Ýur­du­myz­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýeti­mi­ziň äh­li ugur­la­ry­ny sanlylaşdyr­mak, hyz­mat­la­ry döw­rebap ta­lap­la­ra la­ýyk­lyk­da ýo­la goý­mak bo­ýun­ça ägirt uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şun­da bank ulga­my­nyň ka­nun­çy­lyk-hu­kuk bin­ýa­dy hem yzy­gi­der­li kämilleşdi­ril­ýär. Ila­ta hö­dür­le­nilýän bank hyz­mat­la­ry­nyň hi­li has-da ýo­karlan­dy­ryl­ýar, el­ýe­ter­li­li­gi üp­jün edil­ýär. 

     Dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän yk­dy­sa­dy öz­gertme­ler­de ýur­du­my­zyň bank ul­gamy aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe bol­mak bi­len, bu ul­gam eýeçi­li­giň döw­let we döwle­te da­hyl­syz bö­lek­leri­ne, önüm­çi­lik pu­dak­la­ry­na we ilata hä­zir­ki za­man bank hyz­mat­la­ry­nyň berilme­gi­ni üpjün edýär. Şeý­le hem bank ul­ga­my yk­dysady­ýe­tiň ösýän is­leg­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, bank hyz­ma­ty­nyň hi­li­ni kämilleşdirmä­ge, pul dolany­şy­gy­ny çalt­lan­dyr­mak bo­ýun­ça çäre­le­ri ama­la aşyr­ma­ga, ne­ti­je­li pul-karz sy­ýa­saty­ny ge­çir­mä­ge ýar­dam ber­ýär. Karz edara­la­ry­na san­ly ul­gam­la­ryň tap­gyr­la­ýyn ornaş­dy­ryl­ma­gy bilen, çalt dep­gin­li yk­dy­sa­dy ösüş peý­da bolýar. Mil­li bank ulga­myn­da­ky dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän iri möç­ber­li çä­re­le­riň çäklerinde hu­su­sy te­le­ke­çi­le­re we daý­han ho­ja­lyk­la­ra dür­li görnüş­li bank hyz­mat­la­ry hö­dür­len­ýär. Ýur­du­myz­da bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan in­nowa­si­on öz­gert­me­ler bank gözegçiligi­ni kämil­leş­dir­mä­ge, bank amal­lary­nyň göw­rü­mi­ni giňelt­mä­ge, inno­wa­si­on bank önüm­le­ri­niň we tehnologiýalarynyň ornaşdyryl­ma­gy­na oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Ulga­ma tä­ze tehnologiýa­la­ryň yzygi­der­li or­naş­dy­ryl­ma­gy hususy ta­rap­la­ra töleg-ha­sap­la­şyk we beý­le­ki hyzmat­la­ry ban­ka bar­maz­dan, ýerine ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Hä­zir­ki wagtda bank ulga­my­ny hasda kä­mil­leş­dir­mek, mil­li tö­leg ulgamy­ny ösdürmek, onuň ne­ti­je­li­li­gi­ni, yg­ty­bar­ly­ly­gy­ny hem-de howpsuz­ly­gy­ny üp­jün etmek üçin tö­leg ul­ga­mynyň döw­re­bap mag­lu­mat tehno­lo­gi­ýa­la­ry­dyr komp­ýu­ter prog­ram­ma­la­ry bi­len üp­jün edil­ýär. Bu bol­sa ýur­du­my­zyň san­ly yk­dy­sa­dyýet­de gazanan üs­tün­lik­leri­niň çä­gin­de mil­li bank ul­ga­my san­ly hyzmat­la­ry gi­ňelt­mek bi­len, ila­tyň ma­li­ýe hyzmat­la­ry­na elýeterli­li­gi­ni art­dyr­ýar. 

Baýram ÖWLÝÄGULYÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

     1995-nji ýyl­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy ta­rapyn­dan Bitarap döw­let hök­mün­de yk­rar edi­len döwrün­den bä­ri, Türkme­nis­tan Bi­ta­rap­ly­gyň äh­lu­mu­my dip­lo­ma­ti­ýa­nyň, sebitleýin hyzmatdaşly­gyň we durnuk­ly ösü­şiň öze­ni bo­lup biljek­di­gi­ni aýdyň gör­ke­zip gel­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň Bi­ta­rap­lyk sy­ýa­sa­ty diňe bir hu­kuk de­re­je­si bol­man, eý­sem, hal­ka­ra gatnaşyk­lar­da öza­ra dü­şü­niş­me­gi, hor­mat­la­ma­gy, yna­nyş­ma­gy berkit­mek babat­da ýur­du­my­zyň çe­me­leş­me­le­ri­ne or­nan filosofiýa­dyr hem. Ge­çen ta­ry­hy dö­wür döw­le­ti­mi­ziň  saý­lap alan  Bi­ta­rap­lyk  ýolunyň dog­ru­dy­gy­ny, onuň türk­men hal­ky­nyň hakyky bähbitleri­ne, Wa­ta­ny­my­zyň sy­ýa­sy, dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň uzak möh­let­le­ýin we­zi­pe­le­ri­ne we me­ýil­na­ma­la­ry­na, deňhukukly, öza­ra bäh­bit­li hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gynyň maksatlary­na doly la­ýyk gel­ýän­di­gi­ni tas­syk­la­dy.

     Häzirki wagtda Bitaraplyk ählumumy durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmegiň, parahatçylyk söýüjilikli başlangyçlary durmuşa geçirmegiň, halkara derejede wajyp meseleleri özara ynanyşmak, dialog arkaly hem-de jogapkärçilik esasynda ara alyp maslahatlaşmagyň we olary çözmegiň möhüm gurallarynyň biri hasaplanýar. Dürli ýyllarda Garaşsyz Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň ykrar edilmegine we berkarar bolmagyna goşan goşandy, ýurtda ykdysadyýeti, medeniýeti, ylym-bilimi, halkara gatnaşyklary ösdürmekde gazanan uly üstünlikleri üçin Türkmenistanyň raýatlaryny we daşary ýurt döwletleriniň raýatlaryny sylaglamak maksady bilen, döwlet sylaglarynyň birnäçesi döredildi. Şolaryň hatarynda degişli Kanun esasynda döredilen Türkmenistanyň «Bitaraplyk» ordeni döwletiň we demokratik jemgyýetiň binýadyny, halkyň agzybirligini pugtalandyrmakda döwletiň we halkyň öňünde bitirilen hyzmatlary ykrar etmegiň ýokary sylagy bolup durýar. Şeýle-de «Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 25 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medaly döredilip, Türkmenistanyň Garaşsyzlygyny we hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny berkitmek ugrunda ýurdumyzyň syýasy, durmuş-ykdysady, ruhy-medeni, beýleki ulgamlardaky ösüşine halal zähmeti arkaly uly goşant goşan adamlar bu sylag bilen sylaglanyldy. 

     11-nji iýulda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna gol çekmegi hem Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda giňden bellenilýän bu şanly senäni has-da dabaralandyrmakda uly ähmiýete eýe boldy. Mälim bolşy ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz şu ýylyň başynda geçirilen guramaçylyk döwlet toparynyň mejlisinde  Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli ýubileý medalynyň we ýadygärlik nyşanynyň taslamasyny taýýarlamak barada tabşyryklary beripdi. Şundan ugur alyp, Türkmenistanyň Mejlisinde degişli ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenleriniň gatnaşmagynda degişli Kanun işlenip taýýarlanyldy we kabul edildi. 

     Täze Kanunyň 1-nji maddasynda bu ýubileý medalynyň döwletimiziň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna eýe bolmagynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli, Türkmenistanyň Garaşsyzlygyny, hemişelik Bitaraplygyny, halkara parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmakda, ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, medeni ugurlarda gazanan üstünliklerine mynasyp goşantlaryny goşan adamlary sylaglamak maksady bilen döredilýändigi bellenilýär. Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygyny we hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny pugtalandyrmak ugrunda köp ýyllaryň dowamynda çeken halal zähmeti, işjeň we  önjeýli döwlet we jemgyýetçilik işi, şeýle hem hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerine laýyklykda, ata Watanymyzyň halkara abraýyny berkitmekde goşan uly şahsy goşandy; Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny  pugtalandyrmak, ylmyny, bilimini, medeniýetini we sungatyny, saglygy goraýşyny, ýurduň durmuşynyň beýleki ugurlaryny ösdürmek boýunça işlenip taýýarlanylan maksatnamalary durmuşa geçirmekde gazanan zähmet üstünlikleri we hyzmatlary; döwletimiziň goranmak ukybyny berkitmäge, raýatlaryň howpsuzlygyny, kanunylygy, hukuk tertibini üpjün etmek işine goşan uly şahsy goşandy; ösüp gelýän ýaş nesli ata Watanymyza söýgi, wepalylyk, mertlik, halallyk, ýokary ruhubelentlik sypatlarynda terbiýelemek işinde bitiren uly hyzmatlary üçin ýurdumyzyň raýatlary bu sylag bilen sylaglanyp bilner. Şonuň ýaly-da, resminamada «Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna» atly ýubileý medaly bilen Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny, halkara parahatçylyk we ynanyşmak syýasatyny halkara giňişlikde goldamakda we wagyz etmekde mynasyp goşantlaryny goşan daşary ýurt raýatlarynyň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň hem sylaglanyp bilinýändigi görkezildi. 

     Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistanyň Bitaraplygy diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, bütin adamzadyň gymmatlygydyr, parahatçylygy we ynanyşmagy rowaçlandyrmagyň möhüm şertidir. Bitaraplyk bütin dünýäde parahatçylygy ündeýän, halklary dost-doganlyga, agzybirlige çagyrýan hem-de ynsanperwerligi wagyz edýän ýörelgelerimizi dünýä ýaýýan taglymatdyr. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda bu taglymat eziz Watanymyzyň beýik geljeginiň şanyna döredýän we gurýan merdana halkymyza ýeňişleri gazanmaga ruhy güýç berýär. Hemişelik Bitaraplygymyzyň halkara derejede ykrar edilmeginiň 30 ýyllyk şanly senesi mynasybetli döredilen ýubileý medaly hem bu ugurda edilen we edilýän tagallalara döwlet tarapyndan aýratyn gadyr goýulýandygynyň nobatdaky güwäsine öwrüler. 

Ýusupguly EŞŞÄÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň başlygy.

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Watanymyzyň demokratik, hukuk we dünýewi esaslaryny yzygiderli berkitmäge gönükdirilýän işler ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzda adamyň we raýatyň Konstitusiýada hem-de kanunlarda kepillendirilen hukuklaryny, azatlyklaryny goramak döwlet syýasatymyzyň baş maksadydyr. Onda ýurdumyzyň ähli raýatlary bilen birlikde, ýaşlaryň maksatlaryny kanagatlandyrmak hem-de olarda watansöýüjilik, ruhubelentlik, ýokary ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly häsiýetleri kemala getirmek boýunça giň gerimli işler hem göz öňünde tutulýar we yzygiderli durmuşa geçirilýär. Munuň şeýledigine ýurdumyzda ýaşlar syýasatyny durmuşa geçirmekde uly ähmiýete eýe bolan «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň kabul edilmegi hem aýdyň şaýatlyk edýär.

      Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň kuwwatynyň artdyrylmagy ugrunda alnyp barýan işleriň çäklerinde «Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023 — 2030-njy ýyllar üçin Strategiýasy» kabul edildi. Onda ýurdumyzyň ýaşlary tarapyndan halkara derejesinde hyzmatdaşlygy ösdürmekde göz öňünde tutulan maksatlar, wezipeler we ileri tutulýan ugurlar kesgitlenildi. Şeýle-de ýaşlaryň dünýä ýurtlary bilen dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözülmegine ýaşlaryň gatnaşmagyny höweslendirmäge gönükdirilen işler göz öňünde tutuldy. 

     Hormatly Prezidentimiziň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabynda: «Men «Watan» we «halk» diýen mukaddes sözleriň ýurdumyzyň ýaşlarynyň durmuş şygaryna öwrüljekdigine, olaryň ata-ene we il-ýurt öňündäki mukaddes borjuny berjaý edip, mynasyp adamlar bolup ýetişjekdiklerine, ata Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda jan aýaman zähmet cekjekdiklerine pugta ynanýaryn» diýen sözlerinden ruhlanyp, ýaşlar telekeçilik we jemgyýetçilik işleri bilen meşgullanyp, sanly ykdysadyýeti ösdürmekde işjeňlik görkezýärler. Türkmen sportuny arşa galdyrýan ýaş türgenlerimiz bu ugurda öz atlaryny ebedileşdirýärler. 

     Goý, ýaşlaryň ylymly-bilimli bolmagy, halal zähmet çekmegi ugrunda taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, belent başlary aman bolsun, il-ýurt bähbitli tutumly işleri mydama rowaçlyklara beslensin! 

Sahyberdi JEPBAROW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

     Hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň Birleşen Milletler Guramasynyň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygy bilen utgaşýan Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda bütin dünýäniň nazary eziz Diýarymyza gönügýär. Çünki parahatçylyk we ynanyşmak gymmatlyklaryny dabaralandyrýan berkarar Watanymyzda hormatly Prezidentimiziň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary esasynda adamzadyň abadançylygyny nazarlaýan asylly işler amala aşyrylýar. Şu ýylyň 4-8-nji awgusty aralygynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçiriljek BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji halkara maslahaty hem bu ugurda diýseň ähmiýetli waka bolar.

     Hazaryň kenarynda ýaýbaň­landyryljak wekilçilikli maslahatyň çäklerinde hususy pudagyň forumyny geçirmek hem meýilleşdirilýär. Bu çäre maslahata gatnaşýan ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy berkitmekde, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin ählumumy bähbitli çözgütleri işläp taýýarlamakda we olary durmuşa geçirmekde uly ähmiýete eýe bolar. Awaza forumynyň esasy maksady durmuş abadançylygy we ykdysady ösüş üçin hyzmatdaşlygy ilerletmek bilen baglanyşyklydyr. Hususyýetçilik ykdysady ösüşiň depginini artdyrmaga, täze iş orunlaryny döretmäge, ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmaga ukyply pudak hasaplanýar. Ýurdumyzyň döwrebap ulag-logistika düzümleriniň mümkinçilikleri, halkara hyzmatdaşlykda gazanylan oňyn tejribeler maslahata gatnaşýan ýurtlaryň hususy pudagynyň wekilleri üçin iň­ňän peýdaly bolup biler. 

     Hususy pudagyň forumynda Günorta-Günorta hyzmatdaşlygynyň çäklerinde halkara işewür gatnaşyklary ösdürmegiň giň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşylar. Bu forum ýokary derejeli açylyş dialogyny, dört sany mowzuklaýyn mejlisi, aragatnaşyk we sergi meýdançalaryny öz içine alar. Forum kompaniýalaryň wekilleri bilen Birleşen Milletler Guramasynyň ýurtlaryndan gelen wekiliýetleriň, şeýle hem onuň agentlikleriniň, maýa goýumlara ýardam bermek boýunça düzümleriň, beýleki gyzyklanýan taraplaryň arasynda göni aragatnaşyk saklamak üçin gurşawy döreder. Onda deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň söwdasy we üstaşyr geçirmek, ösüş mümkinçilikleri, sanlylaşdyrmak, maliýeleşdirmek, maýa goýum syýasaty hakynda pikir alşylar, täze başlangyçlar öňe sürler. Umuman, hususy pudagy ösdürmek bilen bagly meseleleriň deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar üçin BMG-niň indiki onýyllyk ösüş maksatnamasy işlenip düzülende göz öňünde tutulmagy forumyň esasy netijeleriniň biri bolar. 

     Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlarda ykdysadyýetiň hususy bölegi önümçiligiň ösmegine we eksportyň artmagyna uly goşant goşýar. Bu ýurtlar, esasan, oba hojalyk önümlerini öndürmekde, gazylyp alynýan peýdaly tebigy baýlyklary özleşdirmekde, gaýtadan işleýän senagatda geljegi uly mümkinçiliklere eýedir. Hususy pudagyň ösdürilmegi ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak arkaly halk hojalygynyň haýsydyr bir pudaga garaşly bolmagyny peseltmäge kömek edýär. Başgaça aýdylanda, öndürilýän we dünýä bazaryna çykarylýan ýokary hilli önümleriň önümçiliginiň artmagy, syýahatçylygyň, hyzmatlar ulgamynyň, gaýtadan işleýän senagatyň ösdürilmegi çig mala ýöriteleşen ykdysadyýetden taýýar önüm öndürýän ulgama geçmäge mümkinçilik berýär. Milli ykdysadyýetimiziň ösüşine mynasyp goşant goşýan türkmen senagatçylarynyň we telekeçileriniň tejribesi bu hakykaty aň­ry ýany bilen tassyklaýar. 

     Ilatyň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň köpüsinde derwaýys meseleleriň hatarynda durýar. Hususy pudak täze iş orunlaryny döretmäge işjeň gatnaşýar. Işewürlige çekilýän maýa goýumlaryň möçberiniň ýokarlanmagy hem-de hususy düzümleriň işiniň gi­ňeldilmegi ilatyň iş bilen üpjünçilik meselesini çözmekde, raýatlaryň girdejilerini artdyrmakda möhüm orun eýeleýär. Hususy pudak ykdysadyýetiň dürli pudaklaryna we durmuş gurşawyna innowasiýalary, täze tehnologiýalary ornaşdyrmakda hem netijeli işleri alyp barýar. Hususy kärhanalar önümçilige, hyzmatlar ulgamyna häzirki zaman tehnologiýalaryny ornaşdyryp, önümçilik görkezijileriniň we tutuş ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygynyň, netijeliliginiň ýokarlanmagyna, önümleriň hem-de hyzmatlaryň hiliniň gowulanmagyna, işewürligiň kämilleşmegine goşant goşýar. Hususy kärhanalaryň arasyndaky bäsdeşlik, öz gezeginde, harytlaryň we hyzmatlaryň bahasynyň has amatly bolmagyna, olaryň görnüşleriniň köpelmegine, elýeterliligine ýardam edýär. 

     Hususy pudak ýurduň durmuş infrastrukturasyny ösdürýär, demir we awtomobil ýollarynyň, portlaryň, energetika desgalaryny gurýar hem-de ozal bar bolan düzümleri döwrebaplaşdyrýar. Bu bolsa, öz gezeginde, daşary ýurt bazarlaryna çykmak üçin sarp edilýän ulag çykdajylaryny peseltmäge mümkinçilik berýär. Hususyýetçiler halkara banklar we hususy maýadarlar bilen hyzmatdaşlygy ýola goýup, ýurduň ykdysadyýetine daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmekde hem netijeli işleri alyp barýarlar. 

     Işewürligiň okgunly ösmegi üçin döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň oýlanyşykly ýola goýulmagynyň we netijeli amala aşyrylmagynyň möhümdigine milli tejribämiziň mysalynda göz ýetirýäris. Şo­ňa görä-de, deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň hökümetleri hususy pudagyň öz mümkinçiliklerini durmuşa geçirip bilmegi üçin zerur kanunçylyk binýadyny emele getirmäge, gümrük amallaryny ýeňilleşdirmäge, döwrebap ulag-logistika düzümlerini döretmäge, kiçi we orta telekeçiligiň ösmegi üçin maliýe goldawyny bermäge, işewürlige başlamak we oňa maýa goýumlary çekmek üçin gerekli resminamalaryň berilmegini ýeňilleşdirmäge, ýokary hilli hünärmenleri, işçi güýjüni taýýarlamak üçin zerur işleri alyp barmaga oňaýly şertleri döretmelidir. 

     Milli Liderimiziň parasatly başlangyjy esasynda döredilen hem-de hormatly Prezidentimiziň goldawy esasynda uly üstünlikleri gazanýan Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi häzirki döwürde ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagyna, halkymyzyň sarp edýän harytlarynyň üpjün edilmegine, halkara hyzmatdaşlygyň ilerlemegine mynasyp goşant goşýar. Biz muny halkara sergi-ýarmarkalarda, forumlarda ýokary hilli önümlerimiz we hyzmatlarymyz bilen gatnaşyp, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyby barha artýan hususyýetçilerimiziň iş tejribesinde aýdyň görýäris. Bu gün ýurdumyzda öndürilen önümler dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýar, halkara sergi-ýarmarkalarda abraýly baýraklara mynasyp bolýar. Türkmen telekeçileriniň hatarynda ulag-logistika ulgamynda netijeli işleri ýola goýup, dünýäniň çar tarapynda harytlary daşamakda baý tejribe toplaýanlaryň az däldigini aýratyn bellemek gerek. Bularyň ählisi özleri hakynda edilýän aladalardan, döredilýän şertlerden we mümkinçiliklerden göwünleri galkynýan telekeçilerimiziň Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň belent ynamyny ödemek üçin tutanýerli, yhlasly, döredijilikli zähmet çekýändigini, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagyna uly goşant goşýandygyny tassyklaýar. 

     BMG-niň Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji halkara maslahatynyň çäklerinde hususy pudagyň ýörite forumynyň geçirilmegi möhüm ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmäge, tejribeleri baýlaşdyrmaga uly kömek eder. Forum deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar üçin hususy pudagy ösdürmek bilen baglanyşykly täzeçil çemeleşmeleri işläp taýýarlamaga, şol döwletler üçin degişli maslahatlary, teklipleri hödürlemäge mümkinçilik berer. Bu möhüm ugurdaky oňyn çözgütler forumyň netijeleri boýunça kabul ediljek 2024 — 2034-nji ýyllar döwri üçin deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler üçin Hereketleriň Awaza maksatnamasynda mynasyp orun alar. 

     Gahryman Arkadagymyz: «Hazaryň kenarynda BMG-niň Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji halkara maslahatyny geçirmek we onuň çäklerinde beýleki medeni-ynsanperwer çäreleri ýaýbaň­landyrmak arkaly Türkmenistan dünýä ýurtlarynyň arasynda dostluk köprüleriniň binýadyny has-da berkider» diýip belleýär. Şunuň ýaly asylly hem-de belent maksada öz mynasyp goşandymyzy goşmak biziň her birimiziň borjumyzdyr. Ösüşiň täze belentliklerine gadam urýan Diýarymyzda her güni taryhy wakalara beslenýän şanly ýylda ählimiz agzybirlikde, jebislikde çekýän zähmetimiz, gazanýan üstünliklerimiz arkaly Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary esasynda berkarar Watanymyzyň abraýynyň dünýä dolmagy, Ýer ýüzünde parahatçylygyň, ynanyşmagyň, asuda hem abadan durmuşyň rowaçlanmagy üçin yhlasymyzy gaýgyrmaly däldiris. Ýurdumyzyň gülläp ösmegi, halkymyzyň eşretli durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy ugrunda taýsyz tagallalar edýän, bütin adamzadyň abadançylygy üçin möhüm başlangyçlary üstünlikli durmuşa geçirýän Milli Liderimize we hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. 

Saparmyrat OWGANOW, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty. 

     Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň her güni ýatdan çykmajak taryhy wakalara beslenýär. Agzybirlikden, jebislikden rysgal-bereket tapan, halallyga, adalata, ynsanperwerlige, dostana gatnaşyklara ygrarly merdana halkymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe eşretli durmuşyň hözirini görüp ýaşaýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň ata Watanymyzy berk binýatly, senagat taýdan ösen, kuwwatly döwlete öwürmek, milli mirasymyzy we medeniýetimizi tutuş dünýäde nusgalyk derejä götermek, merdana halkymyzy bolelin durmuşda ýaşatmak ugrunda alyp barýan, «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen asylly ýörelgä eýerýän syýasatynyň barha rowaçlanýandygyndan habar berýär. 

     Bu günki gün türkmen Bitaraplygy barha işjeňleşýär we özüniň tarapdarlarynyň sanyny artdyrýar. Munuň ykrarnamasy hökmünde şu ýylyň 21-nji martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň üçünji gezek biragyzdan kabul edilendigini görkezmek bolar. 

     Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny geljekde has-da işjeňleşdirmek we ony dünýä syýasatyndaky ýagdaýlary kadalaşdyrmakda, ählumumy howpsuzlygy üpjün etmekde netijeli gural hökmünde peýdalanmak üçin ýörite meýilnamalary işläp düzdi. Şunuň bilen baglylykda ata Watanymyz geçen döwrüň içinde dünýäde we sebitde parahatçylygy, durnuklylygy, ylalaşygy saklamakda we pugtalandyrmakda, ilkinji nobatda, goňşy we dünýäniň ähli döwletleri bilen hoşniýetli, dostlukly we özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmekde uly işleri alyp barýan, milli we umumadamzat bähbitlerini berk berjaý edip, öz üstüne alan şertnamalaýyn borçnamalarynyň ählisini gyşarnyksyz ýerine ýetirip gelýän döwlet hökmünde tanaldy we ýokary halkara abraýyna eýe boldy. 

     Türkmenistan parahatçylyksöýüjilikli daşary syýasaty durmuşa geçirýär, şoňa görä-de, ýurtlaryň arasynda dostlukly hem-de hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny giňeltmek we pugtalandyrmak esasy ugurlaryň biri bolup durýar. Bitaraplyk türkmen halkyna parahatçylyksöýüjilik, beýleki halklara, olaryň medeniýetlerine we däp-dessurlaryna hormat goýmak ýaly ýörelgelere eýermäge mümkinçilik berýär. Bu ýörelgeler bolsa Türkmenistanyň alyp barýan daşary syýasatynda we diplomatiýasynda öz aýdyň beýanyny tapýar. 

     Şu ýyl Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk derejesiniň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilmegine 30 ýyl dolýar. Bu şanly sene mynasybetli üstümizdäki ýyl «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi. Ýurdumyzyň daşary syýasaty parahatçylygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň, durnukly ösüşiň we halklaryň abadançylygynyň bähbidine hyzmat edýär. Bitaraplygyň türkmen nusgasynyň ählumumy derejede dünýä syýasatyna ýetiren oňyn täsirini soňky ýyllaryň taryhy tejribesi äşgär etdi. Bitaraplygyň dünýädäki ähmiýetiniň artmagynda hormatly Prezidentimiziň daşary syýasy başlangyçlarynyň orny uludyr. 

Serdar ÝUMITOW,

Çärjew etrap häkimliginiň baş hünärmeni, Türkmenistanyň 

Mejlisiniň deputaty

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda adam hakyndaky alada hemişe ilkinji orunda durýar. Ýaş nesliň saglygy baradaky alada döwlet syýasatymyzda  aýratyn  ileri  tutulýar. 2021-nji ýylda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi ynsanperwerligiň, haýyrly işleriň aňrybaş nusgasydyr. Milli Liderimiziň başlangyjy hem-de hormatly Prezidentimiziň yzygiderli tagallasy bilen haýyr-sahawat gaznasy döredilen gününden bäri ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygynyň  goralmagyna  gönükdirilen çäreler toplumyny amala aşyryp gelýär.  Gaznanyň serişdeleriniň hasabyna kömege mätäç çagalara, şeýle-de dostlukly döwletleriň çagalaryna ynsanperwerlik hem-de durmuş kömekleri berilýär.

      Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna operasiýa edilip, sagdyn çagalaryň hataryna goşulyp, sowat-bilim almak mümkinçiliklerini giňden peýdalanýan ýaş nesilleriň täze ädimleri olaryň hossarlaryny hem-de tutuş jemgyýeti buýsandyrýar. Gaznanyň alyp barýan işleri aýratyn ähmiýete hem-de netijeli häsiýete eýe bolmak bilen, halkara ykrarnama hem mynasypdyr. Üstümizdäki ýylda gaznanyň döredilmeginiň dört ýyllygy mynasybetli Arkadag şäherinde «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahatyň geçirilmegi bolsa, abraýly gaznanyň işini halkara derejede ilerletmekde möhüm ädim boldy. Gaznanyň bejeriş işleri boýunça  wise-prezidenti  Oguljahan Atabaýewanyň ýolbaşçylyk etmeginde geçirilen halkara maslahatyň dowamynda seredilen meseleleriň onuň Jemleýji resminamasynda beýan edilip, Birleşen Milletler Guramasynyň resmi dillerine terjime edilmegi, onuň Baş Assambleýanyň 79-njy sessiýasynyň gün tertibiniň resminamasy hökmünde ýaýradylmagy gaznanyň işiniň ählumumy bähbidine halkara derejede ähmiýet berilýändigi bilen berk baglanyşyklydyr. 

     Gahryman Arkadagymyzyň  nygtaýşy  ýaly, islendik döwletiň ykdysady kuwwaty diňe bir tebigy baýlyklary bilen däl-de, eýsem, ýetişdirip bilýän kämil nesilleri bilen kesgitlenýär. Türkmenistan ýurdumyzyň bolsa bu ugurda kuwwatly döwletdigini bellemek has-da ýerliklidir. Ýurdumyzda ýaşlaryň sagdyn ösüp-ulalmaklary, döwrebap bilim almaklary, hünärlerini kämilleşdirmekleri üçin ähli zerur mümkinçilikler döredilip,  bu babatda ýaşlaryň hukuklary kanun esasynda kepillendirilýär. 

     Pederlerimiziň watansöýüjilik ruhuny, ynsanperwer durmuş ýörelgelerini, kämil zähmet däplerini, asylly milli häsiýetlerini mynasyp dowam etdirýän, çuňňur bilimli, döredijilikli pikirlenmegi başarýan nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek bilim ulgamynda alnyp barylýan köpugurly tutumlaryň düýp özenidir. Şunda ýaş nesle berilýän bilimiň hilini yzygiderli ýokarlandyrmak, mazmunyny baýlaşdyrmak möhüm bolup durýar. Şeýle giň mümkinçiliklerden ýaş nesillerimiziň ählisi deň derejede peýdalanyp bilýärler. 

     Bilim hem-de sagdyn ýaşaýyş arkaly beýik geljegiň gurulýandygyny nygtap, milli bilim ulgamyny hem-de milli saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmegi, kämilleşdirmegi döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlän türkmen halkynyň  Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolup, taryhy tutumlary hemişe rowaçlyklara beslensin! 

Annabagt Maýewa, welaýat Baş bilim müdirliginiň mekdebe çenli bilim, terbiýe we mekdepden daşary edaralar bölüminiň başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

     Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ka­ra­ry esa­syn­da şu ýy­lyň 4-8-nji aw­gus­ty ara­ly­gyn­da «Awa­za» mil­li syýahatçy­lyk zo­la­gyn­da geçiril­jek BMG-niň Deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar boýun­ça üçün­ji mas­la­ha­ty äh­lu­mu­my me­se­lele­ri bilelikde çöz­mek­de ta­ry­hy äh­mi­ýet­li wa­ka bo­lar. BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 79-njy ses­si­ýa­sy­nyň 63-nji ple­nar mej­li­sin­de «BMG-niň Deň­ze çykal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan döw­let­ler bo­ýun­ça üçün­ji mas­laha­ty­ny ge­çir­me­giň ter­ti­bi­ne goş­ma­ça maglu­mat» at­ly Kararna­manyň bi­ra­gyz­dan ka­bul edil­me­gi berka­rar döw­le­ti­mi­ziň pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li da­şa­ry syýasatynyň hem-de bi­ta­rap­lyk tag­ly­ma­ty­nyň bü­tin dün­ýä­de daba­ra­lan­ýan­dy­gy­nyň no­bat­da­ky güwäsidir. 

     Ýa­kyn­da Gahryman Arkadagymyz BMG-niň bu wekilçilikli maslahatynyň guramaçylyk-taýýarlyk işlerini seljermek maksady bilen, Balkan welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy. Milli Liderimiz halkara forumda çykyş etjekler, terjimeçiler hem-de onuň geçişini beýan etjek žurnalistler üçin ähli zerur şertleriň döredilmelidigini Gahryman Arkadagymyzyň meýletinçi-ýardamçylaryň alyp barjak möhüm ähmiýetli işleri babatda gymmatly maslahatlaryny, öwüt-ündewlerini bermegi hem-de öň­de goýan anyk we aýdyň wezipeleri biziň her birimizi has-da yhlasly işlemäge ruhlandyrdy. Munuň özi forumda garaljak meseleleriň we kabul ediljek çözgütleriň ähmiýetini dünýä ýaýmakda wajypdyr. 

     Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň söwda-ykdysady gatnaşyklarynyň has-da ilerledilmegi ugrunda Awazada geçiriljek maslahat mümkinçilikleriň we täze başlangyçlaryň netijeli meýdançasy bolup hyzmat eder. Maslahat bilen ugurdaş ýaýbaň­landyryljak Merkezi Aziýa döwletleriniň medeni çäreleri, parlamentara, ýaşlar, zenanlar forumlary we beýleki çäreler hyzmatdaşlygyň, ynanyşmagyň binýadyny has-da berkider. «Inklýuziw ösüş üçin ýaşlaryň hukuklaryny artdyrmak we mümkinçiliklerini giňeltmek: deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň geljegi üçin köpri gurmak» ady bilen geçiriljek Ýaşlar forumy bu ugurda hyzmatdaşlygy has-da berkitmek bilen bir hatarda, halkara ýaşlar dialogyny dabaralandyrmakda hem uly ähmiýete eýe bolar. 

     Häzirki döwrüň möhüm meseleleri boýunça bilelikdäki oňyn başlangyçlary işläp taýýarlamakda, döwletara hyzmatdaşlygy, dost-doganlygy berkitmekde, ýaşlar syýasaty çygrynda ykdysady, ynsanperwer, medeni gatnaşyklary giňeltmekde hem-de durmuşa geçirmekde, BMG-niň Durnukly ösüş maksatlarynyň amala aşyrylmagyna, dünýäde parahatçylygyň üpjün edilmegine itergi bermekde ýaşlaryň intellektual mümkinçilikleridir pikir-garaýyşlaryna uly ähmiýet berilmegi ýöne ýere däl. Dünýä ilatynyň agramly böleginiň ýaşlardygy sebäpli häzirki wagtda olar ählumumy ösüşiň hereketlendiriji güýji hasaplanýar. 

     Ýaşlar BMG-niň ählumumy Gün tertibi boýunça möhüm halkara meselelere we wajyp wezipelere işjeň seslenýärler. Bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmek üçin Bitarap Türkmenistan döwletimiz tarapyndan ägirt uly mümkinçilikler döredilýär. BMG-niň wekilçilikli maslahatynyň çäklerinde Ýaşlar forumynyň geçirilmeginiň meýilleşdirilmegi sözümiziň aýdyň delilidir. Bu forum di­ňe deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň arasyndaky dialog meýdançasy bolmak bilen çäklenmän, eýsem, üstaşyr geçelgeleri bolan ösüp barýan ýurtlaryň ýaşlarynyň arasyndaky gatnaşyklary berkitmekde, özara tejribe, pikir alyşmakda hem esasy meýdança öwrüler. 

     Ýaşlar forumy deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça ýaşlaryň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibiniň maksatlaryna laýyk gelýän täze Hereketler maksatnamasyny durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşmagyny üpjün eder. Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ilatynyň 58 göterimi 25 ýaşa çenli ýaşdaky ýaşlar bolup, olar ägirt uly intellektual mümkinçiliklere we innowasion serişdelere eýedir. Bu ýurtlaryň ilat sany indiki onýyllygyň ahyryna çenli 140 milliona çenli artar diýlip çaklanylýar. Netijede, dünýä döwletleriniň ykdysady-jemgyýetçilik ösüşi ýaşlaryň demografik güýji we döredijilik kuwwaty bilen berk baglanyşyklydyr. Birleşen Milletler Guramasynyň Deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatynyň guramaçylyk işleriniň çäklerinde halkara guramalaryň hem-de Türkmenistanyň Daşary işler we Bilim ministrlikleriniň, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň wekillerinden ybarat bolan maslahat topary döredildi we bu ugurda birnäçe duşuşyk geçirildi. Olarda Ýaşlar forumy baradaky Maksatnamanyň hem-de Ýaşlar Jarnamasynyň taslamalary taýýarlanyp, degişli teklipler berildi. 

     BMG-niň agza döwletleriniň, guramalarynyň ýokary derejeli işgärlerini, şol sanda Ýaşlar maslahat beriş toparynyň agzalaryny, deň­ze çykalgasy bolmadyk ýurtlaryň ýaş wekillerini, türkmenistanly ýaşlaryň 100-e golaýyny bir ýere jemlejek Ýaşlar forumy innowasion pikirleri ösdürmek, durnukly ösüşi gazanmak hem-de deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň hereketleriniň indiki 10 ýyllyk maksatnamasyny durmuşa geçirmek üçin zerur bolan ösüşi üpjün etmek babatda uly ähmiýete eýedir. Forum deň­ze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlary­ň geljegi bilen bagly garaýyşlaryny we goşantlaryny beýan etmegi üçin ýaşlara uly mümkinçilik döreder. 

     Ýaşlar syýasatyny halkara derejede ýaýbaň­landyrmak Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biridir. «Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023 -2030-njy ýyllar üçin Strategiýasynyň» tassyklanylmagy, şeýle hem Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzalygyna kabul edilmegi dünýä jemgyýetçiliginde ýaşlar hyzmatdaşlygyny ösdürmäge aýratyn üns berilýändigine şaýatlyk edýär. Soň­ky ýyllarda Arkadag şäherindäki Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynda «Dialog -parahatçylygyň kepili» atly halkara ýaşlar forumynyň, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda «Halklaryň dostlugy — ýaşlaryň bagtyýar geljeginiň kepili» atly ýaşlaryň halkara maslahatynyň, Mary şäherinde «Beýik Ýüpek ýolunyň täze eýýamy» atly Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Hytaýyň ýaşlarynyň forumynyň geçirilmegi, şeýle-de Pariž şäherinde ÝUNESKO-nyň Baş konferensiýasynyň 42-nji mejlisiniň çäginde nobatdaky «Howanyň üýtgemegi bilen bagly meselelerde ýaşlaryň işjeňligini gazanmak» atly 13-nji ýaşlar forumyna ilkinji gezek ýurdumyzyň ýaşlarynyň gatnaşmagy ýaşlar syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky subutnamasy boldy. 

     Türkmen ýaşlary Gahryman Arkadagymyzyň saýasynda, hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda amala aşyrylýan beýik işlere mundan beýläk-de işjeň gatnaşmagy özlerine uly bagt we borç hasaplaýarlar. Çünki ýaşlar, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň nygtaýşy ýaly, Watanymyzyň daýanjydyr. 

Ýazpolat KERIÝEW. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty.

     Türkmenistan döwletimiziň ähli ugurlarda durnukly ösüşini gazanmak, dünýäniň ykdysady giňişligine üstünlikli goşulmagyny üpjün etmek Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda täze taryhy eýýamda amala aşyrylýan düýpli özgertmelerde öz beýanyny tapýar. Milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda ýetilýän belent sepgitler muňa aýdyň subutnama bolup, gazanylýan köpugurly üstünlikler sazlaşykly ösýän jemgyýetimiziň ajaýyp görkezijileridir. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini hil taýdan halkara ülňülerine laýyk getirmäge gönükdirilen şeýle giň gerimli özgertmelerde sanly ykdysadyýetiň, ýagny internet-üpjünçilik ulgamlarynyň binýadyny pugtalandyrmak örän ähmiýetlidir. Munuň özi häzirki döwürde pudaklary sazlaşykly ösdürmegiň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu babatda ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli tutumlar göwün göterijidir.

     Milli Liderimiziň Arkadag şäheriniň iki ýyllygy mynasybetli sebitiň ilkinji «akylly» şäherinde 5G tehnologiýasyny işe girizmäge ak pata bermegi munuň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. «Akylly» şäher konsepsiýasy esasynda bina edilen Arkadag şäheriniň hukuk derejesine doly laýyk gelýän bu çözgüt sanly ulgam arkaly maslahatlary geçirmekde, emeli aňyň mümkinçiliklerini işjeň durmuşa ornaşdyrmakda, saglygy goraýyş ulgamynda bejeriş işleriniň geçirilýän pursatlarynda maglumatlary alyşmagyň wagtyny tizleşdirmekde uly ähmiýete eýedir. Aragatnaşygyň simsiz görnüşiniň bäşinji nesli bolan 5G tehnologiýasynyň tizlik derejesi öňkä garanyňda 20 esse ýokarydyr. Şonuň üçin Arkadag şäherine aragatnaşygyň iň kämil görnüşiniň ornaşdyrylmagy «akylly» şäheriň köp taraply okgunly ösüşinde esasy orny eýelejekdigini aýratyn buýsanç bilen nygtap bileris. 

     Sanly ulgam durmuş hyzmatlarynyň dürli ugurlarynda elektron enjamlaryň kömegine daýanmak arkaly zerur amallary ýerine ýetirmegi aňladýar. Muňa mysal hökmünde önümçilik alyş­çalyş, paýlamak hem­de sarp etmek hyzmatlaryny görkezmek bolar. Ylmy düşündirmelere salgylanyp aýdylanda, sanly ykdysadyýet munuň özi elektron hasaplaşyk, internet söwda, göni ýaýlym hyzmatlaryny öz içine alýan sanly kompýuter tehnologiýalary bilen berk baglanyşykly hereketdir. Diýmek, sanly tehnologiýalar ulanylýan ykdysady önümçilige sanly ykdysadyýet diýlip düşünilse dogrudyr. 

     Internet ýa-da ykjam telefonlaryň üsti bilen dürli harytlaryň söwda-satuwyny guramak, ulag peteklerini sargyt etmek we satyn almak, ýaşaýyş­durmuş hyzmatlarynyň birnäçe görnüşleri babatda nagt däl tölegleri amala aşyrmak indi abadan durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Bu hyzmatlaryň geriminiň dowamly giňelýänligi bolsa mizemez hakykatdyr. Gündelik durmuşymyzda ençeme ýeňillikleri döredýän şunuň ýaly elektron hyzmatlaryň sanly ykdysadyýetiň ilkinji esaslaryny döredýändigini nygtamak gerek. 

     Elbetde, islendik ýurduň köpugurly ösüşi, uzak geljegi nazarlaýan iri möçberli tutumlaryň rowaçlygy, ilkinji nobatda, ylymdyr­bilimiň ösüşi bilen berk baglanyşyklydyr. Sanly ykdysadyýetiň binýady bilim hem ylymdyr. Gahryman Arkadagymyzyň taryhy başlangyçlaryny paýhasly dowam edýän Arkadagly Gahryman Serdarymyz jemgyýetimiziň intellektual mümkinçiliklerini doly peýdalanmakda, milli ykdysadyýetimize ylmy­tehnologiýanyň öňdebaryjy gazananlaryny ornaşdyrmakda ylymdyr bilimiň ornuna möhüm ähmiýet berýär. Ulgamyň sazlaşykly ösüşini üpjün etmegiň kanunçylyk hukuk binýadyny yzygiderli kämilleşdirýär. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň 2028­nji ýyla çenli Konsepsiýasy» hem­de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň Meýilnamasy muňa anyk mysaldyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ýaş nesillerine berilýän bilim­terbiýäniň hilini gowulandyrmaga gönükdirilen bu möhüm resminama okuw işine innowasion usullary giňden ornaşdyrmakda täze wezipeleri öňde goýýar. Şol wezipelere üstünlikli hötde gelinmegi okatmagyň ähli tapgyrlaryny elektron serişdeler bilen ýeterlik üpjün etmekde, jemgyýetiň intellektual kuwwatyny baýlaşdyrmakda mynasyp beýanyny tapýar. 

     Sanly bilim ulgamy ýurdumyzyň ähli ugurlarda gülläp ösmegine, ykdysadyýetiň köpugurly pudaklaryna ylmyň döwrebap gazananlaryny işjeň ornaşdyrmaga, kämil tehnologiýalardan oňat baş çykarýan ýaş hünärmenleri terbiýeläp ýetişdirmäge netijeli itergi berýär. Sanly ulgamyň ýene­de bir ähmiýetli tarapy ykdysadyýetiň depginli ösüşinde iň gymmatly serişde bolan maglumatlary jemlemäge şertleri üpjün edýänligindedir. Bu maglumatlar bolsa ýurduň geljekki ykdysady ösüşini çaklamaga, ylmy taýdan esaslandyrylan toplumlaýyn maksatnamalary işläp taýýarlamaga, ykdysadyýetiň durnukly ösüşine gönükdirilen zerur çäreleri geçirmäge mümkinçilik döredýär. 

     Sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak arkaly ýurdumyzyň halkara ykdysady giňişligindäki ornuny has­da pugtalandyrýan, dünýä döwletleri bilen dostlukly, hoşniýetli gatnaşyklaryny ösdürýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary

sag, ömürleri uzak bolsun!

Guwanç ÇENDIROW, Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň Balkan welaýat komitetiniň başlygy, 

Mejlisiň deputaty.

     Türkmenistanyň dünýä giňişliginde abraýly halkara guramalary bilen hyzmatdaşlykda döwrüň möhüm meseleleriniň çözgüdini tapmaga ýardam edýän başlangyçlary ýurdumyzyň abraýyny belende göterýär. Muny Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň 11-nji aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 63-nji plenar mejlisinde «BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatyny geçirmegiň tertibine goşmaça maglumat» atly Kararnamanyň kabul edilmegi hem tassyklaýar. Kararnama laýyklykda, bu wekilçilikli çäräni Türkmenistanda geçirmek boýunça çözgüt Milletler Bileleşigine agza ýurtlar tarapyndan goldanyldy. 

     Şu ýylyň 4-nji iýulynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hormatly Prezidentimiz bu maslahaty we ugurdaş çäreleri guramaçylykly hem-de ýokary derejede geçirmek maksady bilen Karara gol çekdi. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň 4-8-nji awgusty aralygynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilmegi meýilleşdirilýän Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatyny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek boýunça hormatly Prezidentimiziň tabşyryk bermegi bu iri foruma görülýän taýýarlygyň çäklerinde möhüm ähmiýete eýe boldy. 

     Türkmenistan soňky ýyllarda dürli ugurlar boýunça giň möçberli forumlaryň geçirilýän ýerine öwrülýär. Olaryň guramaçylyk we taýýarlyk işlerini örän ýokary derejede alyp barmakda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň köpýyllyk tejribä esaslanýan gymmatly maslahatlary möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Iýul aýynyň 8-10-y aralygynda Gahryman Arkadagymyz Balkan welaýatynda iş saparynda boldy we halkara çäräniň taýýarlyk derejesi, bu babatda amala aşyrylýan taslamalar bilen tanyşdy. Milli Liderimiz «Awaza» köpugurly sport toplumynyň binalarynda hem-de maslahatyň çäklerinde dürli derejedäki duşuşyklaryň geçiriljek ýeri bolan Kongresler merkezinde, şeýle hem olaryň çäginde ähli zerur mümkinçilikleriň döredilmelidigini, merkezi girelgäniň öňünde häzirki zaman tehnologiýalarynyň döwrebap enjamlarynyň ornaşdyrylmalydygyny, halkara maslahata degişli nyşanlaryň göze gelüwli görnüşde ýerleşdirilmelidigi barada özüniň gymmatly maslahatlaryny berdi. 

     Gahryman Arkadagymyzyň öwüt-ündewlerinden, gymmatly maslahatlaryndan ugur alyp, häzirki wagtda bu maslahatyň çäklerinde geçirilmegi meýilleşdirilýän Parlament forumyna hem taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Dünýä ýurtlarynyň Parlamentleri deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlara, üstaşyr geçilýän ýurtlar bilen ösüş hyzmatdaşlyklarynda, maksatnamalary düzmekde, olaryň ýerine ýetirilişine baha bermekde, netijeliligi ýokarlandyrmakda, jogapkärçiligi berkitmekde hem-de borçnamalaryň ýerine ýetirilmegini üpjün etmekde we deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar üçin kabul edilen resminamalaryň ileri tutulýan ugurlaryny durmuşa geçirmekde möhüm orna eýe bolup durýar. 

     Hazaryň türkmen kenarynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatynyň geçirilmegi ýurdumyzyň Durnukly ösüş maksatlaryny mundan beýläk-de ilerletmäge taýýardygynyň nobatdaky subutnamasy bolar. 

Nepes ROZYÝEW, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.