ykdysadyýet babatda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek, elektron hökümet ulgamyny, sanly bilim we ylym ulgamyny, sanly lukmançylygy, maliýe tehnologiýalaryny ösdürmek, maglumat geçiriş torlaryny döwrebaplaşdyrmak, halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, maýa goýumlary çekmek göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer hormatly Prezidentimiziň garamagyna degişli Kararyň taslamasyny hödürledi.

Arkadagly Gahryman Serdarymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzda milli ykdysadyýete sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça netijeli işleriň durmuşa geçirilýändigini, elektron hökümet ulgamyny ösdürmäge möhüm ähmiýet berilýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz innowasion, ýokary tehnologiýaly sanly ykdysadyýeti ösdürmek babatda alnyp barylýan işleri dowam etdirmek maksady bilen, bu ugurda taýýarlanylan resminama gol çekdi we wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň agzalaryna ýüzlenip, 10-njy oktýabrda Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününiň giňden bellenip geçiljekdigini, ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamyny maksatnamalaýyn ösdürmek boýunça giň gerimli işleriň durmuşa geçirilýändigini aýtdy. Pursatdan peýdalanyp, döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylary hem-de saglygy goraýyş we derman senagaty işgärlerini bu hünär baýramçylygy bilen tüýs ýürekden gutlady.

Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe möhüm meselelere seredildi we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

***

Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisi tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimize «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly adyň dakylmagy mynasybetli dabara geçirildi. Dabara Mejlisiň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Dabara gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyza «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly adyň dakylmagy hem-de Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglaryny, iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.

Bellenilişi ýaly, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň Aşgabat şäherini ösdürmek boýunça başyny başlan şähergurluşyk maksatnamasy häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli amala aşyrylýar. Soňky ýyllarda Diýarymyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, paýtagtymyzda hem döwrebap şäher gurşawyny döretmek boýunça özboluşly taslamalar durmuşa geçirilýär. Bu işler bilen bir hatarda, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy döwrebaplaşdyrylýar. Şunda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda saglygy goraýyş desgalarynyň gurulmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça ägirt uly işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanyň at gazanan arhitektory» diýen hormatly adyň dakylandygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, dabara gatnaşyjylary Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady hem-de eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Andreý LUKIN, Gazagystan Respublikasynyň  Parlamentiniň Senatynyň Halkara gatnaşyklar, goranmak we howpsuzlyk komitetiniň başlygy:

Gazagystan Bitaraplygyň dostlary toparynyň çäklerinde Türkmenistanyň parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň hatyrasyna durmuşa geçirýän tagallalaryna ýokary baha berýär. Şu gün Aşgabat sebit we dünýä derejesinde parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmaga gönükdirilen halkara başlangyçlary üstünlikli durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan yglan edilen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň çäklerinde Türkmenistanyň döredijilikli başlangyçlary aýratyn üns berilmäge mynasypdyr. 

Gazagystan hemişe parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen dialogy goldamaga ygrarly boldy. 

Biziň, parlamentariler hökmünde söwda amallaryny ýeňilleşdirjek, bökdençlikleri aradan aýyrjak we sebitde täze ykdysady taslamalary höweslendirjek ygtybarly hukuk binýadyny döretmegimiz möhüm bolup durýar. Biziň kanunlarymyzyň birek-birege çapraz gelmän, olarda meňzeş ýörelgeleriň we çemeleşmeleriň ulanylmagy möhüm bolup durýar. Gazagystanyň Parlamenti sanlylaşdyrmak we emeli aň, bilelikdäki taslamalary we başlangyçlary amala aşyrmak çygrynda kanunçylygyň utgaşmagyna gönükdirilen bilelikdäki çärelere taýýardyr.   

Şu gün sebitde ekologiýa gün tertibini ilerletmek boýunça möhüm çözgütler kabul edilýär. Şunda umumy meseleler boýunça seslenilende ylalaşykly, birek-biregiň tagallalarynyň üstüni dolmak bilen hereket etmek möhüm bolup durýar. Biziň toparlaýyn hereketlerimiz biziň diňe bir has parahat şu günümize däl, eýsem gülläp ösýän we sazlaşykly geljegimize hem ygrarlygymyzy şöhlelendirýär. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Žyldyz SADYRBAÝEWA, Gyrgyz Respublikasynyň Ýokary Geňeşiniň Başlygynyň orunbasary:

Biz üçin Merkezi Aziýa – bu umumy öý we bu öýde parahatçylygyň bolmagy diňe goňşularyň arasynda ynanyşmak we netijeli hyzmatdaşlyk etmäge taýýarlyk bol ýagdaýynda mümkindir. 

Biz 2025-nji ýylyň awgustynda Türkmenistanda geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň üçünji maslahatynyň netijelerine uly ähmiýet berýäris. Gyrgyz Respublikasy üçin, deňze çykalgasy bolmadyk beýleki ýurtlar üçin hem bolşy ýaly, ulag infrastrukturasynyň döwrebaplaşdyrylmagy we multimodal ulag geçelgelerine elýeterliligiň üpjün edilmegi möhüm wezipe bolup durýar.   

Biz BMG-niň Aşgabat geçiriljek Birleşen Milletler Guramasynyň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygyna we Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp geçiriljek halkara foruma uly ähmiýet berýäris. Biz bu forumyň häzirki döwrüň iň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin abraýly meýdança öwrüljekdigine, şeýle-de köptaraplaýyn parlamentara hyzmatdaşlyk üçin täze gözýetimleri açjakdygyna ynanýarys. Gyrgyz Respublikasynyň Türkmenistanyň we BMG-niň başlangyçlaryny goldamagy – bu diňe bir raýdaşlygyň nyşany bolman, eýsem biziň Merkezi Aziýanyň ähli halklary üçin özara düşünişmek, ynanyşmak we dostluk ruhunda parahatçylykly, durnukly we gülläp ösýän geljegi üpjün etmek ýaly umumy maksatlara berk ygrarlygymyzyň alamatydyr. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Jalpa RATNA, Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili:

Bugün Parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda ýygnanyşymyz ýaly, ýolbaşçylar hökmünde alyp barýan işlerimiziň diňe bir syýasaty döretmek bilen çäklenmän, jemgyýetlerimizde ynam, jebislik we umyt döretmek bilen baglanyşyklydygyny nygtadyk. Parlamentler bu jogapkärçiligi beýleki guramalara garanyňda has-da öz üstüne alýar. Parlamentler parahatçylygyň we ynamyň binýadyny döredýärler. Çagalar üçin döwlet maliýeleşdirmesi durnuklylyga we mümkinçiliklere maýa goýmakdyr. Çagalaryň sesleri pikir alyşmalaryň bir bölegi bolmaly.

Häzirki wagtda parlamentleriň işiniň öňküsinden has çylşyrymlydygyny hemmämiz bilýäris. Diplomatiýanyň, söwdanyň, ynsanperwer zerurlyklaryň we döwrebap sanly kynçylyklaryň deňlagramlylygyny üpjün etmek aňsat däl. Emma bu ugurlaryň her birinde Parlamentleriň bitaraplyk, öz içine alyjylyk we öňdengörüjilik bilen ugrukdyrmak mümkinçiligi bar. ÝUNISEF netijeleri paýlaşmak, ukyplary artdyrmak we milli ileri tutulýan ugurlary goldamak arkaly bu hyzmatdaşlygy dowam etdirmäge borçlanýar. Türkmenistanyň Mejlisi bilen hyzmatdaşlygymyz, halkara guramalaryň we milli parlamentleriň hakyky özgerişleri başarmak üçin jemlenip biljekdiginiň bir mysalydyr.

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Narine SAAKÝAN, BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekili:

2025-nji ýyl Türkmenistanda «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi we BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen goldanyldy. Bu ýyl adalatly, inklýuziw we durnukly geljegi gurmak boýunça bilelikdäki tagallalary berkitmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir.

BMG-niň Ösüş maksatnamasy bu garaýşy goldaýar we ony amaly hereketlere geçirýär. Biz durnukly ösüşiň we parahatçylygyň aýrylmaz baglanyşygyndan ugur alýarys: olar syýasy dialogy, durmuş-ykdysady ösüşi, ekologiýa durnuklylygy, adam hukuklarynyň goralmagyny, aýallaryň we erkekleriň deňligini, şeýle-de kanunyň hökmürowanlygynyň we demokratik institutlaryň pugtalandyrylmagyny talap edýär.   

Parlamentara dialog ynanyşmagy pugtalandyrmagyň, diplomatiýanyň ösdürmegiň we ählumumy meseleleriň bilelikdäki çözgütlerini tapmagyň kuwwatly guralyna öwrülýär. Parlamentler halklaryň sesi bolmak bilen, parahatçylyga, jemgyýetçilik jebisligine we durnukly ösüşe eltip biljek syýasaty emele getirmäge ukyplydyr. 

Türkmenistan üçin 2025-nji ýyl: ýurt diňe bir Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny däl, eýsem özüniň halkara derejede ykrar edilen bitaraplygynyň 30 ýyllygyny belleýär. Bu ýurduň dünýäde ýeke-täk bolan bu hukuk ýagdaýy Türkmenistanyň parahatçylygyň, hyzmatdaşlygyň we durnukly ösüşiň nusgalyk maksatlaryna ygrarlydygyny aýdyň görkezýär. 

Bitaraplyk halklaryň arasynda ynanyşmagy we dialogy pugtalandyrmaga ýardam etmek bilen, ählumumy meseleleri ýeňip geçmegiň parahatçylykly we netijeli çemeleşmesiniň aýdyň mysaly bolup durýar. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Şolban KARA-OOL, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygynyň orunbasary:

Türkmenistanyň eýýäm 30 ýyl bäri ygrarly bolup gelýän parasatly hemişelik Bitaraplyk syýasatynyň netijesinde bu meýdança parlamentara dialog üçin iri, abraýly binýada öwrülýär hem-de onda ählumumy parahatçylygy gorap saklamagyň we durnukly ösüşi üpjün etmegiň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşylýar. 

Biziň duşuşyklarymyz gatnaşyklary berkitmek, biziň halklarymyzyň öňünde duran ählumumy meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin örän gowy mümkinçilik bolup durýar. Biz häzirki zaman şertlerinde, biziň pikirimizçe parlamentarileriň orny we jogapkärçiligi ýokarlanýan döwründe parlament diplomatiýasynyň mümkinçilikleri we wezipeleri barada gürrüň edýäris. 

Geçen ýyllaryň dowamynda Russiýa Türkmenistanyň özara hormat goýmak we düşünişmek esasynda başdan-aýak köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ilerletmäge gönükdirilen parahatçylyk söýüjilikli başlangyçlaryna gyşarnyksyz raýdaşlyk görkezip gelýär. Biziň ýurdumyz turuwbaşdan türkmen hyzmatdaşlarymyzy olaryň hemişelik bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň halkara derejede ykrar edilmegine bolan çemeleşmelerinde goldady. Biz Bitaraplygyň dostlary toparynyň hem agzasy bolduk. Geçen ýylda Russiýa ilkinjileriň hatarynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda kararnamasynyň awtordaşy bolup çykyş etdi. 

Biz Russiýanyň we Türkmenistanyň halklarynyň düýpli bähbitlerine laýyk gelýän, Merkezi Aziýada parahatçylyga we ösüşe hyzmat edýän dostlukly, hoşniýetli goňşuçylykly gatnaşyklaryna aýratyn gadyr goýýarys, Türkmenistan bilen syýasy, ykdysady, bilim, medeni we beýleki ulgamlarda özara bähbitli hyzmatdaşlyga ýokary baha berýäris. 

Biziň şu günki duşuşygymyzyň parlament hyzmatdaşlygyna kuwwatly itergi bermäge, gowşak ýerlerini ýüze çykarmaga, netijeli gurallary teklip etmäge, birek-biregiň tejribesi bilen baýlaşmaga we biziň halklarymyzyň we döwletlerimiziň bähbidi üçin hyzmatdaşlygyň usullaryny we görnüşlerini tapmaga ukyplydygyna ynanýaryn. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Hamda bint Hassan Al Sulаýiti, Katar Döwletiniň Şura Geňeşiniň  spikeriniň orunbasary: 

Men biziň Toparymyzyň häzirki zaman köp ulgamly syýasy tertipde we köpdürli ykdysady birleşmelerde eýeleýän ornuny bellemek isleýärin. Topar aralyk we bitarap ugra ykrarlydyr hem-de dialoga päsgel berýän syýasy tarapgöýlilikden çekilip, köptaraplaýynlyk we halkara parahatçylyga we howpsuzlyga ýardam etmek üçin täze binýady döredýär. Biziň toparymyz öz döredilen pursadyndan bäri bitaraplygyň gymmatyny bolup geçýän wakalar babatda sowuk-salalyk we üzňelik däl-de, ynsan ýörelgesi hökmünde pugtalandyrdy. Bitaraplyk – bu öňüni alyş diplomatiýasy, jedelleri araçylyk we hoşniýetli hyzmatlary etmek bilen çözmek arkaly dawa-jenjelleriň sebäplerini ýeňip geçmäge işjeň ymtylyşdyr. Biz dialogyň we özara hormat goýmagyň jedelleri çözmek babatda ýeke-täk ýol bolup durýandygyny hem-de parlamentleriň bu gymmatlyklaryň ykrar edilmeginde aýratyn jogapkärçilik çekýändiklerini tassyklaýarys. 

Şu gün bize toparlaýyn tagallalar we hyzmatdaşlyk zerur bolup durýar. Olary diňe hakyky, ählitaraplaýyn we hemişelik dialog arkaly gazanmak mümkindir. Parlamentler halkyň erk-islegine wekilçilik edýän institutlar hökmünde bu bilelikdäki parlament başlangyjyna ýolbaşçylyk etmek üçin has laýyk gelýär we has uly  iş tejribesine eýe bolup durýar. Parlamentleriň arasyndaky dialog biziň parlamentlerimizi ýurtlaryň arasyndaky ynanyşmak köprüsine öwürmek bilen, agzalan şertleri döretmek üçin  biziň elimizde bar bolan iň netijeli gurallaryň biridir. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Dmitriý ŞLAPEÇENKO BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy: 

Türkmenistanyň özüniň  Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan 1995-nji ýylda kabul edilen kararnamasy bilen ykrar edilen bitaraplyga konstitusion  ygrarlylygy ozalkylary ýaly halklaryň arasynda köpri hem-de parahatçylykly hyzmatdaşlygyň nusgasy bolup hyzmat edýär.

Men hem Türkmenistanyň Prezidentiniň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynda ýakynda yglan eden başlangyçlary barada aýratyn belläp geçesim gelýär. BMG-niň Türkmenistandaky ýurt boýunça topary Türkmenistanyň Hökümetini bu başlangyçlary durmuşa geçirmekde goldar. Bu başlangyçlar ählumumy dünýä, köptaraplaýyn hyzmatdaşlyga we durnukly ösüşe biziň umumy ygrarlylygymyzy tassyklaýar. Ol başlangyçlar BMG-niň «Geljek hakynda pakty» bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr, ol pakt bolsa nesilleriň arasynda adalatlylyga, deňlige we raýdaşlyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlygy täzeden dikeltmäge çagyrýar.

Şu ýylyň awgustynda men Türkmenistanyň «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji üçünji maslahatynda (LLDC3) BMG-niň Baş sekretarynyň wekiliýetiniň düzümine uly buýsanç bilen girdim.  Bu maslahat Merkezi Aziýada şunuň ýaly görnüşde geçirilen iň iri çäreleriň biri boldy. Netijede, Baş Assambleýa 2024-2034-nji ýyllar Awaza hereketler maksatnamasyny kabul etdi. Biz hem onuň durmuşa geçirilmeginde Türkmenistanyň ýolbaşçylyk etmegini goldaýarys hem-de Awazada gazanylan ýörelgeleri we anyk netijeleri ilerletmek boýunça Türkmenistanyň Hökümeti bilen işleşmegi dowam ederis. Bu maksatnama sebitleýin hyzmatdaşlygyň we inklýuziw ykdysady ösüşiň ähmiýetini belleýär. Biz hem parlamentarileri onuň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşmaga çagyrýarys. 

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Kaha IMNADZE, BMG-niň Baş Sekretarynyň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň baştutany:

Şu ýylda biz Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilmeginiň 30 ýyllygyny bellemek bilen, her bir işiň başynda gapma-garşylygy däl-de, dialogy we dawa-jeňjellere girmezden hyzmatdaşlyk etmegi yzygiderli esas hökmünde goýýan döwletliligiň garaýyşlaryny hormatlaýarys. Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň hatyrasyna Bitaraplygyň dostlary topary Bitaraplygyň ümsümlik, çetleşmek we biperwaýlyk däldiginiň aýdyň subutnamasydyr. Merkezi Aziýa bilen baglylykda bitaraplyk ýörelgesi maslahatyň öňden gelýän geňeşmek, parasatlylyk we ara alyp maslahatlaşmak ýaly ýörelgeleri, şeýle-de kökleri çuňňur ornaşan medeni gymmatlyk bolan dynçlyk ýa-da jemgyýetde iň ýokary baýlyk bolan parahatçylyk we asudalyk bilen kybapdaşdyr. Bu düşünjeler hakyky durnuklylygyň agalyk etmek bilen däl-de, deňagramlylyk arkaly; ýeňiş bilen däl-de, özara hormat goýmak arkaly gazanylýandygyny alamatlandyrýar. 

Parlamentler bitaraplygy yza gaýtmagyň usuly hökmünde däl-de, ählumumy netijeli raýatlyk üçin binýat hökmünde ilerletmekde özboluşly mümkinçilige eýe bolup durýarlar. Siz parlament diplomatiýasy, hyzmatdaşlyk we sebitleýin gatnaşyklar arkaly bitaraplyga institusional mazmun, şonuň ýaly-da demokratik kanunylyk berýärsiňiz. Birleşen Milletler Guramasy, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Öňüni alyş diplomatiýasy boýunça Merkezi Aziýa üçin sebitleýin merkezi siziň bu tagallalaryňyzy goldaýarlar. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Martin ÇUNGONG Parlamentara Bileleşigiň Baş Sekretary:

Parlamentara dialog parlamentlere öňdebaryjy tejribäni alyş-çalyş etmäge, öz üstünliklerini çap etmäge, gender deňligi nukdaýnazaryndan has durnukly bolmaga, ýaşlaryň wekilçiligini artdyrmaga we birek-bireginiň öňünde hasabatlylygy görkezmäge mümkinçilik berýär. 

Parlamentara Bileleşik Birleşen Milletler Guramasy bilen birnäçe meseleler boýunça ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. Biz Birleşen Milletler Guramasynyň howanyň üýtgemegi boýunça klublarynda, Bütindünýä saglygy goraýyş assambleýasynda we Durnukly ösüş boýunça ýokary derejeli syýasy forumda parlament mejlislerini geçirýäris. Biz parlamentarileriň we wekiliýetleriň Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça geňeşi tarapyndan geçirilýän uniwersal döwürleýin syn ýaly möhüm meselelere gatnaşmagyny goldaýarys we höweslendirýäris.   

Şonuň üçin men bu duşuşygyň guramaçylaryna Bitaraplygyň dostlary toparyna parlament nukdaýnazaryny hödürlemek boýunça tagallalary üçin hoşallygymy beýan edýärin. Şu günki duşuşygyň temasynda ynanyşmagyň aýratyn bellenilýändigi meni ynamly edýär. Ynanyşmak şu möhüm çeşmelerde diplomatiýa üçin zerur şert bolup durýar: erk-islegiňi beýan etmek azatlygy, ynsan derejesinde özara hereket etmek we wadalaryň hereketler bilen berkidiljekdigine ynamly bolmak. 

Sözümiň ahyrynda siziň ähliňizi şu günki ara alyp maslahatlaşmalara ynanyşmak nukdaýnazaryndan çemeleşmäge we öz üstüňize alan borçnamalaryňyzy berjaý etmek bilen, daş-töweregiňizdäkileriň ynamyny ödemäge çagyrýaryn. 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Faýzali IDIZODA, Täjigistan Respublikasynyň Oli Majlisiniň Namoýandagon Majlisiniň Başlygy:

— 370 ýyldan gowrak taryhy bolan bitaraplyk häzirki zaman dünýäsinde diňe bir dartgynly hadysalara gatnaşmakdan ýüz döndermek däl-de, eýsem, parahatçylygy, durnukly ösüşi, howpsuzlygy pugtalandyrmagyň hemmeler tarapyndan ykrar edilen guraly bolup durýar. Bitaraplyk syýasatynyň asyl manysynyň häzirki wagtda ähmiýetli bolan, ýagny deňhukukly halkara gatnaşyklary saklap galmaga gönükdirilendigi şübhesizdir. Bitaraplyk halkara hukugyň nusgawy guraly hökmünde, aýratyn-da, geosyýasy durnuksyzlygyň dowam edýän şertlerinde ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde möhüm orny eýeleýär.

Biz — Bitaraplygyň dostlary toparynyň agzalary öz halklarymyzyň wekilleri hökmünde parahatçylyk söýüjilikli syýasaty rowaçlandyrmaga, dünýäde dartgynlylygy gowşatmaga, inklýuziw jemgyýeti ösdürmäge, adam hukuklarynydyr azatlyklaryny goramaga ýardam edýän parla­ment diplomatiýasyny ilerletmäge borçludyrys. Bitaraplygyň dostlary topary halkara gün tertibiniň, diplomatiýanyň, aýratyn-da, parlament diplomatiýasynyň, döwlet özygtyýarlylygyna hormat goýmak we özara düşünişmek ugrunda hakyky hyzmatdaşlygyň gurallaryna öwrülýän gurşawyň emele gelmeginde wajyp orny eýeleýär.

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Ýusuf Raza GILANI, Pakistan Yslam Respublikasynyň Senatynyň Başlygy:

— Men bitaraplygyň dünýäde parahatçylygy gazanmaga ukyplydygyna, özara hormat goýmagyň bolsa dialogyň we ynanyşmagy berkitmegiň kuwwatly guraly hökmünde hyzmat edip biljekdigine ynanýaryn. 

Pakistanyň Senatynyň Başlygy we Spikerleriň parlamentara maslahatynyň başlygy-esaslandyryjysy hökmünde parlament diplomatiýasynyň ýurtlaryň arasynda özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmakda özboluşly köpri boljakdygy barada ynamly aýdyp bilýärin. Aşgabatda geçirilen şu gezekki duşuşygyň «Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly mowzugy-da munuň aýdyň güwäsidir.

Biziň Bitarap Türkmenistan we Bitaraplygyň dostlary toparyna beýleki agza ýurtlar bilen par­lament ugurly gatnaşyklarymyz parahatçylyga we ösüşe bolan umumy ygrarlylygymyzy tassyklaýar. Parlament instituty adamlaryň umyt-arzuwlaryny, halklaryň pikir-garaýyşlaryny şöhlelendirýär. Ol ählumumy gepleşiklere täsir edip hem-de ynsanperwerligi ileri tutýan netijeleri gazanmaga getirip bilýär. Men Bitaraplygyň dostlary toparynyň hyzmatdaşlyk üçin anyk ädimleri kesgitlemäge ymtylýandygyny tüýs ýüregimden goldaýaryn. Geliň, yzygiderli dialog, başlangyçlary we mümkinçilikleri ösdürmek üçin bilelikde işläliň! Şeýle edilse, umumadamzat bähbitli oňyn netijeleri gazanyp bileris.

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Tanzila NARBAÝEWA, Özbegistan Respublikasynyň Oliý Majlisiniň Senatynyň Başlygy:

— Köp ýyllaryň dowamynda bitaraplyk ýörelgeleriniň, dialogyň we parahatçylygyň tarapdary bolup gelýän Türkmenistanyň tejribesi bu günki gün tutuş sebit üçin ruhlandyryjy nusga öwrüldi. Häzirki zaman şertlerinde parlamentler halklaryň bähbidi üçin parahatçylygy, ynanyşmagy we adalaty pugtalandyrmakda barha möhüm orny eýeleýär, dialogyň, özara düşünişmegiň, umumy geljegiň bähbidine tagallalary birleşdirmegiň netijeli guralyna öwrülýär. Özbegistanyň Parlamenti hem goňşy ýurtlar bilen hyzmatdaşlykda parahatçylygy we özara düşünişmegi berkitmegiň guraly hökmünde parla­ment diplomatiýasynyň ösdürilmegine aýratyn üns berýär.

Bitaraplygyň dostlary topary ynanyşmagy pugtalandyrmakda we dialogy ösdürmekde uly mümkinçiliklere eýedir. Biz ony tejribe alyşmak, bilelikdäki başlangyçlary ilerletmek, halkara hukugy, döwletleriň özbaşdaklygynyň deňligi ýörelgesini goldamak üçin netijeli meýdança hökmünde ulanyp bilýäris we ulanmalydyrys. Şunuň bilen baglylykda, biziň dialogymyz üçin pugta we netijeli binýady emele getirmek bilen, hyzmatdaşlygyň hemişelik hem durnukly häsiýetini üpjün etmek; bu görnüşiň çäklerinde jemgyýetlerimiziň öňünde duran has möhüm meseleleriň çözülmegine gönükdirilen kanun çykaryjylyk başlangyçlaryny ilerletmekde tejribe alyşmagy ýola goýmak; parlamentleriň halkara borçnamalaryň ýerine ýetirilmegine gözegçilige gatnaşygyny giňeltmek, parlament gözegçiliginiň gurallaryny berkitmek we Bitaraplygyň dostlary toparynyň başlangyçlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak; ýaşlaryň we zenanlaryň parlament diplomatiýasyny işjeň ösdürmek gerek. Bitaraplygyň dostlary toparynyň duşuşygynyň netijeleri boýunça işlenip taýýarlanylan teklipleriňdir maslahatlaryň ýurtlarymyzyň bähbidi üçin ynanyşmagy we durnukly ösüşi pugtalandyrmaga wajyp goşant boljakdygyna ynanýaryn.

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Çžao LESZI, HHR-iň Halk wekilleriniň Ähli hytaý ýygnagynyň hemişelik komitetiniň Başlygy:

— Mundan bäş ýyldan gowrak wagt ozal esaslandyrylan Bitaraplygyň dostlary toparynyň maksady tutuş adamzat üçin wajyp bolan parahatçylygyň esasyny düzýän ýörelgeleri goramaga hem-de wagyz etmäge gönükdirilendir. Şu geçen döwürde ol pikirdeş ýurtlaryň arasynda özara düşünişmegi we ynanyşmagy ösdürmek, alyş-çalyşlary, hyzmatdaşlygy, köptaraplaýynlyk tejribesini çuňlaşdyrmak babatda netijeli meýdança öwrüldi.

Şu ýyl Türkmenistan hemişelik Bitaraplygynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň 30 ýyllygyny belleýär. Şeýle-de 2025-nji ýyl Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan yglan edilen “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” şygary astynda geçýär. Biziň ýurdumyz Türkmenistany hemişelik Bitaraplyk syýasatyna ygrarly bolmagynda berk goldamak bilen, şu ýylyň dekabrynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna bagyşlanyp guraljak iri halkara forumy geçirmekde uly üstünlikleri arzuw edýär. Biziň ýurdumyz geljekde-de Merkezi Aziýada ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolan Türkmenistan bilen döwlet Baştutanlarynyň derejesinde kabul edilen ylalaşyklary amala aşyrmakda, özara bähbitli, hemmetaraplaýyn gatnaşyklary çuňlaşdyrmakda hyzmatdaşlygy dowam eder hem-de umumy geljegi bolan bu gatnaşyklarymyzyň esaslaryny pugtalandyrmakda uly öňegidişlikleri gazanar diýip tama edýäris.

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Natalýa KOÇANOWA, Belarus Respublikasynyň Milli Ýygnagynyň Respublika Geňeşiniň Başlygy:

— Parahatçylyk we dialog — bular bütin adamzadyň şu gününe hem-de geljegine gönüden-göni dahylly bolan möhüm düşünjelerdir. Parlament diplomatiýasy siwilizasiýalaryň arasynda dialogy pugtalandyrmak üçin ägirt uly mümkinçiliklere eýe. Bu bolsa köppolýarly, has adalatly dünýä gurluşynyň emele gelýän häzirki şertlerinde has wajypdyr. Biz — Bitaraplygyň dostlary toparynyň agzalary köptaraply halkara parlament meýdançalarynda şu esasy ýörelgeleri ilerletmelidiris. Bitaraplygyň dostlary toparynyň köppolýarlylygy goramak we berkarar etmek, howpsuzlygyň adalatly, durnukly we bitewi ulgamyny kemala getirmek, halkara hukuk kadalarynyňdyr ýörelgeleriniň mizemezligini üpjün etmek üçin ägirt uly mümkinçiligi bar.

Belarus Respublikasynyň Milli Ýygnagynyň Respublika Geňeşi Bitarap Türkmenistanyň başlangyjy bilen döredilen Bitaraplygyň dostlary toparyna girýän ýurtlaryň parlamentleri bilen hyzmatdaşlyk üçin hemişe açykdyr. Biz geljekde-de halkara meýdançalarda we ikitaraplaýyn esasda parlamentara hyzmatdaşlygy berkitmäge gyzyklanma bildirýäris.

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Walentina MATWIÝENKO, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy:

— Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Parlamentara Assambleýasynyň, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň adyndan Bitaraplygyň dostlary toparynyň halkara gün tertibiniň derwaýys meseleleri boýunça kanun çykaryjylaryň dialogynyň möhüm görnüşine öwrülýändigini nygtamak isleýärin. «Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly parlament ýolbaşçylarynyň ikinji duşuşygynyň guramaçylary bolan, şu ýyl Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllygyny giňden belleýän türkmenistanly dostlarymyza hoşallyk bildirýärin. Russiýa Türkmenistanyň parahatçylygyň we durnuklylygyň bähbidine alyp barýan parasatly daşary syýasatyny goldaýar. Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň wekiliýeti hem şu ýylyň dekabrynda Aşgabatda geçiriljek halkara foruma işjeň gatnaşar.

Tagallalaryň birleşdirilmegi zerur bolan häzirki zaman şertlerinde ähli gyzyklanma bildirýän taraplar üçin bilelikdäki deňhukukly ösüşi üpjün etmäge ukyply parlament diplomatiýasyna aýratyn orun degişlidir. Şunda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Russiýanyň Parlamentara forumyna Bitarap Türkmenistanda badalga berilmegi aýratyn mana eýedir. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň goldaw bermeginde häzirki wagtda onuň ikinji mejlisine taýýarlyk görülýär.

Şeýle işjeň gatnaşyklar arkaly bitaraplyk taglymaty bu gün aýratyn mazmuna eýe bolýar hem-de onuň üsti täze halkara başlangyçlar bilen baýlaşdyrylýar. Şol başlangyçlar Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan golaýda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji ýubileý sessiýasynyň ýokary derejeli plenar mejlisinde hem beýan edildi.

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy

 

Dünýägözel GULMANOWA, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy:

— Birleşen Milletler Guramasy Türkmenistanyň başlangyjy bilen parahatçylygy hem-de howpsuzlygy ilerletmek, özara ynanyşmagy gazanmakda dialogyň, bitaraplyk ýörelgeleriniň ähmiýeti, şeýle-de energetika, üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça Kararnamalaryň birnäçesini kabul etdi. Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2025-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi hem ýurdumyzyň ynsanperwer daşary syýasatynyň giň goldawa eýe bolýandygyna şaýatlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynyň gün tertibine «Bitaraplyk — parahatçylygyň we howpsuzlygyň hatyrasyna» atly aýratyn bendi girizmek başlangyjyny öňe sürdi, şeýle-de «Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüş prosesini üpjün etmek hem-de pugtalandyrmak işinde bitaraplyk syýasatynyň orny we ähmiýeti» atly Kararnamanyň taslamasyna seretmegi teklip etdi. Türkmenistanyň BMG-niň howandarlygynda Parahatçylyk üçin araçyllyk palatasyny döretmek babatda geňeşmeleri geçirmek başlangyjyny öňe sürmegi gapma-garşylyklary kadalaşdyrmakda bitarap döwletleriň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmaga ýardam berer. Ýurdumyz tarapyndan nobatdaky ýubileý sessiýada Parahatçylyk we ynanyşmak medeniýeti meseleleri boýunça bütindünýä sammitini geçirmek başlangyjynyň öňe sürlüp, Halkara ynanyşmagyň ählumumy kodeksini işläp taýýarlamagyň sammitiň esasy wezipeleriniň biri boljakdygy nygtalmagy umumadamzat ähmiýetli meseleleri bilelikde çözmäge gönükdirilen tagallalaryň aýdyň mysalydyr. Baş Assambleýanyň 80-nji sessiýasynda Türkmenistanyň 2028-nji ýyly «Halkara hukugyň ýyly» diýip yglan etmek baradaky başlangyç bilen çykyş etmegi-de parahatçylygyň we hyzmatdaşlygyň halkara hukuk esaslaryny pugtalandyrmaga möhüm goşant bolar.

Ynsanperwerligiň ýokary taglymatlaryna, demokratik ösüşiň, häzirki zaman hukuk jemgyýetiniň ýörelgelerine ygrarly bolan Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk syýasatynyň kanunçylyk binýadyny has-da berkitmek ugrunda tagalla edýär. Ýakynda kabul edilen «Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk we ynanyşmak syýasatynyň hukuk esaslary hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanuny Bitarap ýurdumyzyň parahatçylyk we ynanyşmak syýasatynyň esasy ýörelgeleri bolan «Dialog — parahatçylygyň kepili», ynsanperwerlik, öňüni alyş diplomatiýasy, parlament diplomatiýasy, Bitaraplygyň dostlary topary, halkara hyzmatdaşlyk hem-de ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynyň ileri tutulýan beýleki ugurlarynyň kadalaryny beýan edýär. Kanunda adamy jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy hökmünde ykrar edýän Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarda ynsanperwer meseleleriň çözülmeginde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň mümkinçilikleriniň ulanylmagyny ileri tutýandygy görkezildi. Bu Konstitusion kanunyň kabul edilmegi Türkmenistanyň tejribesiniň beýleki döwletler üçin nusgalykdygyny äşgär edýär. Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk we ynanyşmak syýasatyny durmuşa geçirmek üçin halkara giňişlikde ýurdumyzyň umumadamzat bähbitlerini nazarlaýan ynsanperwer döwlet syýasatynyň halkara hukuk esaslaryny täze derejä çykarmaga, ony has-da kämilleşdirmäge ýardam berer.

Häzirki döwürde halklary birleşdirýän, ýurtlary ýakynlaşdyrýan we ählumumy meseleleriň oňyn çözgüdiniň tapylmagyna ýardam edýän hemmetaraplaýyn çäreleriňdir geňeşmeleriň geçirilmegi zerurdyr. Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň parlamentleriniň ýolbaşçylarynyň duşuşyklary hem ählumumy derejede parahatçylygy, ynanyşmagy pugtalandyrmakda we wekilçilikli kanun çykaryjy edaralaryň işini kämilleşdirmekde tagallalary birleşdirmäge mümkinçilik döredýär. Şeýle görnüşdäki dialog häzirki döwrüň möhüm meselelerini çözmekde, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek babatda hyzmatdaşlygy berkitmekde, umumadamzat gymmatlyklaryny goramakda, adam hukuklaryny we azatlyklaryny, gender deňligini üpjün etmekde, ýaşlary goldamakda, ekologik abadançylygy gazanmakda, täze tehnologiýalary ornaşdyrmakda netijeli teklipleri öňe sürmekde amatly meýdança bolup, ol ýurtlarymyzyň bu ugurda alyp barýan işlerini parlament diplomatiýasynyň üsti bilen goldamakda, parlament we kanun çykaryjylyk işinde tejribe alyşmakda uly ähmiýete eýedir.

 

08.10.2025

«Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň Parlament ýolbaşçylarynyň duşuşygy geçirildi

 

2025-nji ýylyň 8-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Mejlisinde utgaşykly görnüşde Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň parlament ýolbaşçylarynyň «Parlamentara dialog — dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň möhüm guraly» atly ikinji duşuşygy geçirildi. Oňa Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň parlamentleriniň, Parlamentara Birleşigiň, GDA-nyň Parlamentara Assambleýasynyň Geňeşiniň, Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky wekilhanalarynyň, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçylary gatnaşdylar.

2020-nji ýylda Türkmenistanyň başlangyjy bilen döredilen Bitaraplygyň dostlary toparyna häzirki wagta çenli 25-den gowrak döwletiň goşulandygyny bellemek gerek. Bu toparyň işi halkara derejede, hususan-da, BMG-niň çäklerinde yzygiderli hyzmatdaşlyga ýardam bermäge, bitaraplyk ýörelgeleri esasynda döwletleriň parahatçylyk döredijilik mümkinçiliklerini iş ýüzünde peýdalanmaga, gapma-garşylyklaryň öňüni almaga, olaryň sebäplerini we netijelerini aradan aýyrmaga, ynsanperwer meseleleri çözmäge gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, duşuşyga gatnaşyjylar çykyşlarynda netijeli halkara hyzmatdaşlygy ilerletmekde we ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmagyň gurallaryny işjeň ulanmakda ýurdumyzyň eýeleýän ornuna ýokary baha berdiler. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Bitaraplygy sebit we ählumumy derejedäki ýagdaýlary durnuklylaşdyrmaga, köp sanly syýasy, ykdysady, ynsanperwer, ekologik meseleler çözülende döwletleriň, halkara guramalaryň hyzmatdaşlygynyň mazmunyna hem-de ugurlaryna oňyn täsir edýän gural hökmünde özüni barha giňden ykrar etdirýär. Birleşen Milletler Guramasy bolsa parahatçylygy üpjün etmäge gönükdirilen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň ýakyn hyzmatdaşydyr.

Şu ýyl Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolmagynyň 30 ýyllyk, BMG-niň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllyk şanly seneleri utgaşýar. Munuň özi ýurdumyzyň we dünýäniň iň iri halkara guramasynyň arasynda strategik hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek üçin täze tapgyry açýar. Şunuň bilen baglylykda, şanly ýylyň ýurdumyzyň başlangyjy esasynda BMG-niň degişli Kararnamasyna laýyklykda, “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilendigine üns çekildi. Taryhy wakalara beslenýän bu ýylda ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk derejesiniň dünýä bileleşigi tarapyndan biragyzdan goldanylýandygyny nobatdaky gezek tassyklaýan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama kabul edildi.

Türkmenistan oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasaty yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, döwletleriň we halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary, ählumumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli halkara hem-de sebit hyzmatdaşlygyny berkitmekde möhüm ähmiýete eýe bo­lan parlamentara gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly üns berýär. Şunda Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji ýubileý sessiýasynda ileri tutýan garaýyşlarynyň möhüm ähmiýete eýedigini nygtamak gerek. Şolaryň hatarynda Ýer ýüzünde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek, energetika, ulag, ekologiýa, howanyň üýtgemegi, ynsanperwer ulgam ýaly ugurlarda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça anyk teklipler bar. Türkmenistan halkara hukugyň berkidilmegini, halkara kadalaşdyryş binýadynyň kämilleşdirilmegini, BMG-niň konwensiýalarynyň, şertnamalarynyň, ylalaşyklarynyň we beýleki köptaraplaýyn resminamalarynyň durmuşa geçirilişiniň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagy ugrunda çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň BMG-niň belent münberinden 2028-nji ýyly “Halkara hukugyň ýyly” diýip yglan etmek barada öňe süren başlangyjy parahatçylygyň we hyzmatdaşlygyň halkara hukuk binýatlaryny pugtalandyrmakda täze tapgyry açar.

Duşuşyga gatnaşyjylar ählumumy bähbitleri göz öňünde tutýan bu başlangyçlary ilerletmekde Bitaraplygyň dostlary toparynyň orny we goşandy bara­da pikir alyşdylar. Olaryň nygtaýyşlary ýaly, parlamentara dialog ynanyşmagy berkitmegiň, diplomatiýany ösdürmegiň we ählumumy wehimler babatda bilelikde çözgüt çykarmagyň netijeli guralydyr. Halklara wekilçilik etmek bilen, parlamentariler parahatçylyga, durmuş bitewüligine, durnukly ösüşe täsir edýän syýasy gurşawy kemala getirmäge hem-de ony has-da ösdürmäge ukyplydyr. Bitaraplygyň dostlary topary we parlamentara hyzmatdaşlyk bolsa bu ugurdaky wezipeleri durmuşa geçirmegiň iň amatly nusgasyna, ýurdumyzyň daşary syýasatynyň mazmunynyň has sazlaşykly häsiýete eýe bolýan görnüşine öwrüldi.

Duşuşygyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar şu gezekki duşuşygyň bu ugurda gazanylan tejribäni we netijeleri hemmetaraplaýyn maslahatlaşmak üçin amatly gurşawy, halkara durmuşyň möhüm meseleleri boýunça hyzmatdaşlygyň täze, has täsirli gurallaryny işläp düzmek üçin şertleri döredendigini nygtap, forumy gurandygy üçin türkmen tarapyna hoşallyklaryny beýan etdiler.

 

08.10.2025
1 2 3 4 5 6 7 ... 69